Ο Σωτήριος Γκοτζαμάνης (1884 - 28 Νοεμβρίου 1958) ήταν Έλληνας ιατρός και πολιτικός, δωσίλογος στην περίοδο της Κατοχής.

Σωτήριος Γκοτζαμάνης
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση1884
Γιαννιτσά
Θάνατος28  Νοεμβρίου 1958
Αθήνα
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια
Χώρα πολιτογράφησηςΕλλάδα
Οθωμανική Αυτοκρατορία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςνέα ελληνική γλώσσα
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπολιτικός
ιατρός
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαΜεταρρυθμιστικό Εθνικό Κόμμα
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΥπουργός Οικονομικών της Ελλάδας
Υπουργός Υγιεινής, Προνοίας και Αντιλήψεως της Ελλάδας
μέλος της Βουλής των Ελλήνων (εκλογική περιφέρεια Θεσσαλονίκης)

Βιογραφία Επεξεργασία

Γεννήθηκε στα Γιαννιτσά το 1884 και ανήκε σε σημαντική οικογένεια της περιοχής.[1][2] Σπούδασε ιατρική στην Πάδοβα. Μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, εγκαταστάθηκε μόνιμα στην πόλη όπου και άρχισε παράλληλα να πολιτεύεται. Από το 1919 μέχρι το 1936 είχε εκλεγεί κατ' επανάληψη βουλευτής Θεσσαλονίκης-Πέλλης, το 1936 ως αρχηγός του Εθνικού Μεταρρυθμιστικού Κόμματος.

Αρχικά, επί κυβερνήσεως Παναγή Τσαλδάρη (1932-1933), διετέλεσε υπουργός Υγιεινής, Προνοίας και Αντιλήψεως. Κατά τη διάρκεια, όμως, της Κατοχής της Ελλάδας από τις δυνάμεις του Άξονα, και σχεδόν από τις πρώτες ημέρες, κηρύχθηκε ανοικτά υπέρ της συνεργασίας με τους κατακτητές, ενώ ο τότε δωσίλογος πρωθυπουργός, στρατηγός Γεώργιος Τσολάκογλου, τον συμπεριέλαβε στην κυβέρνηση που σχημάτισε στις 30 Απριλίου του 1941, στην οποία και τον διόρισε υπουργό των Οικονομικών.

Μετά την παραίτηση του Τσολάκογλου και την ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον Κωνσταντίνο Λογοθετόπουλο, στις 2 Δεκεμβρίου του 1942, ο Σ. Γκοτζαμάνης ανέλαβε και πάλι το υπουργείο Οικονομικών. Με τη μεταβολή της σύνθεσης της κυβέρνησης της 24 Μαρτίου 1942 έγινε «πανυπουργός» Οικονομικών, Γεωργίας, Εμπορίου, Βιομηχανίας, Εργασίας και Επισιτισμού μέχρι τις 30 Μαρτίου του 1943.[3] Όμως λίγο πριν την αποχώρηση των Γερμανών από την Ελλάδα, κατέφυγε στην Ιταλία και κατόπιν στη Γερμανία.

Μετά την Απελευθέρωση και σύμφωνα με ειδική συντακτική πράξη που προσδιορίστηκε το «ιδιότυπο αδίκημα» της «εθνικής αναξιότητας» (Ιανουάριος 1945), κατηγορήθηκε ως δωσίλογος και καταδικάστηκε ερήμην σε θάνατο από το Ειδικό Δικαστήριο Δωσιλόγων.[4] Λίγα χρόνια όμως αργότερα έτυχε αμνηστίας οπότε και επέστρεψε στην Ελλάδα, συνεχίζοντας και πάλι να πολιτεύεται ως αρχηγός του «Μεταρρυθμιστικού Κόμματος» που είχε δημιουργήσει προπολεμικά. Το 1954 πολιτεύθηκε ως υποψήφιος δήμαρχος Θεσσαλονίκης.

Στις εθνικές εκλογές του 1958 συμμετείχε με το κόμμα του για τελευταία φορά. Τον ίδιο χρόνο πέθανε από εγκεφαλική συμφόρηση και ουραιμία, στην Αθήνα, στις 28 Νοεμβρίου, σε ηλικία 73 ετών.[5] Κηδεύτηκε στη Θεσσαλονίκη με δαπάνες της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, όπου άφησε και την περιουσία του.[6]

Εργογραφία Επεξεργασία

  • Κοινωνικαί τάξεις και πολιτικά κόμματα (1923)
  • Η Πανελλήνιος Ιδέα ως δυναμικόν στοιχείον εν τη ιστορία του τετάρτου αιώνος π.Χ. (1940)
  • Το Μακεδονικόν ζήτητμα (Αγών κατά της αυτονομήσεως) (ανατύπ. 1943)
  • Εθνικά ζητήματα: Μακεδονία και μειονότητες, γλωσσικαί μειονότητες, ξενικαί βλέψεις (1954)
  • Κατοχικόν δάνειον και δαπάναι Κατοχής (1954)

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Μιχαηλίδης (2001), σελ. 13.
  2. Marchetos 2009, σελ. 70
  3. Γκοτζαμάνης (1954), σελ. 4 και 13.
  4. http://www.efsyn.gr/arthro/i-megali-diki-ton-dosilogon Αρχειοθετήθηκε 2016-05-18 στο Wayback Machine. Καταδικάστηκε ερήμην δύο φορές σε θάνατο, για διευκόλυνση του έργου της Κατοχής και για προπαγάνδα, αντίστοιχα. Τιμωρήθηκε, επίσης, με δήμευσιν ολοκλήρου της περιουσίας του και στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων. Η θανατική ποινή, όμως, δεν εκτελέστηκε, λόγω διαφυγής του στο εξωτερικό. Αργότερα, του δόθηκε αμνηστία.
  5. Μακεδονία (29 Νοεμβρίου 1958).
  6. Μακεδονία (2 Δεκεμβρίου 1958).

Πηγές Επεξεργασία

  • Μαρκέτος, Σπύρος (2006). Πώς φίλησα τον Μουσσολίνι! Τα πρώτα βήματα του ελληνικού φασισμού. Αθήνα: Βιβλιόραμα. σελίδες 95–96, 146. ISBN 978-960-8087-52-1. 
  • Μιχαηλίδης, Ιάκωβος (2001). Σωτήριος Γκοτζαμάνης: ο άνθρωπος, ο πολιτικός, ο μύθος. Θεσσαλονίκη: Βάνιας. ISBN 978-000-288041-1. 

Πρόσθετη βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια. Β' συμπλήρ. Ιδρυτής-Ιδιοκτήτης: Παύλος Δρανδάκης. Αθήνα: Φοίνιξ. σελ. 511. 
  • Βιογραφική Εγκυκλοπαίδεια του Νεωτέρου Ελληνισμού, 1830-2010. Α'. Αθήνα: Μέτρον.