Τηλεσκόπιο
Το τηλεσκόπιο είναι ένα όργανο σχεδιασμένο για την παρατήρηση μακρινών αντικειμένων μέσω της συλλογής ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας. Τα πρώτα γνωστά σχεδόν λειτουργικά τηλεσκόπια ανακαλύφθηκαν στις Κάτω Χώρες στις αρχές του 17ου αιώνα. Ο όρος «τηλεσκόπια» μπορεί να αναφέρεται σε ένα ευρύ φάσμα οργάνων που λειτουργούν στις περισσότερες περιοχές του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος.

ΕτυμολογίαΕπεξεργασία
Η λέξη τηλεσκόπιο είναι σύνθετη, με πρώτο συνθετικό το τηλε- και δεύτερο συνθετικό το -σκόπω, το οποίο στα αρχαία ελληνικά σημαίνει παρατηρώ προσεκτικά, εξετάζω. Η πατρότητα του όρου αποδίδεται στον Έλληνα μαθηματικό Ιωάννη Δημησιάνο και αναφέρθηκε για πρώτη φορά από τον ιδρυτή και πρόεδρο της ιταλικής επιστημονικής Ακαδημίας των Λυγκών, Φεντερίκο Τσέζι, κατά τη διάρκεια συμποσίου παρόντος του Γαλιλαίου. Ο ελληνικός όρος «τηλεσκόπιο» στη συνέχεια μεταφράστηκε ως «telescopium» στα λατινικά, «telescopio» στα ιταλικά και «telescope» στα αγγλικά.
Ιστορία του τηλεσκοπίουΕπεξεργασία
Το τηλεσκόπιο εφευρέθηκε το 1608 στην Ολλανδία και η αρχική του εφεύρεση αποδίδεται στον Χανς Λιπερσέι και στον Ζακαρίας Γιάνσεν, αμφότεροι οπτικοί της ολλανδικής κωμόπολης Μίντελμπουρχ, και επίσης στον Τζέιμς Μέτιους. Τα αρχικά ολλανδικά τηλεσκόπια ήταν όλα διοπτρικά και αποτελούνταν από κοίλο φακό. Πολλά τηλεσκόπια κατασκευάστηκαν στην Ολλανδία το 1608 και έτσι δεν άργησε το επαναστατικό αυτό οπτικό όργανο να διαδοθεί στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Την επόμενη χρονιά, το 1609, ο Γαλιλαίος, ο οποίος είχε ξεκινήσει να δείχνει τεράστιο ενδιαφέρον για το επίτευγμα αυτό των Ολλανδών κατά τη διάρκεια ταξιδιού στην Βενετία, προσάρμοσε το τηλεσκόπιο για αστρονομικούς σκοπούς, χρησιμοποιώντας αποκλίνοντα φακό στη θέση του προσοφθάλμιου φακού. Ο Γαλιλαίος έγινε έτσι ένας από τους πρώτους ανθρώπους που χρησιμοποίησαν το τηλεσκόπιο για αστρονομικές παρατηρήσεις. Παρ' όλα αυτά, ο Άγγλος αστρονόμος Τόμας Χάρριοτ (αγγλικά: Thomas Harriot) είναι ίσως ο πρώτος αστρονόμος που χρησιμοποίησε τηλεσκόπιο για ουράνιες παρατηρήσεις· είχε πραγματοποιήσει παρατηρήσεις της Σελήνης μέσω τηλεσκοπίου το 1609, λίγο πριν από τον Γαλιλαίο. Με τα μικρά διοπτρικά τηλεσκόπια του που ο ίδιος κατασκεύασε, ο Γαλιλαίος ανακάλυψε το 1610 τους τέσσερις μεγαλύτερους δορυφόρους του Δία, μελέτησε το 1611 τις καταστάσεις της Αφροδίτης και συνέβαλε σε πολύ σημαντικό βαθμό στην ανάπτυξη των τηλεσκοπίων και της αστρονομίας.
Βάσεις στήριξηςΕπεξεργασία
Η βάση του τηλεσκοπίου είναι μια μηχανική κατασκευή-διάταξη που στηρίζει κατά ένα ιδιαίτερο τρόπο το τηλεσκόπιο, έτσι ώστε να εξυπηρετεί τις λειτουργίες του τηλεσκοπίου. Κύρια λειτουργία της βάσης στήριξης, είναι η ακριβής στόχευση του κυρίου σώματος του τηλεσκοπίου. Πολλά είδη βάσεων τηλεσκοπίου έχουν κατασκευαστεί μέχρι σήμερα, ενώ κύριος σκοπός είναι να έχουμε διατάξεις που να μπορούν να έχουν σταθερή στόχευση, και να μην επηρεάζονται από την κίνηση της Γης. Δύο είναι οι επικρατέστερες κατηγορίες που χρησιμοποιούνται σήμερα:
- Βάση στήριξης αλταζιμουθίου (altazimuth mount)
- Ισημερινή βάση στήριξης (Equatorial mount)
Είδη τηλεσκοπίωνΕπεξεργασία
ΠαραπομπέςΕπεξεργασία
ΒιβλιογραφίαΕπεξεργασία
- Ξυλοπαρκιώτης Κων/νος: «Τα τηλεσκόπια της νέας χιλιετίας», Περισκόπιο της Επιστήμης, τεύχος 206 (Μάιος 1997), σελ. 12.
- Contemporary Astronomy – Second Edition, Jay M. Pasachoff, Saunders Colleges Publishing – 1981, ISBN 0-03-057861-2.
- Elliott, Robert S. (1966), Electromagnetics, McGraw-Hill.
- Rashed, Roshdi; Morelon, Régis (1996), Encyclopedia of the History of Arabic Science, vol. 1 & 3, Routledge, ISBN 978-0-415-12410-2.
- Wade, Nicholas J.; Finger, Stanley (2001), «The eye as an optical instrument: from camera obscura to Helmholtz's perspective», Perception, 30 (10): 1157–1177, doi:10.1068/p3210, PMID 11721819, S2CID 8185797.
Εξωτερικοί σύνδεσμοιΕπεξεργασία
- Galileo to Gamma Cephei – The History of the Telescope.
- The Galileo Project – The Telescope by Al Van Helden.
- "The First Telescopes". Part of an exhibit from Cosmic Journey: A History of Scientific Cosmology Αρχειοθετήθηκε 2008-04-09 στο Wayback Machine. by the American Institute of Physics.
- Taylor, Harold Dennis; Gill, David (1911) «Telescope» Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα 26 (11η έκδοση), σσ. 557–573
- Outside the Optical: Other Kinds of Telescopes
- Gray, Meghan· Merrifield, Michael (2009). «Telescope Diameter». Sixty Symbols. Brady Haran for the University of Nottingham.
Αυτό το λήμμα σχετικά με τη Φυσική χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |
Αυτό το λήμμα σχετικά με την αστρονομία χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |