Βικιπαίδεια

Τομαζίνα Μοροζίνι

Η Τομαζίνα Μοροζίνι (ιταλ.: "Tomasina", 1250–1296/1297) ήταν ευγενής από την Δημοκρατία της Βενετίας, ανήκε στην πανίσχυρη Οικογένεια Μοροζίνι. Ο γιος της Ανδρέας Γ΄ της Ουγγαρίας ήταν τελευταίος βασιλεύς της Ουγγαρίας από την εθνική δυναστεία των Άρπαντ. Με την άνοδο του στον θρόνο μετακινήθηκε στην Ουγγαρία όπου έζησε μέχρι τον θάνατο της ως δούκισσα της Σλαβονίας. Η Τομαζίνα Μοροζίνι γεννήθηκε γύρω στο 1250, ανήκε στην πανίσχυρη οικογένεια Μοροζίνι, ήταν κόρη του Πατρικίου της Βενετίας Μικέλε Μοροζίνι που διετέλεσε Ποντεστά της Φαέντσα (1240). Η μητέρα της Τομαζίνας Ανιέσε Κορνάρο ανήκε στην επίσης ισχυρή Βενετική Οικογένεια Κορνάρο. Την εποχή που γεννήθηκε η Τομαζίνα ο παππούς της Μαρίνο Μοροζίνι ήταν εν ενεργεία Δόγης της Βενετίας (1249–1253). Η Τομαζίνα είχε επίσης έναν αδελφό τον Αλμπερτίνο που διετέλεσε κυβερνήτης πολλών Ιταλικών πόλεων την δεκαετία του 1270 και μια αδελφή.

Τομαζίνα Μοροζίνι
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση1250
Βενετία
Θάνατος1300[1]
Óbuda
Χώρα πολιτογράφησηςΒενετική Δημοκρατία
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητααριστοκράτης
μονάρχης
Οικογένεια
ΣύζυγοςΣτέφανος ο Υστερότοκος[2]
ΤέκναΑνδρέας Γ΄ της Ουγγαρίας[3]
ΓονείςMichele Sbarra Morosini[3]
ΑδέλφιαΑλμπέρτο Μοροζίνι
ΣυγγενείςCostanza Morosini (fraternal niece)
ΟικογένειαΜοροζίνι
Θυρεός
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Γάμος με Ούγγρο διεκδικητή

Επεξεργασία

Όταν πέθανε η πρώτη του σύζυγος Ιζαμπέλα Τραβερσάνι και ο βρεφικής ηλικίας γιος τους ο Στέφανος ο Υστερότοκος εγκατέλειψε την Ραβέννα και πήγε στην Βενετία. Ο Στέφανος ήταν εξόριστος πρίγκιπας που ανήκε στην εθνική Ουγγρική δυναστεία των Άρπαντ, μεταθανάτιος γιος του βασιλέως της Ουγγαρίας Ανδρέα Β΄ και της τελευταίας του συζύγου Βεατρίκης. Τα μεγαλύτερα ετεροθαλή αδέλφια του αμφισβήτησαν την πατρότητα του, κατηγόρησαν την Βεατρίκη για μοιχεία και τον ίδιο ως νόθο. Ο Στέφανος σε όλη του την ζωή προσπάθησε να αποκτήσει υποστήριξη από την Ιταλία, παντρεύτηκε στην Βενετία την Τομαζίνα Μοροζίνι (1264). Με τον γάμο του ο Στέφανος απέκτησε πολλά χρήματα και πολιτική εξουσία αφού οι Μοροζίνι ήταν μια από τις κορυφαίες οικογένειες της Βενετίας.[4] Οι Μοροζίνι επιθυμούσαν να αποκτήσουν εμπορικούς δρόμους με την κεντρική Ευρώπη, αυτό θα μπορούν να το πετύχουν χάρη στον γάμο με έναν πρίγκιπα από την Ουγγαρία. Το Μεγάλο Συμβούλιο της Βενετίας του έδωσε την Βενετική υπηκοότητα και ενέκρινε τον γάμο με την Τομαζίνα επειδή είχαν αξιώσεις στις πόλεις της Δαλματίας.[5] Ο Ιταλός Ουμανιστής Νικολό Λεονιτσένο έγραψε ότι ο Στέφανος έλαβε αμέσως μετά τον γάμο του τον τίτλο του Πατρικίου, το γαμήλιο συμβόλαιο υπεγράφη στο ανάκτορο των Μοροζίνι στο Σαν Τζουλιάν, ακολούθησε ο γάμος στο Σαν Μικελέ της Ίσολα.[6] Το ζεύγος έζησε κατόπιν στα ίδια ανάκτορα, παρά το γεγονός ότι ο γάμος έγινε για πολιτικούς λόγους η μεταξύ τους αγάπη ήταν μεγάλη, γύρω στο 1265 γεννήθηκε το μοναδικό τους παιδί Ανδρέας.[5][7] Ο μικρός Ανδρέας μεγάλωσε στα ανάκτορα των Μοροζίνι σαν υποψήφιος μελλοντικός βασιλεύς της Ουγγαρίας. H Τομαζίνα ήταν λάτρης των εορταστικών και τραγουδιστικών παραστάσεων, απεκλήθη "βασίλισσα της Αδριατικής" και "βιολετί κυρία".[8] Ο Στέφανος ο Υστερότοκος αρρώστησε και πέθανε αιφνίδια (1271) όρισε σαν κηδεμόνες του μικρού Ανδρέα τον αδελφό της Μοραζίνας Αλμπερτίνο Μοροζίνι και τον γαμπρό της Μαρίνο Γκραντενίγκο.[9] Με τον θάνατο του Στεφάνου η θλιμμένη Τομαζίνα άλλαξε τα προσωπικά της εμβλήματα της προσθέτοντας ένα μαύρο πέπλο, το χρησιμοποίησε μέχρι τον θάνατο της.[8]

Βασιλομήτωρ

Επεξεργασία

Ο Αλμπερτίνο Μοροζίνι ανέθρεψε τον μικρό Ανδρέα σαν μελλοντικό βασιλιά, του εξασφάλισε τα δικαιώματα διαδοχής στον Ουγγρικό θρόνο και την περιουσία της πρώτης συζύγου του πατέρα του Ιζαμπέλα Τραβερσάνι η οποία ανήκε στην επίσης ισχυρή οικογένεια Τραβερσάνι. Με την πρόσκληση ευγενών ο Ανδρέας ήρθε στην Ουγγαρία, δέχτηκε τον τίτλο του δούκα της Σλαβονίας προσπαθώντας να ανατρέψει τον ανεψιό του Λαδίσλαο Δ΄ που ήταν μισητός στον λαό και την εκκλησία (1278, 1286-1287). Οι προσπάθειες απέτυχαν και ο διεκδικητής Ανδρέας επέστρεψε στην Βενετία.[10] Τον Ιούλιο 1290 ο Λαδίσλαος Δ΄ δολοφονήθηκε, ήταν άτεκνος συνεπώς ο Ανδρέας ήταν ο μοναδικός αρρήν επιζών γόνος του Οίκου των Άρπαντ. Ο Ανδρέας εξελέγη τελικά διάδοχος στον θρόνο ως Ανδρέας Γ΄, χρειάστηκε ωστόσο πάνω από έναν χρόνο για να σταθεροποιήσει την εξουσία του απέναντι στους διεκδικητές που ήταν ο Αλβέρτος Α΄ της Γερμανίας και ο διεκδικητής των Ανζού.[11] Με την σύναψη της "Συνθήκης του Χάινμπουργκ" με την οποία έληξε ο Αυστρο-Ουγγρικός πόλεμος ο Ανδρέας Γ΄ κάλεσε την μητέρα του στην Ουγγαρία (1291). Η Δημοκρατία της Βενετίας έδωσε συνοδεία στην Τομαζίνα για να την συνοδεύσει τον Σεπτέμβριο του 1291 στην Ουγγαρία με επικεφαλής τον από μητέρα θείο της Τζιοβάννι Κορνάρο. Τα Βενετσιάνικα πλοία είχαν κατεύθυνση προς το Ζάνταρ, μαζί τους βρισκόταν η συνοδεία του Τρόγκιρ, οι κάτοικοι της περιοχής έδωσαν φόρο τιμής στην βασιλομήτορα. Τα πλοία ωστόσο καθυστέρησαν να φτάσουν επειδή τα παρενοχλούσαν έντονα οι πειρατές που βρίσκονταν υπό τις υπηρεσίες των Ανζού.

Το Μεγάλο Συμβούλιο έδωσε τον Μάιο του 1292 εντολή στην αντιπροσωπεία να επιστρέψει στην Λιμνοθάλασσα της Βενετίας αν εξακολουθούσαν να έχουν δυσκολίες με τις πειρατές.[12][13] Ο Ανδρέας Γ΄ έστειλε τον έμπιστο του Ουγκρίν Κσακ για να συνοδεύει την μητέρα του στην Ουγγρική αυλή αλλά έπεσε στην παγίδα και φυλακίστηκε από "άπιστους βαρόνους". Ο Ουγκρίν Κσακ ελευθερώθηκε από τον Ράντοσλαβ Μπάμπονιτς με εντολή του ίδιου του βασιλιά, ο Μπάμπονιτς συνόδευσε και ο ίδιος τον Ιούλιο του 1292 την βασιλομήτωρ στο Ζάγκρεμπ, ενώθηκε με τον γιο της και τον βασιλικό στρατό στην καταστολή της εξέγερσης των Κεσέγκι.[13] Η Τομαζίνα δεν είχε τα πρώτα χρόνια ενεργές εξουσίες στην βασιλική αυλή, καταγράφεται μόνο ως "βασιλομήτωρ" (1293), είχε ενεργή επίδραση ωστόσο στον ίδιο τον γιο της στο θέμα της λήψης των αποφάσεων.[14] Η θέση της ενισχύθηκε μετά την κοπή νομισμάτων με το μονόγραμμα της "Μ" και με την τοποθέτηση ενός στέμματος στο κεφάλι της. Είναι γνωστές τρεις παραλλαγές από αυτά τα νομίσματα, οι δυο από αυτές απεικονίζουν τον βασιλιά και την μητέρα του αντικρυστά, στο κάτω μέρος τα νομίσματα απεικόνιζαν ένα στέμμα ή το Μονόγραμμα "Μ". Δεν στέφτηκε ποτέ επίσημα "βασιλομήρωρ", είχε ωστόσο την δική της προσωπική συνοδεία στην βασιλική αυλή.[15][16] Ο Ανδρέας Γ΄ της παραχώρησε πολλές εκτάσεις στο Σόμογκι με τον τρόπο αυτό ενίσχυσε την προσωπική της περιουσία.[17] Σε διάταγμα (1293) καταγράφεται ως "δούκισσα ολόκληρης της Σλαβονίας και των θαλάσσιων επαρχιών".[14] Στο ίδιο έγγραφο ο Ανδρέας αποκαλεί τον κληρονομικό Μπαν της Κροατίας "υποτελή της μητέρας του", πολλοί Κροάτες ιστορικοί θεωρούν το έγγραφο αυτό αυθεντικό.[13]

Δούκισσα της Σλαβονίας

Επεξεργασία
 
Η Τομαζίνα Μοροζίνι, κόρη πατρίκιου της Βενετίας

Ο ιστορικός Τάμας Κάνταρ θεωρεί ότι η Τομαζίνα ξεκίνησε την διοίκηση των νοτιοδυτικών περιοχών της Ουγγαρίας το 1293, άλλοι ιστορικοί μεταθέτουν την ημερομηνία αργότερα (1295).[18] Η επίσημη καταγραφή του ονόματος της σε έγγραφο εμφανίζεται τον Νοέμβριο του 1295 όταν επιβεβαιώνονται τα δικαιώματα ιδιοκτησίας του Κόνραντ Γκιόρ απέναντι στα αντίστοιχα του επισκόπου του Βελιγραδίου Βενέδικτου. Ο Αττίλας Ζόλντος θεωρεί ότι η Μοροζίνα έγινε δούκισσα της Σλαβονίας κάποια στιγμή ανάμεσα στον Απρίλιο και τον Νοέμβριο του 1295, είχε επιχειρήσει να γίνει και την προηγούμενη χρονιά (1294).[19] Ο πλήρης τίτλος της ήταν "δούκισσα ολόκληρης της Σλαβονίας και κυβερνήτης όλων των περιοχών από τον Δούναβη μέχρι τις ακτές της Αδριατικής". Οι επαρχίες που διοικούσε οι οποίες καταγράφονται ως "Σλαβονία" βρίσκονταν στην περιοχή ανάμεσα στους ποταμούς Δούναβη και Δράβο, στα υπόλοιπα εδάφη καταγράφεται απλά ως "κυβερνήτης".[20] Η αυλή της περιείχε την αρχική της συνοδεία από την Βενετία και μερικούς Ούγγρους άρχοντες. Οι εξουσίες της Τομαζίνας στις επαρχίες που διοικούσε ήταν απόλυτες, προσπάθησε να υποτάξει όλους τους τοπικούς κυβερνήτες με ολιγαρχικές τάσεις, η έδρα της ήταν το κάστρο της Πόζεγκα.[21][22] Οι δραστηριότητες της έθεταν σε κίνδυνο τις φιλοδοξίες του πανίσχυρου Ουγκρίν Κσακ, κυβερνήτη της Άνω Συρμίας, εμπόδισε την Τομαζίνα να επεκταθεί δυτικά της Ποζέγκα.[21] Οι παραθαλάσσιες περιοχές που κυβερνούσε η Τομαζίνα είχαν έντονη επίδραση από την Δημοκρατία της Βενετίας. Ο Σλοβάκος ιστορικός Μαρτίν Στεφάνικ αναφέρει ότι οι κάτοικοι της Δαλματίας μιλούσαν μια διάλεκτο της Βενετίας και είχαν υιοθετήσει πολλά Βενετσιάνικα έθιμα, με τον τρόπο αυτό η Τομαζίνα εκπροσωπούσε σε τοπικό επίπεδο τον γιο της επάξια. Οι αντίπαλοι τους Ανδεγαυοί προσπάθησαν με την σειρά τους να δημιουργήσουν ένα δικό τους δίκτυο τοπικών υποστηρικτών στην Δαλματία.[23] Ο διορισμός της Τομαζίνας ως δούκισσας της Σλαβονίας έφερε πολλές αντιδράσεις στους τοπικούς βαρόνους, ακολούθησαν εξεγέρσεις αλλά η ίδια αποδείχτηκε ισχυρό στήριγμα της βασιλικής εξουσίας. Αρχικά δύο μουσουλμάνοι οπαδοί του πρώην βασιλιά Λαδίσλαου Δ΄ επαναστάτησαν και λεηλάτησαν την κομητεία της Μπαράνυα, λεηλάτησαν επίσης την προσωπική της περιουσία στο Γκάγιτς.[24] Την ίδια εποχή 1284-1295 κατέλαβαν ένα βασιλικό κάστρο στο Ντουνασέκτσο και αρνήθηκαν να το επιστρέψουν στην βασιλομήτορα. Η Τομαζίνα Μοροζίνι στρατολόγησε άνδρες υπό την ηγεσία του Νίκολας Κέσεγκι, τους πολιόρκησαν με επιτυχία και ανακατέλαβαν τα φρούρια. Την ίδια χρονιά επαναστάτησε εναντίον της δούκισσας και ο Ράντοσλαβ Μπάμπονιτς, κατέλαβε το κάστρο της Βρμπάσκα.[25][26][27][28] Η Τομαζίνα Μοροζίνι έστειλε ταυτόχρονα στον γιο της έναν βοηθητικό στρατό, βρισκόταν σε μάχη με τον πανίσχυρο Βοεβόδα της Τρανσυλβανίας Ρόναλντ Μπόρσα.[29]

Θάνατος

Επεξεργασία
 
Νόμισμα του Ανδρέα Γ΄ της Ουγγαρίας που παριστάνει τον ίδιο με την μητέρα του στην μια πλευρά και στην άλλη το μονόγραμμα "Μ"

Η Τομαζίνα Μοροζίνι πέθανε κάποια στιγμή ανάμεσα στον Μάρτιο του 1296 και τις αρχές του 1297, στα έγγραφα του γιου της καταγράφεται ο θάνατος της στις 18 Ιανουαρίου 1297.[20] Ο θάνατος της συνέβη πιθανότατα τον Απρίλιο του 1296 αφού ο έμπιστος σύμβουλος της Μάρκο ντε Σαλιτσέτο μετακόμισε τον Μάιο στην Μάντοβα.[30] Οι πρώτοι χρονικογράφοι τοποθετούν τον θάνατο της Μοροζίνας στις αρχές του 1300 λίγους μήνες πριν τον θάνατο του γιου της Ανδρέα Γ΄.[31][32] Ο σύγχρονος Αυστριακός χρονικογράφος Όττοκαρ ντε Γκαλ βασισμένος σε Χρονικά της Στυρίας έγραψε ότι δηλητηριάστηκε με δηλητήριο που είχε αναμειχτεί στην σάλτσα ενός ψητού φασιανού, με τον ίδιο τρόπο επιχείρησαν να θανατώσουν και έναν "κόμη". Ο Όττοκαρ ντε Γκαλ συνεχίζει επίσης ότι ο γιος της Ανδρέας Γ΄ θανατώθηκε δηλητηριασμένος αμέσως μετά με τον ίδιο τρόπο.[33] Οι σύγχρονοι ιστορικοί ωστόσο έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι η Τομαζίνα και ο γιος της έπεσαν θύματα δηλητηριασμού.[34] Με τον θάνατο της Τομαζίνας ο γιος της Ανδρέας Γ΄ κάλεσε στην Ουγγαρία τον αδελφό της Αλμπερτίνο Μοροζίνι και τον τοποθέτησε δούκα της Σλαβονίας, αργότερα (1298) μια Ουγγρική Δίαιτα του έδωσε τον τίτλο του Ούγγρου ευγενούς.[20][34] Ο Ανδρέας Γ΄ πέθανε (14 Ιανουαρίου 1301) με αποτέλεσμα την λήξη της εθνικής δυναστείας των Άρπαντ στην Ουγγαρία, ακολούθησε δεκαετής μεσοβασιλεία. Μερικοί Ιταλοί ιστορικοί όπως ο Ντονάτο Κονταρίνι τον 15ο αιώνα ισχυρίζονται ότι έζησε και μετά τον γιο της, επέστρεψε στην Βενετία στα ανάκτορα του αδελφού της Αλμπερτίνο και πέθανε την περίοδο 1311-1315.[35]

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ mek.oszk.hu/00300/00355/html/ABC09732/10801.htm. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  2. ↑ p11412.htm#i114119. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2020.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
  4. ↑ Wertner 1892, σ. 563
  5. ↑ 5,0 5,1 Štefánik 2008, σ. 4
  6. ↑ Wertner 1892, σ. 564
  7. ↑ Zsoldos 2003, σ. 125
  8. ↑ 8,0 8,1 Wertner 1892, σ. 565
  9. ↑ Wertner 1892, σ. 559
  10. ↑ Štefánik 2008, σ. 5
  11. ↑ Zsoldos 2003, σσ. 170–171
  12. ↑ Bácsatyai 2023, σσ. 1178–1180
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 Štefánik 2008, σσ. 6-7
  14. ↑ 14,0 14,1 Zsoldos 2003, σσ. 182–183
  15. ↑ Kristó 1979, σ. 26
  16. ↑ Zsoldos 2003, σ. 15
  17. ↑ Zsoldos 2003, σσ. 41, 53, 55
  18. ↑ Bácsatyai 2023, σ. 1181
  19. ↑ Zsoldos 2003, σ. 388
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 Kádár 2018, σ. 122
  21. ↑ 21,0 21,1 Galambosi 2017, σ. 302
  22. ↑ Zsoldos 2003, σ. 91
  23. ↑ Štefánik 2008, σσ. 7–8
  24. ↑ Zsoldos 2003, σ. 36
  25. ↑ Kristó 1979, σσ. 31–32
  26. ↑ Zsoldos 2003, σσ. 197-198
  27. ↑ Zsoldos 2005a, σσ. 171–172
  28. ↑ Zsoldos 2005b, σ. 389
  29. ↑ Zsoldos 2003, σ. 188
  30. ↑ Štefánik 2008, σσ. 6–7
  31. ↑ Zsoldos 2005a, σ. 173
  32. ↑ Wertner 1892, σ. 566
  33. ↑ Gaal 2023, σσ. 275–276
  34. ↑ 34,0 34,1 Zsoldos 2003, σσ. 205–206
  35. ↑ Štefánik 2008, σσ. 13-14

