Βικιπαίδεια

Στεφανία Τουρκέβιτς

Η Στεφανία Τουρκέβιτς Λουκιάνοβιτς (25 Απριλίου 1898, Λβιβ, Αυστροουγγαρία - 8 Απριλίου 1977, Κέιμπριτζ, Ηνωμένο Βασίλειο) ήταν Ουκρανή συνθέτης, πιανίστας και μουσικολόγος, αναγνωρισμένη ως η πρώτη γυναίκα συνθέτης της Ουκρανίας.[5] Τα έργα της απαγορεύτηκαν στην Ουκρανία από τους Σοβιετικούς.

Στεφανία Τουρκέβιτς
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Стефанія Іванівна Туркевич-Лукіянович (Ουκρανικά)
Γέννηση25  Απριλίου 1898[1]
Λβιβ[1]
Θάνατος8  Απριλίου 1977[2][1]
Κέιμπριτζ[1]
Χώρα πολιτογράφησηςΑυστροουγγαρία
Λαϊκή Δημοκρατία της Δυτικής Ουκρανίας
Λαϊκή Δημοκρατία της Ουκρανίας
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΟυκρανικά[3]
Εκπαίδευσηδιδάκτορας επιστημών
ΣπουδέςΕθνική Μουσική Ακαδημία του Λβιβ
Πανεπιστήμιο του Καρόλου
Πανεπιστήμιο του Λβιβ
Πανεπιστήμιο της Βιέννης
Πανεπιστήμιο Μουσικής και Ερμηνευτικών Τεχνών της Βιέννης
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητασυνθέτρια[1]
πιανίστα
μουσικολόγος
μουσικός παιδαγωγός[4]
ΕργοδότηςΕθνική Μουσική Ακαδημία του Λβιβ
Περίοδος ακμής1920
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Παιδική ηλικία Επεξεργασία

Ο παππούς της Στεφανίας (Λεβ Τουρκέβιτς) και ο πατέρας της (Ιβάν Τουρκέβιτς) ήταν ιερείς. Η μητέρα της, η Σοφία Κορμόσιβ, ήταν πιανίστας και σπούδασε με τον Κάρολ Μικούλι και τον Βιλέμ Κουρζ, και επίσης συνόδευσε τη νεαρή Σολομία Κρουσελνέτσκα.[6] Όλη στην οικογένειά της ήταν μουσικοί και όλοι έπαιζαν ένα όργανο. Η Στεφανία έπαιξε πιάνο, άρπα και αρμόνιο. Αργότερα, η συνθέτης θυμήθηκε την παιδική της ηλικία και την αγάπη της για τη μουσική:

Στο κέντρο όλων ήταν η μητέρα μου, που έπαιζε υπέροχα πιάνο. Ως παιδί, μου άρεσε πολύ να ακούω το παίξιμό της. Στη συνέχεια, ξεκινήσαμε μια ορχήστρα στο σπίτι μας. Παίζαμε λοιπόν: πατέρας στο μπάσο…, η μητέρα μου στο πιάνο, ο Λιόνο στο τσέλο, εγώ στο αρμόνιο, η Μαρίκα και η Ζένκο… στα βιολιά. Ο πατέρας ξεκίνησε επίσης μια οικογενειακή χορωδία. Αυτά ήταν τα πρώτα μας βήματα στον κόσμο της μουσικής. Ο πατέρας ποτέ δεν τσιγκουνευόταν τα χρήματα, ούτε έκανε δικαιολογίες για τη μουσική μας ζωή.[7]

Σπουδές Επεξεργασία

Η Στεφανία ξεκίνησε τις μουσικές της σπουδές με τον Βασίλ Μπαρβίνσκι. Από το 1914 έως το 1916, σπούδασε στη Βιέννη ως πιανίστας με τον Βιλέμ Κουρζ. Μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, σπούδασε με τον Άντολφ Τσιμπίνσκι στο Πανεπιστήμιο του Λβιβ και παρακολούθησε επίσης τις διαλέξεις του σχετικά με τη μουσική θεωρία στο Ωδείο του Λβιβ.[8]

Το 1919 έγραψε το πρώτο της μουσικό έργο - τη Λειτουργία (Літургію), η οποία εκτελέστηκε αρκετές φορές στον καθεδρικό ναό του Αγίου Γεωργίου στο Λβιβ.[9]

Το 1921 σπούδασε με τον Γκουίντο Άντλερ στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης και τον Τζόζεφ Μαρξ στο Πανεπιστήμιο Μουσικής και Παραστατικών Τεχνών της Βιέννης, από το οποίο αποφοίτησε το 1923 με δίπλωμα δασκάλας.[9]

Το 1925 παντρεύτηκε τον Ρόμπερτ Λισόωσκι και ταξίδεψε μαζί του στο Βερολίνο όπου έζησε από το 1927 έως το 1930 και σπούδασε με τον Άρνολντ Σένμπεργκ και τον Φρανζ Σρέκερ.[10] Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το 1927, γεννήθηκε η κόρη της Ζόια.[11]

Το 1930 ταξίδεψε στην Πράγα στην Τσεχοσλοβακία, σπούδασε με τον Ζντζένεκ Νετζέντλι στο Πανεπιστήμιο του Καρόλου και με τον Ότακαρ Σιν στο Κονσερβατόριο της Πράγας. Σπούδασε επίσης σύνθεση με τον Βιτέζσλαβ Νόβακ στη μουσική ακαδημία. Το φθινόπωρο του 1933 δίδαξε πιάνο και έγινε συνοδεύων μουσικός στο Ωδείο της Πράγας. Το 1934 υπερασπίστηκε τη διδακτορική της διατριβή σχετικά με το θέμα της ουκρανικής λαογραφίας στις ρωσικές όπερες.[12] Έλαβε το διδακτορικό της στη μουσικολογία το 1934 από το Ουκρανικό Ελεύθερο Πανεπιστήμιο στην Πράγα. Έγινε η πρώτη γυναίκα από τη Γαλικία (που ήταν τότε μέρος της Πολωνίας) που έλαβε διδακτορικό.

Επιστρέφοντας στη Λβιβ, από το 1934 έως τις αρχές του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, εργάστηκε ως καθηγήτρια μουσικής θεωρίας και πιάνου στο Ωδείο του Λβιβ και έγινε μέλος της Ένωσης Ουκρανών Επαγγελματιών Μουσικών.[9]

Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος Επεξεργασία

Το φθινόπωρο του 1939, μετά τη σοβιετική κατοχή στη Δυτική Ουκρανία, η Στεφανία εργάστηκε ως δασκάλα και συναυλιακός στην Όπερα του Λβιβ και από το 1940 έως το 1941 ήταν Αναπληρωτής Καθηγητής στο Ωδείο του Λβιβ. Μετά το κλείσιμο του Ωδείου, με τη γερμανική κατοχή, συνέχισε να διδάσκει στην Κρατική Μουσική Σχολή. Την άνοιξη του 1944 έφυγε από τη Λβιβ για τη Βιέννη.[9] Φεύγοντας από τους Σοβιετικούς, το 1946, μετακόμισε στη νότια Αυστρία και από εκεί στην Ιταλία, όπου ο δεύτερος σύζυγός της, ο Ναρτσίζ Λουκιάνοβιτς, ήταν γιατρός υπό τη βρετανική διοίκηση.[13]

Αγγλία Επεξεργασία

 
Μεσαία σειρά (από αριστερά προς τα δεξιά): αδελφή Ιρίνα, αδελφός Λεβ (με ρακέτα), Στεφανία, γύρω στο 1915.

Το φθινόπωρο του 1946, η Στεφανία μετακόμισε στο Ηνωμένο Βασίλειο και έζησε στο Μπράιτον (1947–1951), στο Λονδίνο (1951–1952), στο Μπάροου Γκάρνεϊ (κοντά στο Μπρίστολ) (1952–1962), στο Μπέλφαστ (Βόρεια Ιρλανδία) (1962–1973) και στο Κέιμπριτζ (από το 1973).

Στα τέλη της δεκαετίας του 1940, επέστρεψε στη σύνθεση. Κατά καιρούς έπαιζε ξανά ως πιανίστας, ιδίως το 1957 σε μια σειρά συναυλιών σε Ουκρανικές κοινότητες στην Αγγλία και το 1959 σε μια συναυλία μουσικής πιάνου στο Μπρίστολ. Ήταν μέλος της Βρετανικής Εταιρείας Γυναικών-Συνθετών και Μουσικών (η οποία υπήρχε μέχρι το 1972).

Η όπερα της Η Καρδιά της Οξάνα εμφανίστηκε στο Γουίνιπεγκ (Καναδάς) το 1970 στο Μέγαρο Μουσικής Εκατονταετηρίδα, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση της αδερφής της Ιρίνα Τουρκέβιτς - Μαρτίνετς.[14]

Μέγαρο Μουσικής Εκατονταετηρίδα - Κυριακή στις 7:30 μ.μ.: Το Ουκρανικό Παιδικό Θέατρο παρουσιάζει το Η Καρδιά της Οξάνα, μια όπερα της Στεφανία Τουρκέβιτς-Λουκιανόβιτς, η οποία είναι η ιστορία ενός κοριτσιού που συναντά μυθολογικές μορφές σε ένα μαγευτικό δάσος καθώς ψάχνει για τα χαμένα αδέρφια της.[15]

Συνθέσεις Επεξεργασία

Συμφωνικά έργα Επεξεργασία

  1. Симфонія - Συμφωνική αρ. 1 - 1937
  2. Симфонія no. 2 (a) - Συμφωνική αρ. 2 (α) - 1952
  3. Симфонія no. 2(b) (2-гий варіант) - Συμφωνική αρ. 2 (β) (2η έκδοση)
  4. Три Симфонічні Ескізи - Τρία Συμφωνικά Σκίτσα - 1975
  5. Симфонічна поема - Συμφωνικό ποίημα «La Vitа»
  6. Διαστημική Συμφωνία - 1972
  7. Суіта для подвійного струнного оркестру - Ακολουθία για διπλή ορχήστρα
  8. Φαντασία για διπλή ορχήστρα

Μπαλέτα Επεξεργασία

  1. Руки - Το Κορίτσι με τα Μαραμένα Χέρια - Μπρίστολ, 1957
  2. Перли - Το Κολιέ
  3. Весна (Дитячий балет) - Άνοιξη (Παιδικό μπαλέτο)
  4. Мавка (a) – Μάβκα - Η Νύμφη του Δάσους - 1964-7 - Μπέλφαστ
  5. Мавка (b) – Μάβκα - Η Νύμφη του Δάσους - 1964-7 - Μπέλφαστ
  6. Страхопуд - Σκιάχτρο - 1976

Όπερα Επεξεργασία

  1. Мавка - Μάβκα - (ημιτελές) βασισμένο στο Τραγούδι του Δάσους της Λέσια Ουκραΐνκα

Παιδικές όπερες Επεξεργασία

  1. Цар Ох» або Серце Оксани - Τσαρ Οκ ή Η Καρδιά της Οξάνα - 1960
  2. «Куць» - Ο Νεαρός Διάβολος
  3. «Яринний городчик» - Οικόπεδο Λαχανικών (1969)

Χορωδιακά έργα Επεξεργασία

  1. Літургія 1919
  2. Ψαλμός στον Σεπτίσκι
  3. До Бою - Πριν από τη Μάχη
  4. Триптих - Τρίπτυχο
  5. Колискова (А-а, котика нема) - Νανούρισμα (Α-α, χωρίς γάτα) - 1946

Επιμελητήριο - Οργάνωση έργων Επεξεργασία

  1. Соната для скрипки і фортепіано 1935 - Σονάτα για βιολί και πιάνο
  2. (α) Κουαρτέτο χορδών 1960-1970
  3. (β) Κουαρτέτο χορδών 1960-1970
  4. Τρίο για βιολί, βιόλα και τσέλο 1960 - 1970
  5. Κουιντέτο για δύο βιολιά, βιόλα, πιάνο τσέλο 1960 - 1970 - Κουιντέτο πιάνου
  6. Τρίο για φλάουτο, κλαρινέτο, φαγκότο - Τρίο Ανέμου

Έργα πιάνου Επεξεργασία

  1. Варіації на Українську тему 1932 - Παραλλαγές σε Ουκρανικό θέμα
  2. Фантазія: Суїта фортепянна на Українські теми - Φαντασία: Ακολουθία για πιάνο σε Ουκρανικά θέματα - 1940
  3. Імпромпту - Αυτοσχεδιασμός 1962
  4. Гротеск - Αλλόκοτος 1964
  5. Гірська сюїта - Ακολουθία βουνού 1966 – 1968
  6. Цикл п’єс для дітей - Κύκλος κομματιών για παιδιά 1936 - 1946
  7. Українські коляди та щедрівки - Ουκρανικά κάλαντα και Στσεντρίβκα (πρωτοχρονιάτικο τραγούδι)
  8. Вістку голосить - Καλά νέα
  9. Χριστούγεννα με Άρλεκιν 1971

