Βικιπαίδεια

Στέφαν Γκεόργκε

Ο Στέφαν Άντον Γκεόργκε (γερμανικά: Stefan Anton George, 12 Ιουλίου 1868 – 4 Δεκεμβρίου 1933) ήταν Γερμανός ποιητής.

Στέφαν Γκεόργκε
ΌνομαΣτέφαν Γκεόργκε
ΓέννησηΣτέφαν Άντον Γκεόργκε
12 Ιουνίου 1868
Μεγάλο Δουκάτο της Έσσης, Γερμανική Αυτοκρατορία
Θάνατος4 Δεκεμβρίου 1933 (65 ετών)
Ελβετία
Επάγγελμα/
ιδιότητες		Ποιητής
ΓλώσσαΓερμανικά
ΕθνικότηταΓερμανός
ΥπηκοότηταΓερμανία
Σχολές φοίτησηςLudwig-Georgs-Gymnasium και Πανεπιστήμιο Χούμπολτ
Αξιοσημείωτες διακρίσειςΒραβείο Goethe (1927)
Commons page Πολυμέσα σχετικά με τoν συγγραφέα
δεδομένα (π • σ • ε )

Βιογραφικά στοιχεία Επεξεργασία

 
Από το 1921 ο Γκεόργκε περνούσε τα καλοκαίρια στους λόφους στα νοτιοδυτικά της Φραγκφούρτης, σε αυτό το σπίτι του Κένιχσταϊν.

Ο Γκεόργκε γεννήθηκε στο χωριό Μπύντεσαϊμ (Büdesheim) του τότε Μεγάλου Δουκάτου της Έσσης (σήμερα στη Ρηνανία-Παλατινάτο της Ο.Δ. Γερμανίας). Πατέρας του ήταν ο (επίσης) Στέφαν Γκεόργκε, πανδοχέας και έμπορος κρασιών, και μητέρα του η Εύα Σμιτ (Eva George-Schmitt).

Τελείωσε το σχολείο το 1888 και μετά πέρασε κάποιο καιρό στο Λονδίνο και στο Παρίσι, όπου συγκαταλεγόταν στους συγγραφείς και καλλιτέχνες που παρακολουθούσαν κάθε Τρίτη τις απογευματινές συναντήσεις του ποιητή Στεφάν Μαλαρμέ. Πήγε επίσης στη Βιέννη, όπου το 1891 πρωτοσυνάντησε τον Ούγκο φον Χόφμανσταλ.

Ο Γκεόργκε άρχισε να δημοσιεύει ποίηση τη δεκαετία του 1890. Επιπλέον, ίδρυσε και συνέτασσε ένα σημαντικό λογοτεχνικό περιοδικό υπό τον τίτλο Blätter für die Kunst (= «Φύλλα για την Τέχνη»). Βρισκόταν στο κέντρο ενός επιδραστικού λογοτεχνικού και ακαδημαϊκού κύκλου γνωστού ως George-Kreis, που περιελάμβανε πολλούς από τους επιφανέστερους νεαρούς συγγραφείς της εποχής (π.χ. τους Φρήντριχ Γκούντολφ και Λούντβιχ Κλάγκες). Εκτός από την ανταλλαγή λογοτεχνικών απόψεων, ο κύκλος συζητούσε και μυστικιστικά και πολιτικά θέματα. Ο Γκεόργκε γνώριζε και διατηρούσε φιλικές σχέσεις με τη «Μποέμ Κόμισσα» του Σβάμπινχ, Φάνυ τσου Ρέβεντλοβ, η οποία κάποτε σατίριζε τον κύκλο για τις μελοδραματικές δράσεις και απόψεις του.

Το 1914, στην αρχή του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου, ο Γκεόργκε προείπε την ήττα της Γερμανίας και το 1915 έγραψε το απαισιόδοξο ποίημα Der Krieg (= «Ο Πόλεμος»). Το αποτέλεσμα του πολέμου ήταν η υλοποίηση των χειρότερων φόβων του. Κατά τον Μεσοπόλεμο ο Γκεόργκε και τα γραπτά του ταυτίσθηκαν με το συντηρητικό επαναστατικό κίνημα.

Με την άνοδο στην εξουσία του ναζιστικού κόμματος το 1933, ο Γιόζεφ Γκαίμπελς τού προσέφερε την προεδρία μιας νέας Ακαδημίας για τις Τέχνες, αλλά ο Γκεόργκε αρνήθηκε. Επίσης, δεν συμμετέσχε σε εορτασμούς που είχαν διοργανωθεί για τα 65α γενέθλιά του. Αντί για αυτό, ταξίδεψε στην Ελβετία, όπου και πέθανε, στην κωμόπολη Μινούζιο, κοντά στο Λοκάρνο. Μετά τον θάνατό του το σώμα του θάφτηκε εσπευσμένα, προτού φθάσει μια αντιπροσωπεία της ναζιστικής κυβέρνησης για να παραστεί στην κηδεία του.[1]

Ο Γκεόργκε είχε τιμηθεί το 1927 με το πρώτο στην ιστορία Βραβείο Γκαίτε της πόλεως της Φραγκφούρτης (που δεν απονέμεται μόνο σε λογοτέχνες).[2]

Το έργο του Επεξεργασία

Η ποίηση του Γκεόργκε χαρακτηρίζεται από ένα αριστοκρατικό και αποστασιοποιημένο ήθος. Οι στίχοι του είναι λυρικοί στον τόνο και συχνά δυσνόητοι στη γλώσσα, επηρεασμένοι από τις αρχαιοελληνικές κλασικές φόρμες, σε αντίδραση κατά των τάσεων προς τον ρεαλισμό στη γερμανική λογοτεχνία εκείνης της εποχής. Καθώς ο Γκεόργκε πίστευε ότι η ποίηση πρέπει να στοχεύει στην απόσταση από τον κόσμο (ήταν ισχυρός συνήγορος του δόγματος «η τέχνη για την τέχνη»), η γραφή του είχε πολλούς δεσμούς με τον γαλλικό συμβολισμό και ο ίδιος διατηρούσε επαφή με αρκετούς αντιπροσώπους του, όπως με τον Μαλαρμέ και τον Βερλαίν.

Ο Γκεόργκε ως ποιητής αποτελεί μία σημαντική γέφυρα μεταξύ του 19ου αιώνα και του γερμανικού μοντερνισμού, παρότι ιδεολογικά ήταν σκληρός επικριτής της τότε «μοντέρνας» εποχής. Πειραματιζόταν με διάφορα ποιητικά μέτρα, τη στίξη, δυσνόητους υπαινιγμούς, ακόμα και με την τυπογραφική εμφάνιση. Σύμφωνα με κάποιους σύγχρονους μελετητές του Γκεόργκε, μερικά έργα του φανερώνουν ότι ήταν ομοφυλόφιλος[3], όπως το Algabal και η ερωτική ποίηση που αφιέρωσε στον ταλαντούχο έφηβο ποιητή Μαξιμίλιαν Κρονμπέργκερ[4], που πέθανε σε ηλικία 16 ετών. Γενικότερα, η σχέση της σεξουαλικότητας του Γκεόργκε με το ποιητικό έργο του έχει αναλυθεί από κριτικούς όπως οι Thomas Karlauf και Marita Keilson-Lauritz.[5]

Το Algabal είναι μία από τις γνωστότερες ποιητικές συλλογές του Γκεόργκε, αν και μία από τις πλέον παράδοξες: ο τίτλος είναι αναφορά στον Ηλιογάβαλο, Ρωμαίο Αυτοκράτορα της παρακμής. Ο Γκεόργκε ήταν και ένας κορυφαίος πολύγλωσσος μεταφραστής: μετέφρασε στη γερμανική Δάντη, Σαίξπηρ και Μπωντλαίρ.

Das neue Reich Επεξεργασία

Το ύστερο έργο του Γκεόργκε Das neue Reich (= «Η νέα Αυτοκρατορία») δημοσιεύθηκε το 1928. Το έργο αυτό ήταν αφιερωμένο, όπως και το Geheimes Deutschland (= «Μυστική Γερμανία», γραμμένο το 1922), στον Μπέρτολντ Σενκ φον Στάουφενμπεργκ, ο οποίος το 1944 συμμετέσχε στη Συνωμοσία της 20ής Ιουλίου για τη δολοφονία του Χίτλερ.[6] Το έργο αυτό περιγράφει μία νέα μορφή κοινωνίας, κυβερνώμενης από μία ιεραρχική αριστοκρατία του πνεύματος. Ο Γκεόργκε απέρριπτε κάθε απόπειρα να χρησιμοποιηθεί το έργο για πεζούς πολιτικούς σκοπούς, όπως για τον εθνικοσοσιαλισμό.

Εικόνα και επιρροή Επεξεργασία

Ο Γκεόργκε θεωρήθηκε από τους σύγχρονούς του ως ένα είδος λογοτέχνη-προφήτη και «ιερέα» της διανοήσεως, ενώ και ο ίδιος καλλιεργούσε την εικόνα του «μεσσία» ενός νέου βασιλείου στο οποίο θα ηγούνταν πνευματικές ή καλλιτεχνικές ελίτ, ενωμένες από την αφοσίωσή τους σε έναν ισχυρό ηγέτη. Στα απομνημονεύματά του ο Άλμπερτ Σπέερ γράφει ότι είχε δει τον Γκεόργκε στις αρχές της δεκαετίας του 1920 και ότι ο μεγαλύτερος αδελφός του, ο Χέρμαν, ήταν μέλος του κύκλου του: ο Γκεόργκε «ακτινοβολούσε αξιοπρέπεια και υπερηφάνεια, κι ένα είδος ιεροπρέπειας... υπήρχε κάτι το μαγνητικό στην προσωπικότητά του.»

Η ποίησή του έδινε έμφαση στην αυτοθυσία, στον ηρωισμό και στη δύναμη, οπότε κέρδισε σε δημοφιλία στους εθνικοσοσιαλιστικούς κύκλους. Αν και πολλοί εθνικοσοσιαλιστές ανέφεραν τον Γκεόργκε ως σημαντική επιρροή, ο ίδιος ο ποιητής παρέμεινε μακριά από τέτοιες συνδέσεις και δεν αναμίχθηκε ποτέ στην πολιτική.

Πολλά από τα μέλη της γερμανικής αντιστάσεως κατά των Ναζί ανήκαν στους θαυμαστές του Γκεόργκε, ιδίως οι αδελφοί Στάουφενμπεργκ. Παρά το ότι μερικά από τα μέλη του κύκλου του, του George-Kreis, ήταν εκπεφρασμένοι αντισημίτες (π.χ. ο Κλάγκες), ο κύκλος περιελάμβανε και Εβραίους συγγραφείς όπως ο Φρήντριχ Γκούντολφ, ο ιστορικός Ερνστ Καντόροβιτς και ο σιωνιστής Καρλ Βόλφσκελ.

Ο επιφανέστερος ίσως ποιητής που συνεργάσθηκε με τον Γκεόργκε, αλλά τελικώς αρνήθηκε να γίνει μέλος του κύκλου του, ήταν ο μοντερνιστής Αυστριακός Ούγκο φον Χόφμανσταλ. Αργότερα ο Χόφμανσταλ έγραψε ότι κανένας δεν τον είχε επηρεάσει τόσο βαθιά όσο ο Γκεόργκε.

Εκτός του κύκλου του, η ποίηση του Γκεόργκε είχε μεγάλη επιρροή στη μουσική της «Δεύτερης σχολής συνθετών της Βιέννης», ιδίως κατά την εξπρεσιονιστική τους περίοδο. Ο Άρνολντ Σένμπεργκ εισήγαγε την ποίηση του Γκεόργκε σε έργα του όπως το «Ich darf nicht dankend», Op. 14/1 (1907), το Κουαρτέτο εγχόρδων No. 2, Op. 10 (1908) και το Das Buch der hängenden Gärten, Op. 15 (1909, κύκλος τραγουδιών σε ποίηση του Γκεόργκε), ενώ ο μαθητής του Άντον Βέμπερν μελοποίησε την ποίηση του Γκεόργκε στο πρώιμο χορωδιακό του έργο Entflieht auf leichten Kähnen,, Op. 2, και σε δύο σύνολα τραγουδιών (Opp. 3 και 4) του 1909, αλλά και σε φωνητικά έργα της ίδιας περιόδου που δημοσιεύθηκαν μεταθανατίως.

Στην κινηματογραφική ταινία του Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ Satansbraten (1976) ο πρωταγωνιστής Βάλτερ Κραντς επιχειρεί να κάνει πρότυπο της ζωής του τη ζωή του Γκεόργκε.

Εργογραφία Επεξεργασία

  • 1890: Hymnen («Ύμνοι»), 18 ποιήματα του συμβολισμού αφιερωμένα στον Καρλ Άουγκουστ Κλάιν. Περιορισμένη, ιδιωτική έκδοση.[7]
  • 1891: Pilgerfahrten («Προσκυνήματα»). Περιορισμένη, ιδιωτική έκδοση.[7]
  • 1892: Algabal (1892), σε εικονογράφηση Melchior Lechter. Περιορισμένη, ιδιωτική έκδοση.[7]
  • 1897: Das Jahr der Seele («Η χρονιά της ψυχής»)[7]
  • 1899: Teppich des Lebens («Η ταπισερί της ζωής»)[7]
  • 1900: Hymnen, Pilgerfahrten und Algabal, όλα σε έναν τόμο που εκδόθηκε στο Βερολίνο από τον Georg Bondi και κατέστησε για πρώτη φορά το έργο του ποιητή διαθέσιμο στο ευρύ κοινό[7]
  • 1901: Die Fibel («Αναγνωστικό»), ποιήματα γραμμένα τα έτη 1886-1889[7]
  • 1903: Tage und Taten («Ημέρες και έργα»)[7]
  • 1907: Der siebente Ring («Ο έβδομος δακτύλιος»)[7]
  • 1913: Der Stern des Bundes («Ο αστέρας του κοινοβίου»)[7]
  • 1917: Der Krieg («Ο Πόλεμος»)[7]
  • 1928: Das neue Reich («Η νέα Αυτοκρατορία»)[7]

Ελληνικές μεταφράσεις Επεξεργασία

  • Το βιβλίο των κρεμαστών κήπων, μετάφρ. Νίκος Βουτυρόπουλος, Εκδόσεις s@mizdat, Αθήνα 2016, 48 σελ., ISBN 978-618-5220-00-6
  • Ποιήματα και πεζά, μετάφρ. και εισαγωγή Γιώργος Βαρθαλίτης, εκδ. Gutenberg - Γιώργος & Κώστας Δαρδανός, Αθήνα 2017, 173 σελ., ISBN 978-960-01-1896-4


Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ Robert E. Norton: Secret Germany: Stefan George and his Circle (Cornell University Press, 2002)
  2. ↑ «Stefan George, 65, German poet, dies». New York Times: σελ. 23. 4 Δεκεμβρίου 1933. 
  3. ↑ Robert E. Norton: Secret Germany: Stefan George and his Circle (Cornell University Press, 2002), σελ. 354
  4. ↑ Palmer, Craig B. (2002), «George, Stefan», glbtq.com, http://www.glbtq.com/literature/george_s.html, ανακτήθηκε στις 2007-11-23 .
  5. ↑ Marita Keilson-Lauritz: «Ubergeschlechtliche Liebe: Stefan George's Concept of Love» στο A Companion to the Works of Stefan George (Camden House, 2005)
  6. ↑ Herbert Ammon: Vom Geist Georges zur Tat Stauffenbergs - Manfred Riedels Rettung des Reiches, in: Iablis 2007 at www.iablis.de
  7. ↑ 7,00 7,01 7,02 7,03 7,04 7,05 7,06 7,07 7,08 7,09 7,10 7,11 Stefan George: Poems, Pantheon, Νέα Υόρκη 1946).

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • Breuer, Stefan: Ästhetischer Fundamentalismus: Stefan George und der deutsche Antimodernismus, Primus, Darmstadt 1996
  • Capetanakis, D.: «Stefan George» στο Demetrios Capetanakis, A Greek Poet In England (1947), σσ. 72-89
  • Frank, Lore & Sabine Ribbeck: Stefan-George-Bibliographie 1976-1997. Mit Nachträgen bis 1976. Auf der Grundlage der Bestände des Stefan-George-Archivs in der Württembergischen Landesbibliothek, Niemeyer, Tübingen 2000
  • Goldsmith, Ulrich: Stefan George, Columbia University Press (σειρά: Essays on Modern Writers), Νέα Υόρκη 1970
  • Goldsmith, Ulrich: Shakespeare and Stefan George: The sonnets, εκδ. Franke, Βέρνη 1974
  • Kluncker, Karlhans: "Das geheime Deutschland": Über Stefan George und seinen Kreis, εκδ. Bouvier (σειρά: Abhandlungen zur Kunst-, Musik- und Literaturwissenschaft 355), Βόννη 1985
  • Lacchin, Giancarlo: Stefan George e l'antichità. Lineamenti di una filosofia dell'arte, University Words, Lugano 2006
  • Norton, Robert E.: Secret Germany: Stefan George and his Circle, Cornell University Press, Ithaca 2002
  • Rieckmann, Jens (επιμ.): A Companion to the Works of Stefan George, Camden House 2005
  • Schmitz, Victor: Stefan George und Rainer Maria Rilke: Gestaltung und Verinnerlichung, Wild, Βέρνη 1978

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία



Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Στέφαν_Γκεόργκε&oldid=7777111"