Πηγές

Επεξεργασία
  • Cawley, Charles, Medieval Lands Project/Venice/Tomasina Morosini, Medieval Lands database, Foundation for Medieval Genealogy
  • Gaal, Ottokar aus der (2023). Stájer rímes krónika [Styrian Rhyming Chronicle] (in Hungarian). Translated by Bagi, Dániel; Orsós, Júlia. Arpadiana XI., Research Centre for the Humanities
  • Bácsatyai, Dániel (2023). "A széplelkű kamaraispán és más szerencselovagok. III. András olaszai [The Belletrist Chamber Ispán and other Adventurers. The Italians of Andrew III]". Századok (in Hungarian). 157 (6). Magyar Történelmi Társulat: 1171–1193.
  • Banfi, Florio (2005). Sárközy, Péter; Kovács, Zsuzsa; Horváth, Zoltán György (eds.). Itáliai magyar emlékek [Hungarian Memories in Italy] (in Hungarian). Romanika Kiadó. Galambosi, Péter (2017). "Csák Ugrin, a hűséges tartományúr [Ugrin Csák, the Loyal Provincial Lord]". Fons (in Hungarian). 24 (3). Szentpétery Imre Történettudományi Alapítvány: 289–322.
  • Kádár, Tamás (2018). "Az uralkodóházzal vérrokoni kapcsolatban nem álló előkelők hercegi titulusa és címhasználata a kora középkori Magyarországon [Ducal Title and Title Use of Nobles not related to the Royal Dynasty in Early Medieval Hungary]". Turul (in Hungarian). 91 (4). Magyar Heraldikai és Genealógiai Társaság: 121–131.
  • Kristó, Gyula (1979). A feudális széttagolódás Magyarországon [Feudal Anarchy in Hungary] (in Hungarian). Akadémiai Kiadó.
  • Štefánik, Martin (2008). "The Morosinis in Hungary under King Andrew III and the two versions of the death of the Queen of Hungary Tommasina" (PDF). Historický Časopis. 56 (Supplement): 3–15.
  • Wertner, Mór (1892). Az Árpádok családi története [Family History of the Árpáds] (in Hungarian). Szabó Ferencz N.-eleméri plébános & Pleitz Fer. Pál Könyvnyomdája.
  • Zsoldos, Attila (2003). "III. András". In Szovák, Kornél; Szentpéteri, József; Szakács, Margit (eds.). Szent István és III. András [Saint Stephen and Andrew III] (in Hungarian). Kossuth Kiadó. σσ. 119–227.
  • Zsoldos, Attila (2005a). Az Árpádok és asszonyaik. A királynéi intézmény az Árpádok korában [The Árpáds and their Women: The Institution of Queenship in the Era of the Árpáds] (in Hungarian). MTA Történettudományi Intézete.
  • Zsoldos, Attila (2005b). "Ducissa Sclavonie [Duchess of Slavonia]". In Almási, Tibor; Draskóczy, István; Jancsó, Éva (eds.). Studia professoris–professor studiorum. Tanulmányok Érszegi Géza hatvanadik születésnapjára (in Hungarian). National Archives of Hungary. σσ. 381–390.
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Τομαζίνα_Μοροζίνι&oldid=11050791"