Πρωθυπουργός της Κροατίας
Πρωθυπουργός της Κροατίας (κροατικά: Premijer/ Premijerka Hrvatske), επίσημα ο Πρόεδρος της Κυβέρνησης της Δημοκρατίας της Κροατίας (κροατικά: Predsjednik/ Predsjednica Vlade Republike Hrvatske), είναι ο επικεφαλής της κυβέρνησης στην Κροατία και εκ των πραγμάτων ο πιο ισχυρός και με τη μεγαλύτερη επιρροή δημόσιος αξιωματούχος στο σύστημα κυβέρνησης της χώρας. Μετά την πρώτη θερμοθέτηση του αξιώματος, το 1945 , η περίοδος 1990-2001 (ημι-προεδρική περίοδος) είναι η μόνη εξαίρεση, όπου ο Πρόεδρος της Κροατίας ασκούσε το αξίωμα εκ των πραγμάτων. Στην επίσημη κροατική σειρά προτεραιότητας, ωστόσο, η θέση του πρωθυπουργού είναι η τρίτη υψηλότερη κρατική υπηρεσία, μετά τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον πρόεδρο της βουλής.
Πρωθυπουργός της Κροατίας
Predsjednik Vlade Republike Hrvatske | |
---|---|
![]() | |
Προσφώνηση | Εξοχότατε[1] |
Διορισμός από | Κολίντα Γκράμπαρ-Κιτάροβιτς, ως Πρόεδρος της Κροατίας |
Αρχικός κάτοχος | Στίπε Μέσιτς |
Ιστοσελίδα | www.vlada.hr |
Το Σύνταγμα της Κροατίας ορίζει ότι «το Κοινοβούλιο εποπτεύει την Κυβέρνηση» (Άρθρο 81) και ότι «ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εξασφαλίζει την κανονική και ισορροπημένη λειτουργία και τη σταθερότητα της κυβέρνησης» (ως σύνολο, Άρθρο 94), ενώ η Κυβέρνηση συμπεριλήφθηκε στο Άρθρο 108.[2] Από το 2000, ο πρωθυπουργός ασκεί διάφορες πρόσθετες συνταγματικές εξουσίες και αναφέρεταιπριν την ίδια την Κυβέρνηση στο κείμενο του Συντάγματος, στα Άρθρα 87, 97, 99, 100, 101, 103, 104. Ο σημερινός Πρωθυπουργός της Κροατίας είναι ο Αντρέι Πλένκοβιτς. Η Κυβέρνηση της Κροατίας συνεδριάζει στο Banski dvori, ένα ιστορικό κτίριο που βρίσκεται στη δυτική πλευρά του Αγίου Μάρκου στο Ζάγκρεμπ.
Όνομα
ΕπεξεργασίαΤο επίσημο όνομα του αξιώματος, κυριολεκτικά μεταφράζεται, "ο Πρόεδρος της Κυβέρνησης" (Predsjednik Vlade), αντί "Πρωθυπουργός" (Prvi Ministar). Όταν η θέση καθιερώθηκε για πρώτη φορά το 1945, εισήχθη το όνομα "ο Πρόεδρος της Κυβέρνησης". Το όνομα τάλλαξε 8 χρόνια αργότερα με τις γιουγκοσλαβικές συνταγματικές μεταρρυθμίσεις του 1953, σε "Πρόεδρος του Εκτελεστικού Συμβουλίου" (Predsjednik Izvršnog vijeća). Ύστερα από άλλον έναν γύρο συνταγματικών μεταρρυθμίσεων, το 1990, το γραφείο μετονομάστηκε στην αρχική του ονομασία που είχε κατά την περίοδο 1945-1953 , στον τίτλο του "Προέδρου της Κυβέρνησης". Για όλες τις περιόδους, ωστόσο, ο όρος "Πρωθυπουργός" χρησιμοποιείται στην καθομιλουμένη (ιδίως στα ΜΜΕ) στην αγγλική γλώσσα.
Λίστα αξιωματούχων (1945 έως σήμερα)[3]
ΕπεξεργασίαΥπουργός για την Κροατία στην Προσωρινή Κυβέρνηση της Δημοκρατικής Ομοσπονδιακής Γιουγκοσλαβίας (1945)
ΕπεξεργασίαΣειρά | Όνομα (Γεννήθηκε Πέθανε) |
Πορτρέτο | Θητεία | Πολιτικό κόμμα | ||
---|---|---|---|---|---|---|
Από | Έως | Διάρκεια | ||||
1 | Πάβλε Γκρεγκόριτς (1892-1989) |
7 Μαρτίου 1945 | 14 Απριλίου 1945 | 39 ημέρες | Κομμουνιστικό Κόμμα της Γιουγκοσλαβίας |
Πρόεδροι του Εκτελεστικού Συμβουλίου της Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Κροατίας (1945-1990)
ΕπεξεργασίαΣειρά | Όνομα (Γεννήθηκε–Πέθανε) |
Πορτρέτο | Διάρκεια θητείας | Πολιτικό κόμμα | Έτος εκλογής | Κυβέρνηση | Εταίροι στην κυβέρνηση | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Από | Έως | Διάρκεια | |||||||
1 | Βλαντιμίρ Μπάκαριτς (1912–1983) |
14 Απριλίου 1945 | 18 Δεκεμβρίου 1953 | 3.170 ημέρες | Κομμουνιστικό Κόμμα της Γιουγκοσλαβίας (μετονομασία κόμματος το 1952) |
— | Μπάκαριτς 1ο Εκτελεστικό Συμβούλιο |
KPH | |
Πρόεδρος της Κυβέρνησης της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κροατίας από το 1945 ως το 1953. Στις 6 Φεβρουαρίου 1953 εξελέγη στη νέα θέση του Προέδρου του Εκτελεστικού Συμβουλίου. Συνακόλουθα, έγινε Πρόεδρος του Κοινοβουλίου της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κροατίας (1953–1963). | |||||||||
2 | Γιάκοβ Μπλάζεβιτς (1912–1996) |
18 Δεκεμβρίου 1953 | 10 Ιουλίου 1962 | 3.126 ημέρες | Λίγκα Κομμουνιστών της Γιουγκοσλαβίας | — | 2ο Εκτελεστικό Συμβούλιο 3ο Εκτελεστικό Συμβούλιο |
SKH | |
Παραιτήθηκε από πρόεδρος του Εκτελεστικού Συμβουλίου για να αναλάβει πρόεδρος του Εμπορικού Επιμελητηρίου της Γιουγκοσλαβίας.[4] Αντικαταστάθηκε από τον Ζβόνκο Μπρκιτς (Zvonko Brkić) για το υπόλοιπο της θητείας του στο 3ο Εκτελεστικό Συμβούλιο. | |||||||||
3 | Ζβόνκο Μπρκιτς (1912–1977) |
10 Ιουλίου 1962 | 27 Ιουνίου 1963 | 352 ημέρες | Λίγκα Κομμουνιστών της Γιουγκοσλαβίας | — | 4ο Εκτελεστικό Συμβούλιο | SKH | |
Μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου από το 1953 ως το 1963. Μετά την παραίτηση του Μπλάζεβιτς από την προεδρία του Εκτελεστικού Συμβουλίου υπηρέτησε για το υπόλοιπο της θητείας του. Συνακόλουθα έγινε αντιπρόεδρος της Ομοσπονδιακής Συνέλευσης (1963–67). | |||||||||
4 | Μίκα Σπίλιακ (1916–2007) |
27 Ιουνίου 1963 | 11 Μαΐου 1967 | 1.414 ημέρες | Λίγκα Κομμουνιστών της Γιουγκοσλαβίας | — | 5ο Εκτελεστικό Συμβούλιο | SKH | |
Έγινε πρόεδρος του Ομοσπονδιακού Εκτελεστικού Συμβουλίου στις 16 Μαΐου 1967. | |||||||||
5 | Σάβκα Ντάμπτσεβιτς-Κουτσάρ (Savka Dabčević-Kučar) (1923–2009) |
11 Μαΐου 1967 | 8 Μαΐου 1969 | 728 ημέρες | Λίγκα Κομμουνιστών της Γιουγκοσλαβίας | — | 6ο Εκτελεστικό Συμβούλιο | SKH | |
Έπειτα από τη λήξη της θητείας της διορίστηκε πάραυτα γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής της Λίγκας Κομμουνιστών της Κροατίας (1969–71). | |||||||||
6 | Ντράγκουτιν Χαραμίγια (1923–2012) |
8 Μαΐου 1969 | 28 Δεκεμβρίου 1971 | 964 ημέρες | Λίγκα Κομμουνιστών της Γιουγκοσλαβίας | — | 7ο Εκτελεστικό Συμβούλιο | SKH | |
Καταγγέλθηκε στο 21ο συνέδριο της Προεδρίας της Κεντρικής Επιτροπής της Λίγκας Κομμουνιστών της Γιουγκοσλαβίας που διεξήχθη στο Καρατζόρτζεβο(1-2 Δεκ. 1971) και εξαναγκάστηκε σε παραίτηση. Στη συνέχεια αποχώρησε από την πολιτική. | |||||||||
7 | Ίβο Πέρισιν (1925–2008) |
28 Δεκεμβρίου 1971 | 8 Μαΐου 1974[5] | 862 ημέρες | Λίγκα Κομμουνιστών της Γιουγκοσλαβίας | — | 8ο Εκτελεστικό Συμβούλιο | SKH | |
Συνακόλουθα υπηρέτησε ως πρόεδρος του Κοινοβουλίου της Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Κροατίας (1974–78). | |||||||||
8 | Γιάκοβ Σιρότκοβιτς (1922–2002) |
8 Μαΐου 1974 | 9 Μαΐου 1978 | 1.462 ημέρες | Λίγκα Κομμουνιστών της Γιουγκοσλαβίας | — | 9ο Εκτελεστικό Συμβούλιο | SKH | |
9 | Πέταρ Φλέκοβιτς (1932–) |
9 Μαΐου 1978 | Ιούλιος 1982 | γύρω στις 1.500 ημέρες | Λίγκα Κομμουνιστών της Γιουγκοσλαβίας | — | 10ο Εκτελεστικό Συμβούλιο | SKH | |
Συνακόλουθα διορίστηκε διευθυντής της INA (1982–90). | |||||||||
10 | Άντε Μάρκοβιτς (1924–2011) |
Ιούλιος 1982 | 20 Νοεμβρίου 1985 | γύρω στις 1.200 ημέρες | Λίγκα Κομμουνιστών της Γιουγκοσλαβίας | — | 11ο Εκτελεστικό Συμβούλιο | SKH | |
Εξελέγη από το Κοινοβούλιο Πρόεδρος του Προεδρείου της Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Κροατίας στις 10 Μαΐου 1986. | |||||||||
11 | Έμα Ντερόσι-Μπιέλαγιακ (Derossi-Bjelajac) (1926-2020) |
20 Νοεμβρίου 1985 | 10 Μαΐου 1986 | 171 ημέρες | Λίγκα Κομμουνιστών της Γιουγκοσλαβίας | — | 12ο Εκτελεστικό Συμβούλιο | SKH | |
Ταυτόχρονα χρημάτισε Πρόεδρος του Προεδρείου της Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Κροατίας | |||||||||
12 | Άντουν Μίλοβιτς (1934–2008) |
10 Μαΐου 1986 | 30 Μαΐου 1990 | 1.481 ημέρες | Λίγκα Κομμουνιστών της Γιουγκοσλαβίας (ως τον Ιανουάριο του 1990) |
— | 13ο Εκτελεστικό Συμβούλιο | SKH/SDP |
Πρωθυπουργοί[6] της Δημοκρατίας της Κροατίας (1990–σήμερα)
ΕπεξεργασίαΣειρά | Όνομα (Γεννήθηκε–Πέθανε) |
Εικόνα | Διάρκεια θητείας | Πολιτικό κόμμα | Ημερομηνία εκλογής | Κυβέρνηση | Κόμματα στην κυβέρνηση | Συνέλευση - | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Διορισμένος Ανέλαβε καθήκοντα |
Παραίτηση Λήξη θητείας |
Διάρκεια θητείας | ||||||||
(13)* 1 |
Στίπε Μέσιτς (1934–) |
30 Μαΐου 1990 | 24 Αυγούστου 1990 | 86 ημέρες | Κροατική Δημοκρατική Ένωση | 1990 | Μέσιτς (επίσημα 14ο Εκτελεστικό Συμβούλιο)* |
HDZ | 1η Συνέλευση | |
14*
|
Γιόζιπ Μανόλιτς (1920–2024) |
24 Αυγούστου 1990 [7] | 25 Ιουνίου 1991 | 327 ημέρες | Κροατική Δημοκρατική Ένωση | — | Μανόλιτς | HDZ | 1η Συνέλευση | |
2
|
25 Ιουνίου 1991 | 17 Ιουλίου 1991 | ||||||||
3
|
Φράνιο Γκρέγκουριτς (1939–) |
17 Ιουλίου 1991[7] | 12 Αυγούστου 1992 | 392 ημέρες | Κροατική Δημοκρατική Ένωση | — | Γκρέγκουριτς | HDZ-SDP -HSLS-HKDS |
1η Συνέλευση | |
4
|
Χρβόγιε Σάρινιτς (Hrvoje Šarinić) (1935–2017) |
12 Αυγούστου 1992[7] 8 Σεπτεμβρίου 1992 |
3 Απριλίου 1993 | 234 ημέρες | Κροατική Δημοκρατική Ένωση | 1992 | Σάρινιτς | HDZ | 2η Συνέλευση | |
5
|
Νικίτσα Βαλέντιτς (1950–2023) |
29 Μαρτίου 1993 3 Απριλίου 1993[7] |
7 Νοεμβρίου 1995 | 948 ημέρες | Κροατική Δημοκρατική Ένωση | — | Βαλέντιτς | HDZ | 2η Συνέλευση | |
6
|
Ζλάτκο Μάτεσα (1949–) |
4 Νοεμβρίου 1995 7 Νοεμβρίου 1995[7] 28 Νοεμβρίου 1995 |
27 Ιανουαρίου 2000 | 1.542 ημέρες | Κροατική Δημοκρατική Ένωση | 1995 | Μάτεσα | HDZ | 3η Συνέλευση - | |
