Σιδηρόκαστρο Σερρών
- Για το ομώνυμο χωριό της Μεσσηνίας, δείτε Σιδηρόκαστρο Μεσσηνίας
Συντεταγμένες: 41°14′1″N 23°23′18″E / 41.23361°N 23.38833°E
Το Σιδηρόκαστρο είναι κωμόπολη του νομού Σερρών και έδρα του Δήμου Σιντικής. Βρίσκεται 26 χλμ. ΒΔ. των Σερρών. Ονομαζόταν Ντεμίρ Ισάρ και Βαλόβιστα και μετονομάστηκε τη δεκαετία του '30 στο πλαίσιο εξελληνισμού των ξενικών τοπωνυμίων.[1]
| Σιδηρόκαστρο | |
|---|---|
 | |
  Σιδηρόκαστρο | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Κεντρική Μακεδονία |
| Περιφερειακή Ενότητα | Σερρών |
| Δήμος | Σιντικής |
| Δημοτική Ενότητα | Σιδηροκάστρου |
| Κοινότητα | Σιδηροκάστρου |
| Γεωγραφία και στατιστική | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Μακεδονίας |
| Νομός | Σερρών |
| Πληθυσμός | 5.177 (2011) |
| Άλλα | |
| Παλαιά ονομασία | Ντεμίρ Ισάρ |
| Ταχ. κωδ. | 62300 |
| Τηλ. κωδ. | +30 2323 |
Το Ντεμίρ ΙσάρΕπεξεργασία
Το Σιδηρόκαστρο είναι τόπος με μακραίωνη ιστορία. Υπάρχουν μνημεία της παλαιολιθικής εποχής, αλλά και αναφορές του Ομήρου και του Ηροδότου. Οι αρχαίοι κάτοικοί του ήρθαν από τη Λήμνο. Οι πρώτοι κάτοικοι του Σιδηροκάστρου ήταν οι Σίντιοι, απ΄ όπου πήρε το όνομα της η Επαρχία της Σιντικής, μία από τις τέσσερις επαρχίες του νομού Σερρών, πρωτεύουσα της οποίας είναι το Σιδηρόκαστρο. Σταθμός στην ιστορία του Σιδηροκάστρου υπήρξε η θρυλική μάχη του Βασιλείου του Βουλγαροκτόνου, που με ορμητήριο την πόλη των Σερρών κατανίκησε τους Βουλγάρους το 1014 στη θέση «Κλειδί», στο Ρούπελ της Σιντικής, δίπλα σχεδόν στο Σιδηρόκαστρο.[2]
Το χωριό κατά την Τουρκοκρατία έως και τον 20ό αιώνα ονομαζόταν Ντεμίρ-Ισάρ (τουρκικά: Demirhisar)[3][4][5]. Σημαντική δράση στην περιοχή επέδειξε ο Προκόπιος Λαζαρίδης, ως διάκονος της Μητρόπολης Μελενίκου έως το 1891 χρησιμοποιώντας στο κήρυγμα την τουρκική γλώσσα για να γίνεται αντιληπτός από το σύνολο του πληθυσμού[6][7]. Το 1900 στο Ντεμίρ Ισάρ κατοικούσαν 3300 μουσουλμάνοι Τούρκοι, 1200 Βούλγαροι, 420 Τσιγγάνοι και μόλις 350 χριστιανοί Έλληνες και 120 χριστιανοί Βλάχοι[8].
Κατά την Α' Βουλγαρική Κατοχή, δολοφονήθηκε από τους Βούλγαρους στο Ντεμίρ Ισάρ ο Μητροπολίτης Μελενίκου Κωνσταντίνος Ασημιάδης όπως και εκατό κάτοικοι του χωριού (1913)[9][10][11].
27/6/1913: Οι ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις απελευθερώνουν το Σιδηρόκαστρο! «Μετά τη μάχη της Βέτρινας (Νέο Πετρίτσι) και την απελευθέρωση του Σιδηροκάστρου (27 Ιουνίου) άρχισε η προέλαση στην Ανατολική Μακεδονία και τη Δυτική Θράκη, όπου οι Βούλγαροι υποχωρούσαν καίγοντας και σφάζοντας χιλιάδες αμάχων…».[12]
Με τη συνθήκη του Βουκουρεστίου το 1913, οι Μελενίκιοι εγκαταλείπουν το Μελένικο και εγκαθίστανται στο Σιδηρόκαστρο. Με την εγκατάσταση τους αυξάνεται σημαντικά το ελληνικό στοιχείο του Σιδηροκάστρου. Μετά την Μικρασιατική καταστροφή και την ανταλλαγή του πληθυσμού, αποχωρούν από το Σιδηρόκαστρο οι Οθωμανοί (Τούρκοι) και εγκαθίστανται οι έλληνες πρόσφυγες από την Μικρά Ασία, την Ανατολική Θράκη και τον Πόντο. Ορισμένοι από τους πρόσφυγες εγκαθίστανται σε τουρκικά σπίτια, ενώ για τους υπόλοιπους χτίζονται σπίτια κοντά στον Σιδηροδρομικό Σταθμό (Συνοικισμός). Οι πρόσφυγες από τον Πόντο προτίμησαν να κτίσουν οικισμούς αυτόνομους, όπως είναι το Πολύβρυσο, το Λαγώνι, η Θερμοπηγή, η Αμπέλα. [13]
Το Τοπ-ΜπαΐρΕπεξεργασία
Στο ύψωμα Τοπ-Μπαΐρ υπήρχε ένα μεγάλο κανόνι που έδινε στους Μουσουλμάνους της περιοχής το σύνθημα για την έναρξη και τη λήξη της νηστείας του Ραμαζανιού και Μπαϊραμιού, γι' αυτό ονομάζεται ή «Τοπ-Μπαΐρ».[εκκρεμεί παραπομπή]
Η διαλυμένη ΜονήΕπεξεργασία
Η Μονή Αγίων Κηρύκου και Ιουλίττης ιδρύθηκε το 1967 από τον Μητροπολίτη Σιδηροκάστρου Ιωάννη[14]. Το 2007 55 μοναχές εγκατέλειψαν τη Μονή και εγκαταστάθηκαν σε μοναστήρι της Αττικής, ως μέσο αντίδρασης στη συμπεριφορά του μητροπολίτη Μακαρίου, στον οποίον καταλογίζουν προσπάθειες πλήρους παρέμβασης στα εσωτερικά και τα οικονομικά του μοναστηριού.[15][16][17][18][19]
Γηροκομείο - Ίδρυμα αναπήρων παιδιών και προβλήματαΕπεξεργασία
Ο Μητροπολίτης Ιωάννης (1967-2001) ίδρυσε το Γηροκομείο που σήμερα όμως λειτουργεί με πολλά προβλήματα για τους τροφίμους χωρίς τη νόμιμη άδεια λειτουργίας.[20][21][22][23][24]
Κέντρο Φιλοξενίας Προσφύγων και ΜεταναστώνΕπεξεργασία
Έξω από το Σιδηρόκαστρο λειτουργεί ένα Κέντρο Φιλοξενίας Προσφύγων και Μεταναστών, το πρώτο που λειτουργεί στην Ελλάδα. Σε αυτό μεταφέρονται με ενέργειες του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου όσοι μετανάστες εισήλθαν παράνομα στη χώρα μετά την 1η Μαρτίου, τόσο από τον Έβρο όσο και από τα νησιά. Σε ένδειξη διαμαρτυρίας, παραιτήθηκε η πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Σιντικής Σουλτάνα Ρόδη. Το κέντρο κατασκευάστηκε σε μια έκταση 20 στρεμμάτων και ήδη έχουν μεταφερθεί σε αυτό και διαμένουν 1.345 πρόσφυγες και μετανάστες. [25][26][27][28][29][30]
ΠροσωπικότητεςΕπεξεργασία
- Γεννήθηκαν στο Σιδηρόκαστρο
- Γκεόργκι Παρβάνοφ Βασιλέφ - Γκότσο (bg), Βούλγαρος ποδοσφαιριστής
- Νικόλαος Γούσιος, Έλληνας διδάσκαλος και οπλαρχηγός του Μακεδονικού Αγώνα
- Φώτης Δομουχτσίδης, Έλληνας πολιτικός, Δήμαρχος Σιντικής
- Αλέξιος Κομνηνός, Ελληνοούγγρος Βυζαντινός συναυτοκράτορας
- Σωτήρης Κωνσταντινίδης, Έλληνας διεθνής ποδοσφαιριστής
- Μπλαγκόι Μαβρώφ (bg), Βούλγαρος δάσκαλος, λεξικογράφος, καλλιτέχνης και πρόεδρος του βουλγαρικού συλλόγου Roerich
- Γεώργιος Μπαμπαλίδης, Έλληνας αγγελιαφόρος Μακεδονομάχος
- Πέτρος Μώραλης, Έλληνας φιλόλογος και πολιτικός, ιδρυτικό μέλος του ΠΑΣΟΚ
- Κανελλίτσα Πασχαλέρη, Ελληνίδα συγγραφέας και νηπιαγωγός
- Νικήτας Σιώης, Έλληνας Βουλευτής
- Αθανάσιος Σπάσης, Έλληνας πολιτικός, πρώην Δήμαρχος Σιδηροκάστρου (2002-2010)
- Γεώργιος Σωτηριάδης, Έλληνας φιλόλογος, αρχαιολόγος και ακαδημαϊκός
- Αλέκος Τριανταφυλλίδης (1923-1971), Έλληνας πολιτικός, πρώην δήμαρχος Σιδηροκάστρου
- Γιάννης Τσιντσάρης, Έλληνας Ολυμπιονίκης της άρσης βαρών
- Ιωάννης Χρίστογλου, Έλληνας δικηγόρος και Βουλευτής
ΠαραπομπέςΕπεξεργασία
- ↑ «Samsun Mübadele Derneği». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαΐου 2008. Ανακτήθηκε στις 3 Απριλίου 2010.
- ↑ «Σιδηρόκαστρο Σερρών». www.hellenicaworld.com. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2023.
- ↑ «Μετονομασίες των οικισμών της Μακεδονίας (Α-Ι) lithoksou.net». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2019.
- ↑ τουρκικά: Demir Hisar
- ↑ ΜΕΤΟΝΟΜΑΣΙΕΣ ΧΩΡΙΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΕΩΝ Οι νονοί της πατρίδας, iospress.gr
- ↑ Γιώργος Καζάνας, Ο Άγιος Προκόπιος Μητροπολίτης Ικονίου (+1923) - ιστολόγιο Ένωσης Μικρασιατών Φοιτητών
- ↑ Ο Ελληνισμός του Μελενοίκου
- ↑ Ο πληθυσμός των οικισμών της Μακεδονίας το 1900 κατά θρησκεία και γλώσσα στη στατιστική του K'ncov, Δημήτρη Λιθοξόου, lithoksou.net
- ↑ Οδός Κωνσταντίνου Μελενίκου: Το πρόσωπο που τιμάται στην πιο γνωστή «φοιτητική» οδό της Θεσσαλονίκης
- ↑ Μακεδονία 1913, σφαγές στο Σιδηρόκαστρο- Δεμίρ Ισσάρ.
- ↑ «Ἡ γενοκτονία τῶν Ἑλλήνων ἀπὸ τοὺς Βουλγάρους (1916-1918)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Νοεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2017.
- ↑ «Επετειακές εκδηλώσεις για τα 108 χρόνια από την απελευθέρωση του Σιδηροκάστρου. | sintiki.gov.gr». Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2023.
- ↑ «Σιδηρόκαστρο». Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2023.
- ↑ «Ιερά Μονή Αγίων Κηρύκου και Ιουλίττης στο Σιδηρόκαστρο Σερρών». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιουλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2021.
- ↑ Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 28.01.2007 Μοναχές εγκατέλειψαν μονή και χρέη, του Νικου Παπαχρηστου
- ↑ «14/12 ΕΚΤΟΣ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΟΥ ΟΙ ΜΟΝΑΧΕΣ ΛΟΓΩ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΣΤΟ ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟ». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 2019.
- ↑ «Κλειδί οι επιστολές Μακάριου στην Χριστονύμφη». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 2019.
- ↑ Ένταση στην Ιερά Μονή Κηρύκου και Ιουλίττης στο Σιδηρόκαστρο, metadata.gr, ΕΡΑ
- ↑ «'Επιστολή συνταξιούχου ιερέα κατά του μητροπολίτη Μακάριου, sidirokastro.com». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 2019.
- ↑ Σιδηρόκαστρο: Επιστολή Μητροπολίτη Μακαρίου για οικονομική συνδρομή, ΕΡΤ, 12 Ιουνίου 2019
- ↑ Ο Μητροπολίτης Σιδηροκάστρου Ιωάννης (1914-2001)
- ↑ ΚΕΠΕΠ ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟΥ: Υπερφορτωμένο παρά την άθλια κατάσταση
- ↑ Σιδηρόκαστρο: 16 τα κρούσματα κορονοϊού στο Γηροκομείο, 20/11/2020, ΕΡΤ
- ↑ Γηροκομείο – Σιδηρόκαστρο: Πώς βαφτίστηκε «γηροκομείο» ο «οίκος ευγηρίας», 20 Νοεμβρίου 2020, Ελεύθερο Βήμα
- ↑ «Στο «Κλειδί» Σερρών η δημιουργία της κλειστής δομής για απελάσεις «εξπρές»». 7 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2020.
- ↑ «Στο «Κλειδί» Σερρών η δημιουργία της κλειστής δομής για άμεσες απελάσεις». HuffPost Greece. 7 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2020.
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 21 Μαρτίου 2020.
- ↑ «ΣΤΗΝ ΚΛΕΙΣΤΗ ΔΟΜΗ ΜΕΤΑΦΕΡΟΝΤΑΙ 1.345 ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ, 22/3/2020, Η ΠΡΟΟΔΟΣ». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2020.
- ↑ «Στη δομή των Σερρών μεταφέρονται 1.345 μετανάστες». Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ. 21 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 21 Μαρτίου 2020.
- ↑ «Πρόστιμα και ρατσισμός για τους πρόσφυγες στο Κλειδί Σερρών». 1 Δεκεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 1 Δεκεμβρίου 2020.
ΠηγέςΕπεξεργασία
- Σαμσάρης, Δημήτρης Κ. (1976). Ιστορική γεωγραφία της Ανατολικής Μακεδονίας κατά την Αρχαιότητα. Θεσσαλονίκη: Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών. σελίδες 56–57, 93–94, 120–123. ISBN 960-7265-16-5. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Απριλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2019.