Ο τουρισμός αποτελεί μια πολύ μεγάλη βιομηχανία και σημαντικότατη πηγή εσόδων για τις τουριστικές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Το 2023 οι κορυφαίοι τουριστικοί προορισμοί ήταν η Γαλλία, οι ΗΠΑ, η Ισπανία και η Κίνα. [1]

Γιαπωνέζοι τουρίστες στο Ρίφελζεε της Ελβετίας.

Ορισμός του Τουρισμού Επεξεργασία

Πολλές είναι οι προσπάθειες που έχουν γίνει για να δoθεί ένας επακριβής ορισμός του Τουρισμού. Από τα κύρια χαρακτηριστικά του, πέντε μπορούν να εξακριβωθούν εννοιολογικά και συγκεκριμένα τα εξής:

  • Ο τουρισμός είναι αποτέλεσμα μεμονωμένης ή ομαδικής μετακίνησης ανθρώπων σε διάφορους τουριστικούς προορισμούς και η διαμονή τους σε αυτούς επί τουλάχιστον ένα 24ωρο με σκοπό την ικανοποίηση των ψυχαγωγικών τους αναγκών.
  • Οι διάφορες μορφές του τουρισμού περιλαμβάνουν απαραίτητα δύο βασικά στοιχεία: Το ταξίδι στον τουριστικό προορισμό και τη διαμονή σε αυτόν, συμπεριλαμβανομένου της διατροφής.
  • Το ταξίδι και η διαμονή λαμβάνουν χώρα εκτός του τόπου της μόνιμης διαμονής των ανθρώπων που αποφασίζουν να μετακινηθούν για τουριστικούς λόγους.
  • Η μετακίνηση ανθρώπων σε διάφορους τουριστικούς προορισμούς είναι προσωρινού και βραχυχρόνιου χαρακτήρα, που σημαίνει ότι πρόθεσή τους είναι να επιστρέψουν στον τόπο της μόνιμης κατοικίας τους μέσα σε λίγες μέρες ή εβδομάδες, ή το πολύ λίγους μήνες.
  • Οι άνθρωποι επισκέπτονται τουριστικούς προορισμούς για τουριστικούς λόγους, δηλαδή για λόγους άλλους από εκείνους της μόνιμης διαμονής τους ή της επαγγελματικής απασχόλησής τους.

Το 1941 οι καθηγητές Hunziker και Krapf του Πανεπιστημίου της Βέρνης υποστήριξαν την άποψη πως ο τουρισμός πρέπει να οριστεί σαν το σύνολο των φαινομένων και σχέσεων που προκύπτουν από την πραγματοποίηση ενός ταξιδιού σε έναν προορισμό και τη διαμονή σε αυτόν μη μόνιμων κατοίκων του.

Το 1937 η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων της Κοινωνίας των Εθνών σύστησε στις χώρες-μέλη της να υιοθετήσουν έναν ορισμό που χαρακτήριζε τον τουρίστα σαν ένα άτομο που ταξιδεύει για ένα χρονικό διάστημα 24 ωρών ή περισσότερο σε μια χώρα διαφορετική από εκείνη που διαμένει μόνιμα.

Δυόμιση δεκαετίες αργότερα, το 1963 η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για Διεθνή Ταξίδια και Τουρισμό, που πραγματοποιήθηκε στη Ρώμη συμφώνησε ο όρος επισκέπτης να περιγράφει κάθε άτομο που επισκέπτεται μία χώρα διαφορετική από εκείνη που διαμένει μόνιμα, για οποιοδήποτε λόγο εκτός από εκείνο της άσκησης ενός επαγγέλματος για το οποίο να αμείβεται με χρηματικούς πόρους της χώρας την οποία επισκέπτεται. Ο ορισμός αυτός καλύπτει δύο κατηγορίες επισκεπτών:

  • Τους τουρίστες: άτομα που επισκέπτονται μια χώρα και διαμένουν σε αυτήν τουλάχιστον επί ένα 24ωρο, και των οποίων οι λόγοι επίσκεψης είναι τις περισσότερες φορές διακοπές, επαγγελματικοί, υγείας, σπουδές, συμμετοχή σε αποστολή ή σύσκεψη ή συνέδριο, επίσκεψη φίλων ή συγγενών, θρησκευτικοί και άθληση.
  • Τους εκδρομείς: άτομα που επισκέπτονται μια χώρα και διαμένουν σε αυτή λιγότερο από ένα 24ωρο. Σε αυτούς περιλαμβάνονται οι επιβάτες κρουαζιεροπλοίων, οι επισκέπτες που έρχονται και φεύγουν την ίδια μέρα χωρίς να διανυκτερεύσουν, καθώς επίσης και τα πληρώματα πλοίων, αεροπλάνων κλπ.

Εσωτερικός τουρισμός Επεξεργασία

Κανένας από αυτούς τους ορισμούς δεν λαμβάνει υπόψη τον εσωτερικό τουρισμό. Η τελευταία φορά που το θέμα της υιοθέτησης ενός ορισμού για τον εσωτερικό τουρισμό τέθηκε, συνέβη στην Παγκόσμια Διάσκεψη για τον Τουρισμό που συγκλήθηκε το 1980 στην Μανίλα των Φιλιππινών από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού, χωρίς όμως θετικό αποτέλεσμα. Σήμερα, κάποιες χώρες έχουν δώσει έναν ορισμό για τον ντόπιο τουρίστα. Οι ΗΠΑ π.χ. ορίζουν σαν τουρίστα που κάνει εσωτερικό τουρισμό οποιοδήποτε άτομο φεύγει από το σπίτι του με σκοπό να επισκεφθεί κάποιο μέρος που απέχει τουλάχιστον 50 μίλια (80,48 χιλιόμετρα) από αυτό για οποιοδήποτε λόγο εκτός της καθημερινής του μετάβασης στην εργασία.

Διακρίσεις του τουρισμού Επεξεργασία

  • Εγχώριος τουρισμός (domestic tourism): ο τουρισμός των κατοίκων μίας χώρας όταν ταξιδεύουν μόνο εντός αυτής (π.χ. ένας Αθηναίος πηγαίνει στην Τρίπολη).
  • Εξερχόμενος τουρισμός (outbound tourism): αφορά στους μόνιμους κατοίκους μίας χώρας οι οποίοι ταξιδεύουν σε μία άλλη χώρα (π.χ. ένας Έλληνας που ταξιδεύει στη Γαλλία).
  • Εισερχόμενος τουρισμός (inbound tourism): ο τουρισμός των αλλοδαπών οι οποίοι ταξιδεύουν σε δεδομένη χώρα (π.χ. ένας Γάλλος που ταξιδεύει στην Ελλάδα).
  • Διεθνής τουρισμός (international tourism): το σύνολο του εισερχόμενου και του εξερχόμενου τουρισμού.
  • Εσωτερικός τουρισμός (internal tourism): το σύνολο του εγχώριου και του εισερχόμενου τουρισμού.
  • Εθνικός τουρισμός: (national tourism): το σύνολο του εγχώριου και του εξερχόμενου τουρισμού.[2]

Ο Μαζικός Τουρισμός Επεξεργασία

Ο μαζικός τουρισμός είναι μια σχετικά νέα ιδέα, που προήλθε από την μεγάλη άνοδο των εισοδημάτων μετά την Βιομηχανική Επανάσταση. Πριν από αυτή, τα ταξίδια πολιτιστικού ή ψυχαγωγικού χαρακτήρα ήταν αποκλειστικό προνόμιο λίγων εκλεκτών περιηγητών, συνήθως αριστοκρατών.

Σήμερα, ο μαζικός τουρισμός είναι απευκταίος λόγω των δυσμενών επιπτώσεων που προκαλεί στο φυσικό περιβάλλον, αλλά και σε κοινωνικό επίπεδο. Η παγκόσμια τάση, σήμερα, είναι ο τουρισμός να είναι φιλικός ως προς τον άνθρωπο και ως προς το φυσικό περιβάλλον. Μορφές τουρισμού όπως ο αγροτουρισμός, ο περιηγητικός τουρισμός, ο πολιτιστικός τουρισμός, ο συνεδριακός τουρισμός, αλλά και ο τουρισμός των πόλεων (city breaks) θεωρούνται σήμερα οι μορφές που θα πρέπει να επικρατήσουν προκείμενου η τουριστική ανάπτυξη να καταστεί βιώσιμη, καθώς και για να καταπολεμηθεί η εποχικότητα.

Εναλλακτικός τουρισμός Επεξεργασία

Στην Ευρώπη, ο όρος εναλλακτικός τουρισμός χρησιμοποιήθηκε για να προσδιορίσει τουριστικές δραστηριότητες που δημιουργούν εναλλακτικό εισόδημα σε προβληματικές οικονομικά κατηγορίες πολιτών ιδιαίτερα στον αγροτικό χώρο και έτσι συχνά ταυτίστηκε με τον αγροτουρισμο.

Στην Ελλάδα, ο όρος εναλλακτικός τουρισμός χρησιμοποιείται είτε για να προσδιορίσει τουριστικές δραστηριότητες εναλλακτικές του συμβατικού –Ξενοδοχειακού τουρισμού (που συχνά αποκαλείται και μαζικός, χωρίς όμως να είναι το ίδιο πράγμα), είτε για να προσδιορίσει φιλικές προς το φυσικό περιβάλλον τουριστικές δραστηριότητες όπως ο οικοτουρισμός ή ο αγροτουρισμός.

Και στις δύο περιπτώσεις δεν υπεισέρχεται η έννοια του εναλλακτικού εισοδήματος και οι επιπτώσεις αυτής της παράληψης είναι εξαιρετικά σημαντικές ιδιαίτερα για τις μορφές τουρισμού που έχουν σχέση με την περιφερειακή ανάπτυξη υποβαθμισμένων περιοχών.

Ο εναλλακτικός τουρισμός αποτελεί τμήμα των ειδικών μορφών τουρισμού, οι οποίες χαρακτηρίζονται από την ύπαρξη ενός ειδικού κινήτρου στη ζήτηση και από την ανάπτυξη μιας αντίστοιχης ειδικής υποδομής (προσφοράς).[3] Με τον εναλλακτικό τουρισμό (alternative tourism), οι άνθρωποι αναζητούν ένα διαφορετικό τρόπο διακοπών, ο οποίος συνδέεται με την προστασία της τοπικής κουλτούρας, την προστασία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, αλλά και με την αποφυγή της χρήσης υπηρεσιών οργανωμένου μαζικού τουρισμού.[4]

Σημαντικότεροι τουριστικοί προορισμοί Επεξεργασία

Σημείωση: Γίνεται αναφορά σε στοιχεία του 2002[εκκρεμεί παραπομπή]

Χώρα Αφίξεις (σε εκατομμύρια) Έσοδα (σε δισεκατομμύρια δολλάρια)
Γαλλία 77,0 32,99
Ισπανία 51,7 33,6
Η.Π.Α 41,9 66,5
Ιταλία 39,8 26,9
Κίνα 36,8 20,4
Ηνωμένο Βασίλειο 24,2 17,8
Καναδάς 20,1 -
Αυστρία 18,6 11,2
Γερμανία 18,0 19,2
Ελλάδα 18,5 13
Μεξικό 19,7 -
Χονγκ Κονγκ - 10,1

Ελληνικός τουρισμός Επεξεργασία

Ο τουρισμός είναι κεντρικός πυλώνας στήριξης της ελληνικής οικονομίας. Το 2010 συνεισέφερε στην οικονομία 34,4 δισεκατομμύρια ευρώ, ή το 15,1% του συνολικού ακαθάριστου προϊόντος της χώρας, με αφίξεις τουριστών που πλησίασαν τα 15 εκατομμύρια. Ο ελληνικός τουρισμός συνδέεται με ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων σε πολλούς κλάδους. Από αυτούς, οι υπηρεσίες καταλύματος και εστίασης είναι οι σημαντικότερες που απορροφούν περίπου τα 2/3 της τουριστικής δαπάνης. Σηµαντική είναι επίσης η συνεισφορά των µεταφορών, ενώ επωφελούνται και το εμπόριο, οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, οι κατασκευές κ.ά. Το 2010 η άμεση και έμμεση απασχόληση στον τουρισμό εκτιμήθηκε σε 446.000 θέσεις εργασίας.

Το 2010, το 88% των τουριστών προήλθαν από χώρες της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας. Παραδοσιακά, η Γερμανία και η Βρετανία είναι τα κράτη απ' όπου προέρχεται ο μεγαλύτερος αριθμός τουριστών στην Ελλάδα. Οι παράγοντες που ελκύουν τους τουρίστες στην Ελλάδα είναι κυρίως τα πολιτισμικά αξιοθέατα, το καλό κλίμα και οι φυσικές ομορφιές.[5]

Σκοτεινός τουρισμός Επεξεργασία

Ο σκοτεινός τουρισμός ορίζεται ως η πράξη επίσκεψης περιοχών που σχετίζονται με θάνατο, ταλαιπωρία και σχετικά μακαβριά γεγονότα ( Dorota Rucinska,2016).

Τα φυσικά στοιχεία και τα φυσικά φαινόμενα είναι παράγοντες με μεγάλη επιρροή στον τομέα του τουρισμού. Μεγάλά φυσικά γεγονότα δημιουργούν παράξενες “φυσικές αξίες”, οι οποίες συνεισφέρουν στον τουρισμό καταστροφών. Πολλοί μάλιστα, αναζητούν αυτό το είδος τουρισμό για την περιπέτεια και το αίσθημα αδρεναλίνης που προσδίδει ο κίνδυνος. Πιο συγκεκριμένα σύμφωνα με τον W.W. Gaworecki, οι παράγοντες που ωθούν τους ανθρώπους σε αυτό το είδος τουρισμού μπορούν να είναι σωματικοί, δηλαδή η ανάγκη για σωματική άσκηση, ψυχικοί, δηλαδή όπως αναφέρθηκε παραπάνω η ανάγκη για ακραίες συναισθηματικές αντιδράσεις και συναισθηματική αντοχή αλλά και πολιτισμικές, δηλαδή να ανακαλύψεις μια χώρα μέσα απο την επίσκεψη επικίνδυνων περιοχών ( Dorota Rucinska& Maciej Lechowicz,2014).

Πηγές Επεξεργασία

  1. Tourism highlights (2016). «UNWTO (Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού του ΟΗΕ)». UNWTO. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Νοεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2016. 
  2. Τουριστική Οικονομική, Δημήτρης Λαγός, Εκδόσεις Κριτική, Αθήνα 2005, σελ. 42-43
  3. Βιώσιμη Τουριστική Ανάπτυξη και Περιβάλλον, Χ. Κοκκώσης, Π.Τσάρτας, Εκδόσεις Κριτική, Αθήνα 2001, σελ. 82
  4. Τουριστική Οικονομική, Δημήτρης Λαγός, Εκδόσεις Κριτική, Αθήνα 2005, σελ.62
  5. «Η επίδραση του τουρισμού στην Ελληνική Οικονομία» (PDF). ΙΟΒΕ. Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών. Σεπτέμβριος 2012. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2016. 

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία