Σιδηρόκαστρο Σερρών
Για το ομώνυμο χωριό της Μεσσηνίας, δείτε Σιδηρόκαστρο Μεσσηνίας Συντεταγμένες: 41°14′1″N 23°23′18″E / 41.23361°N 23.38833°E
Σιδηρόκαστρο | |
---|---|
![]() | |
Διοίκηση | |
Χώρα | Ελλάδα |
Περιφέρεια | Κεντρική Μακεδονία |
Περιφερειακή Ενότητα | Σερρών |
Δήμος | Σιντικής |
Δημοτική Ενότητα | Σιδηροκάστρου |
Γεωγραφία και Στατιστική | |
Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Μακεδονίας |
Νομός | Σερρών |
Πληθυσμός | 5.177 (2011) |
Πληροφορίες | |
Παλαιά ονομασία | Ντεμίρ Ισάρ |
Ταχ. κωδικός | 62300 |
Τηλ. κωδικός | +30 2323 |
Το Σιδηρόκαστρο είναι κωμόπολη του νομού Σερρών και έδρα του Δήμου Σιντικής. Βρίσκεται 26 χλμ. βορειοδυτικά των Σερρών. Ονομαζόταν Ντεμίρ Ισάρ και Βαλόβιστα και μετονομάστηκε τη δεκαετία του '30 στο πλαίσιο εξελληνισμού των ξενικών τοπωνυμίων.[1]
Ιστορία Επεξεργασία
Το Σιδηρόκαστρο είναι τόπος με μακραίωνη ιστορία. Υπάρχουν μνημεία της παλαιολιθικής εποχής, αλλά και αναφορές του Ομήρου και του Ηροδότου. Οι αρχαίοι κάτοικοί του ήρθαν από τη Λήμνο. Οι πρώτοι κάτοικοι του Σιδηροκάστρου ήταν οι Σίντιοι, απ΄ όπου πήρε το όνομα της η Επαρχία της Σιντικής, μία από τις τέσσερις επαρχίες του νομού Σερρών, πρωτεύουσα της οποίας είναι το Σιδηρόκαστρο. Σταθμός στην ιστορία του Σιδηροκάστρου υπήρξε η θρυλική μάχη του Βασιλείου του Βουλγαροκτόνου, που με ορμητήριο την πόλη των Σερρών κατανίκησε τους Βουλγάρους το 1014 στη θέση «Κλειδί», στο Ρούπελ της Σιντικής, δίπλα σχεδόν στο Σιδηρόκαστρο.[2]
Το χωριό κατά την Τουρκοκρατία έως και τον 20ό αιώνα ονομαζόταν Ντεμίρ-Ισάρ (τουρκικά: Demirhisar).[3][4][5] Σημαντική δράση στην περιοχή επέδειξε ο Προκόπιος Λαζαρίδης, ως διάκονος της Μητρόπολης Μελενίκου έως το 1891 χρησιμοποιώντας στο κήρυγμα την τουρκική γλώσσα για να γίνεται αντιληπτός από το σύνολο του πληθυσμού.[6][7] Το 1900 στο Ντεμίρ Ισάρ κατοικούσαν 3300 μουσουλμάνοι Τούρκοι, 1200 Βούλγαροι, 420 Τσιγγάνοι και μόλις 350 χριστιανοί Έλληνες και 120 χριστιανοί Βλάχοι.[8]
Στο ύψωμα Τοπ-Μπαΐρ υπήρχε ένα μεγάλο κανόνι που έδινε στους μουσουλμάνους της περιοχής το σύνθημα για την έναρξη και τη λήξη της νηστείας του Ραμαζανιού και Μπαϊραμιού, γι' αυτό ονομάζεται «Τοπ-Μπαΐρ».[εκκρεμεί παραπομπή]
Κατά την Α' Βουλγαρική Κατοχή, δολοφονήθηκε από τους Βούλγαρους στο Ντεμίρ Ισάρ ο Μητροπολίτης Μελενίκου Κωνσταντίνος Ασημιάδης όπως και εκατό κάτοικοι του χωριού (1913).[9][10][11]
27/6/1913: Οι ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις απελευθερώνουν το Σιδηρόκαστρο. «Μετά τη μάχη της Βέτρινας (Νέο Πετρίτσι) και την απελευθέρωση του Σιδηροκάστρου (27 Ιουνίου) άρχισε η προέλαση στην Ανατολική Μακεδονία και τη Δυτική Θράκη, όπου οι Βούλγαροι υποχωρούσαν καίγοντας και σφάζοντας χιλιάδες αμάχων…».[12]
Με τη συνθήκη του Βουκουρεστίου το 1913, οι Μελενίκιοι εγκαταλείπουν το Μελένικο και εγκαθίστανται στο Σιδηρόκαστρο. Με την εγκατάσταση τους αυξάνεται σημαντικά το ελληνικό στοιχείο του Σιδηροκάστρου. Μετά την Μικρασιατική καταστροφή και την ανταλλαγή του πληθυσμού, αποχωρούν από το Σιδηρόκαστρο οι Οθωμανοί (Τούρκοι) και εγκαθίστανται οι Έλληνες πρόσφυγες από την Μικρά Ασία, την Ανατολική Θράκη και τον Πόντο. Ορισμένοι από τους πρόσφυγες εγκαθίστανται σε τουρκικά σπίτια, ενώ για τους υπόλοιπους χτίζονται σπίτια κοντά στον συνοικισμό Σιδηροδρομικός Σταθμός. Οι πρόσφυγες από τον Πόντο προτίμησαν να κτίσουν οικισμούς αυτόνομους, όπως είναι το Πολύβρυσο, το Λαγόνι, η Θερμοπηγή και η Κάτω Αμπέλα.[13]
Πρόσωπα Επεξεργασία
- Γεννήθηκαν στο Σιδηρόκαστρο
- Μπλαγκόι Μαβρώφ, Βούλγαρος παιδαγωγός, λεξικογράφος και καλλιτέχνης[14]
- Νικόλαος Γούσιος, Μακεδονομάχος οπλαρχηγός και πράκτορας
- Αλέξιος Κομνηνός, Ελληνοούγγρος Βυζαντινός συναυτοκράτορας
- Σωτήρης Κωνσταντινίδης, Έλληνας διεθνής ποδοσφαιριστής[15]
- Γεώργιος Μπαμπαλίδης, Έλληνας αγγελιαφόρος Μακεδονομάχος[16]
- Πέτρος Μώραλης, Έλληνας φιλόλογος και πολιτικός, ιδρυτικό μέλος του ΠΑΣΟΚ
- Κανελλίτσα Πασχαλέρη, Ελληνίδα συγγραφέας και νηπιαγωγός[17]
- Νικήτας Σιώης, Έλληνας βουλευτής
- Γεώργιος Σωτηριάδης, Έλληνας φιλόλογος, αρχαιολόγος και ακαδημαϊκός[18]
- Αλέξανδρος Τριανταφυλλίδης, Έλληνας πολιτικός, πρώην δήμαρχος Σιδηροκάστρου[19]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ «Samsun Mübadele Derneği». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαΐου 2008. Ανακτήθηκε στις 3 Απριλίου 2010.
- ↑ «Σιδηρόκαστρο Σερρών». www.hellenicaworld.com. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2023.
- ↑ «Μετονομασίες των οικισμών της Μακεδονίας (Α-Ι) lithoksou.net». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2019.
- ↑ τουρκικά: Demir Hisar
- ↑ ΜΕΤΟΝΟΜΑΣΙΕΣ ΧΩΡΙΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΕΩΝ Οι νονοί της πατρίδας, iospress.gr
- ↑ Γιώργος Καζάνας, Ο Άγιος Προκόπιος Μητροπολίτης Ικονίου (+1923) - ιστολόγιο Ένωσης Μικρασιατών Φοιτητών
- ↑ Ο Ελληνισμός του Μελενοίκου
- ↑ Ο πληθυσμός των οικισμών της Μακεδονίας το 1900 κατά θρησκεία και γλώσσα στη στατιστική του K'ncov, Δημήτρη Λιθοξόου, lithoksou.net
- ↑ Οδός Κωνσταντίνου Μελενίκου: Το πρόσωπο που τιμάται στην πιο γνωστή «φοιτητική» οδό της Θεσσαλονίκης
- ↑ Μακεδονία 1913, σφαγές στο Σιδηρόκαστρο- Δεμίρ Ισσάρ.
- ↑ «Ἡ γενοκτονία τῶν Ἑλλήνων ἀπὸ τοὺς Βουλγάρους (1916-1918)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Νοεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2017.
- ↑ «Επετειακές εκδηλώσεις για τα 108 χρόνια από την απελευθέρωση του Σιδηροκάστρου. | sintiki.gov.gr». Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2023.
- ↑ «Σιδηρόκαστρο». Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2023.
- ↑ Encyclopedia Bulgaria, τόμος 4ος, ΒΑ, Σόφια, 1984, σ. 8
- ↑ «Αυτό είναι θέμα - Οι παιχταράδες που βαρέθηκαν να μπαίνουν αλλαγή!». Sportdog.gr - Αθλητικά Νέα | Ειδήσεις | Sport. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2023.
- ↑ «Μπαμπαλίδης Γεώργιος - Μακεδονομάχοι». macedonian-fighters.com. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2023.
- ↑ https://serrelib.gr/el/prosopikotita/pashaleri-kanellitsa
- ↑ https://www.in.gr/2022/01/30/life/stories/features/georgios-sotiriadis-o-akamatos-ereynitis/
- ↑ Δρόμοι Σιδηροκάστρου (29)
Πηγές Επεξεργασία
- Σαμσάρης, Δημήτρης Κ. (1976). Ιστορική γεωγραφία της Ανατολικής Μακεδονίας κατά την Αρχαιότητα. Θεσσαλονίκη: Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών. σελίδες 56–57, 93–94, 120–123. ISBN 960-7265-16-5. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Απριλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2019.