Σαφιγιέ Σουλτάνα
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Η Χασεκί Μελικέ Σαφιγιέ Βαλιντέ Σουλτάν (οθ. τούρκικα:صفیه سلطان) (τούρκικα: Haseki Melike Safiye Valide Sultan, 1550 - 10 Νοεμβρίου 1619) ήταν η πρώτη και η αγαπημένη παλλακίδα του σουλτάνου Μουράτ Γ΄ και Βαλιντέ Σουλτάν στον γιο της Σουλτάνο Μωάμεθ Γ΄. Η Σαφιγιέ Σουλτάν ήταν μία από τις κυριότερες εκπροσώπους του Σουλτανάτου των Γυναικών.
| Σαφιγιέ Σουλτάν صفیه سلطان | |
|---|---|
| Αυτοκρατορική σύζυγος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας Βασιλομήτωρ της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας Αγνή-Δυναμική Βαλιντέ Υψηλότερη Καθοδηγός του Σουλτανάτου Σεβαστή Βαλιντέ | |
 | |
| Περίοδος | 16 Ιανουαρίου 1595–23 Ιανουαρίου 1604 (9 έτη & 7 μέρες) |
| Προκάτοχος | Νουρμπανού Σουλτάν |
| Διάδοχος | Χαντάν Σουλτάν |
| Περίοδος | 8 Δεκεμβρίου 1583-23 Ιανουαρίου 1604 (21 έτη & 1 μήνας) |
| Προκάτοχος | Νουρμπανού Σουλτάν |
| Διάδοχος | Κιοσέμ Σουλτάν |
| Περίοδος | 22 Δεκεμβρίου 1583-16 Ιανουαρίου 1595 (12 έτη & 26 μέρες) |
| Προκάτοχος | Νουρμπανού Σουλτάν |
| Διάδοχος | Κιοσέμ Σουλτάν |
| Γέννηση | Σοφία Μπελικούι Μπάφο 1550 Κέρκυρα, Ελλάδα, Δημοκρατία της Βενετίας ή Αλβανία |
| Θάνατος | 10 Νοεμβρίου 1619 (69 ετών) Αδριανούπολη, Οθωμανική Αυτοκρατορία |
| Τόπος ταφής | Αγία Σοφία Τζαμί, Κωνσταντινούπολη, Οθωμανική Αυτοκρατορία |
| Σύζυγος | Μουράτ Γ΄ |
| Επίγονοι | Μεχμέτ Γ΄ Ηγεμόνας Μαχμούτ Αϊσέ Σουλτάνα Φατμά Σουλτάνα Φαχριγιέ Σουλτάνα Μιχριμάχ Σουλτάνα Μπιχριμπάν Σουλτάνα Χιουμασάχ Σουλτάνα |
| Οίκος | Οσμανιδών (από τον γάμο) |
| Θρησκεία | Καθολικισμός, εξισλαμίστηκε μετά τη σύλληψή της |
| Εθνικότητα | Ιταλική ή Αλβανική |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Ο πλήρης τίτλος της ήταν Devletlu İsmetlu Haseki Melike Safiye Valide Sultân Aliyyetü'ş-şân Hazretleri
Βιογραφία Επεξεργασία
Γεννήθηκε το 1550. Ήταν Καθολική και εξισλαμίστηκε μετά τη σύλληψή της.
Υπάρχουν δύο απόψεις για την καταγωγή της Σαφιγιέ:
- Σύμφωνα με τη μία, ήταν βενετικής καταγωγής και ονομαζόταν Σοφία Μπελικούι Μπάφο. Ο πατέρας της ήταν Βενετός διοικητής της Κέρκυρας. Υπάρχουν εικασίες ότι η μελλοντική της πεθερά Νουρμπανού Σουλτάν, η μητέρα του Μουράτ Γ΄, ήταν συγγενής της.Ωστόσο,σύμφωνα με σύγχρονη Βενετική πηγή η Σαφιγιέ ήταν Αλβανικής καταγωγής.Είχε συλληφθεί από μουσουλμάνους πειρατές και παρουσιάστηκε στο χαρέμι του Σουλτάνου κάποια στιγμή το 1562.
- Σύμφωνα με την δεύτερη κι επικρατέστερη άποψη, η Σαφιγιέ ήταν Αλβανή και το 1563 στην ηλικία των 13 ετών παρουσιάστηκε ως σκλάβα για τον μελλοντικό Μουράτ Γ΄ από την Μιχριμάχ Σουλτάν, κόρη του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπή και της Χουρέμ Σουλτάν, αδελφή του Σελίμ Β' και θεία του Μουράτ Γ'.Της δόθηκε το όνομα Σαφιγιέ ("καθαρή") και έγινε παλλακίδα του Μουράτ Γ΄.
Χασεκί Σουλτάν Επεξεργασία
Η Σαφιγιέ έγινε η αγαπημένη παλλακίδα του Μουράτ Γ΄ και Χασεκί Σουλτάν του. Το 1566, σε ηλικία 16 ετών γέννησε το γιο του Μουράτ, τον μελλοντικό Σουλτάνο Μεχμέτ Γ΄. Ήταν επίσης μητέρα του Ηγεμόνα Μαχμούτ, της Αϊσέ Σουλτάν της Φατμά Σουλτάν της Φαχριγιε Σουλταν.
Η Σαφιγιέ ήταν η μόνη παλλακίδα του Μουράτ πριν από την προσχώρησή του στον θρόνο και συνέχισε να έχει μονογαμική σχέση μαζί της για πολλά χρόνια ως Σουλτάνος. Ο Μουράτ Γ΄, διαδέχθηκε τον πατέρα του, Σουλτάνο Σελίμ Β΄, όταν πέθανε το 1574, και η Νουρμπανού Σουλτάν έγινε Βαλιντέ Σουλτάν. Η Νουρμπανού (και μετά από αυτήν η Σαφιγιέ) άσκησε μεγάλη πολιτική δύναμη. Ήταν η αρχή του Σουλτανάτου των Γυναικών.
Η μητέρα του Μουράτ Γ΄, Νουρμπανού Σουλτάν, τον συμβούλεψε να έχει και άλλες παλλακίδες για το καλό της δυναστείας, η οποία από το 1581 είχε μόνο έναν επιζώντα
κληρονόμο, τον Μουράτ και αργότερα τον γιο της Σαφιγιέ,Μεχμέτ Γ'. Το 1583 η Νουρμπανού κατηγόρησε την Σαφιγιέ ότι κάνει μάγια για να αποτρέψει τον Μουράτ να έχει άλλες παλλακίδες.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη φυλάκιση και τον βασανισμό των υπαλλήλων της Σαφιγιέ. Η αδελφή του Μουράτ Γ΄, Εσμαχάν Σουλτάν (η οποία ήταν κόρη της Νουρμπανού), του παρουσιάστηκε με δύο όμορφες παλλακίδες, τις οποίες και δέχτηκε. Συνέχισε να δέχεται πολλές παλλακίδες και αυτός ο τρόπος ζωής του χάρισε την πατρότητα είκοσι γιων και είκοσι επτά θυγατέρων.
Ενετικά δημοσιεύματα αναφέρουν ότι μετά από μια αρχική πίκρα, η Σαφιγιέ κράτησε την αξιοπρέπειά της και δεν έδειξε ζήλια για τις παλλακίδες του Μουράτ. Του προμήθευσε περισσότερες παλλακίδες κερδίζοντας την ευγνωμοσύνη του Μουράτ, ο οποίος συνέχισε να την εκτιμάει και να την συμβουλεύεται σε πολιτικά ζητήματα, μόνο, όμως, μετά τον θάνατο της μητέρας του, Νουρμπανού Σουλτάν, αφού η Σαφιγιέ είχε εκδιωχθεί από το παλάτι και επέστρεψε μόνο όταν η ΝουρμπανούΣουλτάν πέθανε.
Κατά τη διάρκεια του τελευταίου χρόνου του Μουράτ, η Σαφιγιέ Σουλτάν ξανάγινε η μόνη σύντροφός του. Ωστόσο,η Σαφιγιέ δεν έγινε νόμιμη γυναίκα του Μουράτ, όπως η Χουρέμ Σουλτάνπου παντρεύτηκε τον Σουλτάνο Σουλεϊμάν Α΄ή όπως η Νουρμπανού Σουλτάν τον Σουλτάνο Σελίμ.
Βαλιντέ Σουλτάν Επεξεργασία
Όταν ο Μουράτ πέθανε το 1595 τον διαδέχθηκε ο Μωάμεθ Γ΄ και η Σαφιγιέ έγινε Βαλιντέ Σουλτάν, μια από τις σημαντικότερες στην ιστορία. Μέχρι το θάνατο του γιου της το 1603, η οθωμανική πολιτική προσδιοριζόταν από ένα κόμμα με επικεφαλής τον εαυτό της και τον Γκαζανφέρ Αγά, τον επικεφαλής των λευκών ευνούχων.
Η Σαφιγιέ απόλαυσε έναν τεράστιο μισθό των 3.000 Aspers την ημέρα κατά τη διάρκεια του τελευταίου μέρους της βασιλείας του γιου της. Όταν ο Μωάμεθ Γ΄ πήγε στην εκστρατεία στο Έγκερ της Ουγγαρίας το 1596, έδωσε στην μητέρα του μεγάλη δύναμη στην αυτοκρατορία, αφήνοντας την επικεφαλής του ταμείου.
Η Σαφιγιέ Σουλτάν θεωρείται υπεύθυνη για τον θάνατο ενός από τους εγγονούς της, του Ηγεμόνα Μαχμούτ. Ο Ηγεμόνας Μαχμούτ εκτελέστηκε το 1602 με διαταγή του πατέρα του, Μωάμεθ Γ΄. Η Σαφιγιέ Σουλτάν, η μητέρα του Μωάμεθ Γ΄, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εκτέλεση του. Ο θάνατος του Μαχμούτ ήταν αποτέλεσμα των ιντριγκών της γιαγιάς του, Σαφιγιέ Σουλτάν, η οποία φοβόταν τόσο την δύναμη και το κύρος του, όσο και την επιρροή της μητέρας του, της Χαλιμέ Σουλτάν. Κατά την διάρκεια του Μωάμεθ Γ΄, έγιναν εξεγέρσεις στην Ανατολία. Οι στρατηγοί δεν ήταν σε θέση να καταστείλουν την εξέγερση. Έτσι ο Ηγεμόνας Μαχμούτ ζήτησε από τον πατέρα του να του δώσει στρατό, με σκοπό να καταπνίξει την εξέγερση. Όμως, η Σαφιγιέ η οποία ήθελε να ξεφορτωθεί τον εγγονό της, Μαχμούτ,είπε στον γιο της, τον Μωάμεθ Γ΄: "Άν ο Μαχμούτ καταπνίξει την εξέγερση και οι άνθρωποι τον ακολουθήσουν και τον κάνουν Σουλτάνο, αυτό θα είναι το τέλος σου". Έτσι, ο Μωάμεθ Γ΄ επηρεασμένος από τα λόγια της μητέρας του, διέταξε τον στραγγαλισμό του Μαχμούτ.
Τον Μωάμεθ Γ΄ τον διαδέχθηκε ο γιος του Αχμέτ Α΄ το 1603. Η μητέρα του Αχμέτ Α΄ ήταν η Χαντάν Σουλτάν. Μία από τις πρώτες σημαντικές αποφάσεις του Αχμέτ Α΄ ήταν να στερήσει από την γιαγιά του, Σαφιγιέ Σουλτάν τη δύναμη, η οποία εξορίστηκε στο Παλιό Παλάτι τον Ιανουάριο του 1604. Πέθανε στις 10 Νοεμβρίου 1618 σε ηλικία 68 ετών. Όλοι οι επόμενοι Σουλτάνοι προέρχονται από την Σαφιγιέ Σουλτάν.
Εξωτερικές σχέσεις Επεξεργασία
Η Σαφιγιέ Σουλτάν, όπως και η Νουρμπανού Σουλτάν, τάχθηκε υπέρ μιας φιλο-βενετσιάνικης πολιτικής. Η Σαφιγιέ διατήρησε επίσης καλές σχέσεις με την Αγγλία. Έπεισε τον γιο της, Μωάμεθ Γ΄, να αφήσει τον Άγγλο πρέσβη να τον συνοδεύσει στην εκστρατεία του στην Ουγγαρία. Μια μοναδική πτυχή της καριέρας της είναι ότι επικοινωνούσε προσωπικά με τη βασίλισσα Ελισάβετ Α' της Αγγλίας.
Οι δύο γυναίκες αντάλλαξαν επίσης δώρα. Σε μια περίπτωση, η Σαφιγιέ έλαβε ένα πορτρέτο της Ελισάβετ σε αντάλλαγμα για «δύο ενδύματα από ασημί ύφασμα, μία ζώνη από ασημί ύφασμα, και δύο μαντήλια σφυρηλατημένα με χρυσό. Σε μια επιστολή του 1599, η Σαφιγιέ ανταποκρίνεται στο αίτημα της Ελισάβετ για καλές σχέσεις μεταξύ των αυτοκρατοριών: "Έλαβα την επιστολή σας. Θεού θέλοντος, θα αναλάβω δράση, σύμφωνα με ό,τι έχετε γράψει. Έχω επιπλήξει συνεχώς τον γιο μου, τον Βασιλιά, να ενεργήσει σύμφωνα με τη συνθήκη. Δεν αμελώ να του μιλήσω με αυτόν τον τρόπο. Θεού θέλοντος μπορεί να μην υποφέρετε από θλίψη σε αυτό το θέμα. Μπορεί εσείς να είστε πάντα σταθερή φιλία. Θεού θέλοντος, μπορεί η φιλία μας να μην πεθάνει ποτέ. Μου έστειλες μία άμαξα και έχει παραδοθεί. Την δέχτηκα με ευχαρίστηση. Και σας στέλνω μια ρόμπα, μια ζώνη, δύο μεγάλες χρυσοκέντητες πετσέτες μπάνιου, τρία μαντήλια, και μία τιάρα με ρουμπίνι και μαργαριτάρι."
Η Σαφιγιέ πήρε την άμαξα και την χρησιμοποίησε για εκδρομές στην πόλη, κάτι που θεωρήθηκε σκανδαλώδης. Αυτή η ανταλλαγή επιστολών και δώρων μεταξύ της Σαφιγιέ και της Ελισάβετ παρουσίασε μια ενδιαφέρουσα δυναμική του φύλου στις πολιτικές τους σχέσεις. Ένα ασυνήθιστο περιστατικό στις σχέσεις της Σαφιγιέ με την Αγγλία ήταν η έλξη της στον Πόλ Πίνταρ (Παύλο Πίνδαρο), γραμματέα του άγγλου πρέσβη.
Έργα Επεξεργασία
Η Σαφιγιέ είναι επίσης γνωστή για την έναρξη της κατασκευής του Γενί Τζαμί, στο Εμίνονου, στην Κωνσταντινούπολη, το 1597. Είχε επιλέξει την εμπορική συνοικία της Κωνσταντινούπολης, το Εμίνονου, για την θέση του τζαμιού γιατί αυτή η περιοχή κατοικούνταν από τους μη-μουσουλμάνους. Με την κατασκευή ενός νέου τζαμιού στο Εμίνονου, η Σαφιγιέ ήθελε να πετύχει τον εξισλαμισμό της περιοχής. Για να χτιστεί σε αυτήν την περιοχή, η γη έπρεπε να διατεθεί απο τους τοπικούς μη-μουσουλμάνους κατοίκους, κάτι που δεν κύλησε ομαλά.
Μέρος της εβραϊκής συνοικίας της Κωνσταντινούπολης κατεδαφίστηκε για να ανοίξει ο δρόμος για την κατασκευή της οποίας οι τεράστιες δαπάνες έκαναν την Σαφιγιέ αντιδημοφιλή στους στρατιώτες, οι οποίοι την ήθελαν εξορισμένη.Σε κάποια στιγμή ο Μωάμεθ Γ΄ την έστειλε προσωρινά στο Παλαιό Παλάτι. Αν και επέστρεψε, δεν έζησε για να δει το τζαμί ολοκληρωμένο.
Μετά τον θάνατο του Μωάμεθ Γ΄, η Σαφιγιέ έχασε την δύναμή της και εξορίστηκε μόνιμα στο Παλαιό Παλάτι, από τον εγγονό της, Αχμέτ Α΄. Η κατασκευή του τζαμιού σταμάτησε για δεκαετίες. Τελικά ολοκληρώθηκε το 1665 από μία άλλη Βαλιντέ Σουλτάν, την Τουρχάν Χατιτζέ Σουλτάν, σύζυγο του Ιμπραήμ Α΄ και μητέρα του Μωάμεθ Δ΄. Ο σύζυγος της Τουρχάν Χατιτζέ Σουλτάν, Ιμπραήμ Α΄, ήταν δισέγγονος της Σαφιγιέ Σουλτάν.
Στο Γενί Τζαμί βρίσκονται οι τάφοι της Τουρχάν Χατιτζέ Σουλτάν, του γιου της Μωάμεθ Δ΄, καθώς και πέντε μετέπειτα Σουλτάνων (Μουσταφά Β΄, Αχμέτ Β΄, Μαχμούτ Α΄, Οσμάν Γ΄ και Μουράτ Ε΄), της Γκιουλτζεμάλ Σουλτάν, μητέρας του Μωάμεθ Ε΄, της Τιριμουτζγκάν Σουλτάν, μητέρας του Αμπντούλ Χαμίτ Β΄ και διαφόρων μελών της Οθωμανικής αυλής.
Στο εσωτερικό του τάφου της Τουρχάν Χατιτζέ Σουλτάν βρίσκεται ο τόπος ταφής της Σαλιχά Σουλτάν, μητέρας του Μαχμούτ Α΄, της Εμινέ Μιχρισάχ Σουλτάν, μητέρας του Μουσταφά Γ΄ και της Ραμπιά Σερμί Σουλτάν, μητέρας του Αμπντούλ Χαμίτ Α΄.
Παραπομπές Επεξεργασία
- Alderson, A. D. (1956). The Structure of the Ottoman Dynasty. Oxford: Clarendon.
- Andrea, Bernadette (2007). Women and Islam in Early Modern English Literature. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-12176-7.
- Börekçi, Günhan (2009). «Encyclopedia of the Ottoman Empire». Στο: Ágoston, Gábor; Masters, Bruce, επιμ. Encyclopedia of the Ottoman Empire. New York: Facts on File. ISBN 978-0-8160-6259-1.
- Jardine, L. (2004). «Gloriana Rules the Waves: Or, the Advantage of Being Excommunicated (And a Woman)». Transactions of the Royal Historical Society 6 (14): 209. doi:.
- Mitchell, Colin P. (2011). New Perspectives on Safavid Iran: Empire and Society. Taylor & Francis. ISBN 978-1-136-99194-3.
- Pedani, M. P. (2000). «Safiye's Household and Venetian Diplomacy». Turcica 32: 9. doi:.
- Peirce, Leslie Penn (1993). The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire. Studies in Middle Eastern History. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-507673-8.
Πηγές Επεξεργασία
- Maria Pia Pedani, "Safiye’s Household and Venetian Diplomacy." Turcica, 32 (2000), p. 11.
- Börekçi, Günhan. "Ahmed I." Encyclopedia of the Ottoman Empire. Ed. Gábor Ágoston and Bruce Masters. New York: Facts on File, 2009. p. 23.
- Andrea, Bernadette (2007). Women and Islam in Early Modern English Literature. New York City: Cambridge University Press. p. 13.