Πολωνική Συμφωνία Στρογγυλής Τραπέζης
Η Συμφωνία της Στρογγυλής Τραπέζης (Φεβρουάριος – Απρίλιος 1989) ήταν το αποτέλεσμα συναντήσεων μεταξύ της συντηρητικής, κομμουνιστικής ηγεσίας της Λαϊκής Δημοκρατίας της Πολωνίας και της επαναστατικής πλευράς των εξεγερμένων εργατών και συνδικαλιστών της χώρας, που με τις επί σειρά ετών κινητοποιήσεις τους απαιτούσαν μεταρρυθμίσεις και εκδημοκρατισμό του καθεστώτος. Στις μεταξύ των δύο πλευρών συζητήσεις επικράτησε αναπάντεχα φιλικό κλίμα, ενώ από την τελική έκβαση δεν αναδείχθηκε ουσιαστικός νικητής, με την κοινή όμως γνώμη της χώρας να θεωρεί, έκτοτε, ότι ο λαός εξήλθε κερδισμένος από αυτή τη διαδικασία.
Υπόβαθρο Επεξεργασία
Από το καλοκαίρι του 1980 στην Πολωνία αναπτύχθηκε ένα πρώτο κύμα απεργιακών πρωτοβουλιών, με επίκεντρο την περιοχή του Γκντανσκ, όπου τα εργατικά συνδικάτα με επικεφαλής την «Αλληλεγγύη» («Solidarnosc»), υπό τον Λεχ Βαλέσα, εκδήλωσαν έντονα την επιθυμία τους για αλλαγή της πολιτικής φυσιογνωμίας της χώρας τους. Η δράση αυτή αντιμετωπίσθηκε με απόλυτα αρνητικό τρόπο από τον ηγέτη της χώρας και εκλεκτό του Σοβιετικού Κ.Κ., στρατηγό Βόιτσεκ Γιαρουζέλσκι, που απείλησε κηρύσσοντας στρατιωτικό νόμο, την επιστροφή στη νομιμότητα, όπως την αντιλαμβανόταν η δική του πλευρά. Το προηγούμενο των εξεγέρσεων στην Ουγγαρία (1956) και την Τσεχοσλοβακία, που κατ εστάλησαν βίαια από τις στρατιωτικές δυνάμεις του «Συμφώνου της Βαρσοβίας», αποτέλεσε ένα ανάχωμα στη βίαιη κλιμάκωση της αντιπαράθεσης. Ωστόσο, επί πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα η απειλή της Σοβιετικής επέμβασης ήταν παρούσα, ενώ και οι Δυτικές χώρες δε δίστασαν να αναμειχθούν στην αναταραχή, υποστηρίζοντας τις λαϊκές διεκδικήσεις. Τελικά, μετά από αρκετά χρόνια και αφού κατά καιρούς υπήρχαν κορυφώσεις αλλά και αποκλιμακώσεις της κρίσης, το Σεπτέμβριο του 1988 πάρθηκε μία κοινή απόφαση για συνάντηση μεταξύ εκπροσώπων των δύο παρατάξεων. Τα προπαρασκευαστικά στάδια ολοκληρώθηκαν τον Ιανουάριο του 1989, ενώ παράλληλα ο Γιαρουζέλσκι είχε φτάσει πολύ κοντά στην παραίτηση, δίχως, ωστόσο, να την υλοποιήσει.
Η Διάσκεψη Επεξεργασία
Οι οριστικές συζητήσεις ξεκίνησαν την 6η Φεβρουαρίου του 1989 στο προάστιο Magdalenka της Πολωνικής πρωτεύουσας και έλαβαν τέλος την 4η Απριλίου. Την «Αλληλεγγύη» που διεκδικούσε τη νομιμοποίησή της ως πολιτικό κίνημα, εκπροσώπησε ο ίδιος ο αρχηγός της, ενώ ο Γιαρουζέλσκι παρέμεινε παρατηρητής και εγγυητής της τάξης. Επίσης, στις συναντήσεις παρέστησαν και δύο μέλη της Πολωνικής Εκκλησίας, δίχως όμως δικαίωμα παρέμβασης. Διατυπωθηκαν διάφορες εισηγήσεις για τη μετάλλαξη του πολιτικού συστήματος, αλλά δεν έγινε μνεία για τον εξωτερικό προσανατολισμό της χώρας.