Σοβιετική Αυτοκρατορία
Ο άτυπος όρος «Σοβιετική Αυτοκρατορία» έχει δύο σημασίες. Με τη στενή έννοια, εκφράζει την άποψη στη dυτική σοβιετολογία ότι η Σοβιετική Ένωση ήταν αυτοκρατορία. Η αρχή της ερμηνείας αυτής αποδίδεται κατά παράδοση στο βιβλίο του Ρίτσαρντ Πίπς, «Ο σχηματισμός της Σοβιετικής Ένωσης» [1] Με την ευρύτερη έννοια, αναφέρεται στον ιμπεριαλισμό της εξωτερικής της πολιτικής κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Τα έθνη που αποτελούσαν μέρος της Σοβιετικής Αυτοκρατορίας ήταν επίσημα ανεξάρτητες χώρες με ξεχωριστές κυβερνήσεις που έθεταν τις δικές τους πολιτικές, αλλά οι πολιτικές αυτές έπρεπε να παραμείνουν εντός των ορίων που αποφάσιζε η Σοβιετική Ένωση και επιβάλλονταν λόγω της απειλής παρέμβασης μέσω του Σύμφωνου της Βαρσοβίας (Ουγγαρία 1956, Τσεχοσλοβακία 1968 και Πολωνία 1980). Οι χώρες σε αυτήν την κατάσταση αναφέρονται ως κράτη - δορυφόροι.
Χαρακτηριστικά Επεξεργασία
Αν και τη Σοβιετική Ένωση δεν κυβερνούσε αυτοκράτορας και δήλωνε αντιιμπεριαλιστική και λαϊκή δημοκρατία, οι επικριτές της υποστηρίζουν ότι εξέθετε κοινές τάσεις με τις ιστορικές αυτοκρατορίες. [2] [3] Κάποιοι μελετητές θεωρούν ότι η Σοβιετική Ένωση ήταν μια υβριδική οντότητα που περιείχε στοιχεία κοινά με τις πολυεθνικές αυτοκρατορίες και τα έθνη κράτη. Έχει επίσης υποστηριχθεί ότι η Σοβιετική Ένωση ασκούσε αποικιοκρατία όπως οι άλλες αυτοκρατορικές δυνάμεις.[4] Οι μαοϊκοί ισχυρίστηκαν ότι η Σοβιετική Ένωση είχε γίνει η ίδια ιμπεριαλιστική δύναμη διατηρώντας παράλληλα μια σοσιαλιστική πρόσοψη. Η άλλη διάσταση του "σοβιετικού ιμπεριαλισμού" είναι ο πολιτιστικός ιμπεριαλισμός. Η πολιτική του σοβιετικού πολιτιστικού ιμπεριαλισμού υποστήριξε την σοβιετοποίηση του πολιτισμού και της παιδείας σε βάρος των τοπικών παραδόσεων. [5]
Η ιστορία των σχέσεων μεταξύ της Ρωσίας (της κυρίαρχης σοβιετικής δημοκρατίας) και των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης βοηθά στην κατανόηση των αντιδράσεων των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης στα υπολείμματα του σοβιετικού πολιτισμού, δηλαδή στο μίσος και τη λαχτάρα για εξάλειψη. Η Πολωνία και τα κράτη της Βαλτικής αποτελούν το αποκορύφωμα της σοβιετικής προσπάθειας για την εξομοίωση των πολιτισμών και των πολιτικών συστημάτων τους. Σύμφωνα με τον Νορέν, η Ρωσία επιδίωξε να δημιουργήσει και να ενισχύσει μια ζώνη ασφαλείας μεταξύ της ίδιας και της Δυτικής Ευρώπης, ώστε να προστατευθεί ενδεχομένως από δυνητικές μελλοντικές επιθέσεις από εχθρικές χώρες της Δυτικής Ευρώπης. [6] Σημειώνεται ότι η χώρα έχασε μεταξύ 26 και 27 εκατομμυρίων ζωών κατά τη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου, αν συνδυάσουμε τους άνδρες που παρείχαν οι 15 σοσιαλιστικές δημοκρατίες. Για το σκοπό αυτό η ένωση χρειάστηκε να διευρύνει τις επιρροές της, ώστε να δημιουργήσει μια ιεραρχία εξάρτησης μεταξύ των στοχοθετημένων κρατών και της ίδιας. Ένας τέτοιος σκοπός μπορούσε να επιτευχθεί καλύτερα μέσω της καθιέρωσης οικονομικής ευνοιοκρατίας.
Η διείσδυση της σοβιετικής επιρροής στις «σοσιαλιστικά προσκείμενες χώρες» ήταν επίσης πολιτικού και ιδεολογικού χαρακτήρα, όπου αντί να καρπώνεται τον οικονομικό τους πλούτο, η Σοβιετική Ένωση παρείχε τεράστια ποσά «διεθνούς βοήθειας» σε αυτές για να εξασφαλίσει την επιρροή, τελικά σε βάρος της ίδιας της οικονομίας.[7] Η πολιτική επιρροή που επιχειρούνταν να κερδηθεί αποσκοπούσε στη συσπείρωση των στοχοθετημένων χωρών με το μέρος της Σοβιετικής Ένωσης σε περίπτωση επίθεσης από δυτικές χώρες και αργότερα ως υποστήριξη στο πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου [8] . Μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, η Ρωσία διακήρυξε τον εαυτό της διάδοχο και αναγνώρισε 103 δισεκατομμύρια δολάρια Σοβιετικού εξωτερικού χρέους, ενώ διεκδικούσε 140 δισεκατομμύρια δολάρια σοβιετικών περιουσιακών στοιχείων στο εξωτερικό [7]
Αυτό δεν σημαίνει ότι η οικονομική επέκταση δεν έπαιξε σημαντικό ρόλο στη σοβιετικό κινητοποίηση για τη διάδοση της επιρροής σε αυτά τα δορυφορικά εδάφη. Στην πραγματικότητα, αυτά τα νέα εδάφη θα εξασφάλιζαν την αύξηση του μεριδίου του παγκόσμιου πλούτου που θα μπορούσε να καρπωθεί η Σοβιετική Ένωση. [8]Αν ακολουθήσουμε τη θεωρητική κομμουνιστική ιδεολογία, αυτή η επέκταση θα συμβάλει σε ένα υψηλότερο ποσοστό για κάθε σοβιετικό πολίτη μέσω της διαδικασίας ανακατανομής του πλούτου.
Σοβιετικοί αξιωματούχοι από τη Ρωσική Σοβιετική Ομοσπονδιακή Σοσιαλιστική Δημοκρατία διασύνδεσαν αυτή την οικονομική ευκαιρία με δυνατότητα μετανάστευσης. Στην πραγματικότητα, είδαν σε αυτές τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης τις δυνατότητες ενός μεγάλου εργατικού δυναμικού. Τους πρόσφεραν ένα καλωσόρισμα μόνο υπό την προϋπόθεση ότι θα εργάζονται σκληρά και θα επιτύγχαναν κοινωνική επιτυχία. Αυτή η ιδεολογία διαμορφώθηκε με βάση το μοντέλο της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής του 19ου αιώνα.[8]
Σοβιετικοί σύμμαχοι Επεξεργασία
Η ονομασία ανατολικό μπλοκ χρησιμοποιήθηκε την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, για τα κράτη που ανήκαν στη σφαίρα επιρροής της Σοβιετικής Ένωσης, είτε μέσω οικονομικής συνεργασίας, Κομεκόν, [9] είτε μέσω στρατιωτικής συνεργασίας, Σύμφωνο της Βαρσοβίας.
- Λαϊκή Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Αλβανίας (1946–1961)
- Λαϊκή Δημοκρατία της Πολωνίας (1947–1989)
- Λαϊκή Δημοκρατία της Βουλγαρίας (1946–1990)
- Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Ρουμανίας (1947–1965)
- Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Τσεχοσλοβακίας(1948–1989)
- Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας (1949–1990)
- Λαϊκή Δημοκρατία της Ουγγαρίας (1949–1989)
- Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας (1945–1948)
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Bekus, Nelly (2010). Struggle over Identity: The Official and the Alternative "Belarusianness". Central European University Press. ISBN 9789639776685.
- ↑ Beissinger, Mark R. (2006). «Soviet Empire as “Family Resemblance”». Slavic Review 65 (2): 294–303. doi:. ISSN 0037-6779. http://dx.doi.org/10.2307/4148594.
- ↑ Caroe, Olaf (1953). «Soviet Colonialism in Central Asia». Foreign Affairs 32 (1): 135. doi:. ISSN 0015-7120. http://dx.doi.org/10.2307/20031013.
- ↑ Caroe, Olaf (1953). «Soviet Colonialism in Central Asia». Foreign Affairs 32 (1): 135. doi:. ISSN 0015-7120. http://dx.doi.org/10.2307/20031013.
- ↑ Tsvetkova, Natalia (17 Ιουνίου 2013). Failure of American and Soviet Cultural Imperialism in German Universities, 1945-1990. BRILL. ISBN 9789004252028.
- ↑ Problem animal control handbook. Boston, Mass. :: Massachusetts Division of Fisheries and Wildlife,. 1990.
- ↑ 7,0 7,1 Cross, Sharyl N. (2012-01). «Post-Imperium: The Dynamics of Former Soviet Eurasia, by Dmitri V. Trenin». The Journal of Slavic Military Studies 25 (1): 105–108. doi:. ISSN 1351-8046. http://dx.doi.org/10.1080/13518046.2012.648559.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Павлюкова, А.В.; Гришина, Е.Е. (2017). «Экономическая безопасность России». Тенденции развития науки и образования. («Л-Журнал»). doi:. http://dx.doi.org/10.18411/lj-30-11-2017-06.
- ↑ Dawson, Andrew H. (1986). Planning in Eastern Europe. Routledge. σελίδες 295. ISBN 978-0-7099-0863-0.
- ↑ Langley, Andrew (2006), The Collapse of the Soviet Union: The End of an Empire, Compass Point Books, σελ. 30, ISBN 0-7565-2009-6, https://archive.org/details/collapseofsoviet0000lang