Για την προγραμματιστική δομή δεδομένων, δείτε: Σημαφόρος (υπολογιστές).

Ο σημαφόρος ή οπτικός τηλέγραφος, ήταν ένα σύστημα επικοινωνίας που εμφανίστηκε στα τέλη του 18ου αιώνα, και που αντιπροσώπευε μια κομβική στιγμή στην ιστορία των τηλεπικοινωνιών. Αυτό το επαναστατικό σύστημα επέτρεψε την επικοινωνία μεγάλων αποστάσεων χρησιμοποιώντας ένα δίκτυο πύργων και οπτικών σημάτων, επιτρέποντας τη γρήγορη μετάδοση μηνυμάτων σε τεράστιες αποστάσεις. Συχνά αναφερόμενος ως «τηλέγραφος σημαφόρου» λόγω της χρήσης οπτικών σημάτων, αυτή η εφεύρεση επέφερε έναν σημαντικό μετασχηματισμό στον τρόπο με τον οποίο μεταδόθηκαν οι πληροφορίες.

Αντίγραφο των πύργων σημαφόρων του Σαπ, στον Νάλμπαχ της Γερμανίας.

Προέλευση και πρώιμη ανάπτυξη Επεξεργασία

 
Επίδειξη του τηλέγραφου του Σαπ, του 19ου αιώνα

Η ιδέα του σημαφόρου αποδίδεται σε διάφορους εφευρέτες, αλλά ήταν ο Κλοντ Σαπ, ένας Γάλλος μηχανικός, που ανέπτυξε το πιο ευρέως αναγνωρισμένο σύστημα στα τέλη του 18ου αιώνα. Εμπνευσμένος από προηγούμενες εργασίες σε μηχανικά και οπτικά συστήματα σηματοδότησης, ο Σαπ σχεδίασε ένα σύστημα που συνδύαζε μια σειρά από κινητούς βραχίονες και κωδικοποιημένα σύμβολα για τη μετάδοση μηνυμάτων σε μεγάλες αποστάσεις.[1][2]

Το σύστημα του Σαπ, το οποίο αποτελούνταν από μια σειρά πύργων τοποθετημένων σε στρατηγικά διαστήματα, χρησιμοποιούσε μεγάλους μηχανικούς βραχίονες που οι χειριστές μπορούσαν να χειριστούν με βαρούλκα και τη βοήθεια σχοινιών, τροχαλιών και αντίβαρων για να μεταφέρουν μηνύματα.[3] Κάθε θέση βραχίονα αντιστοιχούσε σε ένα συγκεκριμένο γράμμα ή αριθμό, επιτρέποντας τη μετάδοση κωδικοποιημένων μηνυμάτων.[4] Το κεντρικό χαρακτηριστικό του σχεδιασμού του Σαπ ήταν η συμπερίληψη ρυθμιζόμενων βραχιόνων στους τηλεγραφικούς πύργους, τους οποίους οι χειριστές μπορούσαν να τοποθετήσουν για να σχηματίσουν διαφορετικά σύμβολα που αντιπροσωπεύουν γράμματα, αριθμούς ή φράσεις.

Λειτουργία Επεξεργασία

Βασικά εξαρτήματα Επεξεργασία

Η λειτουργία του σημαφόρου βασίστηκε σε ένα σύνολο κρίσιμων στοιχείων, καθένα από τα οποία συνέβαλε στην αποτελεσματικότητά του:

  1. Πύργοι Τηλέγραφου: Ανεγερμένοι σε υπερυψωμένα σημεία, οι πύργοι ήταν η ραχοκοκαλιά του συστήματος. Τοποθετημένοι σε στρατηγικά σημεία για τη διασφάλιση της οπτικής επικοινωνίας, αυτές οι δομές έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη μετάδοση και λήψη μηνυμάτων.[5]
  2. Κινητοί βραχίονες: Στην κορυφή κάθε πύργου, υπήρχε ένα σύνολο ρυθμιζόμενων βραχιόνων, τις θέσεις των οποίων μπορούσαν να χειριστούν οι χειριστές. Αυτοί οι βραχίονες ήταν ζωτικής σημασίας για την κωδικοποίηση και την αποκωδικοποίηση μηνυμάτων, καθώς διαφορετικές θέσεις αντιπροσώπευαν διαφορετικούς χαρακτήρες ή λέξεις.[6]
  3. Βιβλίο κωδικών: Ένα βιβλίο κωδικών που περιείχε ένα προκαθορισμένο σύνολο συμβόλων, γραμμάτων και αριθμών, ήταν ένα θεμελιώδες στοιχείο του συστήματος. Οι χειριστές πρότρεχαν στο βιβλίο κωδικών για να μεταφράσουν τα μηνύματα στις αντίστοιχες θέσεις του βραχίονα, διασφαλίζοντας έτσι την ακριβή μετάδοση.[7]
  4. Χειριστές: Ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό ήταν υπεύθυνο για τη διαχείριση των τηλεγραφικών σταθμών και τον χειρισμό των βραχιόνων για τη μετάδοση μηνυμάτων. Ο συντονισμός των χειριστών σε πολλούς σταθμούς ήταν απαραίτητος για την αποτελεσματική επικοινωνία.[8]

Διαδικασία Επικοινωνίας Επεξεργασία

 
Σχέδιο μετάδοσης σήματος με σημαφόρο στην Γαλλία του 18ου αιώνα. Οι χειριστές κινούσαν τους βραχίονες του σημαφόρου σε διαδοχικές θέσεις για να συλαβίσουν κείμενα σε κώδικα σημαφόρου και οι χειριστές στον επόμενο πύργο τα διάβαζαν.

Το σύστημα σημαφόρου σχεδιάστηκε για να παρέχει επικοινωνία σε μεγάλες αποστάσεις στην ξηρά. Η διαδικασία περιλάμβανε πολλά βασικά βήματα:

  1. Κωδικοποίηση: Ο αποστολέας θα συμβουλευτεί το βιβλίο κωδικών για να κωδικοποιήσει το μήνυμα χρησιμοποιώντας τα κατάλληλα σύμβολα, γράμματα και αριθμούς. Κάθε χαρακτήρας μεταφραζόταν σε μια συγκεκριμένη διάταξη των κινητών βραχιόνων στη θέση του αποστολέα.
  2. Μετάδοση: Ο χειριστής στο σταθμό του αποστολέα προσάρμοζε τους κινητούς βραχίονες του πύργου ώστε να ταιριάζουν με το κωδικοποιημένο μήνυμα. Μετακινώντας τους βραχίονες στις σωστές θέσεις, ο αποστολέας ουσιαστικά «έγραφε» το μήνυμα στην οπτική γλώσσα του σημαφόρου.
  3. Επικοινωνία από πύργο σε πύργο: Μόλις το μήνυμα κωδικοποιούνταν, ο πύργος του αποστολέα μετέδιδε τα οπτικά σήματα τοποθετώντας τους βραχίονες σύμφωνα με το κωδικοποιημένο μήνυμα. Τα σήματα μπορούσαν τότε να φανούν από τον επόμενο πύργο στη οπτική γραμμή.
  4. Αποκωδικοποίηση: Σε κάθε πύργο λήψης, ένας χειριστής παρατηρούσε με τηλεσκόπιο τα εισερχόμενα σήματα και αποκωδικοποιούσε το μήνυμα παραπέμποντας στο βιβλίο κωδικών. Το αποκωδικοποιημένο μήνυμα αποστέλλονταν στη συνέχεια στον επόμενο πύργο ή απευθείας στον παραλήπτη.

Πολιτιστικός αντίκτυπος Επεξεργασία

Ο σημαφόρος άφησε το στίγμα του στη λαϊκή κουλτούρα και τη λογοτεχνία, δείχνοντας τη σημασία του κατά τη διάρκεια της εποχής του: Το "Monsieur Pencil" (1831) του Rodolphe Töpffer παρουσίαζε ένα κόμικ στο οποίο ένας τηλέγραφος Σαπ ήταν κεντρικός σε μια κωμική διεθνή κρίση, τονίζοντας την αξιοσημείωτη θέση του συστήματος.Ο Κόμης Μοντεχρήστος (1844) του Αλέξανδρου Δουμά περιέγραφε το εντυπωσιακό θέαμα των κινούμενων βραχιόνων της γραμμής σηματοφόρου και χρησιμοποίησε το σύστημα ως συσκευή πλοκής για να χειραγωγήσει τις χρηματοπιστωτικές αγορές.[9] Τα μυθιστορήματα Discworld του Τέρι Πράτσετ περιλάμβαναν τα «Clacks», ένα σύστημα εμπνευσμένο σε μεγάλο βαθμό από τον σημαφόρο. Το μυθιστόρημα του 2004 Going Postal διερεύνησε τον ρόλο αυτών των οπτικών σημάτων σε έναν φανταστικό κόσμο.[10][11]Αυτές οι αναφορές στη λογοτεχνία και τη λαϊκή κουλτούρα συνέβαλαν στη διατήρηση της κληρονομιάς του σημαφόρου στον 21ο αιώνα.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Burns 2004Chapter 2: Semaphore Signalling
  2. «Telegraph». Encyclopædia Britannica. 10 (6th έκδοση). 1824. σελίδες 645–651. 
  3. «Σηματοφόροι». Noesis. Ανακτήθηκε στις 30 Οκτωβρίου 2023. 
  4. Holzmann & Pehrson, p. 213
  5. Axon, William (1880). «On the History of the word Telegraph». Proceedings of the Literary and Philosophical Society of Manchester 19: 183. https://books.google.com/books?id=h_0NAAAAYAAJ&pg=RA3-PA183. Ανακτήθηκε στις 10 June 2023. 
  6. Holzmann & Pehrson, pp. 53–55
  7. Holzmann & Pehrson, pp. 53–55
  8. Holzmann & Pehrson, pp. 53–55
  9. Page 84 in LE COMTE DE MONTE-CRISTO Tome III
  10. Webb, Simon (2019). The Real World of Victorian Steampunk: Steam Planes & Radiophones. Pen and Sword. σελίδες 49–51. ISBN 978-1526732866. 
  11. Hague, Jim. «The Clacks in Discworld and Roundworld». ACCU.org. ACCU. Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2022. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία