Ροδάκινο

καρπός της ροδακινιάς

Το ροδάκινο είναι ο καρπός της ροδακινιάς. Έχει σφαιρικό ή ωοειδές σχήμα, ραφή στη ράχη και χνουδωτή ή λεία φλούδα ανάλογα με τη ποικιλία σε διάφορους χρωματισμούς του κίτρινου, ρόδινου και κόκκινου αλλά και του λευκοκίτρινου (λευκόσαρκη ροδακινιά).

Ροδάκινο

Η σάρκα είναι χυμώδης, αρωματική με γλυκιά και υπόξινη γεύση. Ο πυρήνας του ροδάκινου (κουκούτσι) είναι μεγάλος κόκκινος με πολλές αυλακώσεις και μένει κολλημένος στη σάρκα ή ξεκολλάει εύκολα. Υπάρχουν αρκετά είδη ροδάκινου που έχουν διαφορές στο σχήμα, στο χρώμα και στη γεύση. Έτσι έχουμε τα νεκταρίνια με τη σκληρή σάρκα, τα λευκόσαρκα ροδάκινα με τη λευκή σκληρή σάρκα και περισσότερη πικρή γεύση από ότι τα ροδάκινα, τους γιαρμάδες με τη μαλακή πολύ αρωματική σάρκα και τον πυρήνα να αφαιρείται εύκολα.

Τα επιτραπέζια ροδάκινα και τα νεκταρίνια καταναλώνονται νωπά και μαζεύονται από το δέντρο γύρω στη μία εβδομάδα πριν από τη πλήρη ωρίμανσή τους. Έτσι μπορούν να διατηρηθούν γύρω στις 15 ημέρες. Το ροδάκινο είναι αρκετά ευαίσθητο στη ζέστη και αν μείνει εκτός ψυγείου σαπίζει γρήγορα.

Τα ροδάκινα εκτός από νωπά τρώγονται και ως κομπόστα, γίνονται μαρμελάδες, χρησιμοποιούνται στη ζαχαροπλαστική, γίνονται λικέρ, αναψυκτικά και χυμοί. Η κονσερβοποιία του ροδάκινου είναι πολύ αναπτυγμένη και κονσέρβες ροδάκινου καταναλώνονται σε μεγάλες ποσότητες σε πολλές περιοχές.[1] Το ροδάκινο περιέχει αρκετή ποσότητα βιταμίνης C, σάκχαρα και πρωτεΐνες.

Σύμφωνα με στοιχεία της FAO (Διεθνής Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας) για το 2012, η Κίνα είναι πρώτη παγκοσμίως σε παραγωγή ροδάκινων, ακολουθούν η Ιταλία, οι Η.Π.Α με μεγάλες καλλιέργειες στο Τέξας και τη Βιρτζίνια, η Ελλάδα, η Ισπανία , η Τουρκία και το Ιράν.

Στον πολιτισμό και τη λαϊκή κουλτούρα

Επεξεργασία
 
Άγαλμα του Μομοτάρο (ροδακινόπαιδο), λαϊκού ήρωα της Ιαπωνίας στην Ινουγιάμα
 
Προσωπογραφία κοριτσιού με ροδάκινα (μεταξύ 1650 και 1659), Έλμπερτ Κόυπ
 
Ροδάκινα στο Αλληγορικό οικογενειακό πορτρέτο (1670), Γιαν ντε Μπράι

Τα ροδάκινα δεν είναι μόνο ένα δημοφιλές φρούτο, αλλά είναι και συμβολικά σε πολλές πολιτιστικές παραδόσεις, σε τομείς όπως η τέχνη, η ζωγραφική και τα λαϊκά παραμύθια.

Τα άνθη της ροδακινιάς εκτιμώνται ιδιαίτερα στην κινεζική κουλτούρα. Οι αρχαίοι Κινέζοι πίστευαν ότι η ροδακινιά έχει περισσότερη ζωτικότητα από οποιοδήποτε άλλο δέντρο, επειδή τα άνθη της εμφανίζονται πριν φυτρώσουν τα φύλλα. Όταν οι πρώτοι ηγεμόνες της Κίνας επισκέφτηκαν τα εδάφη τους, προηγήθηκαν μάγοι οπλισμένοι με ράβδους ροδακινιάς για να τους προστατεύσουν από το κακό. Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, οι τοπικοί δικαστές έκοβαν κλαδιά ξύλου ροδάκινου και τα τοποθετούσαν πάνω από τις πόρτες τους για να προστατεύσουν από τις κακές επιρροές.[2] Το ξύλο της ροδακινιάς χρησιμοποιήθηκε επίσης σε σχέση με τους πρώτους γνωστούς θεούς κατά τη διάρκεια των Χαν. Ένας συγγραφέας γράφει:

