Τίβολι

Το Τίβολι (ιταλικά: Tivoli‎‎, λατινικά: Tibur‎‎) είναι πόλη της επαρχίας Ρώμης.

Τίβολι Comune
Comune di Tivoli
Εικόνα
(Σημαία)
Διοικητικές πληροφορίες
Χώρα	Ιταλία
Περιφέρεια	Λάτιο
Επαρχία	Επαρχία της Ρώμης
Δήμαρχος	Σάντρο Γκαλλόττι
Περιοχή
Υψόμετρο	235 μ.
Έκταση	68,5 χλμ²
Πληθυσμός	63.580 (2010)
Πυκνότητα	928,18 κατ./χλμ²
Άλλες πληροφορίες
Ταχυδρομικός   κώδικας	00019
Ζώνη ώρας	UTC+1
Πολιούχος	Άγιος Λαυρέντιος
Τοποθεσία
Τίβολι
Χάρτης Θέση του δήμου στην επαρχία της Ρώμης
Επίσημος ιστότοπος

Ιστορία

Ο Γάιος Ιούλιος Σολίνος στηρίχτηκε στο έργο του Κάτωνα "Αρχές" για να περιγράψει την ίδρυση του Τίβουρ από τον μυθικό Κάτιλλο γιο του Αμφιάραου που δραπέτευσε από τη σφαγή στη Θήβα. Το όνομα του ο οικισμός τον πήρε από τον Τίβουρτο, έναν από τους τρεις γιους του Κάτιλλου. Ο ποταμός Τίβερης πιθανότατα προέρχεται από την ίδια ρίζα στη Λατινική γλώσσα. Την εποχή των Ετρούσκων στο Τίβουρ ζούσαν οι Σαβίνοι. Στην πόλη υπήρχαν δύο μικροί ναοί, ένας στρογγυλός αφιερωμένος στη Βέστα και ένας ορθογώνιος στη Σίβυλλη του Τίβυρη την οποία ο Μάρκος Τερέντιος Βάρρων καταγράφει ως "Αλβουνέα". Η Αλβουνέα ήταν νύμφη που ζούσε στις όχθες του ποταμού Ανιένε, πρόκειται για τη δέκατη Νύμφη πέρα από τις εννιά τις οποίες καταγράφουν οι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς. Η θέση του Τίβουρ ήταν σημαντική στον δρόμο που έπρεπε να διασχίσουν οι Ρωμαίοι από τα Απέννινα όρη στην Αμπρούτσο όπου ζούσαν οι μεγάλοι τους εχθροί Βόλσκοι, Σαβίνοι και Σαμνίτες. Στην αρχή ήταν ανεξάρτητοι σύμμαχοι της Ρώμης, κατόπιν συμμάχησαν με τους Κέλτες (361 π.Χ.) αλλά οι Ρωμαίοι τους υπέταξαν (338 π.Χ.). Οι κάτοικοι πήραν τον τίτλο του Ρωμαίου πολίτη (90 π.Χ.) και η περιοχή έγινε διάσημη χάρη στον φυσικό πλούτο και τα νερά της, οι περισσότεροι Ρωμαίοι αυτοκράτορες ανήγειραν παραθεριστικές βίλες. Το όνομα του Τίβουρ σταδιακά μετονομάστηκε σε Τίβολι, οι κάτοικοι ωστόσο εξακολουθούσαν να ονομάζονται Τιβουρτίνοι. Την εποχή που ξέσπασαν οι Γοτθικοί πόλεμοι (547) το Τίβολι οχύρωσε ο Βελισάριος αλλά αργότερα το κατέστρεψε ο Τωτίλας, ο Καρλομάγνος το μετέτρεψε σε ανεξάρτητη κομητεία. Τον 10ο αιώνα έγινε ανεξάρτητη κοινότητα και σκληρή αντίπαλος της Ρώμης στις προσπάθειες τους να ελέγξουν το Λάτσιο. Ο Όθων Γ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας το κατέκτησε (1001) και κατόπιν πέρασε σταδιακά σε παπικό έλεγχο. Τον 13ο αιώνα το Τίβολι βρισκόταν υπό την προστασία της Ρώμης αλλά είχε το δικαίωμα να διοικείται ανεξάρτητα. Όταν ξέσπασαν οι πόλεμοι ανάμεσα στους Γουέλφους και τους Γιβελλίνους το Τίβολι υποστήριξε τους Γουέλφους και τον πάπα Ουρβανό ΣΤ΄ απέναντι στον Αντίπαπα Κλήμη Ζ΄. Το Τίβολι είχε επίσης ένα προάστειο στο οποίο ζούσαν Εβραίοι.

Δημογραφική εξέλιξη

Έτος Πληθυσμός 1871 7.449 1881 9.610 1901 12.230 1911 13.870 1921 15.212 1931 17.674 1936 19.820 1951 24.932 1961 34.067 1971 41.740 1981 50.985 1991 52.372

Μνημεία και αξιοθέατα

• Έπαυλη του Αδριανού
• Ναός της Εστίας

Πηγές

• Filippo Alessandro Sebastiani, Viaggio a Tivoli antichissima città latino-sabina fatto nel 1825, Foligno (1828).
• Dictionary of Greek and Roman Geography, William Smith, ed., Little, Brown and Company, Boston (1854).
• George Davis Chase, "The Origin of Roman Praenomina", in Harvard Studies in Classical Philology, vol. VIII, σσ. 103–184 (1897).
• Rachel Wischnitzer, Architecture of the European Synagogue, Jewish Publication Society of America, Philadelphia (1964).
• Lazio Itinerari ebraici. I luoghi, la storia, l'arte, Marsilio, ed. (1997)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Λεξιλογικός ορισμός του Τίβολι στο Βικιλεξικό
• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Tivoli (Italy) στο Wikimedia Commons
• Βιβλία για την ιστορία του Tivoli