Διάφορα Επεξεργασία

  1. Ерце - Καρδιά - Σόλο φωνής με ορχήστρα
  2. Лорелеї - Λορελέι - Αφηγητής, Αρμόνιο και πιάνο 1919 - Λέξεις της Λέσια Ουκραΐνκα
  3. Йай - Μάιος - 1912
  4. Ема народної пісні - Θέματα λαϊκών τραγουδιών
  5. Ма Майдані - Πλατεία Ανεξαρτησίας - κομμάτι για πιάνο
  6. Не піду до леса з конечкамі - Лемківська пісня - Λέμκι τραγούδι για φωνή και χορδές

Κληρονομιά Επεξεργασία

Οι συνθέσεις της είναι μοντέρνες, αλλά θυμίζουν τα ουκρανικά λαϊκά τραγούδια όταν δεν ήταν ακόμα εξπρεσιονιστικά. Συνέχισε να συνθέτει μέχρι τη δεκαετία του 1970. Η Στεφανία Τουρκέβιτς πέθανε στις 8 Απριλίου 1977 στο Κέιμπριτζ της Αγγλίας.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 (Αγγλικά) Library of Congress Authorities. Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου. n2007054923. Ανακτήθηκε στις 28  Νοεμβρίου 2023.
  2. ↑ T/Turkewytsch-Lissowska.
  3. ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. js2017946758. Ανακτήθηκε στις 1  Μαρτίου 2022.
  4. ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. js2017946758. Ανακτήθηκε στις 18  Δεκεμβρίου 2022.
  5. ↑ «Stefania Turkewich — Ukrainian Art Song Project». web.archive.org. 22 Μαρτίου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2021. 
  6. ↑ Павлишин, Степанія Стефанівна. Перша українська композиторка: Стефанія Туркевич-Лісовська-Лукіянович, БаК, Lviv 2004, σελ 7.
  7. ↑ Павлишин, Степанія Стефанівна. Перша українська композиторка: Стефанія Туркевич-Лісовська-Лукіянович, БаК, Lviv 2004, σελ. 23.
  8. ↑ Павлишин, Степанія Стефанівна. Перша українська композиторка: Стефанія Туркевич-Лісовська-Лукіянович, БаК, Lviv 2004, σελ. 10.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 «Стефанія Туркевич-Лукіянович». www.ukrainiansintheuk.info. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Απριλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2021. 
  10. ↑ Павлишин, Степанія Стефанівна. Перша українська композиторка: Стефанія Туркевич-Лісовська-Лукіянович, БаК, Lviv 2004, σελ. 14.
  11. ↑ «Лісовська-Нижанківська Зоя Робертівна — Енциклопедія Сучасної України». esu.com.ua. Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2021. 
  12. ↑ Павлишин, Степанія Стефанівна. Перша українська композиторка: Стефанія Туркевич-Лісовська-Лукіянович, БаК, Lviv 2004, σελ. 15.
  13. ↑ «Нарциз Лукіянович». www.ukrainiansintheuk.info. Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2021. 
  14. ↑ «Svoboda» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 9 Ιουλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2021. 
  15. ↑ Winnipeg Free Press, June 6, 1970

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • Сокіл-Рудницька М. Пам’яті Стефанії Лукіянович // Вільне Слово. – Торонто, 1977. – 9 і 16 липня. – С. 3.
  • Вовк В. Парастас для Стефанії Туркевич-Лукіянович // Наше Життя. – Нью-Йорк, 1992. – Ч. 5. – С. 6–9.
  • Стельмащук Р. Забутий львівський композитор-неокласик (штрихи до творчого портрета Стефанії Туркевич) // Музика Галичини (Musica Galiciana) / Матеріали Другої міжнародної конференції. – Львів, 1999. – С. 276–281.
  • Павлишин С. Перша українська композиторка // Наше Життя. – Нью-Йорк, 2004. – Ч. 1. – С. 14–16.
  • Павлишин С. Перша українська композиторка: Стефанія Туркевич-Лісовська-Лукіянович. – Львів, 2004.
  • Карась Г. Статика і динаміка жанру дитячої опери у творчості композиторів української діаспори ХХ ст. // Вісник Державної академії керівних кадрів культури і мистецтв. – Київ, 2010. – No. 2. – С. 89–93.
  • Яців Р. Роберт Лісовський (1893–1982): дух лінії. – Львів, 2015. – С. 11, 13, 79–84, 91.


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Στεφανία_Τουρκέβιτς&oldid=10330407"