Σέρι
Σέρι (Cmique Itom) είναι το όνομα μιας γλώσσας που ομιλείται στην ακτή της Σονόρας, στο Μεξικό. Υπάρχουν 716-900 που μιλούν την εν λόγω γλώσσα.[1][2] Η τελευταία έχει σχέση με τη Σαλινική γλώσσα, γλώσσα του Σαλίνας ή Σαλίναν γλώσσα (Salinan). Η Σέρι είναι μία από τις γλώσσες της χοκικής γλωσσικής οικογένειας (Hokan).
Ταξινόμηση Επεξεργασία
Ο όρος Σερική οικογένεια (Serian) μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αναφερθεί σε μια γλωσσική οικογένεια με τη Σέρι ως μόνο ζωντανό μέλος της οι σχετικές γλώσσες έχουν εξαφανιστεί τους τελευταίους αιώνες. Έχουν γίνει προσπάθειες να συνδέσουν τη γλώσσα με την οικογένεια Γιουμική (Yuman), με τη Σαλινική γλώσσα Καλιφόρνιας, που έχει πια εκλείψει, και με την πολύ μεγαλύτερη υποθετική Χοκική οικογένεια. Αυτές οι υποθέσεις προήλθαν σε μια περίοδο όταν γίνονταν οι προσπάθειες να κατατάξουν όλες τις γλώσσες της Αμερικής σε οικογένειες. Στην περίπτωση της Σέρι, εντούτοις, πολύ λίγα στοιχεία έχουν προσκομιστεί ως τώρα. Έως ότου παρουσιαστούν αυτά τα στοιχεία και αξιολογηθούν, η γλώσσα θεωρείται απομονωμένη.
Το όνομα της γλώσσας Επεξεργασία
Το όνομα Σέρι είναι εξώνυμο[3] γι' αυτό έχει χρησιμοποιηθεί από τις πρώτες επαφές των κατοίκων με τους Ισπανούς (μερικές φορές γράφεται διαφορετικά, ως ceres). Σύμφωνα με τον Γκιλγκ, το 1692 το εν λόγω όνομα ήταν ισπανικό , όμως σίγουρα ήταν το όνομα που χρησιμοποιήθηκε από μια άλλη ομάδα της περιοχής για να αναφερθεί στους Σέρις. Εντούτοις, οι σύγχρονοι ισχυρισμοί ότι είναι ένα όνομα των Γιάκι (Yaqui) ή Opata που σημαίνει κάτι σαν «τους ανθρώπους της άμμου» ή «τους ανθρώπους που τρέχουν γρήγορα» δεν έχουν κάποια βάση στα γεγονότα και καμία αιτιολόγηση δεν έχει παρουσιαστεί.
Το όνομα που χρησιμοποιείται για τη γλώσσα εντός της ίδιας της κοινότητας, , είναι cmiique iitom, το οποίο αντιπαραβάλλει με το cocsar iitom («ισπανική γλώσσα») και το maricaana iitom («αγγλική γλώσσα»). Η έκφραση είναι μια ονοματική φράση που είναι κυριολεκτικά «(ότι) με την οποία ένα πρόσωπο Σερι μιλά». Η λέξη cmiique (φωνητικά [ˈkw̃ĩːkːɛ]) είναι το ουσιαστικό ενικού αριθμού για «το πρόσωπο Σερι». Η λέξη iitom είναι το ουσιαστικό του αμετάβατου ρήματος caaitom («συζήτηση»), με το πρόθημα ι (κτήτορας σε τρίτο πρόσωπο) και δεν έχει πρόθημα στο για την ονοματοποιία με αυτήν την κατηγορία ρίζας. Μια άλλη παρόμοια έκφραση που ακούγεται περιστασιακά για τη γλώσσα είναι cmiique iimx, το οποίο είναι ένας παρόμοιος σχηματισμός βασισμένος στο μεταβατικό ρήμα quimx («πέστε») (ρίζα = amx).
Το όνομα που επιλέχτηκε από την επιτροπή Σέρι για το όνομα της γλώσσας που χρησιμοποιήθηκε στον τίτλο του πρόσφατου λεξικού ήταν comcaac quih yaza, το οποίο είναι η μορφή πληθυντικού του cmiique iitom. Ήταν αρμόζον για ένα εγχείρημα εκείνου του τύπου, αν και δεν είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται συχνά. Το Comcaac (φωνολογικά [koŋˈkɑːk]) είναι ο πληθυντικός τύπος του cmiique και το yaza είναι ο παραγόμενος πληθυντικός που αντιστοιχεί στο iitom. (το ooza είναι η ρίζα πληθυντικού, το Υ (με ένα συνοδευτικό μεταπτωτικό φωνήεν) είναι ο ονοματοποιητικός τύπος, το πρόθεμα για τον κτήτορα σε τρίτο πρόσωπο πηγαίνει πριν από το Υ. Η λέξη quih είναι ένα οριστικό άρθρο (που αντιστοιχεί στο ουσιαστικό πληθυντικού αριθμού για να αναφερθεί στην κοινότητα Σέρι).
Στη σέρι έχει μεταφραστεί το Σύνταγμα του Μεξικού από το Instituto Nacional de Lenguas Indígenas. Η επίσημη ονομασία του συντάγματος στη σέρι είναι Icaaitom Caaixaj Quipac Coha Hapaspoj Caacoj Quih Iti Hant Coii Hant Iij Cacloj Com Oaanloj Coi.[4]
Ενδεικτικές λέξεις Επεξεργασία
- καρχαρίας - χάκατ - hacat
- ώρα - χέπε - xepe
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ La situación sociolingüística de la lengua seri en 2006.
- ↑ Ethnologue report for Seri
- ↑ Aspri Lexi[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ «La Constitución Política de los Estados Unidos Mexicanos en Seri, Icaaitom Caaixaj Quipac Coha Hapaspoj Caacoj Quih Iti Hant Coii Hant Iij Cacloj Com Oaanloj Coi». INALI (στα Seri).