Σχέδιο φιλελευθεροποίησης (Χούντα)
Το σχέδιο φιλελευθεροποίησης ήταν μια πρωτοβουλία του δικτάτορα της Ελλάδας Γεωργίου Παπαδόπουλου από το 1970 έως το 1973, σύμφωνα με το οποίο θα διεξάγονταν εκλογές με την συμμετοχή των προδικτατορικών κομμάτων αλλά και νέων,[1] ώστε ο ίδιος να παραδώσει την εξουσία εξασφαλίζοντας το πολιτικό του μέλλον ως πρόεδρος της «Δημοκρατίας». Το σχέδιο ανέλαβε να υλοποιήσει η κυβέρνηση Μαρκεζίνη.
Γεγονότα Επεξεργασία
Τα πρώτα σημάδια φιλελευθεροποίησης εμφανίστηκαν το 1970 με την συγκρότηση της Συμβουλευτικής Επιτροπής, ενός μικτού νομοθετικού οργάνου που είχε προκύψει αφενός από μέλη διορισμένα κατευθείαν από τον Παπαδόπουλο, αφετέρου από εκλεγμένους αντιπροσώπους επαγγελματικών οργανώσεων (ελεγχόμενων από την κυβέρνηση), μετά από επιλογή της κυβέρνησης.[2] Στις 6 Οκτωβρίου 1971 ο Παπαδόπουλος κατάργησε και τα "Πιστοποιητικά Κοινωνικών Φρονημάτων".
Μετά το κίνημα του Ναυτικού το καθεστώς των Συνταγματαρχών θεώρησε εμπλεκόμενο στο κίνημα τον Βασιλιά Κωνσταντίνο, και αμέσως μετά, την 1 Ιουνίου 1973, κατάργησε την Βασιλεία και ανακήρυξε Προεδρική Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Στις 29 Ιουλίου 1973 προχώρησε σε νομιμοποίηση των πράξεών του με το νόθο δημοψήφισμα για την μορφή του πολιτεύματος: 78,4% ΝΑΙ στην Προεδρική Δημοκρατία, έναντι 21,5% ΟΧΙ (για τη διατήρηση δηλαδή της Βασιλείας). Επίσης αναθεώρησε το Σύνταγμα του 1968 με το Σύνταγμα του 1973. Αυτό προέβλεπε την αβασίλευτη μορφή του πολιτεύματος, υπερεξουσίες στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, την εκλογή του από τον λαό, την ύπαρξη διά ανάπτυξιν κομματικής ζωής Συνταγματικού δικαστηρίου και 200 βουλευτές. Το σύνταγμα αυτό, όμως, διατηρούσε τη θέση του Στρατού στο σύστημα εξουσίας και τη δυνατότητά του να επεμβαίνει στην πολιτική ζωή της χώρας, όποτε το έκρινε απαραίτητο.[3] Στις 19 Αυγούστου 1973 ο Παπαδόπουλος ορκίζεται Πρόεδρος της Δημοκρατίας και ο Οδυσσέας Αγγελής Αντιπρόεδρος Δημοκρατίας για θητεία 7 ετών (μέχρι το 1 Ιουνίου 1981). Την επόμενη ημέρα 20 Αυγούστου ο Παπαδόπουλος βάσει του σχεδίου φιλελευθεροποίησης, αίρει τον στρατιωτικό νόμο από την περιοχή της πρωτεύουσας, αμνηστεύει μεγάλο αριθμό πολιτικών κρατουμένων και δίνει ειδική χάρη στον Παναγούλη.[2][4] Στις 19 Σεπτεμβρίου 1973 διορίζει τα 10 μέλη του Συνταγματικού Δικαστηρίου (που είχε φροντίσει να κατοχυρώσει συνταγματικά με το Σύνταγμα του 1973). Στις 8 Οκτωβρίου 1973 διόρισε πολιτική κυβέρνηση υπό τον Σπύρο Μαρκεζίνη με σκοπό να προπαρασκευάσει βουλευτικές εκλογές για τις 10 Φεβρουαρίου 1974. Ο Μαρκεζίνης θα έδινε συνέντευξη τύπου για τις προγραμματισμένες εκλογές στις 26 Νοεμβρίου 1973.
Ο αστικός πολιτικός κόσμος αντέδρασε ευμενώς στο σχέδιο φιλελευθεροποίησης. Ωστόσο, το ΚΚΕ και το ΠΑΚ επέκριναν τα σχέδια της χούντας καθώς επρόκειτο για προσχηματική φιλελευθεροποίηση η οποία δεν θα επέφερε ουσιαστικές αλλαγές στο υπάρχον καθεστώς. Αντιθέτως, το ΚΚΕ Εσωτερικού το αποδέχθηκε, θεωρώντας ότι οι εκλογές θα αποδυνάμωναν την ισχύ του Στρατού.[3] Οι Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής, Γεώργιος Ράλλης και Παναγιώτης Κανελλόπουλος θεώρησαν παραπλανητικό το νέο καθεστώς.[5]
Το πραξικόπημα Ιωαννίδη ανέτρεψε την Κυβέρνηση Σπύρου Μαρκεζίνη 1973, ενάμιση μήνα μετά την άνοδό της στην εξουσία και σταμάτησε την υλοποίηση του σχεδίου.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Σχέδιο Φιλελευθεροποίησης, άρθρο της εφημερίδας "Ελευθεροτυπία"
- ↑ 2,0 2,1 Το (πολιτικό) παρασκήνιο του τελικού στο Γουέμπλεϊ Αρχειοθετήθηκε 2009-08-23 στο Wayback Machine., άρθρο της εφημερίδας "Το Βήμα"
- ↑ 3,0 3,1 Σπύρος Σακελλαρόπουλος, Παναγιώτης Σωτήρης 2015
- ↑ Αφιέρωμα στον Παναγούλη Αρχειοθετήθηκε 2009-09-01 στο Wayback Machine., άρθρο της εφημερίδας "Έθνος"
- ↑ Φιλελευθεροποίηση, άρθρο της εφημερίδας "Ελευθεροτυπία"
Πηγές Επεξεργασία
- Περιοδικό Ραδιοτηλεόρασις 26 Αυγούστου - 1 Σεπτεμβρίου 1973 - Αριθμός Τεύχους 185)1213
- Εφημ. Ελευθεροτυπία-Ε΄ Ιστορικά, 21η Απριλίου, έργα, ημέρες, συνέπειες, τεύχος 79
- Σύνταγμα του 1968
- Σύνταγμα του 1973
- Σπύρος Σακελλαρόπουλος, Παναγιώτης Σωτήρης (29 Απριλίου 2015). «Τα πολιτικά και κοινωνικά αίτια της πτώσης της Δικτατορίας στην Ελλάδα». spyrossakellaropoulos.com. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2020.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
Διεξαγωγή της ψηφοφορίας για το δημοψήφισμα της 29ης Ιουλίου 1973 στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη (Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο)- Τελετή ορκωμοσίας του Προέδρου της Δημοκρατίας Γεωργίου Παπαδόπουλου στη Μητρόπολη Αθηνών (Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο)
- Ορκωμοσία των μελών του Συνταγματικού Δικαστηρίου ενώπιον του Προέδρου της Δημοκρατίας Γεωργίου Παπαδόπουλου στη Βουλή (Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο)
- Ορκωμοσία του Πρωθυπουργού Σπυρίδωνα Μαρκεζίνη και των μελών της νέας κυβέρνησης στη Βουλή (Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο)
- Εορτασμός της 28ης Οκτωβρίου στην Αθήνα παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας Γεωργίου Παπαδόπουλου (Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο)