Οι Κινέζοι θεωρούσαν επίσης το ξύλο ροδακινιάς (Κινεζικά: 桃符, Πινγίν: t'ao-fu) προστατευτικό από τα κακά πνεύματα, που ένιωθαν δέος για το ροδάκινο. Στην αρχαία Κίνα, τα τόξα από ξύλο ροδακινιάς χρησιμοποιούνταν για να εκτοξεύουν βέλη προς κάθε κατεύθυνση σε μια προσπάθεια να διώξουν το κακό. Κομμάτια από ξύλο ροδακινιάς ή σκαλισμένα κουκούτσια χρησίμευαν ως φυλαχτά για την προστασία της ζωής, της ασφάλειας και της υγείας ενός ατόμου.[3]
 
Λεπτομέρεια με ροδάκινα από το Παλάτι των Δόγηδων (1340) στη Βενετία, στη γωνία δίπλα στη Γέφυρα των Στεναγμών

Σφραγίδες ή ειδώλια από ξύλο ροδακινιάς φύλαγαν πύλες και πόρτες, και, όπως αναφέρει μια αφήγηση από την εποχή των Χαν, «τα κτήρια στην πρωτεύουσα είναι γαλήνια και αγνά· παντού επικρατεί καλή κατάσταση».[3]

Αντίστοιχα, συχνά φυτεύονταν ροδακινιές κοντά στην εξώπορτα ενός σπιτιού για να φέρουν καλή τύχη.[4]

Τα κουκούτσια του ροδάκινου (Κινεζικά: 桃仁, Πινγίν: Táorén), είναι ένα κοινό συστατικό που χρησιμοποιείται στην παραδοσιακή κινεζική ιατρική για τη στάση του αίματος και το ξεμπλοκάρισμα των εντέρων.[5]

Ο όρος φεντάο (Κινεζικά: 分桃), ο οποίος μεταφράζεται ως «μισοφαγωμένο ροδάκινο», ή «μοιρασμένο ροδάκινο», χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά από τον νομικό φιλόσοφο Χαν Φέι, στο έργο του Χαν Φεϊζί. Από αυτή την ιστορία έγινε σύνθημα για την ομοφυλοφιλία.[6][7] Το βιβλίο καταγράφει το περιστατικό κατά το οποίο ο αυλικός Μίζι Σία δάγκωσε ένα ιδιαίτερα νόστιμο ροδάκινο και έδωσε το υπόλοιπο στον εραστή του, δούκα Λινγκ του Βέι, ως δώρο.[8]

Όπως καταγράφηκε από την περιηγήτρια Ιζαμπέλα Μπερντ το 1898, ραβδιά από ξύλο ροδακινιάς χρησιμοποιούνται στον κορεατικό σαμανισμό. Κατά το τρίτο μέρος ενός τελετουργικού εξορκισμού από τα κακά πνεύματα χρησιμοποιείται ένα ραβδί από ένα κλαδί ροδακινιάς.[9] Με προέλευση τον Ταοϊσμό, το ροδάκινο είναι ένα από τα δέκα σύμβολα μακροζωίας που χρησιμοποιούνται στην κορεατική τέχνη.[10]

Το πιο γλυκό ροδάκινο στον κόσμο καλλιεργείται στη Φουκουσίμα της Ιαπωνίας. Το παγκόσμιο ρεκόρ Γκίνες για το πιο γλυκό ροδάκινο κατέχει αυτή τη στιγμή ένα ροδάκινο που καλλιεργείται στην Κανετσίκα της Ιαπωνίας, με περιεκτικότητα 22,2% σε ζάχαρη. Ωστόσο, ένα αγρόκτημα στη Φουκουσίμα, το Κότζι, καλλιέργησε ένα πολύ πιο γλυκό ροδάκινο, με βαθμό Brix 32°. Οι βαθμοί Brix μετρούν την περιεκτικότητα του φρούτου σε ζάχαρη και είναι συνήθως μεταξύ 11 και 15 σε ένα μέσο ροδάκινο από το σούπερ μάρκετ.[11]

Ο Μομοτάρο, το όνομα του οποίου σημαίνει κυριολεκτικά «ροδακινόπαιδο», είναι ένας λαϊκός χαρακτήρας που πήρε το όνομά του από το γιγάντιο ροδάκινο από το οποίο γεννήθηκε.[12]

Ένας βιετναμέζικος μύθος αναφέρει ότι την άνοιξη του 1789, αφού κέρδισε μια μεγάλη νίκη εναντίον των εισβολέων από τη δυναστεία Τσινγκ της Κίνας, ο αυτοκράτορας Κουάνγκ Τρουνγκ διέταξε έναν αγγελιαφόρο να πάει στην ακρόπολη Φου Σουάν (σημερινή Χουέ) και να παραδώσει ένα κλαδί ροδακινιάς. Αυτό έγινε την πέμπτη ημέρα του πρώτου σεληνιακού μήνα, δύο ημέρες πριν από το προβλεπόμενο τέλος της μάχης. Το κλαδί με τα άνθη της ροδακινιάς που είχε σταλεί από τον Βορρά στο κέντρο του Βιετνάμ δεν ήταν μόνο μήνυμα νίκης από τον αυτοκράτορα στη σύζυγό του, αλλά και η αρχή μιας νέας άνοιξης ειρήνης και ευτυχίας για όλο τον βιετναμέζικο λαό.

Πολλοί διάσημοι καλλιτέχνες έχουν ζωγραφίσει ροδάκινα τοποθετημένα σε περίοπτη θέση. Ο Καραβάτζο, ο Βιντσέντσο Κάμπι, ο Πιερ Ογκίστ Ρενουάρ, ο Κλοντ Μονέ, ο Εντουάρ Μανέ, ο Ανρί Φαντέν-Λατούρ, ο Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς και ο Βίνσεντ βαν Γκογκ είναι μεταξύ των πολλών σημαντικών καλλιτεχνών που ζωγράφισαν ροδακινιές και ροδάκινα σε διάφορα περιβάλλοντα.[13][14] Οι μελετητές θεωρούν ότι πολλές συνθέσεις είναι συμβολικές, ενώ μερικές αποτελούν προσπάθεια εισαγωγής του ρεαλισμού.[15] Για παράδειγμα, ο Τρέσιντερ ισχυρίζεται ότι οι καλλιτέχνες της Αναγέννησης χρησιμοποίησαν συμβολικά το ροδάκινο για να αναπαραστήσουν την καρδιά και ένα φύλλο κολλημένο στον καρπό ως σύμβολο της γλώσσας, υπονοώντας έτσι την αλήθεια που βγαίνει από την καρδιά.[16] Ένα ώριμο ροδάκινο είναι επίσης σύμβολο που υποδηλώνει καλή υγεία. Οι πίνακες του Καραβάτζιο εισάγουν τον ρεαλισμό με φύλλα ροδακινιάς που είναι χτυπημένα, αποχρωματισμένα ή σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν σκουληκότρυπες – συνθήκες συνηθισμένες στη σύγχρονη καλλιέργεια ροδάκινου.[17]

Στη λογοτεχνία, ο Ρόαλντ Νταλ αποφασίζει να χρησιμοποιήσει ένα ροδάκινο στο παιδικό του μυθιστόρημα φαντασίας James and the Giant Peach (1961, ελληνική μετάφραση Αθηνάς Ανδρουτσοπούλου και Λότης Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου Ο Τζίμης και το γιγαντοροδάκινο, 2012, εκδόσεις Ψυχογιός)[18] αφού έλαβε υπόψη πολλά άλλα φρούτα, όπως μήλο, αχλάδι και κεράσι. Θεωρούσε ότι η γεύση και η σάρκα του ροδάκινου ήταν πιο συναρπαστικές.[19] Το έργο μεταφέρθηκε σε ταινία κινουμένων σχεδίων με τον ίδιο τίτλο (1996), που έχει μεταγλωττιστεί και στα Ελληνικά.[20]

Ο κλέφτης ροδακίνων (πρωτότυπος τίτλος: Крадецът на праскови, 1964) είναι μια βουλγαρική ταινία του Βούλο Ράντεβ με τη Νεβένα Κοκάνοβα ως σύζυγο ενός Βούλγαρου συνταγματάρχη που ερωτεύεται έναν Σέρβο αιχμάλωτο στο τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου.[21]

"Ροδάκινο" είναι ο τίτλος ενός τραγουδιού του Μίλτου Πασχαλίδη σε δικούς του στίχους και μουσική, από τον δίσκο Βυθισμένες άγκυρες (2001).[22]

Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής

Επεξεργασία

Αν και συνεισφέρει λιγότερο από το 1% της αγροτικής παραγωγής της πολιτείας, το ροδάκινο συνδέεται στενά στην αμερικανική κουλτούρα με την πολιτεία της Τζόρτζιας.[23] Έγινε το επίσημο φρούτο της πολιτείας το 1995,[24] ενώ η Νότια Καρολίνα, ονόμασε το ροδάκινο πολιτειακό φρούτο το 1984.[25] Παράλληλα, δόθηκε στο ροδάκινο ένα επίσημο πολιτειακό καθεστώς από το Ντέλαγουερ, ονομάζοντας το πολιτειακό φυτό το 1995 και ορίζοντας την ροδακινόπιτα ως επίσημο επιδόρπιό του το 2009.[26]

Το ροδάκινο κυκλοφόρησε στο εμπόριο από το Georgia Fruit Exchange και αργότερα από το Georgia Peach Grower's Association ως ιδιαίτερα νόστιμο και ιδιαίτερο από τη δεκαετία του 1910 έως τη δεκαετία του 1960.[27] Αυτό συνέπεσε με την επιθυμία διαφόρων τμημάτων της Τζόρτζια να αποστασιοποιηθούν από τον ρατσισμό της εποχής της δουλείας.[28] Το τοπικό κίνημα για τη δημιουργία μιας νέας κομητείας με επίκεντρο το Φορτ Βάλεϊ που θα ονομαζόταν Κομητεία Πιτς (κομητεία του ροδάκινου) και που χρηματοδότησε τα Φεστιβάλ Ροδάκινων από το 1922 έως το 1926.[29]

Τα απομνημονεύματα του Τομ Ρόμπινς έχουν τίτλο Tibetan Peach Pie (Θιβετιανή ροδακινόπιτα, 2014, μετάφραση Γιώργου Μπαρουξή, εκδόσεις Αίολος).[30][31]

Δείτε επίσης

Επεξεργασία

Περιοδικά

Επεξεργασία

Ειδησεογραφία

Επεξεργασία

Διαδικτυακές πηγές

Επεξεργασία

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Νάνος, Γεώργιος (2014). ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑ Ι Σημειώσεις για ειδικά θέματα. Βόλος: Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. σελ. 35. 
  2. Doré & Kennelly 1914, σελίδες 504–505.
  3. 3,0 3,1 Simoons 1991, σελ. 218.
  4. Thacker 1985, σελ. 57.
  5. Bensky, Gamble & Kaptchuk 1992, σελίδες 278–279.
  6. Kang 2009, σελίδες 22, 103.
  7. Hinsch 1990, σελίδες 20, 73, 89.
  8. Hinsch 1990, σελ. 20.
  9. Bird 1898, σελίδες 228–230.
  10. Vos 1997, σελίδες 21, 23.
  11. Sturmer & Asada 2020.
  12. Leeming 2001, σελ. 120.
  13. Torpy 2010, σελ. 203.
  14. Janick n.d., σελίδες 6, 9.
  15. Spike 2010, σελίδες 23–24.
  16. Tresidder 2004, σελ. 168.
  17. Janick n.d., σελ. 6.
  18. «Ο Τζίμης και το γιγαντοροδάκινο». www.biblionet.gr. Ανακτήθηκε στις 30 Μαρτίου 2025. 
  19. Sturrock 2010, σελ. 351.
  20. «Ο Τζίμης και το Γιγαντοροδάκινο (James and the Giant Peach)». www.greekdubdb.com. Ανακτήθηκε στις 30 Μαρτίου 2025. 
  21. Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Ο κλέφτης ροδακίνων, https://www.filmfestival.gr/el/movie-tiff/movie/7871, ανακτήθηκε στις 2025-03-30 
  22. Ροδάκινο - Πασχαλίδης Μιλτιάδης - Στίχοι, Video - kithara.to, https://kithara.to/stixoi/MTE3MzU2NzI5/rodakino-pasxalidis-miltiadis-lyrics, ανακτήθηκε στις 2025-03-30 
  23. Okie 2016, σελίδες 2–4.
  24. Georgia Secretary of State 2018.
  25. Aylesworth & Aylesworth 1996, σελ. 51.
  26. GIC 2018.
  27. Okie 2016, σελίδες 124–130.
  28. Okie 2016, σελ. 168.
  29. Okie 2016, σελίδες 147, 152, 159.
  30. «Θιβετιανή ροδακινόπιτα». www.biblionet.gr. Ανακτήθηκε στις 30 Μαρτίου 2025. 
  31. «Τομ Ρόμπινς / Πέθανε στα 92 του ο εμβληματικός Αμερικανός συγγραφέας». Η Αυγή. 10 Φεβρουαρίου 2025. Ανακτήθηκε στις 30 Μαρτίου 2025. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
  •   Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Peaches στο Wikimedia Commons
  •   Λεξιλογικός ορισμός του ροδάκινο στο Βικιλεξικό