Τάγμα του Λευκού Αετού (Πολωνία)

πολωνικό τάγμα αξίας

Το Τάγμα του Λευκού Αετού (πολωνικά: Order Orła Białego‎‎) είναι το ανώτατο τάγμα της Πολωνίας, το οποίο απονέμεται τόσο σε πολίτες όσο και σε στρατιωτικούς για τις υπηρεσίες τους. Καθιερώθηκε επίσημα την 1η Νοεμβρίου 1705 από τον Βασιλιά Αύγουστο Β΄ το Δυνατό της Πολωνίας και εκλέκτορα της Σαξονίας και απονεμήθηκε σε οκτώ από τους στενότερους διπλωματικούς και πολιτικούς υποστηρικτές του.[1] Είναι μια από τα παλαιότερα τάγματα στον κόσμο που εξακολουθεί να χρησιμοποιείται.

Τάγμα του Λευκού Αετού
Ημερομηνία1 Νοεμβρίου 1705
Χώρα Πολωνία
ΠαρουσιαστέςΠρόεδρος της Πολωνίας
(προηγουμένως από τον Βασιλιά της Πολωνίας)

Απονέμεται στους πιο διακεκριμένους Πολωνούς και στους υψηλότερους εκπροσώπους ξένων χωρών. Το Τάγμα του Λευκού Αετού είναι προσαρτημένο σε μια μωβ κορδέλα κρεμασμένη στον αριστερό ώμο στη δεξιά πλευρά. Το αστέρι του Τάγματος, κάποτε κεντημένο, φοριέται στην αριστερή πλευρά του στήθους.[2]

Ιστορία Επεξεργασία

 
Οικόσημο του Στανίσουαφ Αύγουστου Πονιατόφσκι με το Τάγμα του Λευκού Αετού

Το παράσημο του Τάγματος του Λευκού Αετού ήταν αρχικά ένα κόκκινο οβάλ χρυσό μετάλλιο από υαλώδες σμάλτο με μια εικόνα του πολωνικού λευκού αετού στην μπροστινή του πλευρά και έφερε το βασιλικό κρυπτογράφημα του Αυγούστου Β΄ πάνω από σταυρωτά ξίφη στην πίσω πλευρά του που φοριόταν σε μια γαλάζια κορδέλα. Αυτό αντικαταστάθηκε από έναν σταυρό της Μάλτας το 1709. Μέχρι το 1713 φοριόταν από το λαιμό, με ένα μπλε ζωνάρι και ένα αστέρι. Αν και ο Αύγουστος Β΄ ο Δυνατός περιόρισε τον αριθμό των ιπποτών σε 72, απένειμε το Τάγμα μόνο 40 φορές πριν από το θάνατό του το 1733. Ο γιος του, Αύγουστος Γ΄, ωστόσο, απένειμε το Τάγμα περισσότερες από 300 φορές. Ο Αύγουστος μπορεί να εμπνεύστηκε την ίδρυση του Τάγματος από το παράδειγμα του τότε πρόσφατου ρωσικού Τάγματος του Αγίου Ανδρέα από τον Μέγα Πέτρο (ο οποίος ο ίδιος είχε γίνει ένας από τους πρώτους ιππότες από τον Ρώσο αυτοκράτορα) και κυρίως από το παράδειγμα του διάσημου γαλλικού Τάγματος του Αγίου Πνεύματος, με το οποίο η γαλάζια κορδέλα και το αστέρι με ένα πουλί, έχουν έντονη ομοιότητα, και το οποίο είχε επίσης εμπνεύσει το Τάγμα του Αγίου Ανδρέα του Μεγάλου Πέτρου.

Αρχικά, η δημιουργία του Τάγματος αντιτάχθηκε σθεναρά από πολλούς Πολωνούς ευγενείς, καθώς η συμμετοχή στο Τάγμα παρείχε μια διάκριση που παραβίαζε την παραδοσιακή ισότητα όλων των Πολωνών ευγενών. Δεδομένου ότι το Τάγμα δεν είχε προστάτη άγιο, ο Αύγουστος Β΄ έκανε τη 2 Αυγούστου τη εορτή του Τάγματος. Ο γιος του, Αύγουστος Γ΄, ωστόσο, άλλαξε την ημέρα εορτής του Τάγματος στις 3 Αυγούστου.

Μετά τον τρίτο διαμελισμό της Πολωνίας, το 1795, το Τάγμα καταργήθηκε, αν και επανήλθε το 1807 και έγινε το υψηλότερο βραβείο του Δουκάτου της Βαρσοβίας, και μετά το 1815 του Βασιλείου της Πολωνίας, ενός αυτόνομου τμήματος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Ήταν επίσης δημοφιλές μεταξύ των Ρώσων τσάρων, οι οποίοι επίσης απένειμαν το Τάγμα στους εαυτούς τους.

Αφού τα ρωσικά στρατεύματα κατέστειλαν την πολωνική εξέγερση του 1830-31, το Τάγμα του Λευκού Αετού «προσαρτήθηκε» επίσημα από τον Νικόλαο Α΄ στις 17 Νοεμβρίου 1831 και έγινε μέρος του ρωσικού αυτοκρατορικού συστήματος τιμών. Τα διακριτικά αυτού του νέου Τάγματος του Λευκού Αετού της Ρωσικής Αυτοκρατορίας τροποποιήθηκαν για να μοιάζουν περισσότερο με αυτά των ρωσικών ταγμάτων. Παρέμεινε σε αυτή τη μορφή μέχρι τη Ρωσική Επανάσταση του 1917, στην οποία έπεσε η Ρωσική Αυτοκρατορία.

Το Τάγμα του Λευκού Αετού έγινε επίσημα το υψηλότερο παράσημο της Πολωνίας με πράξη του Κοινοβουλίου της 4ης Φεβρουαρίου 1921 και τα διακριτικά επανασχεδιάστηκαν. Στο μεσοπόλεμο, το παράσημο απονεμήθηκε σε 24 Πολωνούς πολίτες και 87 αλλοδαπούς, μεταξύ των οποίων ήταν 33 μονάρχες και αρχηγοί κράτους, 10 πρωθυπουργοί και 15 άλλοι υπουργοί κράτους και 12 μέλη βασιλικών οικογενειών.

Μετά το 1948, όταν δημιουργήθηκε η Λαϊκή Δημοκρατία της Πολωνίας, το Τάγμα του Λευκού Αετού δεν απονεμήθηκε πλέον, αλλά ποτέ δεν καταργήθηκε επίσημα. Χρησιμοποιήθηκε επίσης από την πολωνική εξόριστη κυβέρνηση. Μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού, το Τάγμα αποκαταστάθηκε για άλλη μια φορά στις 26 Οκτωβρίου 1992, καθώς η πολωνική εξόριστη κυβέρνηση είχε ήδη απονέμει τη σφραγίδα και τα αρχεία του Τάγματος στον Λεχ Βαλέσα. Το πρώτο άτομο που τιμήθηκε με τον Λευκό Αετό μετά την αποκατάστασή του ήταν ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄.[3] Ο Πρόεδρος της Πολωνίας ως αρχηγός κράτους της χώρας είναι ο Μέγας Μάγιστρος του Τάγματος.[4]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Sierba, Michał (2013). «Tykocińskie Początki Orderu Orła Białego». Vade Nobiscum: Materiały Studenckiego Koła Naukowego Historyków Uniwersytetu Łódzkiego (PDF) (στα Πολωνικά). VI: Kultura Elit W Epoce Nowożytnej. Λοτζ: Πανεπιστήμιο του Λοτζ. σελίδες 151–162. ISBN 978-83-63199-26-5. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 10 Σεπτεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2019. 
  2. «Order Orła Białego». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2021-12-13. https://web.archive.org/web/20211213011729/https://www.prezydent.pl/prezydent/kompetencje/ordery-i-odznaczenia/ordery/order-orla-bialego. Ανακτήθηκε στις 15 April 2020. 
  3. «Order Orła Białego ma już 315 lat!». https://www.skarbnicanarodowa.pl/kroniki-numizmatyczne/277-order-orla-bialego-ma-juz-315-lat. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  4. «Prezydent przyznał ordery Orła Białego». https://www.wprost.pl/kraj/10005608/prezydent-przyznal-ordery-orla-bialego.html. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία