Στρατιωτικό–βιομηχανικό σύμπλεγμα των ΗΠΑ

Στενές σχέσεις στρατιωτικών και βιομηχανιών

Ο όρος Στρατιωτικό–βιομηχανικό σύμπλεγμα των ΗΠΑ (αγγλικά: Military–industrial complex‎‎) αναφέρεται στη σχέση μεταξύ των Ενόπλων δυνάμεων των Ηνωμένων Πολιτειών και της αμερικανικής αμυντικής βιομηχανίας που δρώντας από κοινού επηρεάζουν την κυβερνητική πολιτική.[1][2][3][4]

Στην αποχαιρετιστήρια ομιλία του, ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντουάιτ Αϊζενχάουερ προειδοποίησε ανοιχτά τους πολίτες των ΗΠΑ για το «στρατιωτικο–βιομηχανικό σύμπλεγμα».

Ο όρος χρησιμοποιείται συχνότερα σε σχέση με το σύστημα πίσω από τις Ένοπλες Δυνάμεις των Ηνωμένων Πολιτειών, όπου η σχέση είναι πιο διαδεδομένη λόγω οργανωμένων ομάδων συμφερόντων μεταξύ των αμυντικών εργολάβων, του Πενταγώνου και των πολιτικών. [5][6] Ο όρος πρωτο-χρησιμοποιήθηκε στην προειδοποίηση για τις επιζήμιες συνέπειες της σχέσης, που έκανε ο Ντουάιτ Αϊζενχάουερ στην αποχαιρετιστήρια ομιλία του προς το Αμερικανικό έθνος στις 17 Ιανουαρίου 1961.[7][8]

Στο πλαίσιο των Ηνωμένων Πολιτειών, η ονομασία μερικές φορές επεκτείνεται στο στρατιωτικό–βιομηχανικό–πολιτικό σύμπλεγμα, προσθέτοντας το Κογκρέσο των ΗΠΑ για να σχηματίσει μια σχέση τριών όψεων που αποκαλείται «σιδερένιο τρίγωνο». [9] Τα τρία σκέλη του περιλαμβάνουν πολιτικές χρηματοδοτήσεις, πολιτική έγκριση για στρατιωτικές δαπάνες, λόμπι για την υποστήριξη των γραφειοκρατών και εποπτεία του κλάδου ή ευρύτερα, ολόκληρο το δίκτυο των συμβάσεων και των ροών χρημάτων και πόρων μεταξύ ιδιωτών, καθώς και εταιρειών και ιδρυμάτων των αμυντικών εργολάβων, του Πενταγώνου, του Κογκρέσου και της εκτελεστικής εξουσίας.[10]

Ετυμολογία Επεξεργασία

Η αποχαιρετιστήρια ομιλία του Αϊζενχάουερ, 17 Ιανουαρίου 1961. Ο όρος στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα χρησιμοποιείται στα 8:16. Διάρκεια: 15:30.

Ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών (και Αρχιστράτηγος κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου) Ντουάιτ Αϊζενχάουερ χρησιμοποίησε τον όρο στην αποχαιρετιστήρια ομιλία του στο Έθνος στις 17 Ιανουαρίου 1961:[11]

Ο όρος θεωρήθηκε ότι ήταν «βασισμένο στον πόλεμο» βιομηχανικό σύμπλεγμα πριν γίνει «στρατιωτικό» σε μεταγενέστερα προσχέδια της ομιλίας του Αϊζενχάουερ, ένας ισχυρισμός που πέρασε μόνο από την προφορική ιστορία.[12] Ο Τζέφρεϊ Πέρετ, στη βιογραφία του για τον Αϊζενχάουερ, ισχυρίζεται ότι, σε ένα προσχέδιο της ομιλίας, η φράση ήταν «στρατιωτικό–βιομηχανικό–πολιτικό σύμπλεγμα», υποδεικνύοντας τον ουσιαστικό ρόλο που διαδραματίζει το Κογκρέσο των Ηνωμένων Πολιτειών στη διατήρηση του στρατού και της βιομηχανίας, αλλά η λέξη "κογκρέσο" αφαιρέθηκε από την τελική έκδοση για να κατευνάσει τους τότε εκλεγμένους αξιωματούχους.officials.[13]

Ο Τζέιμς Λέντμπεντερ αποκαλεί αυτό μια «πεισματική παρανόηση» που δεν υποστηρίζεται από κανένα στοιχείο. ομοίως ένας ισχυρισμός του Ντάγκλας Μπρίνγκλεϊ ότι αρχικά ήταν «στρατιωτικό–βιομηχανικό–επιστημονικό σύμπλεγμα». [13][14] Επιπλέον, ο Ανρί Ζιρό ισχυρίζεται ότι αρχικά ήταν "στρατιωτικό–βιομηχανικό–ακαδημαϊκό σύμπλεγμα".[15] Οι πραγματικοί συντάκτες της ομιλίας του Αϊζενχάουερ,ήταν οι Ραλφ Γουίλιαμς και Μάλκολμ Μος. [16]

Προσπάθειες να εννοιολογηθεί κάτι παρόμοιο με ένα σύγχρονο «στρατιωτικο–βιομηχανικό σύμπλεγμα» υπήρχαν πριν από την ομιλία του Αϊζενχάουερ. Ο Λέντμπετερ βρίσκει τον ακριβή όρο που χρησιμοποιήθηκε το 1947 κοντά στην μετέπειτα σημασία του σε ένα άρθρο στο Foreign Affairs από τον Γουίνφρεντ Ρίφλερ. [13][17]

Το 1956, ο κοινωνιολόγος Σ. Ράιτ Μιλλς είχε υποστηρίξει στο βιβλίο του The Power Elite ότι μια κατηγορία στρατιωτικών, επιχειρήσεων και πολιτικών ηγετών, καθοδηγούμενοι από αμοιβαία συμφέροντα, ήταν οι πραγματικοί ηγέτες του κράτους και ήταν αποτελεσματικοί πέρα από τον δημοκρατικό έλεγχο. Ο Φρίντριχ Χάγιεκ αναφέρει στο βιβλίο του Ο δρόμος προς τη δουλοπαροικία του 1944, τον κίνδυνο υποστήριξης της μονοπωλιακής οργάνωσης της βιομηχανίας από τα πολιτικά κατάλοιπα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου:

«Ένα άλλο στοιχείο που μετά από αυτόν τον πόλεμο είναι πιθανό να ενισχύσει τις τάσεις προς αυτή την κατεύθυνση θα είναι μερικοί από τους άνδρες που κατά τη διάρκεια του πολέμου γεύτηκαν τις δυνάμεις του καταναγκαστικού ελέγχου και θα δυσκολευτούν να συμφιλιωθούν με τους ταπεινότερους ρόλους που θα πρέπει στη συνέχεια να παίξουν [σε ειρηνικούς καιρούς].»[18]

Οι ακτιβιστές της εποχής του Πολέμου του Βιετνάμ, όπως ο Σέιμουρ Μέλμαν, αναφέρονταν συχνά στην έννοια και η χρήση συνεχίστηκε καθ' όλη τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου: Ο Τζορτζ Κίναν έγραψε στον πρόλογό του βιβλίου The Pathology of Power: «Η Σοβιετική Ενωση για να βυθιστεί αύριο κάτω από τα νερά του ωκεανού, το αμερικανικό στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα θα πρέπει να παραμείνει, ουσιαστικά αμετάβλητο, μέχρι να εφευρεθεί κάποιος άλλος αντίπαλος. Οτιδήποτε άλλο θα ήταν ένα απαράδεκτο σοκ για την αμερικανική οικονομία».[19]

 
Η στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ σε όλο τον κόσμο το 2007. Από το 2018, οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν ακόμη πολλές βάσεις και στρατεύματα σταθμευμένα παγκοσμίως.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 ο Τζέιμς Κουρθ υποστήριξε, «Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1980... ο όρος είχε σε μεγάλο βαθμό ξεφύγει από τη δημόσια συζήτηση». Συνέχισε υποστηρίζοντας ότι «όποια κι αν είναι η ισχύς των επιχειρημάτων σχετικά με την επιρροή του στρατιωτικο-βιομηχανικού συμπλέγματος στην προμήθεια όπλων κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, είναι πολύ λιγότερο σχετικά με την τρέχουσα εποχή».[20]

Ωστόσο, οι σύγχρονοι φοιτητές και οι επικριτές του μιλιταρισμού των ΗΠΑ συνεχίζουν να αναφέρονται και να χρησιμοποιούν τον όρο. Για παράδειγμα, ο ιστορικός Τσάλμερς Τζόνσον χρησιμοποιεί λέξεις από τη δεύτερη, τρίτη και τέταρτη παράγραφο που αναφέρθηκαν παραπάνω από την ομιλία του Αϊζενχάουερ ως πρόλογο στο Β' Κεφάλαιο του βιβλίου "Οι Ρίζες του Αμερικανικού Στρατιωτισμού" του 2004 για αυτό το θέμα[21] . Το βιβλίο του Σίνγκερ σχετικά με τις ιδιωτικές στρατιωτικές εταιρείες απεικονίζει σύγχρονους τρόπους με τους οποίους η βιομηχανία, ιδιαίτερα αυτή που βασίζεται στην πληροφόρηση, εξακολουθεί να αλληλεπιδρά με την ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ και το Πεντάγωνο.[22] Ο όρος χρησιμοποιείται επίσης για να περιγράψει παρόμοιες σχέσεις σε άλλες πολιτικές οντότητες όπως η Γερμανική Αυτοκρατορία (πριν και κατά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο), η Βρετανία, η Γαλλία και η (μετασοβιετική) Ρωσία.[εκκρεμεί παραπομπή]

Ο γλωσσολόγος και θεωρητικός Νόαμ Τσόμσκι έχει προτείνει ότι το «στρατιωτικό–βιομηχανικό σύμπλεγμα» είναι μια εσφαλμένη ονομασία επειδή (όπως το θεωρεί) το εν λόγω φαινόμενο «δεν είναι ειδικά στρατιωτικό».[23] Ισχυρίζεται, «Δεν υπάρχει στρατιωτικο–βιομηχανικό σύμπλεγμα: είναι απλώς το βιομηχανικό σύστημα που λειτουργεί με το ένα ή το άλλο πρόσχημα (η άμυνα ήταν πρόσχημα για μεγάλο χρονικό διάστημα).[24]

Μετά τον Ψυχρό Πόλεμο Επεξεργασία

 
Αμυντικές Δαπάνες των Ηνωμένων Πολιτειών 2001–2017

Στο τέλος του Ψυχρού Πολέμου, οι Αμερικανοί επιχειρηματίες στον τομέα της άμυνας υπέστησαν μεγάλες απώλειες από την μείωση των κρατικών δαπανών για όπλα.[25][26] Είδαν την κλιμάκωση των εντάσεων, όπως με τη Ρωσία για την Ουκρανία, ως νέες ευκαιρίες για αυξημένες πωλήσεις όπλων, και ώθησαν το πολιτικό σύστημα, τόσο άμεσα όσο και μέσω βιομηχανικών ομάδων όπως η National Defense Industrial Association, να ξοδέψει περισσότερες δαπάνες για το στρατιωτικό υλικό. Οι αμερικανικές δεξαμενές σκέψης που χρηματοδοτούνται από εργολάβους του Πενταγώνου, όπως το Ινστιτούτο Λέξινγκτον και το Ατλαντικό Συμβούλιο, ζήτησαν επίσης αύξηση των δαπανών ενόψει της αντιληπτής ρωσικής απειλής.[26][27] Ανεξάρτητοι δυτικοί παρατηρητές, όπως ο Γουίλιαμ Χάρτινγκ, διευθυντής του Προγράμματος Άμυνας & Ασφάλειας στο Κέντρο Διεθνούς Πολιτικής, σημείωσε ότι «οι ρωσικές επιδιώξεις έχουν πρόσθετα οφέλη για τους κατασκευαστές όπλων επειδή έχει γίνει βασικό μέρος του επιχειρήματος για υψηλότερες δαπάνες του Πενταγώνου – παρόλο που το Πεντάγωνο έχει ήδη περισσότερα από αρκετά χρήματα για να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε πραγματική απειλή για τις Ηνωμένες Πολιτείες». [26][28]

Εποχές Επεξεργασία

Ορισμένες πηγές χωρίζουν την ιστορία του στρατιωτικο–βιομηχανικού συμπλέγματος σε τρεις διακριτές εποχές.[29]

Πρώτη εποχή Επεξεργασία

Από το 1797 έως το 1941 η κυβέρνηση βασιζόταν μόνο σε μη στρατιωτικές βιομηχανίες ενώ η χώρα βρισκόταν στην πραγματικότητα σε πόλεμο. Η κυβέρνηση είχε τα δικά της ναυπηγεία και εγκαταστάσεις κατασκευής όπλων στις οποίες βασίστηκαν κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Με τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο ήρθε μια τεράστια αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο η αμερικανική κυβέρνηση εξόπλιζε τον στρατό.

Με την έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ο Πρόεδρος Φραγκλίνος Ρούζβελτ ίδρυσε το Συμβούλιο Πολεμικής Παραγωγής (War Production Board) για να συντονίσει τις μη στρατιωτικές βιομηχανίες και να τις μεταφέρει στην παραγωγή εν καιρώ πολέμου. Καθ' όλη τη διάρκεια του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου η παραγωγή όπλων στις Ηνωμένες Πολιτείες αυξήθηκε από περίπου 1% του ετήσιου ΑΕΠ σε 40% του ΑΕΠ. [30] Διάφορες αμερικανικές εταιρείες, όπως η Boeing και η General Motors, διατήρησαν και επέκτειναν τα αμυντικά τους τμήματα.[29] Αυτές οι εταιρείες έχουν προχωρήσει στην ανάπτυξη διαφόρων τεχνολογιών που έχουν βελτιώσει επίσης τη ζωή των πολιτών, όπως γυαλιά νυχτερινής όρασης και GPS.[29]

Δεύτερη εποχή Επεξεργασία

Η δεύτερη εποχή προσδιορίζεται ως αρχή με τη δημιουργία του όρου από τον Πρόεδρο Αιζενχάουερ. Αυτή η εποχή συνεχίστηκε κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, μέχρι το τέλος του Συμφώνου της Βαρσοβίας και την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Το 1993 το Πεντάγωνο προέτρεψε τους αμυντικούς εργολάβους να εδραιωθούν λόγω της κατάρρευσης του κομμουνισμού και της συρρίκνωσης του αμυντικού προϋπολογισμού.[29]

Τρίτη (σημερινή) εποχή Επεξεργασία

 
Ένα γράφημα μεριδίων αγοράς που δείχνει τις παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες ανά χώρα για το 2018, σε δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ, σύμφωνα με το SIPRI.

Στην τρίτη εποχή, οι αμυντικοί εργολάβοι είτε ενοποιήθηκαν είτε έστρεψαν την εστίασή τους στην πολιτική καινοτομία. Από το 1992 έως το 1997 πραγματοποιήθηκαν συνολικά συγχωνεύσεις αξίας 55 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ στον αμυντικό κλάδο, με μεγάλες αμυντικές εταιρείες να αγοράζουν μικρότερους ανταγωνιστές.[29]

Στην τρέχουσα εποχή, το στρατιωτικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα θεωρείται βασικό μέρος της αμερικανικής χάραξης πολιτικής. Η αμερικανική εγχώρια οικονομία είναι πλέον άμεσα συνδεδεμένη με την επιτυχία του στρατιωτικο–βιομηχανικού συμπλέγματος που έχει οδηγήσει σε ανησυχίες για καταστολή καθώς οι συμπεριφορές της εποχής του Ψυχρού Πολέμου εξακολουθούν να επικρατούν στο αμερικανικό κοινό.[30]

Οι αλλαγές στις αξίες και η κατάρρευση του κομμουνισμού έχουν εγκαινιάσει μια νέα εποχή για το στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα. Το Υπουργείο Άμυνας εργάζεται σε συντονισμό με παραδοσιακές εταιρείες ευθυγραμμισμένες με στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα, όπως η Lockheed Martin και η Northrop Grumman. Πολλοί πρώην εργολάβοι άμυνας έχουν μετατοπίσει τις δραστηριότητές τους στην πολιτική αγορά και πούλησαν τα αμυντικά τους τμήματα.[29]

Θεωρία στρατιωτικών επιδοτήσεων Επεξεργασία

Σύμφωνα με τη θεωρία των στρατιωτικών επιδοτήσεων, η μαζική παραγωγή αεροσκαφών της εποχής του Ψυχρού Πολέμου ωφέλησε τη βιομηχανία πολιτικών αεροσκαφών. Η θεωρία υποστηρίζει ότι οι τεχνολογίες που αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου μαζί με την οικονομική υποστήριξη του στρατού οδήγησαν στην κυριαρχία των αμερικανικών αεροπορικών εταιρειών. Υπάρχουν επίσης ισχυρές ενδείξεις ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών πλήρωσε σκόπιμα υψηλότερο τίμημα για αυτές τις καινοτομίες για να χρησιμεύσει ως επιδότηση για την ανάπτυξη πολιτικών αεροσκαφών.[31]

Τρέχουσες εφαρμογές Επεξεργασία

 
Μερίδιο πωλήσεων όπλων ανά χώρα. Η πηγή παρέχεται από το SIPRI..[32]

Σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης , οι συνολικές παγκόσμιες δαπάνες για στρατιωτικές δαπάνες το 2018 ήταν 1822 δισεκατομμύρια δολάρια. Το 36% αυτού του συνόλου, περίπου 649 δισεκατομμύρια δολάρια, δαπανήθηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες.[33] Η ιδιωτικοποίηση της παραγωγής και της εφεύρεσης στρατιωτικής τεχνολογίας οδηγεί επίσης σε μια περίπλοκη σχέση με σημαντική έρευνα και ανάπτυξη πολλών τεχνολογιών. Το 2011, οι Ηνωμένες Πολιτείες ξόδεψαν περισσότερα (σε απόλυτους αριθμούς) για τον στρατό τους από τα επόμενα 13 έθνη μαζί.[34]

Ο στρατιωτικός προϋπολογισμός των Ηνωμένων Πολιτειών για το οικονομικό έτος 2009 ήταν 515,4 δισεκατομμύρια δολάρια. Η προσθήκη έκτακτων δαπανών για έκτακτες ανάγκες και συμπληρωματικών δαπανών φέρνει το ποσό σε 651,2 δισεκατομμύρια δολάρια. [35] Αυτό δεν περιλαμβάνει πολλά στοιχεία που σχετίζονται με τον στρατό που βρίσκονται εκτός του προϋπολογισμού του Υπουργείου Άμυνας. Συνολικά, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ ξοδεύει περίπου 1 τρισεκατομμύριο δολάρια ετησίως για σκοπούς που σχετίζονται με την άμυνα.[36]

Σε ένα άρθρο του 2012, ο ιστότοπος Salon ανέφερε: «Παρά τη μείωση των παγκόσμιων πωλήσεων όπλων το 2010 λόγω υφεσιακών πιέσεων, οι Ηνωμένες Πολιτείες αύξησαν το μερίδιο αγοράς τους, αντιπροσωπεύοντας το τεράστιο 53 % του εμπορίου εκείνο το έτος. Πέρυσι οι Ηνωμένες Πολιτείες πέτυχαν πωλήσεις περισσότερες από 46 δισεκατομμύρια δολάρια σε ξένες πωλήσεις όπλων».[37] Η αμυντική βιομηχανία τείνει επίσης να συνεισφέρει σε μεγάλο βαθμό στα κατεστημένα μέλη του Κογκρέσου.[38]

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • DeGroot, Gerard J. Blighty: British Society in the Era of the Great War, 144, London & New York: Longman, 1996, (ISBN 0-582-06138-5)
  • Eisenhower, Dwight D. Public Papers of the Presidents, 1035–40. 1960.
  • Eisenhower, Dwight D. "Farewell Address." In The Annals of America. Vol. 18. 1961–1968: The Burdens of World Power, 1–5. Chicago: Encyclopædia Britannica, 1968.
  • Eisenhower, Dwight D. President Eisenhower's Farewell Address, Wikisource.
  • Hartung, William D. "Eisenhower's Warning: The Military–Industrial Complex Forty Years Later." World Policy Journal 18, no. 1 (Spring 2001).
  • Johnson, Chalmers The Sorrows of Empire: Militarism, Secrecy, and the End of the Republic, New York: Metropolitan Books, 2004
  • Kurth, James. "Military–Industrial Complex." In The Oxford Companion to American Military History, ed. John Whiteclay Chambers II, 440–42. Oxford: Oxford University Press, 1999.
  • Nelson, Lars-Erik. "Military–Industrial Man." In New York Review of Books 47, no. 20 (Dec. 21, 2000): 6.
  • Nieburg, H. L. In the Name of Science, Quadrangle Books, 1970
  • Mills, C. Wright."Power Elite", New York, 1956

