Βικιπαίδεια

Τίχι

Συντεταγμένες: 50°7′25″N 18°59′12″E / 50.12361°N 18.98667°E / 50.12361; 18.98667

Η Τίχι (πολωνικά: Tychy, γερμανικά: Tichau, σιλεσικά: Tychy) είναι πόλη στη Σιλεσία της Πολωνίας, περίπου 20 χιλιόμετρα νότια του Κατοβίτσε. Βρίσκεται στο νότιο άκρο της βιομηχανικής περιοχής της Άνω Σιλεσίας και συνορεύει με το Κατοβίτσε στα βόρεια, με το Μικόουουφ στα δυτικά, με το Μπιέρουν στα ανατολικά και το Κόμπιορ στα νότια. Ο ποταμός Γκοστίνια, ένας παραπόταμος του Βιστούλα, ρέει μέσω της Τίχι.

Τίχι

Έμβλημα
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Τίχι
50°7′25″N 18°59′12″E
ΧώραΠολωνία[1]
Διοικητική υπαγωγήΒοεβοδάτο Σιλεσίας
Ίδρυση1467
Έκταση81,64 km²
Πληθυσμός124.882 (31  Μαρτίου 2021)[2]
Ταχ. κωδ.43-100 à 43-135
Ζώνη ώραςUTC+01:00 (επίσημη ώρα)
UTC+02:00 (θερινή ώρα)
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Από το 1999 η Τίχι βρίσκεται στο Βοεβοδάτο Σιλεσίας, ένα βοεβοδάτο που αποτελείται από 71 περιφερειακές κωμοπόλεις. Η Τίχι είναι επίσης μία από τις ιδρυτικές πόλεις της Μητροπολιτικής Ένωσης της Άνω Σιλεσίας, μιας πανσιλεσικής οικονομικής και πολιτικής ένωσης που δημιουργήθηκε με τον τελικό στόχο να ενώσει τις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές της Σιλεσίας σε ένα μόνο διοικητικό όργανο.

Η Τίχι είναι γνωστή για τη βιομηχανία ζυθοποιίας και τη διεθνώς αναπτυγμένη μάρκα Tyskie, η οποία χρονολογείται από τον 17ο αιώνα. Από το 1950, η Τίχι αναπτύχθηκε ραγδαία, κυρίως ως αποτέλεσμα των μεταπολεμικών σοσιαλιστικών πολιτικών σχεδιασμού που θεσπίστηκαν για τη διασπορά του πληθυσμού της βιομηχανικής Άνω Σιλεσίας.[3]

Ιστορία Επεξεργασία

Ετυμολογία Επεξεργασία

Το όνομα Tychy προέρχεται από την πολωνική λέξη cichy, που σημαίνει «ήσυχο» ή «ακίνητο».[4] Αν και είναι κατάλληλο για το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας της Τίχι, το όνομα είναι πλέον κάπως ειρωνικό λαμβάνοντας υπόψη την ανάπτυξη της πόλης από το 1950 και μετά.

Προέλευση και ανάπτυξη Επεξεργασία

 
Εκκλησία της Αγίας Μαρίας Μαγδαληνής στην περιοχή της Παλιάς Τίχι.

Αρχικά ιδρύθηκε ως ένας μικρός αγροτικός οικισμός στη μεσαιωνική εμπορική οδό μεταξύ του Οσφιέντσιμ και του Μικόουουφ και η Τίχι τεκμηριώθηκε για πρώτη φορά το 1467.[5] Το 1629, το πρώτο ίχνος σοβαρής οικονομικής δραστηριότητας καταγράφηκε με τη μορφή της ζυθοποιίας Książęcy, η οποία είναι πλέον ένα από τα μεγαλύτερα ζυθοποιεία στην Πολωνία.[6]

Από το 1526 και μετά, η περιοχή στην οποία χτίστηκε η Τίχι ήταν μέρος της αυστριακής Μοναρχίας των Αψβούργων. Αυτή η κατάσταση τελείωσε όταν η Πρωσία κατέλαβε τη γη το 1742, προτού γίνει μέρος της Γερμανικής Αυτοκρατορίας μεταξύ 1871 και 1918. Για ένα μικρό χρονικό διάστημα μεταξύ του 1918 και του 1921, η Τίχι βρισκόταν ακριβώς στα σύνορα της νεοσύστατης Δημοκρατίας της Βαϊμάρης και εξακολουθούσε να αποτελεί τμήμα της γερμανικής Επαρχίας της Σιλεσίας, και στις 16-17 Αυγούστου 1919 η Μάχη του Παπροτσάνι (σημερινή συνοικία της Τίχι) πραγματοποιήθηκε ως μία από τις πρώτες μάχες των Σιλεσικών εξεγέρσεων (1919 έως 1921). Μετά τις εξεγέρσεις, η Τίχι επανεντάχθηκε στο αποκατεστημένο πολωνικό κράτος.[7]

Λίγο μετά την παραχώρησή της στην Πολωνία, η Τίχι άρχισε να εξελίσσεται σε έναν μικρό αστικό οικισμό, αποκτώντας νοσοκομείο, πυροσβεστικό σταθμό, ταχυδρομείο, σχολείο, πισίνα, αίθουσα μπόουλινγκ και πολλά καταστήματα και εστιατόρια. Το 1922, την πόλη επισκέφθηκε ο ηγέτης της μεσοπολεμικής Πολωνίας, Γιούζεφ Πιουσούτσκι.[8] Ο πληθυσμός της αυξήθηκε επίσης μεταξύ του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, φτάνοντας τους 11.000 κατοίκους στον υψηλότερο αριθμό κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.[5]

Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος Επεξεργασία

 
Μνημείο για τους Πολωνούς που δολοφονήθηκαν από τους Γερμανούς στην τελευταία δημόσια εκτέλεση στην Τίχι στις 22 Σεπτεμβρίου 1944.

Μαζί με την υπόλοιπη βιομηχανική Άνω Σιλεσία, η Τίχι καταλήφθηκε από τις ναζιστικές γερμανικές δυνάμεις μετά την εισβολή στην Πολωνία και προσαρτήθηκε στο Τρίτο Ράιχ,[9] ενώ πολλοί από τους κατοίκους της που δεν εκδιώχθηκαν ή εξοντώθηκαν αναγκάστηκαν να αλλάξουν την εθνικότητά τους στη γερμανική προκειμένου να συμμορφωθούν με τις ρατσιστικές πολιτικές της Ναζιστικής Γερμανίας. Μαζικές συλλήψεις και εκτελέσεις Πολωνών ακτιβιστών και πρώην Πολωνών ανταρτών του 1919-1921 πραγματοποιήθηκαν τις πρώτες ημέρες της κατοχής τον Σεπτέμβριο του 1939.[10] Ήδη στις 3 Σεπτεμβρίου 1939, οι Γερμανοί δολοφόνησαν πολλούς Πολωνούς κατοίκους της πόλης, από τους οποίους οι 13 αργότερα ταυτοποιήθηκαν, με το νεότερο ηλικίας 16 ετών.[11] Η τελευταία δημόσια εκτέλεση πραγματοποιήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 1944, όταν σκοτώθηκαν πέντε μέλη του υπόγειου πολωνικού κινήματος αντίστασης.[12] Η Τίχι υπέστη ελάχιστες καταστροφές κατά τη διάρκεια της εισβολής, επειδή τα περισσότερες από τις κοντινά μάχες έλαβαν χώρα στην περιοχή Μικόουουφ-Βίρι.[5] Η ομάδα εργασίας E701 του στρατοπέδου αιχμαλώτων πολέμου Stalag VIII-B/344 βρισκόταν στη σημερινή περιοχή Τσούουουφ.[13]

Η Τίχι απελευθερώθηκε στις 28 Ιανουαρίου 1945.[8]

Νέα Τίχι Επεξεργασία

Η «Νέα Πόλη» ορίστηκε από την πολωνική κυβέρνηση το 1950 και σκόπιμα δημιουργήθηκε κοντά στο Κατοβίτσε με την πρόθεση ότι δεν θα ήταν μια αυτοδύναμη πόλη. Της χορηγήθηκαν προνόμια πόλης το 1951.[8] Η Τίχι είναι η μεγαλύτερη από τις λεγόμενες «νέες πόλεις» στην Πολωνία και χτίστηκε από το 1950 έως το 1985, για να επιτρέψει την αστική επέκταση στα νοτιοανατολικά της βιομηχανικής περιοχής της Άνω Σιλεσίας. Στη δεκαετία του 1950 χτίστηκε η γειτονιά Osiedle A, σχεδιασμένη από τον Ταντέους Τεοντορόβιτς-Τοντορόφσκι και ο σχεδιασμός των επόμενων γειτονιών ανατέθηκε στον Καζίμιες Βέιχερτ και η γυναίκα του , Χάνα Ανταμτσέφσκα Βέιχερτ. Στις δεκαετίες του 1950, του 1960 και του 1970 δημιουργήθηκαν πολλές βιομηχανικές επιχειρήσεις. Το 1951 και 1973, τα όρια της πόλης επεκτάθηκαν σημαντικά, με τη συμπερίληψη των Παπροτσάνι και Βιλκοβίγιε (το 1951) και των Τσιελμίτσε, Ουρμπανοβίτσε και Γιαροσοβίτσε (το 1973) ως νέες συνοικίες. Μέχρι το 2006, ο πληθυσμός είχε φτάσει τους 132.500 κατοίκους.

Στις διοικητικές μεταρρυθμίσεις που τέθηκαν σε ισχύ το 1999, η Τίχι μετατράπηκε σε πόλη με καθεστώς πόβιατ (πόλη πόβιατ). Μεταξύ 1999 και 2002, ήταν επίσης η διοικητική έδρα (αλλά όχι μέρος της) μιας οντότητας που ονομαζόταν Πόβιατ Τίχι (powiat tyski), η οποία είναι τώρα γνωστή ως Πόβιατ Μπιέρουν-Λεντζίνι.

 
Ζυθοποιείο στην Τίχι στα δεξιά, Μουσείο Ζυθοποιίας Tyskie στα αριστερά

Το Μουσείο Ζυθοποιίας Tyskie δημιουργήθηκε το 2004 και το Δημοτικό Μουσείο το 2005.[8]

Βιομηχανία Επεξεργασία

Ο παγκόσμιος κατασκευαστής αυτοκινήτων Stellantis έχει σημαντική παρουσία στην πόλη. Το πρώτο εργοστάσιο αυτοκινήτων άνοιξε το 1975 και εξαγοράστηκε από την ιταλική κατασκευαστική εταιρεία Fiat το 1992. Το 2008, το εργοστάσιο είχε παραγωγή σχεδόν μισού εκατομμυρίου αυτοκινήτων.[14] Παράγει το νέο Fiat 500 και το Lancia Ypsilon. Ήταν το αποκλειστικό σημείο παραγωγής για τη δεύτερη γενιά Fiat Panda έως το 2012, όταν τελείωσε την παραγωγή[15] και της 2ης γενιάς Ford Ka (βάσει συμφωνίας ΠΠΕ μεταξύ των δύο κατασκευαστών) έως τον Μάιο του 2016.

Επίσης, στην Τίχι βρίσκεται ένα εργοστάσιο κινητήρων που παράγει κινητήρες αυτοκινήτων για αυτοκίνητα Opel. Αυτό το εργοστάσιο άνοιξε η Isuzu ως Isuzu Motors Polska (ISPOL) το 1996. Το 2002, η General Motors αγόρασε το 60% της εταιρείας και το 2013 το υπόλοιπο 40%. Το 2017, η Groupe PSA απέκτησε τις δραστηριότητες της GM στην Ευρώπη. Τον Ιανουάριο του 2021, τα πρώην εργοστάσια των Fiat και Opel έγιναν μέρος της Stellantis.

Η μπύρα Tyskie παράγεται στην Τίχι, από την Kompania Piwowarska, θυγατρική της πολυεθνικής εταιρείας ζυθοποιίας Asahi Breweries. Σύμφωνα με πληροφορίες, είναι μία από τις μάρκες μπύρας με τις καλύτερες πωλήσεις στην Πολωνία, με περίπου 18% από μερίδιο της πολωνικής αγοράς (το 2009).[16]

Αθλητισμός Επεξεργασία

 
Δημοτικό Στάδιο Τίχι, έδρα του ποδοσφαιρικού συλλόγου ΓΚΣ Τίχι

Ποδόσφαιρο Επεξεργασία

Η ποδοσφαιρική ομάδα ΓΚΣ Τίχι ιδρύθηκε το 1971. Καθ΄ όλη τη διάρκεια της υπαρξής του, ο σύλλογος έφτασε στο αποκορύφωμα μεταξύ του 1974 και του 1977, όπου συμμετείχε στην κορυφαία κατηγορία, Εκστρακλάσα, και τερμάτισε δεύτερη το 1976.[8] Κατά τη διάρκεια αυτών των ημερών δόξας, η ΓΚΣ Τίχι συμμετείχε επίσης στο Κύπελλο ΟΥΕΦΑ 1976-1977. Έπαιξε ξανά στην πρώτη κατηγορία τις σεζόν 1995-1996 και 1996-1997.

Μερικοί αξιοσημείωτοι ποδοσφαιριστές είτε γεννήθηκαν στην Τίχι ή πέρασαν μέρος της καριέρας τους στην ομάδα, με τον πιο διάσημο να είναι ο πρώην τερματοφύλακας της Ρεάλ Μαδρίτης και της Εθνικής Πολωνίας, Γέζι Ντούντεκ. Οι παλαίμαχοι ποδοσφαιριστές Μπάρτος Κάρβαν και Ραντόσουαφ Γκιλέβιτς ξεκίνησαν την καριέρα τους στην ομάδα. Ο Πολωνός διεθνής επιθετικός Αρκάντιους Μίλικ γεννήθηκε στην Τίχι, καθώς και ο πρώην αμυντικός της Μπάγερ Λεβερκούζεν, Λούκας Σινκιέβιτς, ο οποίος κατέχει τώρα τη γερμανική υπηκοότητα.

Η Τίχι φιλοξένησε πολλούς αγώνες του Παγκόσμιου Κυπέλλου U20 του 2019.

 
Μνημείο των Σιλεσικών Εξεγέρσεων

Αδελφοποιημένες πόλεις Επεξεργασία

Η Τίχι είναι αδελφοποιημένη με:[17]

Εικόνες Επεξεργασία

  •  
    Παλαιό κτήριο σιδηροδρόμων στο παλαιό ζυθοποιείο
  •  
    Συνεταιριστική τράπεζα στο κέντρο της πόλης
  •  
    Μνημείο του Στέφαν Ροβέτσκι
  •  
    Ξενοδοχείο Piramida
  •  
    Πάρκο Γουαμπέντζι
  •  
    Λίμνη Παπροτσάνι
  •  
    Λίμνη Παπροτσάνι

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 48438. Ανακτήθηκε στις 27  Ιανουαρίου 2024.
  2. ↑ bdl.stat.gov.pl/api/v1/data/localities/by-unit/012415177011-0944534?var-id=1639616&format=jsonapi. Ανακτήθηκε στις 6  Οκτωβρίου 2022.
  3. ↑ Ντούβαλ, Κ. και Γουίνσταν Μποντ. (2003).
  4. ↑ Room, A. (2005).
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Umtychy.pl[νεκρός σύνδεσμος], "History of Tychy", Retrieved 2006-07-02
  6. ↑ Umtychy.pl[νεκρός σύνδεσμος], "Monuments", Ανακτήθηκε στις 2006-07-02
  7. ↑ Britannica.com, "Silesia", Encyclopædia Britannica Online, Ανακτήθηκε στις 2006-07-02
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 «Historia Tychów». eTychy.org (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 14 Μαρτίου 2020. 
  9. ↑ ^ Cienciala, Anna M. (2004).
  10. ↑ Μάρια Βαρντζίνσκα, Był rok 1939.
  11. ↑ Βαρντζίνσκα, Op. cit., σελ. 133
  12. ↑ «Pomnik ofiar hitlerowców 22.09.1944». UMTychy.pl (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 14 Μαρτίου 2020. 
  13. ↑ «Working Parties». Lamsdorf: Stalag VIIIB 344 Prisoner of War Camp 1940 - 1945. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 14 Μαρτίου 2020. 
  14. ↑ Σβαρτς, Νέλσον Ν. (2009-07-14). «To Shrink a U.S. Car, Chrysler Goes to Poland». The New York Times. https://www.nytimes.com/2009/07/15/business/global/15fiat.html?_r=1&em. Ανακτήθηκε στις 2009-07-14. 
  15. ↑ «Bardzo smutna data w historii "polskiej" motoryzacji». Motoryzacja. 2012-12-21. http://motoryzacja.interia.pl/hity_dnia/news/bardzo-smutna-data-w-historii-polskiej-motoryzacji,1874803. Ανακτήθηκε στις 2013-07-13. 
  16. ↑ «Kompania Piwowarska has managed to increase its market share significantly in spite of the industry's dip in sales». SABMiller. 1 Μαρτίου 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Δεκεμβρίου 2012. 
  17. ↑ «Miasta partnerskie». umtychy.pl (στα Πολωνικά). Tychy. Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2020. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Τίχι&oldid=10231340"