Σαλάτ

θρησκευτικό τελετουργικό του ισλάμ

Το σαλάχ ("Μουσουλμανική προσευχή", صلاة· ανεπίσημα προφέρεται ως ṣalāt, πληθ. صلوات ṣalawāt), γνωστή και ως ναμάζ (نَماز) σε μερικές γλώσσες, είναι ένας από τους Πέντε Πυλώνες της πίστης του Ισλάμ και ένα υποχρεωτικό θρησκευτικό καθήκον για κάθε Μουσουλμάνο. Είναι μια φυσική, ψυχική, και πνευματική πράξη λατρείας που τελεíται πέντε φορές κάθε μέρα σε προκαθορισμένες χρονικές στιγμές. Κατά τη διάρκεια αυτού του τελετουργικού, ο πιστός αρχικά στέκεται όρθιος, σκύβει, γονατίζει και καταλήγει να κάθεται στο έδαφος.[1] Σε κάθε στάση ο πιστός απαγγέλλει ή διαβάζει συγκεκριμένους στίχους, φράσεις και προσευχές. Η λέξη σαλάχ συνήθως μεταφράζεται ως "προσευχή", αλλά ο ορισμός αυτός μπορεί να δημιουργήσει σύγχυση. Οι μουσουλμάνοι χρησιμοποιούν τις λέξεις "ντούα" ή "ικεσία" όταν πρόκειται για τον κοινό ορισμό των προσευχών, ο οποίος δηλώνεται ως "ευσεβείς αναφορές που γίνονται προς τον Θεό".

Η τελετουργία της σαλάχ ακολουθεί την τελετουργική πλύση. Η σαλάχ αποτελείται από την επανάληψη μιας ενότητας που ονομάζεται ρακ'άχ (pl. ράκα'ατ) η οποία αποτελείται από συγκεκριμένες πράξεις και λόγια. Ο αριθμός των υποχρεωτικών (φαρντ) ράκα'ατ ποικίλλει από δύο έως τέσσερα, ανάλογα με την ώρα της ημέρας ή άλλες συνθήκες (όπως την ομαδική λατρεία της Παρασκευής, η οποία έχει δύο ρακάτ). Η προσευχή είναι υποχρεωτική για όλους τους Μουσουλμάνους, εκτός από εκείνους που είναι στην προεφηβεία, έχουν εμμηνόρροια ή έχουν αιμορραγία επί 40 ημέρες μετά τον τοκετό.[2] Κάθε κίνηση της σαλάτ συνοδεύεται από το τακμπίρ, εκτός από την όρθια θέση μεταξύ του ρουκού και του σουτζούντ, και η τελική κίνηση που αποτελεί μια έκφραση του μουσουλμανικού χαιρετισμού Ασσαλάμου αλαϊκούμ.[3]

Ορολογία Επεξεργασία

Η σαλάχ (ṣalāt) είναι μια αραβική λέξη που η βασική της σημασία είναι "υπόκλιση, απότιση φόρου τιμής, λατρεία, προσευχή". Σε διεθνές πλαίσιο, ειδικά στην αγγλική γλώσσα, η αναφορά της λέξης σχεδόν πάντα περιορίζεται στη μουσουλμανική επίσημη, υποχρεωτική λατρεία που περιγράφεται σε αυτό το άρθρο.

Η μετάφραση της σαλάχ ως "προσευχή" συνήθως δεν θεωρείται αρκετά ακριβής, καθώς η "προσευχή" μπορεί να υποδεικνύει διάφορους τρόπους σύνδεσης με τον Θεό· η προσωπική προσευχή και ικεσία ονομάζεται ντούα (αραβικά: دُعَاء, κυριολεκτικά "επίκληση") στο πλαίσιο του Ισλάμ.

Οι ίδιοι οι μουσουλμάνοι χρησιμοποιούν διάφορους όρους για να αναφερθούν στη σαλάχ ανάλογα με τη γλώσσα τους ή τον πολιτισμό τους. Σε πολλά μέρη του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων πολλών μη αραβικών χωρών όπως η Ινδονησία, χρησιμοποιείται ο αραβικός όρος salat ή salah. Ο άλλος μείζων όρος είναι η περσική λέξη namāz (نماز), που χρησιμοποιείται από τους ομιλητές ινδοϊρανικών γλωσσών όπως τα Κουρδικά, τα ούρντου, τα μπαλότσι ή τα Χίντι, καθώς και γλώσσες, όπως τα Τουρκικά, Ρωσικά, Κινεζικά, Βοσνιακά και Αλβανικά. Οι Βόρειες Καυκάσιες Γλώσσες περιέχουν τους όρους λαμάζ (ламаз) στα Τσετσενικά, τσακ (чак) στα λακ και κακ στα Αβαρικά.

