Συνέδριο Κορίνθου

ομοσπονδία ελληνικών πόλεων-κρατών υπό την ηγεσία της Μακεδονίας

Το συνέδριο της Κορίνθου, (αναφέρεται περιστασιακά και ως Πανελλήνιο Συνέδριο[1][18][19]), ήταν μια ομοσπονδία από ελληνικά κράτη που δημιουργήθηκε από τον Φίλιππο Β'[20] κατά τη διάρκεια του χειμώνα του 338/337 π.Χ. μετά τη Μάχη της Χαιρώνειας και που τον διαδέχθηκε ο Μέγας Αλέξανδρος το 336 π.Χ., για να διευκολύνει την χρήση στρατιωτικής δύναμης στον πόλεμο της Ελλάδας[21] εναντίον των Περσών. Το όνομα «συνέδριο της Κορίνθου» δόθηκε από σύγχρονους ιστορικούς, καθώς η πρώτη σύνοδος έγινε στην Κόρινθο. Ήταν η πρώτη φορά στην ιστορία που όλες οι ελληνικές πολιτείες («πλην Λακεδαιμονίων», δηλαδή με την εξαίρεση της Σπάρτης) κατάφεραν να ενωθούν σε μια πολιτική ενότητα.[22] Νωρίτερα, το 346 π.Χ., ο Ισοκράτης προέτρεπε με επιστολή του τον Φίλιππο να ενώσει την Ελλάδα κατά των Περσών.[23]

Πανελλήνιο Συνέδριο[1]
338/337 π.Χ. – 322 π.Χ.


Έμβλημα

Τοποθεσία
Η Κορινθιακή συμμαχία το 336 π.Χ. αμέσως μετά τον θάνατο του Φιλίππου Β΄
Τοποθεσία {{{κοινό_όνομα_γενική}}}
Η εκστρατεία του πανελλήνιου στρατεύματος υπό τον Αλέξανδρο Γ'
Πρωτεύουσα Πέλλα
Γλώσσες Αρχαία Ελληνικά
Θρησκεία Αρχαία ελληνική θρησκεία
Πολίτευμα Μοναρχία, Ομοσπονδία
Στρατηγός Αυτοκράτoρας[2]
 -  338–336 π.Χ. Φίλιππος Β'[4]
 -  336–323 π.Χ. Αλέξανδρος Γ'[3]
 -  323–322 π.Χ. Αντίπατρος (Μέχρι την έναρξη του Λαμιακού Πολέμου)[5]
Ιστορία
 -  Οι Έλληνες εδραιώνουν ενωμένη πολιτική οντότητα υπό τον Φίλιππο Β'[6][7][8] 338 π.Χ. / 337 π.Χ.
 -  Μέλη:
 -  Μακεδονία[9] (Ηγεμονία)[10]
Αθήνα[11]
Κόρινθος[12]
Δελφική Αμφικτυονία[13]
Αιτωλική Συμπολιτεία[14]
Ήπειρος[15]
Θεσσαλία[16]
 -  Εκστρατεία εναντίων των Περσών 334 π.Χ.
 -  Η Σπάρτη γίνεται μέλος του Συνεδρίου μετά τη μάχη της Μεγαλόπολης[17] 331 π.Χ.
 -  Εισβολή στην Ινδία 326 π.Χ.
 -  Κατάκτηση της Περσικής Αυτοκρατορίας και θάνατος του Μεγάλου Αλεξάνδρου 323 π.Χ.
Νόμισμα Δραχμή

Οργάνωση

Επεξεργασία

Το συνέδριο διοικούταν από τον Ηγεμόνα[24][25][26] (στρατηγός αυτοκράτωρ[27][28] στο στρατιωτικό πλαίσιο)[2] το Συνέδριο και τους Δικαστές (Δικασταί). Διατάγματα του συνεδρίου εκδιδόταν στην Κόρινθο, Αθήνα, Δελφούς, Ολυμπία και Πύδνα.[29] Το συνέδριο διατηρούσε ένα στρατό που επιστρατεύονταν από τα κράτη-μέλη κατ’ αναλογία του μεγέθους τους, ενώ ο Φίλιππος καθιέρωσε φρουρά (διοικούταν από φρούραρχους) στην Κόρινθο, τη Θήβα, την Πύδνα[30] και την Αμβρακία.[31]

Η συμφωνία για την κοινή ειρήνη

Επεξεργασία

(αποσπασματική επιγραφή που βρέθηκε στην Αθήνα)[32][33]

Μετάφραση

Επεξεργασία

Η συμμαχία κατά τη διάρκεια των εκστρατειών του Αλεξάνδρου

Επεξεργασία

Η απόφαση για την καταστροφή των Θηβών ως παράβαση στον ανωτέρω όρκο ελήφθη από το συμβούλιο του Συνεδρίου της Κορίνθου με μεγάλη πλειοψηφία[34]. Πέρα από την παραβίαση του όρκου, το συμβούλιο έκρινε ότι με αυτόν τον τρόπο, οι Θηβαίοι τελικά τιμωρήθηκαν μετά από πολύ καιρό επειδή πρόδωσαν τους Έλληνες κατά τους Περσικούς Πολέμους[35][36]. Το Συνέδριο αναφέρεται από τον Αρριανό(I, 16, 11), μετά τη Μάχη του Γρανικού (334 BC). Ο Αλέξανδρος έστειλε 300 πανοπλίες στο ναό της Αθηνάς Παλλάδας στην Αθήνα, με την επιγραφή:

Επίσης, ο Διόδωρος Σικελιώτης (Βίβλος ΙΖ' 48.6) αναφέρει την απόφαση του Συνεδρίου το 333 π.Χ., μετά την μάχη της Ισσού, να στείλει πρέσβεις στον Αλέξανδρο που θα φέρουν το αριστείο της Ελλάδας (χρυσό στεφάνι)[37] Το 331 π.Χ. μετά τη μάχη της Μεγαλόπολης, η Σπάρτη υποχρεώθηκε να ενταχθεί στο Συνέδριο της Κορίνθου.[38] Κατά την εκστρατεία στην Ασία, ο Αντίπατρος διορίσθηκε αναπληρωτής ηγεμών του Συνεδρίου,[39] ενώ προσωπικά ο ίδιος ο Αλέξανδρος συνέστησε να έχει η Αθήνα στραμμένη την προσοχή της στα πράγματα, γιατί, αν ο ίδιος πάθαινε κάτι, εκείνη θα αναλάμβανε την εξουσία στην Ελλάδα.[40]

Αποτελέσματα

Επεξεργασία

Το Συνέδριο διαλύθηκε μετά τη Μάχη της Λαμίας (322 π.Χ.).[41] Το 302 π.Χ. ο βασιλιάς Δημήτριος και ο γιος του, Αντίγονος Γονατάς, προσπάθησαν να αναβιώσουν την ομοσπονδία εναντίον του Κασσάνδρου. Ο Αντίγονος Γ΄ Δώσων αναβίωσε επίσης το Συνέδριο εναντίον της Σπάρτης το 224 π.Χ.[42]

