Τίτος Βανδής

Έλληνας ηθοποιός και πολιτικός (1917-2003)

Ο Τίτος Βανδής (7 Νοεμβρίου 1917 - 23 Φεβρουαρίου 2003) ήταν Έλληνας ηθοποιός και βουλευτής του ΚΚΕ.

Τίτος Βανδής
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Τίτος Βανδής (Ελληνικά)
Γέννηση7  Νοεμβρίου 1917[1][2]
Νέο Φάληρο
Θάνατος23  Φεβρουαρίου 2003[1][2]
Αθήνα
Αιτία θανάτουκαρκίνος
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια
Τόπος ταφήςΠρώτο Νεκροταφείο Αθηνών
Χώρα πολιτογράφησηςΕλλάδα
ΣπουδέςΔραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου
Ιδιότηταηθοποιός, πολιτικός, μεταφραστής και ηθοποιός τηλεόρασης
ΣύζυγοςΜαρία Αλκαίου (1935–1937), Καίτη Ασπρέα (1944–1945), Αλέκα Παΐζη (1950–1956), Ελεανόρ Μαχλέιν (1966–1969), Νάνσυ Χαλ (1969–1984) και Μπέτυ Βαλάση (1984–2003)
ΣυγγενείςΝίκος Παπαγεωργίου (πεθερός) και Σαπφώ Αλκαίου (πεθερά)

Βιογραφία

Επεξεργασία

Γεννήθηκε στο Νέο Φάληρο. Σε μικρή ηλικία μετακόμισε με την οικογένειά του στην Καβάλα, απ' όπου και η καταγωγή των γονιών του. Είχε τέσσερα αδέλφια, δύο αγόρια και δύο κορίτσια. Ο πατέρας του ήταν καπνέμπορος. Σε ηλικία πέντε χρονών έπαθε ελονοσία και γι' αυτό τον λόγο έφυγε με τη μητέρα και τα αδέλφια του για την Ελβετία. Πήγε σχολείο στη Λωζάνη.

Τέσσερα χρόνια αργότερα γύρισαν στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκαν στη Θεσσαλονίκη. Τελείωσε το Γαλλικό Λύκειο Θεσσαλονίκης. Σπούδασε στο Ωδείο Θεσσαλονίκης και στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου.

Το 1964 έφυγε για τις ΗΠΑ όπου συνέχισε την καριέρα του σαν ηθοποιός. Επέστρεψε, προσωρινά, στην Ελλάδα το 1979 και οριστικά το 1983.

Προσωπική ζωή

Επεξεργασία

Παντρεύτηκε συνολικά έξι φορές. Πρώτη του σύζυγος ήταν η ηθοποιός Μαρία Αλκαίου. Ο γάμος τους έγινε στις 20 Δεκεμβρίου 1935 με κουμπάρους την Αλίκη Θεοδωρίδου και τον Κώστα Μουσούρη. Το 1944 παντρεύτηκε σε σύντομο γάμο την ηθοποιό Καίτη Ασπρέα με την οποία απέκτησε μια κόρη. Ήταν το δεύτερο παιδί για το Βανδή που το 1939 είχε αποκτήσει άλλη μια κόρη εκτός γάμου. Το 1945 έγινε ζευγάρι με την ηθοποιό Αλέκα Παΐζη. Παντρεύτηκαν το 1950 και χώρισαν το 1956. Στην Αμερική παντρεύτηκε την Eleanore Mahlein (1966-1969) και την Nancy Hall (1969-1984). Το 1984 παντρεύτηκε την ηθοποιό Μπέτυ Βαλάση με την οποία έμεινε ως το τέλος της ζωής του. Εγγονή του από το γάμο του με την Καίτη Ασπρέα είναι η γνωστή δημοσιογράφος Κατερίνα Μπακογιάννη. Πέθανε από καρκίνο σε νοσοκομείο της Αθήνας.[3]

Στη σκηνή πρωτοεμφανίστηκε το 1934, με το έργο Ιούδας του Σπύρου Μελά στο Εθνικό Θέατρο. Μεγάλοι σταθμοί στην καριέρα του ήταν οι συνεργασίες με τον Μ. Κουνελάκη το 1938, με την Μαρίκα Κοτοπούλη το 1940 και με τον θίασο Κατερίνας Ανδρεάδη την περίοδο 1941-43. Το 1946 δημιούργησε τον πρώτο δικό του θίασο, που περιόδευσε σε αρκετές πόλεις στην Ελλάδα, ενώ την περίοδο 1951-56 ξαναπάτησε στο σανίδι του Θεάτρου Κοτοπούλη. Ακολούθησε μία πορεία με συμμετοχές στο ΚΘΒΕ, την Αθηναϊκή Σκηνή κι ένα νέο δικό του θίασο το 1964. Εμφανίστηκε στο Μπροντγουέι στο έργο Ίλια Ντάρλινγκ που αποτελεί μια θεατρική μεταφορά του Ποτέ την Κυριακή.

