Σκιάποδες

Στην ελληνική μυθολογία με το όνομα Σκιάποδες είναι γνωστός ένας μυθικός λαός που ζούσε στην Ινδία ή στην Αιθιοπία. Οι Σκιάποδες, οφείλουν την ονομασία τους στον θρύλο ότι είχαν ένα μεγάλο και πολύ χοντρό πόδι που, στα τροπικά κλίματα στα οποία ζούσαν, τους χρησίμευε ως εξής: Κατά τις θερμές ημέρες ξάπλωναν, σήκωναν το πόδι τους και αυτό τους έκανε σκιά σαν να ήταν δέντρο. Συνώνυμα είναι οι όροι «Μονόποδες» και «Μονόκωλοι».

Σκιάποδας από το «Χρονικό της Νυρεμβέργης» (1493).

Οι Σκιάποδες στον Πλίνιο

Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος στη «Φυσική Ιστορία» περιγράφει τις αναφορές προγενέστερων περιηγητών για τους Σκιάποδες και μνημονεύει ως την αρχαιότερη πηγή πληροφοριών γι' αυτούς τον Κτησία, ο οποίος τους τοποθετεί στην Ινδία: «... κάνει λόγο και για μια άλλη φυλή ανθρώπων, που είναι γνωστοί ως Monocoli και έχουν μόνο ένα πόδι, αλλά μπορούν να πηδούν με εκπληκτική ευκινησία. Οι ίδιοι ονομάζονται και Sciapodae, επειδή συνηθίζουν να ξαπλώνουν ανάσκελα σε συνθήκες ακραίας ζέστης και να προστατεύονται από τον ήλιο με τη σκιά του ποδιού τους.»

Ο θρύλος των Σκιαπόδων επέζησε μέχρι και τον Μεσαίωνα. Ο Ισίδωρος της Σεβίλλης τους αναφέρει στο έργο του Etymologiae.

Οι Σκιάποδες στη νεότερη λογοτεχνία

Ο C. S. Lewis υιοθέτησε τον μύθο των Σκιαπόδων στο έργο του The Voyage of the Dawn Treader, τμήμα των «Χρονικών της Νάρνια», όπου το πόδι τους έχει μήκος περίπου ένα μέτρο και τους σκιάζει όταν κοιμούνται. Ο Ουμπέρτο Έκο στο μυθιστόρημά του Μπαουντολίνο περιγράφει ένα Σκιάποδα ονόματι Γκαβαγκάι (Gavagai).

Πιθανή προέλευση του μύθου

Είναι πιθανό ότι ο μύθος των Σκιαπόδων προήλθε από παραποιημένη αφήγηση της πρακτικής των Ινδών γιόγκι να διαλογίζονται κάποιες φορές πάνω στο ένα τους πόδι. Μπορεί επίσης το στοιχείο για ένα πολύ χοντρό πόδι να συνδέεται με την τροπική ασθένεια ελεφαντίαση.

Υπάρχει ένας θρύλος της Νότιας Αμερικής για μία μονόποδη γυναίκα, την «Patasola».

Πηγές

• Emmy Patsi-Garin: Επίτομο λεξικό Ελληνικής Μυθολογίας, εκδ. οίκος «Χάρη Πάτση», Αθήνα 1969