Το Στενό της Μεσσήνης (ιταλ. Stretto di Messina) είναι ο στενός πορθμός της κεντρικής Μεσογείου που χωρίζει το βορειοανατολικό άκρο της νήσου Σικελίας (Πούντα ντελ Φάρο) από το νοτιοδυτικό άκρο της Καλαβρίας (Πούντα Πέτσο), στη νότια Ιταλία. Ενώνει την Τυρρηνική θάλασσα στα βόρεια με το Ιόνιο Πέλαγος στα νότια.

Δορυφορική εικόνα του Στενού της Μεσσήνης από τη NASA με τοπωνύμια

Γενικά χαρακτηριστικά Επεξεργασία

 
Το Στενό της Μεσσήνης όπως φαίνεται από τον λόφο Πεντιμέλε, κοντά στο Ρέτζιο ντι Καλάμπρια. Στο βάθος διακρίνεται το ηφαίστειο Αίτνα.

Στο στενότερο σημείο του, ανάμεσα στις πόλεις Τόρρε Φάρο και Βίλα Σαν Τζοβάνι, ο πορθμός της Μεσσήνης έχει πλάτος 3,1 χιλιόμετρα (1,67 ναυτικό μίλι). Στην περιοχή της ομώνυμης πόλης της Μεσσήνης το πλάτος του είναι 5,1 χιλιόμετρα (2,75 ν. μίλια). Το μέγιστο βάθος του είναι 250 μέτρα, ενώ στο μέσο του στενότερου σημείου είναι 70 μέτρα. Στο Στενό εντοπίζεται το επίκεντρο του πιο πολύνεκρου σεισμού στην ευρωπαϊκή ιστορία, του Σεισμού της Μεσσήνης του 1908.

 
Το Στενό όπως φαίνεται από το όρος Ντινναμμάρε.

Το Στενό διατρέχουν ισχυρότατα παλιρροϊκά ρεύματα[1],παρόμοια με το που συντηρούν ένα μοναδικό θαλάσσιο οικοσύστημα. Μια φυσική δίνη στο βόρειο μέρος του στενού έχει συνδεθεί με τον αρχαιοελληνικό μύθο της Σκύλλας και Χάρυβδης. Ειδικότερα η Σκύλλα ήταν ένα εξακέφαλο τέρας που ενέδρευε στη βραχώδη ακτή της Καλαβρίας, ενώ η Χάρυβδη ήταν θαλάσσιο τέρας που ρουφούσε τα νερά κοντά στη σικελική ακτή. Υπό τις κατάλληλες συνθήκες, μπορεί να παρατηρηθεί η οφθαλμαπάτη της Φάτα Μοργκάνα όταν βλέπουμε προς τη Σικελία από την Καλαβρία. Το Στενό της Μεσσήνης αποτελεί επίσης υποχρεωτικό σημείο διελεύσεως κατά την αποδημία πολλών ειδών πτηνών.

 
Φλαμίνγκο σταματούν ενίοτε στις αλμυρές παραλιακές λίμνες του Στενού.
 
Το μαλακό κοράλλι Paramuricea clavata
 
Ο χαυλιόδους και άλλα αβυσσαία ψάρια βρίσκονται κατά καιρούς ξεβρασμένα στις ακτές του Στενού.
 
Ο παλαιός πυλώνας υψηλής τάσεως στη σικελική ακτή του Στενού της Μεσσήνης (Torre Faro)

Το 1957 μία εναέρια γραμμή ηλεκτρικού ρεύματος 220 χιλιάδων βολτ περάστηκε πάνω από το Στενό της Μεσσήνης. Οι δύο ακραίοι πυλώνες στην παραλία είναι από τους ψηλότερους στον κόσμο (232 μέτρα). Σήμερα η εναέρια γραμμή έχει αντικατασταθεί από υποβρύχιο καλώδιο, αλλά οι πυλώνες παρέμειναν και προστατεύονται ως «ιστορικά μνημεία».

Πέρασμα αποδημητικών πτηνών Επεξεργασία

Το Στενό της Μεσσήνης αποτελεί κεντρικό σημείο διελεύσεως των αποδημητικών πουλιών που ταξιδεύουν κάθε χρόνο μεταξύ Ευρώπης και Αφρικής. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος, περισσότερα από 300 είδη πτηνών καταγράφονται στην περιοχή, η οποία είναι μείζων ευρωπαϊκό σημείο συγκεντρώσεως για αρπακτικά πτηνά, με μέγιστο καταγεγραμμένο αριθμό 35.000 σε μία άνοιξη.[2] Ανάμεσά τους ο σφηκιάρης (Pernis Apivorus) και είδη του γένους κίρκος (ιδίως ο Circus aeruginosus) είναι τα συχνότερα απαντώμενα, ενώ άλλα τακτικά είδη είναι ο σπιζαετός και ο ασπροπάρης. Στις παραλιακές αλμυρές λίμνες κοντά στο Στενό, είδη όπως η χαλκόκοτα, τα φλαμίνγκο και ο καλαμοκανάς (Himantopus himantopus) συνηθίζουν να σταματούν για να ξεκουραστούν. Το σημεία αυτά είναι επίσης ιδανικά για την παρατήρηση των πελαργών. Το όρος Ντινναμμάρε πάνω από τη Μεσσήνη και τα άλλα βουνά Πελοριτάνι αποτελούν φυσικό θέατρο για την παρακολούθηση πτηνών.

Θαλάσσια ζωή Επεξεργασία

Εξαιτίας των ιδιαίτερων υδρογεωλογικών συνθηκών που επικρατούν, το Στενό της Μεσσήνης έχει πολύ μεγάλη βιοποικιλότητα, με πολλά ενδημικά είδη ψαριών. Στα νερά του υπάρχουν αρκετά ψάρια που ζουν συνήθως σε μεγάλα βάθη, όπως το Chauliodus sloani, τα οποία, εξαιτίας των ειδικών και ιδιόμορφων ρευμάτων του στενού βρίσκονται μερικές φορές να έχουν εξωκείλει στην παραλία το ξημέρωμα. Το Στενό της Μεσσήνης αποτελεί επίσης σημαντική δίοδο και για τη μετανάστευση των ψαριών.

Συγκοινωνίες Επεξεργασία

Μια γραμμή πορθμείων (φέρι-μποτ) συνδέει τη Μεσσήνη στη Σικελία με τη Βίλλα Σαν Τζοβάννι στην ηπειρωτική ακτή (η μεγάλη όμως πόλη στην ακτή αυτή είναι το Ρέτζιο Ντι Καλάμπρια, αρκετά χιλιόμετρα νοτιότερα). Τα πορθμεία μεταφέρουν τα βαγόνια του σιδηροδρόμου Νάπολης-Παλέρμο. Υπάρχει επίσης γραμμή υδροπτέρυγων μεταξύ της Μεσσήνης και του Ρέτζιο.

Σχέδια για γέφυρα Επεξεργασία

Επί δεκαετίες η κατασκευή μιας γέφυρας πάνω από το Στενό της Μεσσήνης βρίσκεται υπό συζήτηση, ενώ η ιδέα της γεφύρωσης του στενού υπάρχει ήδη από τα χρόνια του Καρλομάγνου. Το 2006 η κυβέρνηση Πρόντι εγκατέλειψε το σχέδιο.[3] Ωστόσο, στις 6 Μαρτίου 2009, η κυβέρνηση Μπερλουσκόνι ανακοίνωσε την πλήρη αναβίωση του σχεδίου, με εκτιμώμενο κόστος 6,1 δισεκατομμύρια ευρώ.[4] Με μήκος 3,3 χιλιόμετρα και πλάτος 60 μέτρα, η γέφυρα του συγκεκριμένου σχεδίου θα στηρίζεται σε δύο πυλώνες ύψους 382 μέτρων (ώστε ο καθένας να υπερβαίνει σε ύψος την ταράτσα του Εμπάιρ Στέιτ Μπίλντινγκ) και θα διαθέτει τρεις λωρίδες αυτοκινητόδρομου ανά κατεύθυνση, σιδηροδρομική γραμμή (για έως 200 συρμούς ανά ημέρα) και δύο πεζοδρόμια.

Οι υποστηρικτές της γέφυρας τη θεωρούν τεράστιο έργο δημιουργίας θέσεων εργασίας και ώθηση για τον σικελικό τουρισμό. Οι αντιτιθέμενοι τη θεωρούν οικολογική καταστροφή, επικίνδυνη εξαιτίας των ιδιαίτερα ισχυρών ανέμων και του έντονα σεισμογενούς χαρακτήρα της περιοχής, αλλά και ανέλπιστο δώρο προς το οργανωμένο έγκλημα (Σικελική μαφία και καλαβρέζικη Ντρανγκέτα). Τον Φεβρούαριο του 2013 το σχέδιο μπήκε και πάλι στο συρτάρι.[5]

 
Το Στενό της Μεσσήνης και οι αμφοτέρωθεν πόλεις σε παλαιά γερμανική γκραβούρα

Δείτε επίσης Επεξεργασία


Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Εντυπωσιακό κλιπ στο YouTube
  2. [http://www.surfbirds.com/mb/Features/messina/messina-0302.html Andrea Corso: «European Birding Hot Spot: The Strait of Messina...»
  3. «Italy drops Sicily bridge plans». BBC News. 12 Οκτωβρίου 2006. 
  4. «Italy revives Sicily bridge plan», BBC News. Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2009.
  5. Sicily to get longest bridge from TimesOnline. Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2009.

Βιβλιογραφία Επεξεργασία