Σκοπός και σημασία Επεξεργασία

 
Βόσνιοι προσεύχονται σε ένα χωράφι, 1906

Ο βασικός σκοπός της σαλάχ είναι να δρα ως ατομική επικοινωνία και ενθύμηση του Θεού. Απαγγέλλοντας το "Άνοιγμα", την πρώτη σούρα (κεφάλαιο) του Κορανίου, όπως απαιτείται στην καθημερινή λατρεία, ο πιστός μπορεί να σταθεί ενώπιον του Θεού, να τον δοξάσει, να τον ευχαριστήσει και να ζητήσει καθοδήγηση προς τον "Ευθύ Δρόμο".

Σύμφωνα με την ιδεολογική σκέψη της σχολής Χανμπάλι, ένας άνθρωπος που δεν προσεύχεται πέντε φορές την ημέρα είναι άπιστος. Οι άλλες τρεις σουνιτικές σχολές σκέψης υποστηρίζουν ότι ο άνθρωπος που δεν προσεύχεται πέντε φορές την ημέρα, είναι ένας ανίερος αμαρτωλός. Όσοι πρόσκεινται στο δόγμα των Χανμπαλιτών, επικαλούνται ένα χαντίθ από το Σαχίχ Μουσλίμ, που αναφέρει ότι η προσευχή είναι η διαχωριστική γραμμή μεταξύ ενός πιστού και ενός απίστου.

Επιπλέον, η καθημερινή λατρεία θυμίζει στους Μουσουλμάνους ότι πρέπει να αποδίδουν ευχαριστίες για τις ευλογίες του Θεού και ότι η υποταγή στον Θεό είναι θεμελιώδης προτεραιότητά τους, με αποτέλεσμα ολόκληρη η ζωή τους να περιστρέφεται γύρω από τον Θεό και την υποταγή στο θέλημά Του. Η λατρεία εξυπηρετεί επίσης την επίσημη μέθοδο τέλεσης του Ντικρ και μνήμης του Αλλάχ.[4]

Οι μουσουλμάνοι πιστεύουν ότι όλοι οι προφήτες του Αλλάχ παρεíχαν καθημερινές προσευχές και υπήρξαν ταπεινοί με την υποταγή στη μοναδικότητα του Αλλάχ. Οι μουσουλμάνοι πιστεύουν επίσης ότι το κύριο καθήκον των προφητών του Αλλάχ είναι να διδάξουν την ανθρωπότητα να υποτάσσεται ταπεινά στη μοναδικότητα του Αλλάχ, του Θεού.[5]

Στο Κοράνι, είναι γραμμένο ότι, όπως είπε ο Αλλάχ: "Πιστοί είναι αυτοί που νιώθουν ένα τρέμουλο στην καρδιά τους, και όταν ακούν τα σημάδια Του στη δοκιμασία, δυναμώνει η πίστη τους και αποθέτουν την εμπιστοσύνη τους στον Κύριο τους;"[6]

"Εκείνοι, των οποίων οι καρδιές είναι γεμάτες με φόβο, που δείχνουν παροιμιώδη υπομονή πάνω από τα βάσανά τους, εφαρμóζουν την τακτική προσευχή, και ξοδεύουν (σε ελεημοσύνη) ό, τι έχουμε εναποθέσει επάνω τους."[7]

Η σαλάχ επίσης αναφέρεται ως μέσο συγκράτησης του πιστού από την κοινωνική αδικία και την ηθική παρέκκλιση.[8]

Σύμφωνα με ένα χαντίθ της συλλογής του Σαχίχ Μπουχαρί, ο Μωάμεθ αποκαλεí τη σαλάχ "καλύτερη πράξη".[9]

Η μεγάλη σημασία της σαλάχ αποδείχθηκε περíτρανα από τον Μωάμεθ, ο οποίος, στο νεκροκρέβατό του την ώρα του μυστηρίου του θανάτου θα ανακοινώσει: الصَّلاةَ ، الصَّلاةَ وَمَا مَلَكَت أَيْمَانُكُم. "Την προσευχή, σου θυμίζω την προσευχή, και να φέρεσαι καλά σε αυτούς που έχεις υπό την εξουσία σου."[10]

Προϋποθέσεις Επεξεργασία

 
Προσευχή Υεμενίτη κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου της Βόρειας Υεμένης

Στο κάτω μέρος του κεντρικού κλίτους της αίθουσας προσευχής υπάρχει μια κόγχη (μιχράμπ) που δείχνει την κίμπλα[Σημ 1].Αυτή η πράξη λατρείας είναι υποχρεωτική για όσους πληρούν τις προϋποθέσεις αυτές:[11]

Αυτοí θα πρέπει να:

  • είναι Μουσουλμάνοι
  • έχουν σώας τας φρένας
  • έχουν φτάσει στην ηλικία της εφηβείας (αρχίζοντας από τη συνιστώμενη ηλικία των επτά ).[12]

Στοιχεία που καθιστούν τη σαλάχ έγκυρη:

  • πίστη την ώρα της λατρείας.[13]
  • κατεύθυνση προς την κιμπλά, με το στήθος προς την κατεύθυνση της Κάαμπα. Για τους αρρώστους και τους ηλικιωμένους υπάρχει επιείκεια σχετικά με τη στάση του σώματος.
  • Κάλυψη της άουρα[14]
  • Καθαρά ρούχα, σώμα, σημείο εναπόθεσης του σώματος.
  • Τελετουργική καθαρότητα (ουντού, ταγιαμούμ, γουσλ)
  • Συνιστάται η προσευχή μπροστά σε μια σούτρα.[εκκρεμεί παραπομπή]

Ο τόπος λατρείας πρέπει να είναι καθαρός. Σε μερικές περιπτώσεις όπου αίμα διαρρέει από το σώμα, η σαλάχ απαγορεύεται μέχρι μια μεταγενέστερη χρονική περίοδο. Οι γυναίκες δεν επιτρέπεται να προσεύχονται κατά τη διάρκεια της εμμηνορρυσίας καθώς επίσης και για ένα διάστημα μετά τον τοκετό.[15][16][17]

Προετοιμασία Επεξεργασία

Καθαρότητα και ενδυμασία Επεξεργασία

Το Ισλάμ συμβουλεύει την εκτέλεση της σαλάχ σε τελετουργικά καθαρό περιβάλλον.[18] Κατά τη λατρεία, τα ρούχα που φορούν οι πιστοί αλλά και το μέρος της προσευχής πρέπει να είναι καθαρά. Τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες οφείλουν να καλύπτουν το σώμα τους (awrah) με επαρκώς φαρδιά ενδύματα. Η γνωστή παροιμία ή χαντίθ από τον αλ-Ναβαβί ότι "η καθαρότητα είναι η μισή πίστη"[19] δείχνει πώς το Ισλάμ έχει ενσωματώσει και τροποποιήσει υπάρχοντες κανόνες καθαρότητας και αγνότητας στο θρησκευτικό του σύστημα.

Τελετουργική πλύση Επεξεργασία

Πριν από τη διεξαγωγή της σαλάχ, οι Μουσουλμάνοι πρέπει να εκτελούν μία τελετουργική πλύση.

Είδη προσευχής Επεξεργασία

Οι προσευχές στο Ισλάμ ταξινομούνται σε τέσσερις κατηγορίες βάσει βαθμού υποχρέωσης: φαρντ, ουατζίμπ, σούνα και ναχλ.[20]

Φαρντ σαλάχ Επεξεργασία

Οι φαρντ σαλάχ είναι όλες οι υποχρεωτικές μουσουλμανικές προσευχές - οι πέντε καθημερινές προσευχές, καθώς και η προσευχή της Παρασκευής (Σαλάτ αλ-Τζουμούα) και οι προσευχές του Ιντ.

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Σημειώσεις Επεξεργασία

  1. η κίμπλα είναι η κατεύθυνση προς την Κάαμπα στη Μέκκα κατά την οποία ο μουσουλμάνος πρέπει να στραφεί κατά τη διάρκεια της προσευχής). Το τείχος στον οποίο βρίσκεται το Μιχράμπ ονομάζεται το τείχος της κίμπλα.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. «True Islam - Number of Salat». True Islam - Number of Salat. Ανακτήθηκε στις 20 Φεβρουαρίου 2016. 
  2. Multicultural Handbook of Food, Nutrition and Dietetics, p. 43, Aruna Thaker, Arlene Barton, 2012
  3. al-Hassani, Abu Qanit (2009). The Guiding Helper: Main Text and Explanatory Notes. σελ. 123. 
  4. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2017. 
  5. «Be Humble: It's a Sunnah». www.onislam.net. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2015. 
  6. Πρότυπο:Cite quran
  7. Πρότυπο:Cite quran
  8. Πρότυπο:Cite quran
  9. Σαχίχ Μπουχαρί, 4:52:41
  10. Narrated by At-Tabari.
  11. Ismail Kamus (1993).
  12. Amatullah - Eritrea (3 Μαΐου 2006). Group of Muftis, επιμ. «When Should Children Be Encouraged to Fast? - IslamonLine.net - Ask The Scholar». islamonline.net. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Αυγούστου 2007. Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2009. 
  13. «Rules of Salat (Part III of III)». Al-Islam.org. 
  14. Amr ʻAbd al-Munʻim Salīm, Important lessons for Muslim women, Darussalam, 2005, page 174
  15. Sahih Bukhari 1.6.301
  16. See also Πρότυπο:Cite quran: "... and call in to witness from among your men two witnesses; but if there are not two men, then one man and two women from among those whom you choose to be witnesses, so that if one of the two errs, the second of the two may remind the other.
  17. «Women In Islam Versus Women In The Judaeo-Christian Tradition». twf.org. 
  18. Πρότυπο:Cite quran
  19. «An-Nawawi's Forty Hadiths». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Οκτωβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2017. 
  20. "Understanding Salat" from Albalagh