7
|
Ίβιτσα Ρατσάν (1944–2007) |
22 Ιανουαρίου 2000 27 Ιανουαρίου 2000[7] |
5 Ιουλίου 2002 (Παραιτήθηκε) 30 July 2002 |
1.426 ημέρες | Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Κροατίας | 2000[8] | Ρατσάν I | SDP-HSLS-HNS -HSS-IDS-LS |
4η Συνέλευση - | |
11 Ιουνίου 2002 30 Ιουλίου 2002 |
23 Δεκεμβρίου 2003 | Ρατσάν II | SDP-HNS-HSS -LS-Libra | |||||||
8
|
Ίβο Σάναντερ (1953–) |
9 Δεκεμβρίου 2003 23 Δεκεμβρίου 2003 |
12 Ιανουαρίου 2008 | 2.022 ημέρες | Κροατική Δημοκρατική Ένωση | 2003 | Σάναντερ I | HDZ-DC | 5η Συνέλευση - | |
15 Δεκεμβρίου 2007 12 Ιανουαρίου 2008 |
1 Ιουλίου 2009 (Παραιτήθηκε) |
2007 | Σάναντερ II | HDZ-HSLS-HSS -SDSS | ||||||
9
|
Γιάντρανκα Κόσορ (1953–) |
3 Ιουλίου 2009 6 Ιουλίου 2009 |
23 Δεκεμβρίου 2011 | 900 ημέρες | Κροατική Δημοκρατική Ένωση | — | Kosor | HDZ-HSLS-HSS -SDSS |
6η Συνέλευση - | |
10
|
Ζόραν Μιλάνοβιτς (1966–) |
14 Δεκεμβρίου 2011 23 Δεκεμβρίου 2011 |
22 Ιανουαρίου 2016 | 1.491 ημέρες | Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Κροατίας | 2011 | Μιλάνοβιτς | SDP-HNS -IDS |
7η Συνέλευση - | |
11
|
Τίχομιρ Ορεσκόβιτς (1966–) |
23 Δεκεμβρίου 2015 22 Ιανουαρίου 2016 |
16 Ιουνίου 2016 (πρόταση δυσπιστίας) |
271 ημέρες | Independent | 2015 | Ορεσκόβιτς | HDZ-MOST | 8η Συνέλευση - | |
12
|
Αντρέι Πλένκοβιτς (1970–) |
10 Οκτωβρίου 2016 19 Οκτωβρίου 2016 |
Σημερινός | 19 Οκτωβρίου 2016 | Croatian Democratic Union | 2016 | Πλένκοβιτς | HDZ-MOST (ως τις 28 Απριλίου 2017) |
9η Συνέλευση - |
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ [1] Αρχειοθετήθηκε 2012-09-27 στο Wayback Machine., Protocol and Liaison Service, Ηνωμένα Έθνη.
- ↑ «The Constitution of the Republic of Croatia (consolidated text)». Croatian Parliament. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2011.
- ↑ «Prethodne Vlade RH» [Former Governments of the Republic of Croatia] (στα Κροατικά). Κυβέρνηση της Κροατίας. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Νοεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2010.
- ↑ Bukvić, Nenad (2012). «Izvršno vijeće Sabora Narodne Republike Hrvatske : ustroj i djelovanje (1953–1963)» (στα Croatian). Arhivski vjesnik 55: 9–46.
- ↑ Bukvić, Nenad (2013). «Izvršno vijeće Sabora Socijalističke Republike Hrvatske: ustroj i djelovanje (1963–1974)» (στα κροατικά). Arhivski vjesnik 56: 50.
- ↑ «Chronology of Croatian governments» (στα Croatian). Croatian Information-Documentation Referral Agency. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2011.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 Από το 1990 ως τις συνταγματικές αλλαγές, τον Νοέμβριο του 2000 (οπότε το ισχυρό ημιπροεδρικό σύστημα αντικαταστάθηκε από μία ισχνή κοινοβουλευτική δημοκρατία), η θητεία του Πρωθυπουργού δεν ξεκινούσε από την έγκριση με την ψήφο εμπιστοσύνης του Κοινοβουλίου αλλά με τον διορισμό του από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
- ↑ Έπειτα από τις αλλαγές στο σύνταγμα της χώρας, το πολίτευμα έγινε από ημιπροεδρική σε κοινοβουλευτική δημοκρατία, καθιστώντας τον Πρωθυπουργό ως το ισχυρότερο αξίωμα στη χώρα.