Πυροκλαστικά υλικά

Με τον γενικό γεωλογικό και ειδικότερα πετρογραφικό όρο πυροκλαστικά υλικά (pyroclastic materials) χαρακτηρίζονται όλα εκείνα που σχηματίζονται από μαγματικές διεργασίες ως θραύσματα, σε υψηλές θερμοκρασίες, και στη συνέχεια εκβάλλονται από τα ηφαίστεια, εξ ου και η ονομασία τους, ή η παράλληλη ηφαιστειακά υλικά.

Γενικά

Στα πυροκλαστικά υλικά περιλαμβάνονται τα στερεά ηφαιστειακά αναβλήματα, οι ηφαιστειακές εκχύσεις (λάβα), η σκωρία, η κίσσηρη, τα εξ αυτών δημιουργούμενα πυροκλαστικά πετρώματα, καθώς και σωματίδια υάλου και πυριγενών ορυκτών. Όλα τα πυροκλαστικά υλικά παρουσιάζουν χαρακτηριστική πυροκλαστική υφή.

Ο τρόπος διασποράς των παραπάνω παρά την επιφάνεια του γεωφλοιού εξαρτάται κυρίως από ατμοσφαιρικούς παράγοντες (π.χ. άνεμος) που επικρατούν κατά την ηφαιστειακή έκρηξη, ή αμέσως μετά, επίσης το υψόμετρο του ηφαιστειακού πεδίου, ή ένταση, η ταχύτητα εκβολής, το ύψος αυτής κ.ά..

Ειδικότερα για τα στερεά ηφαιστειακά αναβλήματα υφίσταται ένα όριο μεγέθους υπέρ του οποίου αυτά ακολουθούν στη συνέχεια της εκτίναξής τους βαλλιστική τροχιά ενώ κάτω από αυτό αιωρούνται στροβιλιζόμενα μέσα στο ηφαιστειακό νέφος με συνέπεια την πολύ αργή απόθεσή τους σε μεγάλες αποστάσεις από το σημείο της έκρηξης.

Άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν την διασπορά είναι η θέση του ηφαιστειακού πεδίου, χέρσο ή υποθαλάσσιο, ή ακόμα και τα θαλάσσια ρεύματα στην περίπτωση απόθεσης ηφαιστειακής τέφρας στη θάλασσα.

Ταξινόμηση

Η ταξινόμηση των παραπάνω γίνεται εκ του μεγέθους τους, όπου και περιγράφονται από την τελική μορφή που λαμβάνουν όταν κρυώσουν στην απόθεσή τους.

Σημειώσεις

• Τα πυροκλαστικά υλικά ανεξάρτητα των καταστροφών που προκαλούν, ιδιαίτερα με την απόθεσή τους, μακροπρόθεσμα τα οφέλη είναι πολλαπλάσια, όπως συμβαίνει π.χ. στη γεωργία και εξαιρετικά στην αμπελουργία.

Πηγές

• "Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Britannica" τ.51ος, σ.182-183.

Βιβλιογραφία

• Larsen, E.S.: "Some new variation diagrams for groups of igneous rocks". J. Geol., 46, 505-520. (1938)
• Johannsen, A. : "A descriptive petrography of the igneous rocks", Vol. I. Chicago. University of Chicago press. (1955)
• Kuno, H.: Origin of Cenozoic petrographic provinces of Japan and surrounding areas. Bull. Volcanol., 20, 37-76. (1959)
• Thornton, C.P. and Tuttle, O.F.: "Chemistry of igneous rocks". 1. Differentiation index. Am. J. Sci., 258, 664-684. (1960)
• Fisher, R.V.: "Rocks Composed of Volcanic Fragnents and their Classification" Earth Sci. Rev 1: 287-298 (1966)
• Fisher, R.V.: "Mechanism of Deposition from Pyroclastic Flows" , Am. J. Sci. 264: 350-363 (1966)
• J. G. Moors "Base Surge in Resent Volcanic Eruptions", Bull. Volcan. 30: 337-363 (1967)
• Parsons, W. H.: "Criteria for the Recognition of Volcanic Breccias: Review" Mem. Geol. Soc. Am. 115 p. 263-304 (1969)
• R. V. Fisher & A.C. Waters "Base Surge Bedforms in Maar Volcanoes", Am. J. Sci. 268: 157-180 (1970)
• IUGS Subcommision on the Systematics of Igneous Rocks,: "Classification and nomenclature of plutonic rocks". N. Jb. Min. Mh., 149-164. (1973)
• Rittmann, A.: "Stable mineral assemblages of igneous rocks". Spriger-Verlag Berlin. (1973)
• Shand S.J.: "Eruptive rocks". Thomas Murby, 3η έκδοση, σελ. 488. (1974)
• Nockolds, S.R., Knox R.W. O’B. and Chinner, G.A. (1978): "Petrology for Students". Cambridge University press, Cambridge. (1978)
• Streckeisen, A., (1979): "Classification and nomenclature of volcanic rocks, lamprophyres, carbonatites, and melititic rocks": Recommendations and suggestions of the IUGS subcommission on the Systematics of Igneous Rocks. Geology, 7, 331-335. (1979)
• Williams, H., Turner F.J. and Gilber, C.M.: "Petrography. An introduction to the study of rocks in thin sections". Freeman and Company, San Francisco, Second Edition, σελ. 625. (1982)
• Hatch, F.H., Wells, A.K. and Wells, M.K.: "Petrology of the igneous rocks". Billing & Sons Limited, Guildford and Worcester (1987)