Δείτε επίσης

Επεξεργασία

Αναφορές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 Ἑλληνικός, Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus
  2. 2,0 2,1 Alexander the Great: A New History By Alice Heckel, Waldemar Heckel, Lawrence A. Tritle Page 103 ISBN 1-4051-3082-2
  3. ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ, Βίβλος 17.3[9]: «τοῦ δ᾽ Ἀλεξάνδρου παραγγείλαντος εἰς Κόρινθον ἀπαντᾶν τάς τε πρεσβείας καὶ τοὺς συνέδρους, ἐπειδὴ συνῆλθον οἱ συνεδρεύειν εἰωθότες, διαλεχθεὶς ὁ βασιλεὺς καὶ λόγοις ἐπιεικέσι χρησάμενος ἔπεισε τοὺς Ἕλληνας ψηφίσασθαι στρατηγὸν αὐτοκράτορα τῆς Ἑλλάδος εἶναι τὸν Ἀλέξανδρον καὶ συστρατεύειν ἐπὶ τοὺς Πέρσας ὑπὲρ ὧν εἰς τοὺς Ἕλληνας ἐξήμαρτον»[1] Αρχειοθετήθηκε 2020-11-28 στο Wayback Machine.
  4. ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ, Βίβλος 16, Τάδε ἔνεστιν ἐν τῇ ἑκκαιδεκάτῃ τῶν Διοδώρου ἱστορικῶν βίβλων: «ὡς οἱ Ἕλληνες αὐτοκράτορα στρατηγὸν εἵλοντο Φίλιππον. ὡς Φίλιππος μέλλων διαβαίνειν εἰς τὴν Ἀσίαν ἀνῃρέθη»[2] Αρχειοθετήθηκε 2020-11-28 στο Wayback Machine.
  5. Chisholm, Hugh, ed. (1911). Antipater. Encyclopædia Britannica Eleventh Edition. Cambridge University Press. p. 133.
  6. The Greeks had appointed Philip "hegemon"-that is to command the joint forces not only against Persia, but against any violator of the Common Peace of the Greeks, whether within Greece or outside Greece.N.G.L Hammond – A History of Macedonia 336-167 B.C. Vol.3, Clarendon Press - Oxford, page 16
  7. He adviced Philip as the ruler of the strongest state in Europe to bring the city-states into concord, lead them against Persia, liberate the Greeks in Asia and found there new cities to absorb the surplus population of the Greek mainland. N.G.L Hammond – The Genius of Alexander, Page 18-19
  8. ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ, Βίβλος 16, 91.[2]: «ἐπὶ δὲ τούτων Φίλιππος ὁ βασιλεὺς ἡγεμὼν ὑπὸ τῶν Ἑλλήνων καθεσταμένος καὶ τὸν πρὸς Πέρσας πόλεμον ἐνστησάμενος Ἄτταλον μὲν καὶ Παρμενίωνα προαπέστειλεν εἰς τὴν Ἀσίαν, μέρος τῆς δυνάμεως δοὺς καὶ προστάξας ἐλευθεροῦν τὰς Ἑλληνίδας πόλεις»[3] Αρχειοθετήθηκε 2020-11-28 στο Wayback Machine.
  9. In their place the Macedonians were elected members. The two votes of Phocis on the council were transferred to the Macedonian state (in Corinth). On the advice of Philip the council published regulations, N.G.L Hammond – The Genius of Alexander, Page 18
  10. Only Sparta stayed, as before, out of the Greek League. She declared proudly that it was her way not to be led, but to lead. As no one showed any desire to be led by Sparta, Alexander wisely let her be. The hegemony she had once had was exercised now by Macedonia N.G.L Hammond – A History of Macedonia 336-167 B.C. Vol.3, Clarendon Press - Oxford, page 16
  11. ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ, Βίβλος 17.4.9: ὁ δὲ Ἀλέξανδρος τοῖς πρέσβεσι τῶν Ἀθηναίων φιλανθρώπους ἀποκρίσεις δοὺς ἀπέλυσε τοῦ πολλοῦ φόβου τὸν δῆμον. τοῦ δ᾽ Ἀλεξάνδρου παραγγείλαντος εἰς Κόρινθον ἀπαντᾶν τάς τε πρεσβείας καὶ τοὺς συνέδρους, ἐπειδὴ συνῆλθον οἱ συνεδρεύειν εἰωθότες, διαλεχθεὶς ὁ βασιλεὺς καὶ λόγοις ἐπιεικέσι χρησάμενος[4] Αρχειοθετήθηκε 2020-11-28 στο Wayback Machine.
  12. ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ, Βίβλος 17.4.9: τοῦ δ᾽ Ἀλεξάνδρου παραγγείλαντος εἰς Κόρινθον ἀπαντᾶν τάς τε πρεσβείας καὶ τοὺς συνέδρους, ἐπειδὴ συνῆλθον οἱ συνεδρεύειν εἰωθότες, διαλεχθεὶς ὁ βασιλεὺς καὶ λόγοις ἐπιεικέσι χρησάμενος[5] Αρχειοθετήθηκε 2020-11-28 στο Wayback Machine.
  13. ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ, Βίβλος 17.4.3: μετὰ δὲ τούτους τὰ συνορίζοντα τῶν ἐθνῶν εἰς τὴν ὁμοίαν εὔνοιαν προσαγαγόμενος παρῆλθεν εἰς Πύλας καὶ τὸ τῶν Ἀμφικτυόνων συνέδριον συναγαγὼν ἔπεισεν ἑαυτῷ κοινῷ δόγματι δοθῆναι τὴν τῶν Ἑλλήνων ἡγεμονίαν.[6] Αρχειοθετήθηκε 2020-11-28 στο Wayback Machine.
  14. ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ, Βίβλος17.3.3: Αἰτωλοὶ δὲ κατάγειν τοὺς ἐξ Ἀκαρνανίας φυγάδας ἐψηφίσαντο διὰ Φιλίππου[7] Αρχειοθετήθηκε 2020-11-28 στο Wayback Machine.
  15. ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ, Βίβλος 17.3.3 - 17.3.4: Ἀμβρακιῶται δὲ πεισθέντες Ἀριστάρχῳ τὴν μὲν ὑπὸ Φιλίππου κατασταθεῖσαν φρουρὰν ἐξέβαλον, τὴν δὲ πόλιν ἐποίησαν δημοκρατεῖσθαι[8] Αρχειοθετήθηκε 2020-11-28 στο Wayback Machine.
  16. ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ, Βίβλος 17.4.1 - 17.4.2: πρώτους δὲ Θετταλοὺς ὑπομνήσας τῆς ἀρχαίας ἀφ’ Ἡρακλέους συγγενείας καὶ λόγοις φιλανθρώποις, ἔτι δὲ μεγάλαις ἐπαγγελίαις μετεωρίσας ἔπεισε τὴν πατροπαράδοτον ἡγεμονίαν τῆς Ἑλλάδος αὐτῷ συγχωρῆσαι κοινῷ τῆς Θετταλίας δόγματι[9] Αρχειοθετήθηκε 2020-11-28 στο Wayback Machine.
  17. Sparta appealed to Alexander for terms, to which he agreed on condition that the Lacedaemonians now joined the League of Corinth, Savill, Agnes. "Alexander the Great and his Time", p. 44 (ISBN 0-88029-591-0)
  18. ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ, Βίβλος Στ´, 64.[3]: «τῆς Ἑλλάδος πάσης καὶ μεγίστην βασιλείαν τῶν κατὰ τὴν Εὐρώπην περιεποιήσατο»
  19. ΑΡΡΙΑΝΟΣ, Αλεξάνδρου Ανάβαση [1.12.4.] Ο λόγος που ο Αρριανός έγραψε για τον Αλέξανδρο: «ἀλλ᾽ οὐκ ἔστιν ὅστις ἄλλος εἷς ἀνὴρ τοσαῦτα ἢ τηλικαῦτα ἔργα κατὰ πλῆθος ἢ μέγεθος ἐν Ἕλλησιν ἢ βαρβάροις ἀπεδείξατο»
