Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας
Ο Πρόεδρος της Γαλλίας (γαλλικά: Président de la République française) είναι ο αρχηγός του Γαλλικού κράτους[α], με ιδιαίτερα αυξημένο θεσμικό ρόλο και σημαντικές αρμοδιότητες και εκλέγεται για πέντε έτη με άμεση καθολική ψηφοφορία[β].
| Πρόεδρος της Γαλλίας
Président de la République française | |
|---|---|
.svg) Έμβλημα της Προεδρίας της Γαλλικής Δημοκρατίας | |
| Προσφώνηση |
|
| Κατοικία | Μέγαρο των Ηλυσίων |
| Έδρα | Γαλλία, Παρίσι |
| Διορισμός από | 'Αμεση καθολική ψηφοφορία |
| Διάρκεια θητείας | 5 έτη, με δυνατότητα ανανέωσης μια φορά |
| Αρχικός κάτοχος | Ναπολέων Γ΄ |
| Δημιουργία | 4 Οκτωβρίου 1853 |
| Ιστοσελίδα | www.elysee.fr |
Σημερινός, όγδοος πρόεδρος της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας, από τον Μάιο του 2017, είναι ο Εμανουέλ Μακρόν από το Κόμμα La République En Marche!.
Ιστορικά στοιχείαΕπεξεργασία
Η θέση Προέδρου της Γαλλίας προτάθηκε για πρώτη φορά δημόσια κατά την Ιουλιανή Επανάσταση του 1830, όταν προσφέρθηκε στον Μαρκήσιο ντε Λαφαγιέτ. Αυτός υπαναχώρησε υπέρ του πρίγκιπα Λουδοβίκου Φιλίππου, ο οποίος έγινε βασιλιάς των Γάλλων.
Δεκαοκτώ χρόνια αργότερα, κατά τις εναρκτήριες φάσεις της Δεύτερης Δημοκρατίας, δημιουργήθηκε ο τίτλος για έναν λαϊκά εκλεγμένο αρχηγό κράτους, ο πρώτος από τους οποίους ήταν ο Λουδοβίκος-Ναπολέων Βοναπάρτης, ανιψιός του αυτοκράτορα Ναπολέοντα. Ο Βοναπάρτης υπηρέτησε σε αυτόν τον ρόλο έως ότου ηγήθηκε του πραξικοπήματος του 1851 με σκοπό να αυτοανακηρυχθεί αργότερα ως αυτοκράτωρ «Ναπολέων Γ΄».
Η δημοκρατία επέστρεψε το 1870, ως Τρίτη Γαλλική Δημοκρατία. Σε αυτήν, ο πρόεδρος ήταν στην αρχή αρκετά ισχυρός, κυρίως επειδή το βασιλικό κόμμα ήταν ισχυρό όταν θεσπίστηκαν οι συνταγματικοί νόμοι του 1875, και υπήρχε η ελπίδα ότι ένα μέλος ενός από τους δύο κλάδους της βασιλικής οικογένειας θα μπορούσε να υπηρετήσει ως πρόεδρος και να μετατρέψει τη Γαλλία σε συνταγματική μοναρχία. Ωστόσο, το επόμενο νομοθετικό σώμα κυριαρχούνταν από Ρεπουμπλικάνους και αφού ο Πρόεδρος Πατρίς Ντε ΜακΜαόν προσπάθησε ανεπιτυχώς να αποκτήσει μια νέα βασιλική πλειοψηφία διαλύοντας το Κοινοβούλιο, ο διάδοχός του, Ζυλ Γκρεβί, υποσχέθηκε το 1879 ότι δεν θα χρησιμοποιούσε την προεδρική του εξουσία να το διαλύει. Έτσιέχασε τον έλεγχο του επί του νομοθετικού σώματος, δημιουργώντας ουσιαστικά ένα κοινοβουλευτικό σύστημα που διατηρήθηκε για 80 χρόνια μέχρι την ανάδειξη του Σαρλ ντε Γκωλ ως προέδρου το 1959[1].
Πράγματι, η Τέταρτη Δημοκρατία που δημιουργήθηκε μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν ένα κοινοβουλευτικό σύστημα, στο οποίο το αξίωμα του προέδρου της Δημοκρατίας ήταν σε μεγάλο βαθμό εθιμοτυπικό και ανίσχυρο. Το Σύνταγμα της Πέμπτης Δημοκρατίας, που το αντικατέστησε το 1958, αύξησε σημαντικά τις εξουσίες του προέδρου. Ένα δημοψήφισμα το 1962 άλλαξε το Σνταγμα, έτσι ώστε ο πρόεδρος να εκλέγεται απευθείας με καθολική ψηφοφορία και όχι από το εκλογικό σώμα που ιδρύθηκε το 1958. Το 2000, άλλο δημοψήφισμα μείωσε την προεδρική θητεία από επτά χρόνια σε πέντε. Με τη συνταγματική μεταρρύθμιση του 2008 επιβλήθηκε όριο το πολύ δύο συνεχόμενων θητειών.
ΡόλοςΕπεξεργασία
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας με βάση το ισχύον Σύνταγμα ορίζει τον Πρωθυπουργό και στη συνέχεια, μετά από πρόταση του τελευταίου, τα λοιπά μέλη της Κυβέρνησης (άρθρο 8 του Συντάγματος). Διορίζει την Κυβέρνηση της Γαλλίας και έχει ισχυρότερες εξουσίες από αυτήν στους τομείς της εξωτερικής πολιτικής και άμυνας (στην εσωτερική πολιτική οι αρμοδιότητες του Προέδρου είναι σαφώς μικρότερες από αυτές της κυβέρνησης).
Αρμοδιότητες του Προέδρου είναι να εκδίδει τους νόμους που ψηφίζει η Βουλή και να καλεί το λαό σε δημοψήφισμα (άρθρα 8-11). Έχει επίσης την εξουσία να διαλύει την Βουλή, αφού συμβουλευτεί τον Πρωθυπουργό και τους Προέδρους των Συνελεύσεων (άρθρο 12). Είναι αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων[γ], έχει το δικαίωμα απονομής χάριτος και, σε περίπτωση εξαιρετικής ανάγκης, δύναται να ασκεί έκτακτες εξουσίες (άρθρα 14-17). Επίσης ο Πρόεδρος της Γαλλίας είναι και ο Συμπρίγκιπας της Ανδόρρας σε συνεργασία με τον επίσκοπο του Ουρζέλ. Ο σημερινός συμπρίγκιπας της Ανδόρρας μαζί με τον Μακρόν είναι ο Ζουάν Ενρίκ Βίβες Σισίλια. Τέλος ο Πρόεδρος της Γαλλίας διαχειρίζεται την εξωτερική και αμυντική πολιτική της χώρας, προεδρεύει του υπουργικού συμβουλίου και του συμβουλίου εθνικής άμυνας, αλλά δεν μπορεί να κατευθύνει μόνος του την οικονομική και εσωτερική πολιτική της χώρας. Αυτές τις καθορίζει σε συνεργασία με την Κυβέρνηση της Γαλλίας μέσω της έγκρισης της.
Κατάλογος ΠροέδρωνΕπεξεργασία
Πρώτη Γαλλική Δημοκρατία (1792-1804)Επεξεργασία
Εθνική ΣυνέλευσηΕπεξεργασία
Της Εθνική Συνέλευση (20 Σεπτεμβρίου 1792 - 26 Οκτωβρίου 1795) ηγούνταν ο Πρόεδρός της. Η Προεδρία άλλαζε κάθε πενθήμερο.
Από το 1793 η Εθνική Συνέλευση διοικούνταν από την Επιτροπή Δημοσίας Τάξης, στην οποία ηγετικές φιγούρες υπήρξαν ο Ζωρζ Νταντόν και αργότερα ο Μαξιμιλιανός Ροβεσπιέρος.
ΔιευθυντήριοΕπεξεργασία
Του Διευθυντηρίου ηγούνταν επίσημα ένας Πρόεδρος, όπως αναγραφόταν στο Άρθρο 141 του Συντάγματος του ΙΙΙ έτους. Ήταν ένας εντελώς εθιμοτυπικός ρόλος. Πρώτος Πρόεδρος ήταν ο Ραιμπέλ, ο οποίος εξελέγη στις 2 Νοεμβρίου 1795. Οι Διευθυντές του Διευθυντηρίου πραγματοποιούσαν τις εκλογές τους μυστικά, με την Προεδρία να αλλάζει κάθε τρεις μήνες. Τελευταίος Πρόεδρος ήταν ο Γκοϊέ.
Ηγετική φιγούρα του Διευθυντηρίου υπήρξε υπήρξε ο Πολ Μπάρας, ο μόνος Διευθυντής του Διευθυντηρίου που υπηρέτησε από την αρχή μέχρι το τέλος του δεύτερου.
| Διευθυντές του Διευθυντηρίου (1 Νοεμβρίου 1795 - 10 Νοεμβρίου 1799) | ||||
|---|---|---|---|---|
| Πωλ Μπαράς | Λουί-Μαρί Ντε Λα Ρεβελιέρ-Λεπό | Ζαν-Φρανσουά Ραιμπέλ | Λαζάρ Καρνό | Ετιάν-Φρανσουά Λετουρνέ |
| Ψηφίσθηκε από πολλούς να
αντικατασταθεί (20 Μαΐου 1797). | ||||
| Φρανσουά Μπαρτελεμί | ||||
| Ο Μπαρτελεμί και ο Καρνό αντικαταστάθηκαν μετά το πραξικόπημα της 18ης Φρυκτινόρ
του έτους VI. | ||||
| Φιλίπ-Αντουάν Μερλίν Ντε Ντουέ | Φρανσουά Νεφσατό | |||
| Ψηφίσθηκε από πολλούς να
αντικατασταθεί (15 Μαΐου 1798). | ||||
| Ψηφίσθηκε από πολλούς να
αντικατασταθεί (18 Ιουνίου 1799). |
Ζαν-Μπαμπίστ Τρεγιάρ | |||
| Αναγκάστηκε να παραιτηθεί (18 Ιουνίου 1799). | Εμμανουέλ-Ζοζέφ Σιεγές | Αναγκάστηκε να παραιτηθεί (18 Ιουνίου 1799). | Η εκλογή ακυρώθηκε ως παράτυπη
(17 Ιουνίου 1799). | |
| Ροζέρ Ντυκό | Ζαν-Φρανσουά-Ωγκύστ Μολέν | Λουί Ζερόμ Γκοϊέ | ||
| Μετά το Πραξικόπημα της 18ης Μπρυμαίρ (9 Νοεμβρίου 1799), ο Μπαρά, ο Ντυκό και ο Σιεγές παραιτήθηκαν. Ο Μολέν και ο Γκοϊέ, αρνούμενοι να παραιτηθούν, συλλήφθηκαν από τον Στρατηγό Μορώ. | ||||
ΥπατείαΕπεξεργασία
Προσωρινοί Ύπατοι (10 Νοεμβρίου - 12 Δεκεμβρίου 1799):
- Ναπολέων Βοναπάρτης
- Εμμανουέλ-Ζοζέφ Σιεγές
- Ροζέ Ντυκό
Ύπατοι (12 Δεκεμβρίου 1799 - 18 Μαΐου 1804):
- Ναπολέων Βοναπάρτης (Πρώτος Ύπατος)
- Ζαν-Ζακ-Ρεζίς Ντε Καμπασερές (Δεύτερος Ύπατος)
- Σαρλ Φρανσουά Λεμπρύν (Τρίτος Ύπατος)
Ο Ναπολέων Βοναπάρτης ανακήρυξε τον εαυτό του Αυτοκράτορα των Γάλλων, κυβερνώντας ως Αυτοκράτωρ Ναπολέων Α΄ από το 1804 μέχρι το 1814 και το 1815. Η μοναρχία επανεγκαθιδρύθηκε το 1814-1815 και το 1815-1830 (Δυναστεία των Βουρβόνων) και ξανά το 1830-1848.
Δεύτερη Γαλλική Δημοκρατία (1848-1852)Επεξεργασία
Πρόεδρος της Προσωρινής Κυβέρνησης της ΔημοκρατίαςΕπεξεργασία
- Ζακ-Σαρλ Ντυπόν Ντε Λ'Αιρ (26 Φεβρουαρίου 1848 - 9 Μαΐου 1848)
Εκτελεστική ΕπιτροπήΕπεξεργασία
Μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής (10 Μαΐου 1848 - 24 Ιουνίου 1848)
- Φρανσουά Αραγκό
- Αλφόνς Ντε Λα Μαρτέν
- Λουί-Αντουάν Γκαρνιέ-Παζές
- Αλεξάντρ Ογκύστ Λεντρού-Ρολέν
- Πιέρ-Μαρί Ντε Σεν-Ζορζ
Αρχηγός της Εκτελεστικής ΕξουσίαςΕπεξεργασία
- Λουί-Εζέν Καβαινιάκ (28 Ιουνίου 1848 - 20 Δεκεμβρίου 1848)
Πρόεδρος της Γαλλικής ΔημοκρατίαςΕπεξεργασία
| Νο. | Πορτραίτο | Ονοματεπώνυμο | Θητεία | Θητεία | Πολιτικό Κόμμα | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Αρχή Θητείας | Τέλος Θητείας | Διάρκεια θητείας | ||||||
| 1 | .jpg)
|
Λουδοβίκος-Ναπολέων Βοναπάρτης | 20 Δεκεμβρίου 1848 | 2 Δεκεμβρίου 1852 | 3 χρόνια, 348 ημέρες | 1848 | Βοναπαρτιστής | |
Ο Λουδοβίκος-Ναπολέων Βοναπάρτης ανακήρυξε τον εαυτό του Αυτοκράτορα των Γάλλων το 1852, κυβερνώντας ως Αυτοκράτωρ Ναπολέων Γ΄ από το 1852 μέχρι το 1870.
Τρίτη Γαλλική Δημοκρατία (1870-1940)Επεξεργασία
Πρόεδρος Κυβερνήσεως Εθνικής ΑμύνηςΕπεξεργασία
- Λουί-Ζυλ Τροσού (4 Σεπτεμβρίου 1870 - 13 Φεβρουαρίου 1871)
Αρχηγός της Εκτελεστικής ΕξουσίαςΕπεξεργασία
- Αδόλφος Θιέρσος (17 Φεβρουαρίου 1871 - 30 Αυγούστου 1871)
Πρόεδροι της Γαλλικής ΔημοκρατίαςΕπεξεργασία
| Νο | Πορτραίτο | Ονοματεπώνυμο | Θητεία | Εκλογή | Πολιτικό Κόμμα | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Αρχή Θητείας | Τέλος Θητείας | Διάρκεια θητείας | ||||||
| 2 | 
|
Αδόλφος Θιέρσος | 31 Αυγούστου 1871 | 24 Μαΐου 1873 | 1 χρόνος, 266 ημέρες | - | Μετριοπαθής Μοναρχικός | |
| 3 | 
|
Πατρίς Ντε ΜακΜαόν,
Δούκας της Ματζέντα |
24 Μαΐου 1873 | 30 Ιανουαρίου 1879 | 5 χρόνια, 251 ημέρες | 1873 | Μοναρχικός | |
| 4 | .jpg)
|
Ζυλ Γκρεβί | 30 Ιανουαρίου 1879 | 2 Δεκεμβρίου 1887 | 8 χρόνια, 306 ημέρες | 1879
1885 |
Oπορτουνιστικός Ρεπουμπλικάνος | |
| 5 | 
|
Μαρί Φρανσουά Σαντί Καρνό | 3 Δεκεμβρίου 1887 | 25 Ιουνίου 1894 | 6 χρόνια, 205 ημέρες | 1887 | Oπορτουνιστικός Ρεπουμπλικάνος | |
| 6 | 
|
Ζαν Καζιμίρ-Περιέ | 27 Ιουνίου 1894 | 16 Ιανουαρίου 1895 | 205 ημέρες | 1894 | Oπορτουνιστικός Ρεπουμπλικάνος | |
| 7 | 
|
Φελίξ Φορ | 17 Ιανουαρίου 1895 | 16 Φεβρουαρίου 1899 | 4 χρόνια, 30 ημέρες | 1895 | Oπορτουνιστικός Ρεπουμπλικάνος
(Προοδευτικός Ρεπουμπλικάνος) | |
| 8 | 
|
Εμίλ Λουμπέ | 18 Φεβρουαρίου 1899 | 18 Φεβρουαρίου 1906 | 7 χρόνια | 1899 | Δημοκρατική Ρεπουμπλικανική
Συμμαχία | |
| 9 | 
|
Αρμάν Φαλιέρ | 18 Φεβρουαρίου 1906 | 18 Φεβρουαρίου 1913 | 7 χρόνια | 1906 | Δημοκρατική Ρεπουμπλικανική
Συμμαχία | |
| 10 | .jpg)
|
Ρεϋμόν Πουανκαρέ | 18 Φεβρουαρίου 1913 | 18 Φεβρουαρίου 1920 | 7 χρόνια | 1913 | Δημοκρατική Ρεπουμπλικανική
Συμμαχία | |
| 11 | 
|
Πολ Ντεσανέλ | 18 Φεβρουαρίου 1920 | 21 Σεπτεμβρίου 1920 | 247 ημέρες | Ιαν.1920 | Δημοκρατική Ρεπουμπλικανική
Συμμαχία | |
| 12 | .jpg)
|
Αλεξάντρ Μιλράν | 23 Σεπτεμβρίου 1920 | 11 Ιουνίου 1924 | 3 χρόνια, 262 ημέρες | Σεπ.1920 | Ανεξάρτητος | |
| 13 | 
|
Γκαστόν Ντουμέργκ | 13 Ιουνίου 1924 | 13 Ιουνίου 1931 | 7 χρόνια | 1924 | Ριζοσπαστικό Σοσιαλιστικό και
Ριζοσπαστικό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα | |
| 14 | .jpg)
|
Πολ Ντουμέρ | 13 Ιουνίου 1931 | 7 Μαΐου 1932 | 329 ημέρες | 1931 | Ανεξάρτητος | |
| 15 | _(cropped_2).jpg)
|
Αλμπέρ Λεμπρύν | 10 Μαΐου 1932 | 11 Ιουλίου 1940 | 8 χρόνια, 32 ημέρες | 1932
1939 |
Δημοκρατική Συμμαχία | |
Η Τρίτη Γαλλική Δημοκρατία ήρθε στο τέλος της με την άνοδο του Στρατάρχη Φιλίπ Πεταίν στην εξουσία. Το αξίωμα του Προέδρου δεν υπήρχε από το 1940 εώς το 1947.
Γαλλία του Βισύ (1940-1944)Επεξεργασία
Αρχηγός της ΠολιτείαςΕπεξεργασία
- Στρατάρχης Φιλίπ Πεταίν (11 Ιουλίου 1940 - 19 Αυγούστου 1944)
Προσωρινή Κυβέρνηση της Γαλλικής Δημοκρατίας (1944-1947)Επεξεργασία
Πρόεδροι της Προσωρινής ΚυβερνήσεωςΕπεξεργασία
- Σαρλ Ντε Γκολ (3 Ιουνίου 1944 - 26 Ιανουαρίου 1946)
- Φελίξ Γκουέν (26 Ιανουαρίου 1946 - 24 Ιουνίου 1946)
- Ζωρζ Μπιντό (24 Ιουνίου 1946 - 28 Νοεμβρίου 1946)
- Βεσάν Οριόλ (28 Νοεμβρίου 1946 - 16 Δεκεμβρίου 1946)
- Λεό Μπλουμ (16 Δεκεμβρίου 1946 - 16 Ιανουαρίου 1947)
Τέταρτη Γαλλική Δημοκρατία (1947-1959)Επεξεργασία
| Νο | Πορτραίτο | Ονοματεπώνυμο | Θητεία | Εκλογή | Πολιτικό Κόμμα | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Αρχή Θητείας | Τέλος Θητείας | Διάρκεια θητείας | ||||||
| 16 | .jpg)
|
Βεσάν Οριόλ | 16 Ιανουαρίου 1947 | 16 Ιανουαρίου 1954 | 7 χρόνια | 1947 | Γαλλική Σέκτα του Διεθνούς των Εργατών | |
| 17 | 
|
Ρενέ Κοτί | 16 Ιανουαρίου 1954 | 8 Ιανουαρίου 1959 | 4 χρόνια, 357 ημέρες | 1953 | Εθνικό Κέντρο Ανεξάρτητων και Αγροτών | |
Πέμπτη Γαλλική Δημοκρατία (1959-σήμερα)Επεξεργασία
| Νο | Πορτραίτο | Ονοματεπώνυμο | Θητεία | Εκλογή | Πολιτικό Κόμμα | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Αρχή Θητείας | Τέλος Θητείας | Διάρκεια θητείας | ||||||
| 18 | .jpg)
|
Σαρλ ντε Γκωλ | 8 Ιανουαρίου 1959 | 28 Απριλίου 1969 | 10 χρόνια, 110 ημέρες | 1958 1965 |
Ένωση για την Νέα Δημοκρατία | |
| - | 
|
Αλαίν Ποέρ | 28 Απριλίου 1969 | 20 Ιουνίου 1969 | 53 ημέρες | — | Δημοκρατικό Κέντρο | |
| 19 | .jpg)
|
Ζωρζ Πομπιντού | 20 Ιουνίου 1969 | 2 Απριλίου 1974 | 4 χρόνια, 286 ημέρες | 1969 | Ένωση Δημοκρατικών για την
Δημοκρατία | |
| - |
|
Αλαίν Ποέρ | 2 Απριλίου 1974 | 27 Μαΐου 1974 | 55 ημέρες | — | Δημοκρατικό Κέντρο | |
| 20 | .jpg)
|
Βαλερί Ζισκάρ ντ'Εσταίν | 27 Μαΐου 1974 | 21 Μαΐου 1981 | 6 χρόνια, 359 ημέρες | 1974 | Ανεξάρτητοι Ρεπουμπλικάνοι
(μέχρι το 1977) (από το 1977) | |
| 21 | .jpg)
|
Φρανσουά Μιτεράν | 21 Μαΐου 1981 | 17 Μαΐου 1995 | 13 χρόνια, 361 ημέρες | 1981 1988 |
Σοσιαλιστικό Κόμμα | |
| 22 | _(cropped).jpg)
|
Ζακ Σιράκ | 17 Μαΐου 1995 | 16 Μαΐου 2007 | 11 χρόνια, 364 ημέρες | 1995 2002 |
Αγώνας για την Δημοκρατία
(μέχρι το 2002) (από το 2002) | |
| 23 | 
|
Νικολά Σαρκοζί | 16 Μαΐου 2007 | 15 Μαΐου 2012 | 4 χρόνια, 365 ημέρες | 2007 | Ένωση για ένα Λαικό Κίνημα | |
| 24 | _(cropped_2).jpg)
|
Φρανσουά Ολλάντ | 15 Μαΐου 2012 | 14 Μαΐου 2017 | 4 χρόνια, 365 ημέρες | 2012 | Σοσιαλιστικό Κόμμα | |
| 25 | .jpg)
|
Εμανουέλ Μακρόν | 14 Μαΐου 2017 | Σήμερα | Εν ενεργεία | 2017 2022 |
Η Δημοκρατία Μπροστά! | |
Υποσημειώσεις και παραπομπέςΕπεξεργασία
ΥποσημειώσειςΕπεξεργασία
- ↑ Σύνταγμα της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας, άρθρο 5 : «Le président de la République veille au respect de la Constitution. Il assure, par son arbitrage, le fonctionnement régulier des pouvoirs publics ainsi que la continuité de l'État. Il est le garant de l'indépendance nationale, de l'intégrité du territoire et du respect des traités.»
- ↑ εγκαθίδρυση της πενταετίας μετά το δημοψήφισμα της 24ης Σεπτεμβρίου 2000. Η θητεία παλαιότερα ήταν επταετής
- ↑ Σύνταγμα της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας, άρθρο 15 : « Le Président de la République est le chef des armées. Il préside les conseils et les comités supérieurs de la Défense nationale. »
ΠαραπομπέςΕπεξεργασία
- ↑ «Jules Grévy 1879 - 1887». ÉLYSÉE. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2022.