Σκαλάνι Ηρακλείου
Συντεταγμένες: 35°16′56″N 25°11′11″E / 35.28222°N 25.18639°E
Το Σκαλάνι (επίσημο: Σκαλάνιον) είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας του Δήμου Ηρακλείου στην Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου της Κρήτης. Ανήκε στην Επαρχία Πεδιάδος του νομού Ηρακλείου. Η θέση του είναι νοτιοανατολικά του υψώματος Προφήτης Ηλίας. Η απόστασή του από το Ηράκλειο είναι 10,8 χλμ. Οι κάτοικοι ασχολούνται με την ελαιοκομία και με την αμπελοκαλλιέργεια. Παράγει σταφίδα και λάδι και μεταξύ άλλων στο χωριό λειτουργεί ΟΤΕ, πλατεία, Δημοτικό σχολείο και νηπιαγωγείο και υδρεύεται από την πηγή Φουντάνα. Στον οικισμό βρίσκονται οι εκκλησίες του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, με πανήγυρη στις 29 Αυγούστου, και του Αγίου Γεωργίου. Το 1980, έπειτα από έρευνα, ήρθε στο φως το ερειπωμένο μοναστήρι του Αγίου Μηνά στην περιοχή Αποσάμι. Πρόκειται για το μοναδικό μοναστήρι του αγίου σε ολόκληρη την Κρήτη.
| Σκαλάνι | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα[1] |
| Περιφέρεια | Κρήτης |
| Περιφερειακή Ενότητα | Ηρακλείου |
| Δήμος | Ηρακλείου |
| Δημοτική Ενότητα | Ηρακλείου |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Κρήτη |
| Νομός | Ηρακλείου |
| Υψόμετρο | 230 |
Ιστορικά στοιχεία Επεξεργασία
Σε πολλά συμβόλαια (1271, 1281, 1301, 1302) αναφέρεται Scalarea, Acalari, Scallare, Schallaro, όμως προφανώς πρόκειται για λανθασμένη γραφή ή εσφαλμένης ανάγνωσης. Σε νεότερα έγγραφα αναφέρεται με τη σωστή ονομασία. Το 1320 το βρίσκουμε Scalani στο Catasticum Sanctorum Apostolorum μεταξύ των χωριών της Paracandia, δηλαδή της περιοχής της πόλης[2].Το 1583 αναγράφεται Scalagni et Camignó με 204 κατοίκους[3] και τότε στην επαρχία Πεδιάδος. Η τοποθεσία που βρισκόταν το χωριό Καμινό δεν είναι γνωστό. Την ίδια περίοδο ήταν φέουδο του Μάρκου Σαλαμών. Το 1583 διατέθηκε από τον ίδιο για δωρεές στους γιούς του[4].
Στην ενετική απογραφή του 1583 αναφέρονται δύο οικισμοί, Spiglia Epano με 55 κατοίκους και Spiglia Catto[3] με 42 κατοίκους στην επαρχία Πεδιάδος. Ο Φραντσέσκο Μπαζιλικάτα το 1630 το αναφέρει ως Scalagni και στην τουρκική απογραφή του 1671 ως Iskalani. Στην αιγυπτιακή απογραφή του 1834 ως Scalara με 10 χριστιανικές και 6 τουρκικές οικογένειες. Στην απογραφή του 1881 είχε 321 Χριστιανούς και 159 Τούρκους κατοίκους.[5]
Στις αρχές Ιουνίου του 1941, τα γερμανικά στρατεύματα Κατοχής προχώρησαν σε εκτελέσεις κατοίκων του χωριού ως αντίποινα για τις απώλειες που υπέστησαν λίγες μέρες νωρίτερα κατά τη διάρκεια της μάχης της Κρήτης[6].
Διοικητικά - πληθυσμιακά στοιχεία Επεξεργασία
Ως οικισμός αναφέρεται επίσημα το 1925 στο ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας.[7] Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης και με την τροποποίησή του Κλεισθένης Ι, μαζί με τον οικισμό Σπήλια αποτελούν την κοινότητα Σκαλανίου[8] που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Ηρακλείου του δήμου Ηρακλείου ενώ σύμφωνα την απογραφή του 2011 έχει πληθυσμό 1.180 κατοίκους.[9]
Δείτε: Κοινότητα Σκαλανίου
Πορεία πληθυσμού σύμφωνα με τις απογραφές:[5]
| Απογραφή | 1900 | 1920 | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός | 376 | 538 | 685 | 838 | 839 | 787 | 693 | 726 | 933 | 1.180 |
Βιβλιογραφία Επεξεργασία
- Το Ηράκλειον και ο νομός του. Ηράκλειο: Νομαρχία Ηρακλείου. 1971.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ (Ελληνικά) Βάση δεδομένων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.
- ↑ S. Borsari, Il dominio veneziano a Creta, ecc. p. 28
- ↑ 3,0 3,1 Καστροφύλακας, K 95, 1583.
- ↑ Κ. Μέρτζιος, Κρητικά συμβόλαια, Κρητ. Χρονικά. ΙΘ΄, 130.
- ↑ 5,0 5,1 Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Β. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης. σελ. 716.
- ↑ Heinz A. Richter, Η μάχη της Κρήτης, εκδόσεις Γκοβόστη, σελ. 415.
- ↑ «ΕΕΤΑΑ-Διοικητικές Μεταβολές των Οικισμών». www.eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2023.
- ↑ «Νόμος 4555/2018 - ΦΕΚ 133/Α/19-7-2018 ( Άρθρα 1 - 151) (Πρόγραμμα ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ) (Κωδικοποιημένος)». e-nomothesia.gr | Τράπεζα Πληροφοριών Νομοθεσίας. 19 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2023.
- ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού», σελ. 10864 (σελ. 390 του pdf)