  20. ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ, Βίβλος 16, 89.[3]: «διόπερ ἐν Κορίνθῳ τοῦ κοινοῦ συνεδρίου συναχθέντος διαλεχθεὶς περὶ τοῦ πρὸς Πέρσας πολέμου καὶ μεγάλας ἐλπίδας ὑποθεὶς προετρέψατο τοὺς συνέδρους εἰς πόλεμον. τέλος δὲ τῶν Ἑλλήνων ἑλομένων αὐτὸν στρατηγὸν αὐτοκράτορα τῆς Ἑλλάδος μεγάλας παρασκευὰς ἐποιεῖτο πρὸς τὴν ἐπὶ τοὺς Πέρσας στρατείαν...καὶ τὰ μὲν περὶ Φίλιππον ἐν τούτοις ἦν»
  21. ΑΡΡΙΑΝΟΣ, Αλεξάνδρου Ανάβαση [4.11.7.]: «καὶ ἐγὼ τῆς Ἑλλάδος μεμνῆσθαί σε ἀξιῶ, ὦ Ἀλέξανδρε, ἧς ἕνεκα ὁ πᾶς στόλος σοι ἐγένετο, προσθεῖναι τὴν Ἀσίαν τῇ Ἑλλάδι»
  22. Pohlenz, Max (1966). Freedom in Greek life and thought: the history of an ideal. Springer. σελ. 20. ISBN 978-90-277-0009-4. 
  23. ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ, Φίλιππος [16]: «μέλλω γάρ σοι συμβουλεύειν προστῆναι τῆς τε τῶν Ἑλλήνων ὁμονοίας καὶ τῆς ἐπὶ τοὺς βαρβάρους στρατείας: ἔστι δὲ τὸ μὲν πείθειν πρὸς τοὺς Ἕλληνας συμφέρον, τὸ δὲ βιάζεσθαι πρὸς τοὺς βαρβάρους χρήσιμον. ἡ μὲν οὖν περιβολὴ παντὸς τοῦ λόγου τοιαύτη τίς ἐστιν»
  24. ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ, Βίβλος 16, 91.[2]: «ἐπὶ δὲ τούτων Φίλιππος ὁ βασιλεὺς ἡγεμὼν ὑπὸ τῶν Ἑλλήνων καθεσταμένος καὶ τὸν πρὸς Πέρσας πόλεμον ἐνστησάμενος Ἄτταλον μὲν καὶ Παρμενίωνα προαπέστειλεν εἰς τὴν Ἀσίαν, μέρος τῆς δυνάμεως δοὺς καὶ προστάξας ἐλευθεροῦν τὰς Ἑλληνίδας πόλεις»
  25. ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, Αλέξανδρος[14.1]: «Εἰς δὲ τὸν Ἰσθμὸν τῶν Ἑλλήνων συλλεγέντων καὶ ψηφισαμένων ἐπὶ Πέρσας μετ᾽ Ἀλεξάνδρου στρατεύειν, ἡγεμὼν ἀνηγορεύθη»
  26. Arrianus, Alexander Anavasis [2.14.4.] «Οι υμέτεροι πρόγονοι ελθόντες εις Μακεδονίαν και εις την άλλην Ελλάδα κακώς εποίησαν ημάς. Εγώ δε των Ελλήνων ηγεμών κατασταθείς και τιμωρήσασθαι βουλόμενος Πέρσας διέβην ες Ασίαν, υπαρξάντων υμών»
  27. ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ, Βίβλος 16, Τάδε ἔνεστιν ἐν τῇ ἑκκαιδεκάτῃ τῶν Διοδώρου ἱστορικῶν βίβλων: «ὡς οἱ Ἕλληνες αὐτοκράτορα στρατηγὸν εἵλοντο Φίλιππον. ὡς Φίλιππος μέλλων διαβαίνειν εἰς τὴν Ἀσίαν ἀνῃρέθη»
  28. ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ, Βίβλος 17.3[9]: «τοῦ δ᾽ Ἀλεξάνδρου παραγγείλαντος εἰς Κόρινθον ἀπαντᾶν τάς τε πρεσβείας καὶ τοὺς συνέδρους, ἐπειδὴ συνῆλθον οἱ συνεδρεύειν εἰωθότες, διαλεχθεὶς ὁ βασιλεὺς καὶ λόγοις ἐπιεικέσι χρησάμενος ἔπεισε τοὺς Ἕλληνας ψηφίσασθαι στρατηγὸν αὐτοκράτορα τῆς Ἑλλάδος εἶναι τὸν Ἀλέξανδρον καὶ συστρατεύειν ἐπὶ τοὺς Πέρσας ὑπὲρ ὧν εἰς τοὺς Ἕλληνας ἐξήμαρτον»
  29. A History of Macedonia: Volume II: 550-336 B.C. Page 639 ISBN 0-19-814814-3
  30. ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ, Βίβλος 16, 8.[3]: «τόπων εὐφυῶς πολλὰ συνεβάλετο τῷ Φιλίππῳ πρὸς αὔξησιν. εὐθὺ γὰρ τὴν μὲν Πύδναν ἐχειρώσατο»
  31. Aspects of Greek history, 750-323 BC By Terry Buckley Page 289 (ISBN 0-415-09958-7). The term was widely used by the ancient greek kingdom of Macedonia and later Hellenistic armies
  32. IG II² 236
  33. Greek Historical Inscriptions, 404-323 BC By P. J. Rhodes, Robin Osborne Page 373 ISBN 0-19-921649-5
  34. Arrian 1.9.9-10,Diodorus Siculus 17.14.1,Justin 11.3.6
  35. ΑΡΡΙΑΝΟΣ, Αλεξάνδρου Ανάβαση [1.9.7]: «ὡς τῆς τε ἐν τῷ Μηδικῷ πολέμῳ προδοσίας τῶν Ἑλλήνων διὰ μακροῦ ταύτην δίκην ἐκτίσαντας Θηβαίους»
  36. ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ, Βίβλος 17, 14.[2][3][4]: «τοὺς δὲ συνέδρους τῶν Ἑλλήνων συναγαγὼν ἐπέτρεψε τῷ κοινῷ συνεδρίῳ πῶς χρηστέον τῇ πόλει τῶν Θηβαίων. [2] προτεθείσης οὖν βουλῆς τῶν ἀλλοτρίως διακειμένων τοῖς Θηβαίοις τινὲς ἐπεχείρουν συμβουλεύειν ἀπαραιτήτοις τιμωρίαις δεῖν περιβαλεῖν αὐτούς, ἀπεδείκνυον δ᾽ αὐτοὺς τὰ τῶν βαρβάρων πεφρονηκότας κατὰ τῶν Ἑλλήνων: καὶ γὰρ ἐπὶ Ξέρξου συμμαχοῦντας τοῖς Πέρσαις ἐστρατευκέναι κατὰ τῆς Ἑλλάδος καὶ μόνους τῶν Ἑλλήνων ὡς εὐεργέτας τιμᾶσθαι παρὰ τοῖς βασιλεῦσι τῶν Περσῶν καὶ πρὸ τῶν βασιλέων τοῖς πρεσβεύουσι τῶν Θηβαίων τίθεσθαι θρόνους. [3] πολλὰ δὲ καὶ ἄλλα τοιαῦτα διελθόντες παρώξυναν τὰς τῶν συνέδρων ψυχὰς κατὰ τῶν Θηβαίων καὶ πέρας ἐψηφίσαντο τὴν μὲν πόλιν κατασκάψαι, τοὺς δ᾽ αἰχμαλώτους ἀποδόσθαι, τοὺς δὲ φυγάδας τῶν Θηβαίων ἀγωγίμους ὑπάρχειν ἐξ ἁπάσης τῆς Ἑλλάδος καὶ μηδένα τῶν Ἑλλήνων ὑποδέχεσθαι Θηβαῖον. [4] ὁ δὲ βασιλεὺς ἀκολούθως τῇ τοῦ συνεδρίου γνώμῃ τὴν μὲν πόλιν κατασκάψας»
  37. ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ, Βίβλος ΙΖ' 48.[6] οἱ δὲ σύνεδροι τῶν Ἑλλήνων ἐψηφίσαντο πέμψαι πρέσβεις πεντεκαίδεκα στέφανον φέροντας χρυσοῦν παρὰ τῆς Ἑλλάδος ἀριστεῖον Ἀλεξάνδρῳ καὶ συνησθησομένους τῇ κατὰ Κιλικίαν νίκῃ
  38. Alexander the Great and his time By Agnes Savill Page 44 ISBN 0-88029-591-0
  39. Alexander the Great: a reader By Ian Worthington Page 305 ISBN 0-415-29187-9
  40. ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, Αλέξανδρος, [13.1] & [13.2]: «Ἀθηναίοις δὲ διηλλάγη...ἀλλὰ καὶ προσέχειν ἐκέλευσε τοῖς πράγμασι τὸν νοῦν τὴν πόλιν, ὡς εἴ τι συμβαίη περὶ αὐτὸν, ἄρξουσαν τῆς Ἑλλάδος»
  41. Ancient Greece: a political, social, and cultural history By Sarah B. Pomeroy Page 434 ISBN 0-19-509742-4
  42. History of ancient civilization, Volume 1 By Albert Augustus Trever Page 479 ISBN 0-7735-2890-3