Περαιτέρω ανάγνωση Επεξεργασία

  • Adams, Gordon, The Iron Triangle: The Politics of Defense Contracting, 1981.
  • Andreas, Joel, Addicted to War: Why the U.S. Can't Kick Militarism, (ISBN 1-904859-01-1).
  • Cochran, Thomas B., William M. Arkin, Robert S. Norris, Milton M. Hoenig, U.S. Nuclear Warhead Production Harper and Row, 1987, (ISBN 0-88730-125-8)
  • Cockburn, Andrew, "The Military-Industrial Virus: How bloated budgets gut our defenses", Harper's Magazine, vol. 338, no. 2029 (June 2019), pp. 61–67. "The military-industrial complex could be said to be concerned, exclusively, with self-preservation and expansion.... The defense budget is not propelled by foreign wars. The wars are a consequence of the quest for bigger budgets."
  • Cockburn, Andrew, "Why America Goes to War: Money drives the US military machine", The Nation, vol. 313, no. 6 (20-27 September 2021), pp. 24–27.
  • Colby, Gerard, DuPont Dynasty, New York, Lyle Stuart, 1984.
  • Friedman, George and Meredith, The Future of War: Power, Technology and American World Dominance in the 21st Century, Crown, 1996, (ISBN 0-517-70403-X)
  • Hossein-Zadeh, Ismael, The Political Economy of US Militarism. New York: Palgrave MacMillan, 2006.
  • Keller, William W., Arm in Arm: The Political Economy of the Global Arms Trade. New York: Basic Books, 1995.
  • Kelly, Brian, Adventures in Porkland: How Washington Wastes Your Money and Why They Won't Stop, Villard, 1992, (ISBN 0-679-40656-5)
  • Lassman, Thomas C. "Putting the Military Back into the History of the Military-Industrial Complex: The Management of Technological Innovation in the U.S. Army, 1945–1960," Isis (2015) 106#1 pp. 94–120 in JSTOR
  • Mathews, Jessica T., "America's Indefensible Defense Budget", The New York Review of Books, vol. LXVI, no. 12 (18 July 2019), pp. 23–24. "For many years, the United States has increasingly relied on military strength to achieve its foreign policy aims.... We are [...] allocating too large a portion of the federal budget to defense as compared to domestic needs [...] accumulating too much federal debt, and yet not acquiring a forward-looking, twenty-first-century military built around new cyber and space technologies." (p. 24.)
  • McCartney, James and Molly Sinclair McCartney, America's War Machine: Vested Interests, Endless Conflicts. New York: Thomas Dunne Books, 2015.
  • McDougall, Walter A., ...The Heavens and the Earth: A Political History of the Space Age, Basic Books, 1985, (Pulitzer Prize for History) (ISBN 0-8018-5748-1)
  • Melman, Seymour, Pentagon Capitalism: The Political Economy of War, McGraw Hill, 1970
  • Melman, Seymour, (ed.) The War Economy of the United States: Readings in Military Industry and Economy, New York: St. Martin's Press, 1971.
  • Mills, C Wright, The Power Elite. New York, 1956.
  • Mollenhoff, Clark R., The Pentagon: Politics, Profits and Plunder. New York: G.P. Putnam's Sons, 1967
  • Patterson, Walter C., The Plutonium Business and the Spread of the Bomb, Sierra Club, 1984, (ISBN 0-87156-837-3)
  • Pasztor, Andy, When the Pentagon Was for Sale: Inside America's Biggest Defense Scandal, Scribner, 1995, (ISBN 0-684-19516-X)
  • Pierre, Andrew J., The Global Politics of Arms Sales. Princeton, NJ: Princeton University Press, 1982.
  • Sampson, Anthony, The Arms Bazaar: From Lebanon to Lockheed. New York: Bantam Books, 1977.
  • St. Clair, Jeffery, Grand Theft Pentagon: Tales of Corruption and Profiteering in the War on Terror. Common Courage Press, July 1, 2005.
  • Sweetman, Bill, "In search of the Pentagon's billion dollar hidden budgets – how the US keeps its R&D spending under wraps", from Jane's International Defence Review, online
  • Thorpe, Rebecca U. The American Warfare State: The Domestic Politics of Military Spending. Chicago: University of Chicago Press, 2014.
  • Watry, David M., Diplomacy at the Brink, Eisenhower, Churchill, and Eden in the Cold War, Baton Rouge, Louisiana State University Press, 2014.
  • Weinberger, Sharon, Imaginary Weapons, New York, Nation Books, 2006.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. «military industrial complex». American Heritage Dictionary. Houghton Mifflin Harcourt. 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2016. 
  2. «definition of military-industrial complex (American English)». OxfordDictionaries.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2016. 
  3. «Definition of Military–industrial complex». Merriam-Webster. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2016. 
  4. Roland, Alex (22 Ιουνίου 2009). «The Military-Industrial Complex: lobby and trope». Στο: Bacevich, Andrew J. The Long War: A New History of U.S. National Security Policy Since World War II. Columbia University Press. σελίδες 335–70. ISBN 9780231131599. 
  5. «Ike's Warning Of Military Expansion, 50 Years Later». NPR. 17 January 2011. https://www.npr.org/2011/01/17/132942244/ikes-warning-of-military-expansion-50-years-later. Ανακτήθηκε στις 27 March 2019. 
  6. "SIPRI Year Book 2008; Armaments, Disarmaments and International Security" Oxford University Press 2008 (ISBN 9780199548958)
  7. "The Military–Industrial Complex; The Farewell Address of Presidente Eisenhower" Basements publications 2006 (ISBN 0976642395)
  8. Held, David· McGrew, Anthony G.· Goldblatt, David (1999). «The expanding reach of organized violence». Στο: Perraton, Jonathan. Global Transformations: Politics, Economics and Culture. Stanford University Press. σελ. 108. ISBN 9780804736275. 