Κινηματογράφος

Επεξεργασία

Το 1960 ερμήνευσε τον Γιώργο στην ταινία Ποτέ την Κυριακή δίπλα στη Μελίνα Μερκούρη. Έπαιξε στην ταινία του Νίκου Κούνδουρου Ποτάμι. Το 1972 συμμετείχε στη ταινία του Γούντι Άλεν Τα πάντα γύρω από το σεξ, ενώ εμφανίστηκε και στον Εξορκιστή το 1973. Χαρακτηριστική είναι η ερμηνεία του στον ρόλο του αστυνόμου Μπέκα, του ήρωα των αστυνομικών μυθιστορημάτων του Γιάννη Μαρή, στην ταινία Έγκλημα στα παρασκήνια (1960) του Ντίνου Κατσουρίδη, κάνοντάς τον για κάποιους την πλέον εμβληματική ενσάρκωση του συγκεκριμένου ήρωα.[4]

Φιλμογραφία

Επεξεργασία

Ξένες παραγωγές

Επεξεργασία
Έτος Τίτλος (ελληνικά) Τίτλος (αγγλικά) Ρόλος
1962 Συνέβη στην Αθήνα It happened in Athens πατέρας Σπύρου
1963 Πολιορκία Down on the third day Στέλιος
1964 Τοπ Καπί Topkapi Χάρμπακ
1973 Ο εξορκιστής The exorcist θείος του Κάρας
Τα πάντα γύρω από το σεξ Everything about sex Μάιλος Σταύρος
1977 Oh, God! Oh, God! Μάρκος, επίσκοπος
Η άλλη πλευρά του μεσονυκτίου The other side of midnight πρόεδρος συμβουλίου
1983 Προσοχή κίνδυνος! Caution Danger! Σιδέρης
1989 Ο ρεπόρτερ με τα χίλια πρόσωπα Fletch Lives θείος Κακάκης

Ελληνικές ταινίες

Επεξεργασία
Έτος Τίτλος Ρόλος
1953 Το κλειδί της ευτυχίας Νικόλας
1954 Γυναίκες δίχως άνδρες Λουκάς
1957 Το παιδί του δρόμου Γιωργής
1958 Μηδέν πέντε
Οι παράνομοι φυγάς #1
1959 Αστέρω Μήτρος Πιθοκούκουρας
1960 Το ποτάμι [5] παράνομος
Αγνές ψυχές
Ποτέ την Κυριακή Γιωργάκης
Πόθοι στα στάχυα Γιάννης Τσάκας
Έγκλημα στα παρασκήνια αστυνόμος Μπέκας [6]
Το ραντεβού της Κυριακής πατέρας Ανθούλας
1961 Η κατάρα της μάνας Βάγιας [7]
1964 Απαγωγή Στεργίου
Η Κύπρος στις φλόγες
Ο τελευταίος πειρασμός δρ Καλομοίρης
1965 Όχι,.. κύριε Τζόνσον Τίτος
1979 Ο φαλακρός μαθητής Βεζούβιος Καρατάμπανος
1997 Το αθώο σώμα

Τηλεόραση

Επεξεργασία

Εμφανίστηκε στις τηλεοπτικές σειρές "Κότζακ", "Επικίνδυνες αποστολές",''M.A.S.H'', "Barney Miller", "Χαβάη 5-0", “The A-Team S04E07 Bodyslam”.

Τηλεοπτικές σειρές

Επεξεργασία
Έτος Τίτλος Κανάλι
1990 Το τραστ

Ξενοδοχείο Αμόρε

Στη σκιά του χρήματος

ANT1

MEGA

ANT1

1992 Χάι Ροκ

Παράλληλοι δρόμοι

MEGA

MEGA

1993 Τμήμα ηθών
  • Βιασμός
  • Έμμονη ιδέα
ANT1

---

---

1994 Οι αγνοημένοι ΑΝΤ1
1995 Δρόμοι της πόλης ΑΝΤ1
1998 Βίος ανθόσπαρτος MEGA
2000 Παππούδες εν δράσει ΕΤ1

Τηλεοπτικό θέατρο

Επεξεργασία
Έτος Τίτλος Κανάλι
1992 Τζιν Γκέιμ ΕΤ1
1994 Πόθοι υπό τις λεύκες ΕΤ1

Συγγραφή

Επεξεργασία

Το 1999 εξέδωσε το βιβλίο "Κουβέντα με τους φίλους μου" σε συνεργασία με τον Άγγελο Σιδεράτο, το οποίο χαρακτηρίστηκε και ως αυτοεξομολόγηση.

Θεατρικές παραστάσεις

Επεξεργασία
Έτος Τίτλος
1948 Οι κατακτηταί

Ο αρχισιδηρουργός

1949 Μάγδα

Έντα Γκάμπλερ

Μαντάμ Σουσού

Η κυρία δε με μέλλει

1951 Μονσεράτ

Περάστε τη 1η του μηνός

1954 Επτά επί Θήβας
1959 Τόπο στα νιάτα
1990 Σάββατο, Κυριακή, Δευτέρα
1994 Χορεύοντας στη Λουνάσα
1997 Κλάρενς Ντάροου

Συμπληρωματικός κατάλογος θεατρικών παραστάσεων στις οποίες συμμετείχε ο Βανδής, ως ηθοποιός.

