Πρωθυπουργός του Αφγανιστάν
Ο πρωθυπουργός του Αφγανιστάν ήταν αξίωμα της αφγανικής κυβέρνησης. Η θέση δημιουργήθηκε το 1927 ως αξιωματούχος που διοριζόταν από τον βασιλιά του Αφγανιστάν. Ο κάτοχος του αξιώματος υπηρετούσε κυρίως ως σύμβουλος, μέχρι το τέλος του Βασιλείου του Αφγανιστάν το 1973. Τη δεκαετία του 1980, το αξίωμα αποτελούσε τον επικεφαλής της κυβέρνησης.
Ιστορία του αξιώματος
ΕπεξεργασίαΒασίλειο
ΕπεξεργασίαΗ θέση του προέδρου του Υπουργικού Συμβουλίου δεν καλυπτόταν από τον πρωθυπουργό, αλλά από τον βασιλιά. Μόνο κατά τη διάρκεια της απουσίας του, ο πρωθυπουργός τον αναπλήρωνε σε αυτό το αξίωμα.
Μέχρι το 1963, ο βασιλιάς Μοχάμεντ Ζαχίρ Σαχ διόριζε συγγενείς του ως πρωθυπουργούς. Ο βασιλιάς Ζαχίρ Σαχ είχε επίσης την εξουσία να απομακρύνει ή να μεταθέσει τον Πρωθυπουργό.
Αυτό άλλαξε, με την αναφορά ότι ο αρχηγός της αφγανικής κυβέρνησης ήταν ο πρωθυπουργός και ότι η κυβέρνηση αποτελούνταν από τους υπουργούς. Ήταν η πρώτη φορά που ο βασιλιάς Ζαχίρ Σαχ δεν έπαιζε σημαντικό ρόλο στην κυβέρνηση, αφήνοντάς τη σε μια εκλεγμένη αρχή. Ωστόσο, ανέφερε επίσης ο πρωθυπουργός δε μπορούσε να ασκήσει κανένα άλλο επάγγελμα κατά τη διάρκεια της θητείας του.
Το Σύνταγμα του 1964 έδωσε επίσης στον Πρωθυπουργό την εξουσία να συγκαλέσει το Εκλογικό Σώμα σε περίπτωση θανάτου του Βασιλιά. Ο πρωθυπουργός ήταν υπόλογος μόνο στη Βολεσί Τζιργκά (Βουλή των Αντιπροσώπων) σχετικά με τη Γενική Πολιτική της κυβέρνησης και ατομικά για τα καθήκοντά τους.[1]
Λαϊκή Δημοκρατία
ΕπεξεργασίαΤον Απρίλιο του 1978, ο Μοχάμεντ Νταούντ Χαν σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια ενός πραξικοπήματος το οποίο αποτέλεσε την έναρξη της Εξέγερσης του Σαούρ. Το Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα του Αφγανιστάν (ΛΔΚΑ) επανέφερε το αξίωμα του Πρωθυπουργού εκείνο το έτος και το διατήρησε καθ' όλη τη δεκαετία του '80.
Ο Πρόεδρος ήταν υπεύθυνος για τον διορισμό του Πρωθυπουργού, ο οποίος με τη σειρά του διόριζε το Υπουργικό Συμβούλιο. Ο σκοπός του Συμβουλίου ήταν να διαμορφώνει και να εφαρμόζει εσωτερικές και εξωτερικές πολιτικές, να διατυπώνει σχέδια οικονομικής ανάπτυξης και κρατικούς προϋπολογισμούς και να διασφαλίζει τη δημόσια τάξη.
Σύμφωνα με το Σύνταγμα του 1987, ο Πρόεδρος απαιτούνταν να ορίζει τον πρωθυπουργό για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Ο πρωθυπουργός είχε την εξουσία να διαλύσει την κυβέρνηση. Πολλοί Αφγανοί πρόεδροι την εποχή της Λαϊκής Δημοκρατίας διορίστηκαν επίσης πρωθυπουργοί. Με τη σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν, ο πρωθυπουργός δεν ήταν πλέον αρμόδιος για την κυβέρνηση. Ο Γενικός Γραμματέας του ΛΔΚΑ ή ο Διευθυντής της Υπηρεσίας Πληροφοριών ασκούσαν μεγαλύτερη εξουσία.
Επίσης, το Σύνταγμα του 1990 όριζε ότι μόνο οι πολιτικοί που έχουν γεννηθεί στο Αφγανιστάν μπορούσαν να κατέχουν το αξίωμα, κάτι που δεν αναφερόταν στα προηγούμενα συντάγματα.
Ισλαμικό Κράτος/Εμιράτο
ΕπεξεργασίαΜετά την κατάρρευση της κυβέρνησης του Μοχαμάντ Νατζιμπουλάχ, συστάθηκε ένα μεταβατικό κράτος. Έτσι, το αξίωμα του πρωθυπουργού διαδραμάτισε για άλλη μια φορά σημαντικό ρόλο στην ιστορία του έθνους.
Υπήρχε συνεχής τριβή μεταξύ του Προέδρου και του Πρωθυπουργού κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Το κράτος είχε καταρρεύσει και δεν υπήρχε αποτελεσματική κεντρική κυβέρνηση από το 1992 έως το 1996. Έτσι, η θέση έγινε de facto εθιμοτυπική, με ελάχιστη εξουσία σε ό,τι έμεινε από την κυβέρνηση.
Το αξίωμα καταργήθηκε όταν οι δυνάμεις των Ταλιμπάν του Ισλαμικού Εμιράτου του Αφγανιστάν ανέλαβαν την εξουσία το 1996. Ο αναπληρωτής ηγέτης των Ταλιμπάν ήταν συχνά γνωστός ως πρωθυπουργός καθ' όλη τη διάρκεια της κυβέρνησής του. Με το θάνατο του Μοχαμάντ Ραμπανί το 2001[2] οι Ταλιμπάν αποφάσισαν να μην επαναφέρουν το αξίωμα.
Μέχρι τον Αύγουστο του 1997, η κυβέρνηση την οποία είχαν απομακρύνει οι Ταλιμπάν, η οποία παρέμεινε σε εξέγερση μέχρι το τέλος της κυριαρχίας των Ταλιμπάν το 2001, διέθετε πρωθυπουργό, αλλά η θέση καταργήθηκε.
Κατάλογος των Πρωθυπουργών
Επεξεργασία(Οι ημερομηνίες με πλάγια γραμματοσειρά δείχνουν τη de facto συνέχιση του αξιώματος)
Όνομα | Γέννηση–Θάνατος | Ανάληψη αξιώματος | Αποχώρηση | Πολιτική σχέση | ||
---|---|---|---|---|---|---|
Βασίλειο του Αφγανιστάν (1926–1973) | ||||||
Σιρ Αχμάντ | π. 1885–; | 25 Οκτωβρίου 1927 | Ιανουάριος 1929 | Ανεξάρτητος | ||
Πρωθυπουργός. Απομακρύνθηκε | ||||||
Σιρ Γκιγιάν | Απεβίωσε το 1929 | Ιανουάριος 1929 | 1 Νοεμβρίου 1929 | Ανεξάρτητος | ||
Πρωθυπουργός. Απομακρύνθηκε | ||||||
Μοχαμάντ Χασίμ Χαν | 1884–1953 | 1 Νοεμβρίου 1929 | 9 Μαΐου 1946 | Ανεξάρτηος | ||
Πρωθυπουργός. Μέλος της Δυναστείας Μπαρακζάι | ||||||
Σαχ Μαχμούντ Χαν | 1890–1959 | 9 Μαΐου 1946 | 7 Σεπτεμβρίου 1953 | Ανεξάρτητος | ||
Πρωθυπουργός. Μέλος της Δυναστείας Μπαρακζάι | ||||||
Μοχάμεντ Νταούντ Χαν | 1909–1978 | 7 Σεπτεμβρίου 1953 | 10 Μαρτίου 1963 | Ανεξάρτητος | ||
Πρωθυπουργός. Μέλος της Δυναστείας Μπαρακζάι | ||||||
Μοχαμάντ Γιουσούφ | 1917–1998 | 10 Μαρτίου 1963 | 2 Νοεμβρίου 1965 | Ανεξάρτητος | ||
Πρωθυπουργός | ||||||
Μοχαμάντ Χασίμ Μαϊβαντβάλ | 1919–1973 | 2 Νοεμβρίου 1965 | 11 Οκτωβρίου 1967 | Ανεξάρτητος (μέχρι το 1966) | ||
Προοδευτικό Δημοκρατικό Κόμμα | ||||||
Πρωθυπουργός | ||||||
Αμπντουλάχ Γιακτά | 1914–2003 | 11 Οκτωβρίου 1967 | 1 Νοεμβρίου 1967 | Ανεξάρτητος | ||
Προσωρινός Πρωθυπουργός | ||||||
Μοχαμάντ Νουρ Αχμάντ Ετεμαντί | 1921–1979 | 1 Νοεμβρίου 1967 | 9 Ιουνίου 1971 | Ανεξάρτητος | ||
Πρωθυπουργός | ||||||
Αμπντούλ Ζαχίρ | 1910–1982 | 9 Ιουνίου 1971 | 12 Νοεμβρίου 1972 | Ανεξάρτητος | ||
Πρωθυπουργός | ||||||
Μοχαμάντ Μουσά Σαφίκ | 1932–1979 | 12 Νοεμβρίου 1972 | 17 Ιουλίου 1973 | Ανεξάρτητος | ||
Πρωθυπουργός. Απομακρύνθηκε | ||||||
Δημοκρατία του Αφγανιστάν (1973–1978) | ||||||
Το αξίωμα καταργήθηκε (17 Ιουλίου 1973–27 Απριλίου 1978) | ||||||
Λαϊκή Δημοκρατία του Αφγανιστάν (1978–1987) | ||||||
Νουρ Μουχαμάντ Ταρακί | 1917–1979 | 1 Μαΐου 1978 | 27 Μαρτίου 1979 | Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα (συνιστώσα Χαλκ) | ||
Πρόεδρος του Υπουργικού Συμβουλίου | ||||||
Χαφιζουλάχ Αμίν | 1929–1979 | 27 Μαρτίου 1979 | 27 Δεκεμβρίου 1979 | Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα (συνιστώσα Χαλκ) | ||
Πρόεδρος του Υπουργικού Συμβουλίου. Δολοφονήθηκε | ||||||
Μπαμπράκ Καρμάλ | 1929–1996 | 27 Δεκεμβρίου 1979 | 11 Ιουνίου 1981 | Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα (συνιστώσα Παρτσάμ) | ||
Πρόεδρος του Υπουργικού Συμβουλίου | ||||||
Σουλτάν Αλί Κεστμάντ | 1935– | 11 Ιουνίου 1981 | 30 Νοεμβρίου 1987 | Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα (συνιστώσα Παρτσάμ) | ||
Πρόεδρος του Υπουργικού Συμβουλίου. 1η θητεία | ||||||
Δημοκρατία του Αφγανιστάν (1987–1992) | ||||||
Σουλτάν Αλί Κεστμάντ | 1935– | 30 Νοεμβρίου 1987 | 26 Μαΐου 1988 | Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα (συνιστώσα Παρτσάμ) | ||
Πρόεδρος του Υπουργικού Συμβουλίου. 1η θητεία | ||||||
Μοχαμάντ Χασάν Σαρκ | 1925– | 26 Μαΐου 1988 | 21 Φεβρουαρίου 1989 | Ανεξάρτητος | ||
Πρόεδρος του Υπουργικού Συμβουλίου | ||||||
Σουλτάν Αλί Κεστμάντ | 1935– | 21 Φεβρουαρίου 1989 | 8 Μαΐου 1990 | Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα (συνιστώσα Παρτσάμ) | ||
Πρόεδρος του Υπουργικού Συμβουλίου. 2η θητεία | ||||||
Φαζάλ Χακ Χαλικυάρ | 1934–2004 | 8 Μαΐου 1990 | 15 Απριλίου 1992 | Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα (συνιστώσα Παρτσάμ) (μέχρι τον Ιούνιο του 1990) | ||
Πατριωτικό Κόμμα | ||||||
Πρόεδρος του Υπουργικού Συμβουλίου. Παραιτήθηκε | ||||||
Ισλαμικό Κράτος του Αφγανιστάν (1992–2002) | ||||||
Αμπντούλ Σαμπούρ Φαρίντ Κοχιστανί | 1952–2007 | 6 Ιουλίου 1992 | 15 Αυγούστου 1992 | Χεζμπ-ε Ισλαμί Γκουλμπουντίν | ||
Πρωθυπουργός | ||||||
Κενή (15 Αυγούστου 1992–17 Ιουνίου 1993) | ||||||
Γκουλμπουντίν Χεκματυάρ | 1947– | 17 Ιουνίου 1993 | 28 Ιουνίου 1994 | Χεζμπ-ε Ισλαμί Γκουλμπουντίν | ||
Πρωθυπουργός. 1η θητεία | ||||||
Αρσαλά Ραχμανί Νταουλάτ | 1937–2012 | 28 Ιουνίου 1994 | 1995 | Οργάνωση Ισλαμικού Νταβά | ||
Προσωρινός Πρωθυπουργός | ||||||
Αχμάντ Σαχ Αχμαντζάι | 1944–2021 | 1995 | 26 Ιουνίου 1996 | Οργάνωση Ισλαμικού Νταβά | ||
Προσωρινός Πρωθυπουργός | ||||||
Γκουλμπουντίν Χεκματυάρ | 1947– | 26 Ιουνίου 1996 | 11 Αυγούστου 1997 | Χεζμπ-ε Ισλαμί Γκουλμπουντίν | ||
Πρωθυπουργός. 2η θητεία. Το Ισλαμικό Κράτος παρέμεινε η διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση, παρόλο που έλεγχε περίπου το 10% της αφγανικής επικράτειας | ||||||
Αμπντούλ Ραχίμ Γκαφουρζάι | 1947–1997 | 11 Αυγούστου 1997 | 21 Αυγούστου 1997 | Ανεξάρτητος | ||
Πρωθυπουργός. Σκοτώθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα | ||||||
Κενή θέση (21 Αυγούστου 1997–2021) | ||||||
Ισλαμικό Εμιράτο του Αφγανιστάν (2021) | ||||||
Μοχάμεντ Χασάν Ακχούντ | 1945 με 1958– | 7 Σεπτεμβρίου 2021 | σήμερα | Ταλιμπάν | ||
Εν ενεργεία διορισμένος Πρωθυπουργός. 1η θητεία |
Δείτε επίσης
ΕπεξεργασίαΠαραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Newell, Richard S. (1997). «Afghanistan: A country study». www.loc.gov. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2019.
- ↑ Dugger, Celia W. (20 Απριλίου 2001). «Muhammad Rabbani, Advocate of Some Moderation in Taliban». The New York Times. https://www.nytimes.com/2001/04/20/world/muhammad-rabbani-advocate-of-some-moderation-in-taliban.html. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2019.