  9. Higgs, Robert (25 Μαΐου 2006). Depression, War, and Cold War : Studies in Political Economy: Studies in Political Economy . Oxford University Press, USA. σελίδες ix, 138. ISBN 9780195346084. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2016. 
  10. «Long-term Historical Reflection on the Rise of Military-Industrial, Managerial Statism or "Military-Industrial Complexes"». Kimball Files. University of Oregon. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2014. 
  11. 11,0 11,1 «President Dwight Eisenhower Farewell Address». C-Span. 17 Ιανουαρίου 1961. 
  12. John Milburn (December 10, 2010). «Papers shed light on Eisenhower's farewell address». Associated Press. https://www.usatoday.com/news/nation/2010-12-10-eisenhower-address_N.htm. Ανακτήθηκε στις January 28, 2011. 
  13. 13,0 13,1 13,2 Ledbetter, James (25 Ιανουαρίου 2011). «Guest Post: 50 Years of the "Military–Industrial Complex"». Schott's Vocab. New York Times. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2011. 
  14. Brinkley, Douglas (September 2001). «Eisenhower; His farewell speech as President inaugurated the spirit of the 1960s». American Heritage 52 (6). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2006-03-23. https://web.archive.org/web/20060323001947/http://www.americanheritage.com/articles/magazine/ah/2001/6/2001_6_58.shtml. Ανακτήθηκε στις 25 January 2011. 
  15. Giroux, Henry (Ιουνίου 2007). «The University in Chains: Confronting the Military–Industrial–Academic Complex». Paradigm Publishers. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Αυγούστου 2007. Ανακτήθηκε στις 16 Μαΐου 2011. 
  16. Griffin, Charles "New Light on Eisenhower's Farewell Address," in Presidential Studies Quarterly 22 (Summer 1992): 469–79
  17. Riefler, Winfield W. (October 1947). «Our Economic Contribution to Victory». Foreign Affairs 26 (1): 90–103. doi:10.2307/20030091. https://archive.org/details/sim_foreign-affairs_1947-10_26_1/page/90. 
  18. Hayek, F. A., (1976) "The Road to Serfdom", London: Routledge, p. 146, note 1
  19. Kennan, George Frost (1997). At a Century's Ending: Reflections 1982–1995. W.W. Norton and Company. σελ. 118. ISBN 9780393316094. 
  20. Kurth 1999.
  21. Johnson, Chalmers (2004). The sorrows of empire: Militarism, secrecy, and the end of the republic. New York: Metropolitan Books. σελ. 39. 
  22. Corporate Warriors: The Rise of the Privatized Military Industry. Ithaca: Cornell University Press, 2003.
  23. «War Crimes and Imperial Fantasies, Noam Chomsky interviewed by David Barsamian». chomsky.info. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Σεπτεμβρίου 2004. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2021. 
  24. In On Power, Dissent, and Racism: a Series of Discussions with Noam Chomsky, Baraka Productions, 2003.
  25. Thompson Reuters Streetevents, 8 December 2015, "L-3 Communications Holding Inc. Investors Conference," p. 3, http://www.l-3com.com/sites/default/files/pdf/investor-pdf/2015_investor_conference_transcript.pdf Αρχειοθετήθηκε 2016-04-19 στο Wayback Machine.
  26. 26,0 26,1 26,2 The Intercept, 19 August 2016, "U.S. Defense Contractors Tell Investors Russian thread is Great for Business," https://theintercept.com/2016/08/19/nato-weapons-industry/
  27. U.S. House of Representatives Committee on Armed Services, Subcommittee on Oversight and Investigations, 11 May 2016, Testimony of M. Thomas Davis, Senior Fellow, National Defense Industrial Association, "U.S. Industry Perspective on the Department of Defense's Policies, Roles and Responsibilities for Foreign Military Sales," http://docs.house.gov/meetings/AS/AS06/20160511/104900/HHRG-114-AS06-Bio-DavisT-20160511.pdf
  28. Shindler, Michael (June 22, 2018). «The Military Industrial Complex's Assault on Liberty». The American Conservative. http://www.theimaginativeconservative.org/2018/06/sing-now-michael-shindler.html. Ανακτήθηκε στις 26 June 2018. 
  29. 29,0 29,1 29,2 29,3 29,4 29,5 Lynn III, William (2017). «The End of the Military-Industrial Complex». Foreign Affairs 93: 104–110. http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=aph&AN=98998183&site=ehost-live.. 
  30. Jr., Charles C. Moskos (April 1974). «The Concept of the Military-Industrial Complex: Radical Critique or Liberal Bogey?». Social Problems 21 (4): 498–512. doi:10.1525/sp.1974.21.4.03a00040. ISSN 0037-7791. https://archive.org/details/sim_social-problems_1974-04_21_4/page/498. 
  31. Gholz, E. (2011-01-06). «Eisenhower versus the Spin-off Story: Did the Rise of the Military-Industrial Complex Hurt or Help America's Commercial Aircraft Industry?». Enterprise and Society 12 (1): 46–95. doi:10.1093/es/khq134. ISSN 1467-2227. 
  32. «Arms production | SIPRI». 
  33. Trends in World Military Expenditure Stockholm International Peace Research Institute.
  34. Plumer, Brad (January 7, 2013), «America's staggering defense budget, in charts», The Washington Post 
  35. Gpoaccess.gov Αρχειοθετήθηκε 2012-01-07 στο Wayback Machine.
  36. Robert Higgs. «The Trillion-Dollar Defense Budget Is Already Here». Ανακτήθηκε στις 15 Μαρτίου 2007. 
  37. "America, arms-dealer to the world," Salon, January 24, 2012.
  38. Jen DiMascio. «Defense goes all-in for incumbents - Jen DiMascio». POLITICO. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία