Σιλουανός (όνομα)
Σιλουανός ή Σιλβανός, ελληνικό αντρικό κύριο όνομα (βαφτιστικό όνομα), λατινικής προέλευσης. Στην Καινή Διαθήκη εμφανίζεται και με τον σύντομο τύπο Σίλας.
Ετυμολογία του ονόματος Επεξεργασία
Μεταγενέστερο αγιωνυμικό, από το λατινικό Silvanus, όνομα θεότητας των δρυμών, αντίστοιχης του αρχαιοελληνικού θεού Πάνα. Το όνομα, σύμφωνα με τον Μπαμπινιώτη, ανάγεται στο silva «δάσος, δρυμός»,[1] και, σύμφωνα με το Online Etymology Dictionary, σημαίνει «αυτός που ζει στα δάση, δασόβιος».[2] Στα ελληνικά το όνομα Silvanus αποδόθηκε ως Σιλουανός, αφού στα λατινικά το γράμμα v απέδιδε άλλοτε το φθόγγο β (/v/) και άλλοτε το φθόγγο ου (/u/) — όπως λ.χ. Φλάουιος και Φλάβιος, Οὐαλέριος και Βαλέριος, Οὐάλης και Βάλης, Οὐαλεντία και Βαλεντία, Οὐενετία και Βενετία. Το y/υ στο όνομα Sylvanos / Συλβανός προέκυψε από λανθασμένο συσχετισμό του λατινικού silva με το αρχαιοελληνικό ὕλη «δάσος» (βλ. όνομα Σίλβια).
Το Σιλουανός, το όνομα του αποστόλου εκ των Εβδομήκοντα Σιλουανού που συνόδεψε τον Παύλο στο δεύτερο ιεραποστολικό του ταξίδι, εμφανίζεται τρεις φορές στις επιστολές του Παύλου, στην Προς Κορινθίους Β΄ (α΄ 19), την Προς Θεσσαλονικείς Α΄ (α΄ 1) και την Προς Θεσσαλονικείς Β΄ (α΄ 1)· και μία στην Α΄ επιστολή του Πέτρου (ε΄ 12).[3] Στις Πράξεις των Αποστόλων, το όνομα του ίδιου αποστόλου εμφανίζεται με τον τύπο Σίλας 14 φορές (ιε΄ 22 – ιη΄ 5).[4]
Για το όνομα Σίλας έχει προταθεί επίσης και η ετυμολόγηση από το αραμαϊκό shila «επιθυμητός»,[5] που σχετίζεται με το εβραϊκό Σαούλ, το όνομα του πρώτου βασιλιά του Ισραήλ και το αρχικό όνομα του αποστόλου Παύλου. Το όνομα σήμερα συχνά συγχέεται στα ελληνικά με το λατινικό οικογενειακό όνομα Σύλλας, λ.χ. Άγιος Σύλλας του Νομού Ηρακλείου Κρήτης.
Από το λατινικό silva παράγονται επίσης και τα ονόματα Σίλβιος / Σίλβια, Σίλβεστρος, Σιλβέριος.
Γυναικείος τύπος Επεξεργασία
Ονομαστική εορτή Επεξεργασία
Στις 30 Ιουλίου, ημέρα κατά την οποία η Ορθόδοξη Εκκλησία εορτάζει τη μνήμη του επισκόπου Θεσσαλονίκης Σιλουανού και του επισκόπου Κορίνθου Σίλα.[6]
Διάδοση του ονόματος Επεξεργασία
Από τα λιγότερο συχνά σήμερα ονόματα στον ελληνόφωνο χώρο. Ενδεικτικά, σε μια έρευνα με δείγμα 168.307 ονομάτων από διάφορα αρχειάκια του ΑΣΕΠ, το όνομα Σιλουανός / Σιλβανός δεν έχει ούτε μια εμφάνιση, ενώ το όνομα Σίλας / Σύλλας με 1 εμφάνιση καταλαμβάνει μια θέση ανάμεσα στη 449η και την 775η.[7] Ο θηλυκός τύπος Σιλβάνα / Συλβάνα, σε μια άλλη προσπάθεια στατιστικής αποτίμησης της συχνότητας των ελληνικών ονομάτων από τον Απρίλιο του 2009, παρουσιάζεται στις θέσεις από 791 έως 1010 των πιο συχνών ονομάτων με 2 εμφανίσεις σε σύνολο 97.072 ατόμων (581ο ανάμεσα στα γυναικεία).[8]
Τύποι του ονόματος Επεξεργασία
Ο Ιωάννης Σταμνόπουλος θεωρεί ότι το Σιλής προέρχεται από το Σίλας (και όχι από το Αγησίλαος όπου το καταχωρίζει ο Αθανάσιος Μπούτουρας).[9]
Το όνομα σε άλλες γλώσσες Επεξεργασία
- αγγλικά: Sylvanus, υποκοριστικό Silas (Σίλας).[10]
- γαλλικά: Sylvain, παλαιογαλλικό: Seleuin.[11]
- γερμανικά: Silvan, Silvanus, Silas (Σίλας). Silvian, Silvianus.[12]
- ισπανικά: Silvano, καταλανικά: Silvà, βασκικά: Silbana.[13]
- ιταλικά: Silvano.[14]
- λατινικά: Silvanus, υποκοριστικό Silas.
- ουγγρικά: Szilvánusz.
- πολωνικά: Sylwan.
- σλοβακικά: Silván (και Silvano).[15]
- σλοβενικά: Silvan.
Άγιοι Επεξεργασία
- Σιλουανός, απόστολος εκ των Εβδομήκοντα, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 4 Ιανουαρίου[16] και η Καθολική στις 13 Ιουλίου.[17]
- Σιλουανός, απόστολος εκ των Εβδομήκοντα (μνήμη των αγίων αποστόλων Σίλα, και Σιλουανού, Eπαινετού, Kρήσκεντος, και Aνδρονίκου), η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη τους στις 30 Ιουλίου.[18][19]
- Σιλουανός (ή Σιλβανός), επίσκοπος Εμέσης (η σημερινή Χομς της Συρίας), η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του (μαζί με τη μνήμη των διακόνου Λουκά, και αναγνώστη Μωκίου) στις 29 Ιανουαρίου[20][21] και η Καθολική στις 6 Φεβρουαρίου.[22]
- Σιλουανός, μάρτυς, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του (μαζί με των Φαύστου, Βασιλείου, Σιλουανού και των εν τοις Δαρείου μαρτύρων) στις 6 Φεβρουαρίου.[23] Σύμφωνα με τον Σ. Ευστρατιάδη, πρόκειται για το ίδιο πρόσωπο με τον επίσκοπο Σιλουανό που τιμάται στις 29 Ιανουαρίου.[21]
- Σιλουανός, μάρτυς, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του (μαζί με του Βιάνωρα) στις 10 Ιουλίου.[24]
- Σιλουανός, ένας από τους 37 μάρτυρες εν Βιζύη, που η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη τους στις 20 Αυγούστου.[25]
- Σιλβανός, ιερομάρτυς, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 14 Οκτωβρίου.[26][27]
- Σιλβανός, μάρτυς, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 5 Νοεμβρίου.[28] Σύμφωνα με τον Σ. Ευστρατιάδη, πρόκειται για το ίδιο πρόσωπο με τον προηγούμενο Σιλβανό τον ιερομάρτυρα που η μνήμη του τιμάται στις 14 Οκτωβρίου.[27]
Πρόσωπα Επεξεργασία
- Όσιος Σιλουανός ο Αθωνίτης (1866–1938), ρωσικής καταγωγής μοναχός στη Μονή του Αγίου Παντελεήμονος.[29]
- Σύλλας Τζουμέρκας, σκηνοθέτης του κινηματογράφου.
Εξωτερικές σύνδεσμοι Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Γεώργιος Μπαμπινιώτης, Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας, Κέντρο Λεξικολογίας, Αθήνα, δεύτερη έκδοση, ανατύπωση, 2005.
- ↑ «Silvanus», Online Etymology Dictionary Αρχειοθετήθηκε 2015-12-05 στο Wayback Machine..
- ↑ «Silouanos», Bible Hub.
- ↑ «Silas», Bible Hub.
- ↑ «Silas», Nordic Names.
- ↑ «Αποστόλων (Ο΄) Ανδρόνικου επισκόπου γενομένου Πανονίας, Επαινετού επισκόπου Καρθαγένης, Κρήσκεντος επισκόπου Καρχηδόνος, Σίλα επισκόπου Κορίνθου και Σιλουανού επισκόπου Θεσ/νίκης», «Συναξαριστής», Η Εκκλησία της Ελλάδος.
- ↑ Συχνότητα Ονομάτων / Ανδρικά Ονόματα. (ανακτήθηκε 28.ΧΙ.2015)
- ↑ Χάρης Φουνταλής, «Ελληνικά ονόματα (και ολίγη από στατιστική)» Αρχειοθετήθηκε 2015-06-22 στο Wayback Machine.. (ανακτήθηκε 28.ΧΙ.2015)
- ↑ Ι. Σταμνόπουλος, «Ονοματολογικά», Λαογραφία: Δελτίον της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας, τμ. #6, τχ. Γ΄ και Δ΄, 1918, σ. 427.
- ↑ Patrick Hanks και Flavia Hodges, A Concise Dictionary of First Names, Oxford Univesity Press, αναθεωρημένη έκδοση, 1997, ISBN 0-19-860094-1, σσ. 228.
- ↑ Patrick Hanks και Kate Hardcastle, An A-Z of Baby Names, Oxford University Press, 2013, ISBN 978-0-19-966985-1.
- ↑ Rosa και Volker Kohlheim, Duden Lexikon der Vornamen, Duden Verlag, τρίτη έκδοση, 1998, ISBN 3-411-04943-X, σ. 227.
- ↑ Josep M. Albaigès i Olivart, Diccionari dels noms de noi, Edicions 62, Βαρκελώνη 1995, ISBN 84-297-3992-0, σ. 161.
- ↑ Emidio De Felice, Dizionario dei nomi italiani, Mondadori, Μιλάνο 1986, ISBN 978-88-04-42791-9, σ. 332.
- ↑ Milan Mataján και Matei Považaj, Vyberte si meno pre svoje dieťa, Art Area, Μπρατισλάβα 1998 ISBN 80-88879-48-5, σ. 225.
- ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού, Εκδόσεις Δόμος, Αθήνα 2005.
- ↑ «San Sila - Silvano Discepolo degli Apostoli», Santi e Beati.
- ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής, ό.π.
- ↑ Σωφρόνιος Ευστρατιάδης, Αγιολόγιον της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Αποστολική Διακονία, Αθήνα 1995 (ανατύπωση), σ. 423.
- ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής, ό.π.
- ↑ 21,0 21,1 Σωφρόνιος Ευστρατιάδης, ό.π., σ. 425.
- ↑ «San Silvano di Emesa Vescovo e martire», Santi e Beati.
- ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής, ό.π.
- ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής, ό.π.
- ↑ Σωφρόνιος Ευστρατιάδης, ό.π., σ. 818.
- ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής, ό.π.
- ↑ 27,0 27,1 Σωφρόνιος Ευστρατιάδης, ό.π., σ. 424.
- ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής, ό.π.
- ↑ «San Silvano del Monte Athos Monaco», Santi e Beati.