σεζόν παράσταση ρόλος θίασος θέατρο σκηνοθέτης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1935/1936 Ο μπαμπάς εκπαιδεύεται Β Γιατρός Θίασος Αλίκης Νορ - Κώστα Μουσούρη - Χριστόφορου Νέζερ Θέατρο Αλίκης Κώστας Μουσούρης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1937/1938 Ευτυχώς επτωχεύσαμεν Μάρδακας Νέα Σκηνή Μιχάλη Κουνελάκη περιοδεία Μιχάλης Κουνελάκης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1941/1942 Απόψε θα γελάσουμε Παντελής Δαυλόπουλος Θίασος Κατερίνας - Ελεύθερος Καλλιτεχνικός Οργανισμός Θέατρο Βασίλη Αργυρόπουλου Κάρολος Κουν
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1949/1950 Αντώνιος και Κλεοπάτρα Καίσαρας Θίασος Κατερίνας - Ελεύθερος Καλλιτεχνικός Οργανισμός Θέατρο Ιντεάλ Σωκράτης Καραντινός
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1950/1951 Ο έμπορος της Βενετίας Πρίγκιπας του Μαρόκου Θίασος Κατερίνας - Ελεύθερος Καλλιτεχνικός Οργανισμός περιοδεία Κατερίνα Ανδρεάδη
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1951/1952 Ο Κατσαντώνης Βέλη Γκέκας Θίασος Κοτοπούλη Θέατρο Rex Δημήτρης Μυράτ
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1952/1953 Ερωτική τραγωδία Χένρι Θίασος Κοτοπούλη Θέατρο Rex Δημήτρης Μυράτ
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1954/1955 Βαθειές είναι οι ρίζες Γερουσιαστής Λανγκτον Θέατρο Αθηνών Μάνος Κατράκης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1954/1955 Μάκβεθ Μακντάφ Θίασος Δημήτρη Μυράτ Θέατρο Rex Δημήτρης Μυράτ
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1955/1956 Ο Χριστός ξανασταυρώνεται Παναγιώταρος Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο Μάνου Κατράκη Θέατρο Άλσος Τάκης Μουζενίδης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1958/1959 Τσάι και συμπάθεια Μπιλ Θίασος Αλίκης Νορ Θέατρο Κυβέλης Κωστής Λειβαδέας
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1962/1963
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1963/1964
Ιφιγένεια εν Αυλίδι Αγαμέμνων Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος περιοδεία Σωκράτης Καραντινός
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1963/1964 Οθέλλος Οθέλλος Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος Θέατρο Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών Σωκράτης Καραντινός
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1964/1965 Ένας όμηρος Πατ Θίασος Τίτου Βανδή Θέατρο Μεταλλείον Λεωνίδας Τριβιζάς
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1964/1965 Το άσπρο άτι Κάνον Ματ Λεϊβλέ Θίασος Τίτου Βανδή Θέατρο Μεταλλείον Γιώργος Θεοδοσιάδης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1987/1988 Άμλετ φωνή φαντάσματος
Κλαύδιος
Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος Θέατρο Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών Άντριου Βισνέβσκι
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1993/1994 Χορεύοντας στη Λουνάσα Τζακ Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας Θέατρο Rex Γιώργος Θεοδοσιάδης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1995/1996 Αδελφοί Καραμάζοφ Φιόντορ Πάβλοβιτς Καραμάζοφ Θεατρικές επιχειρήσεις Βαγγέλη Λιβαδά Θέατρο Βέμπο Ρομάν Βικτιούκ

Όλες οι πληροφορίες προέρχονται από το έντυπο πρόγραμμα της κάθε παράστασης ή/και από σχετικά δελτία τύπου.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 (Αγγλικά) Internet Broadway Database. 95810. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  2. 2,0 2,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 17101482t.
  3. «Τίτος Βανδής 1917-2003 - Ελληνικός κινηματογράφος». 27 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 19 Μαρτίου 2023. 
  4. Πούπου, Άννα (2018). «Η περίπτωση του ελληνικού φιλμ νουάρ τη δεκαετία του 1960». Journal of Modern Greek Studies. 
  5. Σολδάτος, Γιάννης (1991). Ιστορία του Ελληνικού Κινηματογράφου, τομ. Β. Αθήνα: Αιγόκερως. σελ. 100. 
  6. Πούπου, Άννα (2018). «Η περίπτωση του ελληνικού φιλμ νουάρ τη δεκαετία του 1960». Journal of Modern Greek Studies. 
  7. Μαυροειδής, Γεώργιος (2022). Αναπαραστάσεις της Κοινωνικής Ληστείας στον Μεταπολεμικό Ελληνικό Κινηματογράφο (1950-1980). Αθήνα: ΕΑΠ. σελ. 24. 
  • Βανδής, Τίτος (1999). Κουβέντα με τους φίλους μου. Παρασκήνιο. ISBN 960-7057-56-2. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία