Βικιπαίδεια

Σκεπάρι Τρικάλων

οικισμός της Ελλάδας

Το Σκεπάρι (επίσημα Σκεπάριον[1]) είναι χωριό του νομού Τρικάλων υπαγόμενο διοικητικά στον Δήμο Μετεώρων.[2][3] Είναι κτισμένο στις βορειοδυτικές υπώρειες των Αντιχασίων σε υψόμετρο 560 μέτρων.[4][5] Ιστορικά, η πρώτη χρονολογημένη γραπτή αναφορά στο Σκεπάρι ανάγεται στα 1613-14.[6] Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, ο μόνιμος πληθυσμός του οικισμού ανέρχεται σε 160 κατοίκους.[1]

Σκεπάρι Τρικάλων
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Σκεπάρι Τρικάλων
39°47′43″N 21°37′51″E
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΘεσσαλίας
ΔήμοςΜετεώρων
Διοικητική υπαγωγήΔήμος Μετεώρων
 • ΔήμαρχοςΑλέκος Θεόδωρος
Υψόμετρο560
Πληθυσμός160
Ταχ. κωδ.42200
δεδομένα (π • σ • ε )

Όνομα Επεξεργασία

 
Ένα σκεπάρνι, εργαλείο από το οποίο πιθανώς έλαβε το όνομά του το Σκεπάρι.

Η επίσημη ονομασία του οικισμού είναι το Σκεπάριον.[1] Το χωριό αναφέρεται σε διάφορες πηγές ως Σκεπάρι, Σκεπάρνι ή Σκιπάρι.[6][7] Το όνομα του χωριού φαίνεται ότι είναι ελληνικής ετυμολογίας σχετιζόμενο με το γνωστό εργαλείο, το σκεπάρνι.[6]

Γεωγραφία Επεξεργασία

Το Σκεπάρι βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του νομού Τρικάλων, κοντά στα σύνορα της Θεσσαλίας με τη Μακεδονία.[2] Είναι χωριό ορεινό, κτισμένο σε υψόμετρο 560 μέτρων.[4] Ολόκληρη η έκταση της Τοπικής Κοινότητας Σκεπαρίου καταλαμβάνει 20,675 τετραγωνικά χιλιόμετρα στο βορειοδυτικό τμήμα των Αντιχασίων Ορέων.[4][5] Νοτιοανατολικά του χωριού δεσπόζει η κορυφή Καρδαρόπετρα με υψόμετρο 938 μέτρων.[8] Βόρεια και σε μικρή απόσταση από το χωριό ρέει ο ποταμός Ίωνας ή Μουργκάνης, παραπόταμος του Πηνειού.[5]

Το χωριό εντοπίζεται βόρεια της Καλαμπάκας και του συμπλέγματος των Μετεώρων.[5][8] Γειτονικά χωριά είναι στα νοτιοανατολικά η Βλαχάβα, στα δυτικά ο Γάβρος και στα βόρεια η Ασπροκκλησιά και η Αχλαδέα.[5]

Ιστορία Επεξεργασία

Οθωμανική περίοδος Επεξεργασία

Η πρώτη γνωστή γραπτή αναφορά στο χωριό Σκεπάρι ανάγεται στην Τουρκοκρατία και προέρχεται από χειρόγραφο της Μονής Βαρλαάμ Μετεώρων των ετών 1613-14.[9] Μια επιπλέον αναφορά σε χειρόγραφο της μονής Δουσίκου της περιόδου 1530-1692, δεν είναι επακριβώς χρονολογημένη.[6] Εντούτοις, το Σκεπάρι δεν αναφέρεται στην τουρκική απογραφή του 1454-55 ούτε σε χειρόγραφο της Μονής Μεγάλου Μετεώρου όπου καταγράφονται τα ονόματα 223 άλλων θεσσαλικών οικισμών στα 1592-93.[6][10] Μεταγενέστερες μνείες του χωριού ανευρίσκονται σε άλλα χειρόγραφα της Μονής Βαρλαάμ των ετών 1754-1765.[6]

Στο πλαίσιο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η περιοχή του Σκεπαρίου υπαγόταν στο Σαντζάκι των Τρικάλων.[6]

Μετά την απελευθέρωση Επεξεργασία

Το Σκεπάρι, όπως και το μεγαλύτερο τμήμα της Θεσσαλίας, ενσωματώθηκε στο ελληνικό κράτος το 1881 με τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης.[11]

Το 1883 ο οικισμός εντάχθηκε με το όνομα Σκιπάρι στο νεοσυσταθέντα Δήμο Αιγινίου που είχε έδρα την Καλαμπάκα.[7] Το 1912 δημιουργήθηκε η Κοινότητα Σκεπαρνίου που περιελάμβανε τον ομώνυμο οικισμό ως έδρα καθώς και τους οικισμούς Μοναστήρι Βουτουμά (Βιτουμά) και Μετόχι Βουτουμά.[12] Οι τελευταίοι οικισμοί το 1919 αποσπάστηκαν από την Κοινότητα Σκεπαρνίου και εντάχθηκαν στην Κοινότητα Καλαμπάκας.[13]

Στα αποτελέσματα της απογραφής της 16ης Οκτωβρίου 1940, ο οικισμός αναφέρεται πλέον ως Σκεπάριον και η κοινότητα ως Κοινότητα Σκεπαρίου.[14]

Β' Παγκόσμιος Πόλεμος Επεξεργασία

Στο πλαίσιο της γερμανικής κατοχής, το Σκεπάρι πυρπολήθηκε από τους Ναζί και καταστράφηκε ολοκληρωτικά τον Ιούλιο του 1944.[8]

Μεταπολίτευση Επεξεργασία

Το 1994 η Κοινότητα Σκεπαρίου συνενώθηκε με τις γειτονικές κοινότητες Αγιοφύλλου, Ασπροκκλησιάς, Αχλαδέας και Γάβρου για να σχηματίσουν το Δήμο Χασίων με έδρα τη θέση Χάνι της πρώην Κοινότητας Αγιοφύλλου.[15]

Το 2010, με το πρόγραμμα Καλλικράτης, δημιουργήθηκε η Τοπική Κοινότητα Σκεπαρίου που ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Χασίων του Δήμου Μετεώρων.[16]

Πληθυσμός Επεξεργασία

Η πρώτη μνεία στον πληθυσμό του χωριού γίνεται σε χειρόγραφο της Μονής Βαρλαάμ Μετεώρων του έτους 1754: τη χρονιά εκείνη φαίνεται πως στο Σκεπάρι κατοικούσαν 16 οικογένειες με τα ονόματα των οικογενειαρχών τους να είναι όλα ελληνικά.[6][17] Το 1758 οι οικογένειες που κατοικούσαν στο Σκεπάρι μειώθηκαν σε 13 και το 1765 σε 10.[6]

Μετά την απελευθέρωση, ο πληθυσμός του χωριού στις απογραφές του ελληνικού κράτους συνοψίζεται στον παρακάτω πίνακα:

Πληθυσμός Σκεπαρίου 1889-2011
Έτος Πραγματικός

Πληθυσμός

Μόνιμος

Πληθυσμός

1889[18] 292
1896[19] 303
1907[20] 368
1920[21] 340
1928[22] 379
1940[23] 420 430
1951[24] 474
1961[25] 578
1971[26] 400
1981[27] 283
1991[28] 343
2001[4][29] 201 182
2011[1][30] 173 160

Περιβάλλον Επεξεργασία

Το Σκεπάρι περιβάλλεται από δάση βελανιδιάς.[8] Ολόκληρη η έκταση της Τοπικής Κοινότητας Σκεπαρίου περιλαμβάνεται στη Ζώνη Ειδικής Προστασίας "Αντιχάσια Όρη και Μετέωρα" που χαρακτηρίζεται από βλάστηση υπομεσογειακού χαρακτήρα.[31][32] Κυρίαρχο δασικό είδος στη Ζώνη αποτελεί η βελανιδιά Quercus frainetto ενώ συχνά απαντώνται και τα είδη Quercus cerris και Quercus pubescens.[32] Ο βιότοπος αυτός είναι ιδιαίτερα σημαντικός κι από άποψη ορνιθοπανίδας με την περιοχή να φιλοξενεί μία από τις ελάχιστες αποικίες του Ασπροπάρη (Neophron percnopterus) στην Ελλάδα.[32]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 «ΦΕΚ 698/2014». Ανακτήθηκε στις 3 Ιουνίου 2018. 
  2. ↑ 2,0 2,1 «Ιστοσελίδα Δήμου Καλάμπακας - Δημοτικές Ενότητες Δήμου Καλαμπάκας». [νεκρός σύνδεσμος]
  3. ↑ «ΦΕΚ 133Α/2018». Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2018. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 «ΕΣΥΕ - Απογραφή Πληθυσμού - Κατοικιών. 18 Μαρτίου 2001 (Μόνιμος Πληθυσμός)» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 10 Ιανουαρίου 2020. 
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Παπαζήσης, Τριαντάφυλλος (1984). Θεσσαλικά Χρονικά - Τόμος ΙΕ': Εκκλησίες και μοναστήρια στα Χάσια και Αντιχάσια. Αθήνα. σελ. 200-1. 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 6,7 6,8 Σπανός, Βασίλειος (2000). Οι οικισμοί της βορειοδυτικής Θεσσαλίας κατά την Τουρκοκρατία (από το 14ο έως το 19ο αι.) - Διδακτορική διατριβή. Θεσσαλονίκη. σελ. 503-4. 
  7. ↑ 7,0 7,1 ΦΕΚ 126Α - 02/04/1883
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 «Κέντρο Τουριστικής Πληροφόρησης Δήμου Καλαμπάκας - Οικισμός Σκεπαρίου Χασίων». Ανακτήθηκε στις 3 Ιουνίου 2018. 
  9. ↑ Σπανός, Κώστας (1993). Θεσσαλικό Ημερολόγιο: Οι θεσσαλικοί οικισμοί και τα ονόματα των αφιερωτών τους στην πρόθεση 215 της Μονής του Βαρλαάμ 1613/1614 - 19ος αιώνας. Λάρισα. σελ. 81-180. 
  10. ↑ Σπανός, Κώστας (1998). Θεσσαλικό Ημερολόγιο: Οι θεσσαλικοί οικισμοί και τα ονόματα των αφιερωτών τους στην πρόθεση 421 του Μεγ. Μετεώρου. 1592/1593 - 19ος αιώνας. Λάρισα. σελ. 17-24. 
  11. ↑ «Υπουργείο Εξωτερικών - Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης (1881)». 
  12. ↑ ΦΕΚ 261Α - 31/08/1912
  13. ↑ ΦΕΚ 144Α - 28/06/1919
  14. ↑ «Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος - Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940» (PDF). [νεκρός σύνδεσμος]
  15. ↑ ΦΕΚ 136Α - 30/08/1994
  16. ↑ ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010
  17. ↑ Σπανός, Κώστας (1993). «Οι θεσσαλικοί οικισμοί και τα ονόματα των αφιερωτών τους στην πρόθεση 215 της μονής του Βαρλαάμ 1613/14 - 19ος αιώνας.». Θεσσαλικό Ημερολόγιο. 
  18. ↑ «Υπουργείον Εσωτερικών / Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής - Στατιστική της Ελλάδος / Πληθυσμός / Απογραφή της 15-16 Απριλίου 1889» (PDF). 
  19. ↑ «Υπουργείον Εσωτερικών / Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής - Στατιστικά Αποτελέσματα της Απογραφής του Πληθυσμού κατά την 5-6 Οκτωβρίου 1896» (PDF). 
  20. ↑ «Υπουργείον Εσωτερικών / Υπηρεσία Απογραφής - Στατιστικά Αποτελέσματα της Γενικής Απογραφής του Πληθυσμού κατά την 27 Οκτωβρίου 1907» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 23 Μαΐου 2022. 
  21. ↑ «Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας - Διεύθυνσις Στατιστικής - Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 20 Ιανουαρίου 2021. 
  22. ↑ «Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας - Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος - Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 23 Μαΐου 2022. 
  23. ↑ «Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος - Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 23 Μαΐου 2022. 
  24. ↑ «Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος - Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 9 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουνίου 2018. 
  25. ↑ «ΕΣΥΕ - Αποτελέσματα της απογραφής πληθυσμού-κατοικιών της 19 Μαρτίου 1961. Τόμος Ι» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 16 Αυγούστου 2016. 
  26. ↑ «ΕΣΥΕ - Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 16 Ιουλίου 2021. 
  27. ↑ «ΕΣΥΕ - Αποτελέσματα απογραφής πληθυσμού - κατοικιών της 5ης Απριλίου 1981. Τόμος Ι» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 16 Ιουλίου 2021. 
  28. ↑ «ΕΣΥΕ - Αποτελέσματα απογραφής πληθυσμού - κατοικιών της 17ης Μαρτίου 1991» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 16 Ιουλίου 2021. 
  29. ↑ «ΕΣΥΕ - Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδας / Απογραφή 2001» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 16 Αυγούστου 2016. 
  30. ↑ «Πίνακας αποτελεσμάτων de facto πληθυσμού - Απογραφής 2011». 
  31. ↑ «ΝATURA 2000 - Standard Data Form». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 26 Αυγούστου 2018. 
  32. ↑ 32,0 32,1 32,2 «Όρη Αντιχάσια και Μετέωρα. Περιοχή Ειδικής Προστασίας». Ανακτήθηκε στις 26 Αυγούστου 2018. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Σκεπάρι_Τρικάλων&oldid=10457074"