Το τουρκικό έθνος, ή, αλλιώς, οι Τούρκοι (τουρκικά: Türkler), είναι μια εθνική ομάδα τουρκικής καταγωγής, η οποία ζει κυρίως στην Τουρκία, καθώς και στα πρώην εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, όπου υπάρχουν τουρκικές μειονότητες. Οι Τούρκοι είναι η δεύτερη μεγαλύτερη εθνότητα στη Βουλγαρία και την Κύπρο. Επιπλέον, λόγω της σύγχρονης μετανάστευσης, μια τουρκική διασπορά έχει δημιουργηθεί, ιδιαίτερα στη Δυτική Ευρώπη όπου έχουν σχηματιστεί μεγάλες κοινότητες στην Αυστρία, το Βέλγιο, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ολλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Υπάρχουν επίσης σημαντικές κοινότητες Τούρκων στην Αυστραλία, την πρώην Σοβιετική Ένωση και τη Βόρεια Αμερική.

Τούρκοι
Türkler
Συνολικός πληθυσμός
περίπου 85 εκατομμύρια
Περιοχές με σημαντικούς πληθυσμούς
Τουρκία  60.000.000–65.000.000[1][2]
Βόρεια Κύπρος  315,000a[3]
Σύγχρονη τουρκική διασπορά: 
Γερμανία3.000.000 έως και πάνω από 7.000.000[4][5][6][7]
Ολλανδία500.000 έως και πάνω από 2.000.000[8][9][10][11]
Γαλλίαπάνω από 1.000.000[12][13][14]
Ηνωμένες Πολιτείεςπάνω από 1.000.000[15][16]
Ηνωμένο Βασίλειο500,000b[17][18]
Αυστρία360.000–500.000[19][20]
Βέλγιο250.000–500.000[21][22]
Αυστραλία320.000c[23][24]
Καζακστάν250.000d[25]
Σουηδία185.000e[26][27][28]
Ρωσία109.883–150.000[29][30]
Αζερμπαϊτζάν130.000d[25]
Ελβετία120.000[31]
Καναδάςπάνω από 100.000[32]
Ελλάδα80.000–120.000[33][34][35][36][37]
Δανία70.000–75.000[38][39]
Κιργιστάν55.000d[25]
Ιταλία50.000[40]
Ουζμπεκιστάν25.000d[25]
Νορβηγία16.500[41]
Ουκρανία8.844–15.000[25][42]
Τουρκμενιστάν13.000[43]
Φινλανδία10.000[44]
Πολωνία5.000[45]
Νέα Ζηλανδία3.600–4.600f[24][46]
Δημοκρατία της Ιρλανδίας2.000–3.000[47]
Βραζιλία2.000-3.000[48]
Λίχτενσταϊν1.000[49]
Τουρκικές μειονότητες στη Μέση Ανατολή:  
Ιράκ3.000.000–5.000.000[50][51][52]
Συρία1.000.000–1.700.000g[53][54]
Λιβύη1.000.000–1.400.000h[55][56]
Αίγυπτος100.000–1.500.000[57]
Λίβανος280.000i[58][59]
Σαουδική Αραβία270.000–350.000[60][61]
Υεμένη10.000-100.000[62]
Ιορδανία50.000[63]
Τουρκικές μειονότητες στα Βαλκάνια:  
Βουλγαρία588.318–800.000[64][65][66]
Βόρεια Μακεδονία77.959–200.000[67][68]
Ρουμανία28.226–80.000[69][70][71]
Κοσσυφοπέδιο18.738–60.000[72][73][74]
Βοσνία και Ερζεγοβίνη1.108[75]
Αλβανία714[76]
Σερβία647[77]
Κροατία367[78]
Μαυροβούνιο104[79]
Γλώσσες
Τουρκική γλώσσα
Θρησκεία
Κυρίως Ισλάμ (θρησκευόμενοι και μη θρησκευόμενοι), κυρίως Σουνίτες, αλλά και Αλεβίτες.
Λίγοι Χριστιανοί και Ιουδαϊστές.
Κάποιοι είναι άθεοι.
Σχετιζόμενες εθνικές ομάδες
Αζέροι,[80] Τουρκμένιοι[80]

a Περίπου 200.000 είναι Τουρκοκύπριοι και οι υπόλοιποι είναι Τούρκοι έποικοι στη Βόρεια Κύπρο.[81]
b Οι Τουρκοκύπριοι αποτελούν 300.000[82] με 400.000[83] των Τουρκοβρετανών, και αποτελούν την πλειοψηφία αυτής της ομάδας. Στη Βρετανία ζουν επίσης Τούρκοι της Τουρκίας, σε μικρότερες ποσότητες Τούρκοι της Βουλγαρίας και Τούρκοι της Ρουμανίας.[84] ενώ τουρκικές μειονότητες από το Ιράκ,[85] την Ελλάδα,[86] και άλλες χώρες έχουν εγκατασταθεί στη Βρετανία.
c Στους Τουρκοαυστραλούς υπάρχουν 200.000 Τούρκοι της Τουρκίας,[23] 120.000 Τουρκοκύπριοι,[24] και μικρότερες ομάδες από τη Βουλγαρία,[87] την Ελλάδα,[88] τη Βόρεια Μακεδονία,[88] τη Συρία,[89] και τη Δυτική Ευρώπη.[88]
d Τα νούμερα αυτά περιλαμβάνουν μόνο τους Τούρκους της Μεσχετίας. Οι επίσημες απογραφές θεωρούνται αναξιόπιστες επειδή περιλαμβάνουν πολλούς που έχουν δηλώσει Αζέροι,[90][91] Καζάκοι,[92] Κιργίζιοι,[93] και Ουζμπέκοι.[93]
e Οι Τούρκοι στη Σουηδία, η τουρκική κοινότητα στη Σουηδία, αποτελείται από 150.000 Τούρκους της Τουρκίας,[26] 30.000 Τούρκους της Βουλγαρίας,[27] 5.000 Τούρκους της Βόρειας Μακεδονίας,[28] και μικρές ομάδες από Ιράκ και Συρία.
f Υπάρχουν 2.000 με 3.000 Τούρκοι της Τουρκίας[46] και 1.6000 Τουρκοκύπριοι.[24]
g Περιλαμβάνει την τουρκόφωνη μειονότητα μόνο (γύρω στο 30% των Τούρκων της Συρίας).[94] Οι εκτιμήσεις περιλαμβάνουν τους εξαραβισμένους Τούρκους (3.5 με 6 εκατομμύρια).[95]
h Περιλαμβάνει τους Κουλουγλήδες που είναι απόγονοι των παλαιών τουρκικών ελίτ.[96]
i Περιλαμβάνει 80.000 Τουρκολιβανέζους[58] και 200.000 πρόσφυγες από τη Συρία.[59]

Είναι η μεγαλύτερη τουρκική εθνότητα στον κόσμο. Μιλούν διάφορες διαλέκτους της τουρκικής γλώσσας και αποτελούν την πλειοψηφία του πληθυσμού στην Τουρκία και τη ΤΔΒΚ. Επιπλέον εξακολουθούν να ζουν μεγάλου μεγέθους τουρκικές κοινότητες σε πολλές χώρες που παλαιότερα απετέλεσαν μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι Τούρκοι μπορούν επομένως να διακριθούν σε υποομάδες από μια σειρά πολιτιστικών και περιφερειακών μικροδιαφορών, αλλά δεν λειτουργούν ως ξεχωριστές εθνότητες.[81][97] Ειδικότερα, ο πολιτισμός των Τούρκων της Ανατολίας στη Μικρά Ασία έχει ως βάση την τουρκική εθνικιστική ιδεολογία.[97] Υπάρχουν επίσης οι λεγόμενοι Ρουμελιώτες Τούρκοι, των οποίων πατρίδα είναι τα Βαλκάνια, οι οποίοι σήμερα ζουν κυρίως στην Τουρκία.[81][98] Υπάρχουν επίσης οι Τουρκοκύπριοι που ζουν στο νησί της Κύπρου, και οι Μεσχέτιοι Τούρκοι που είχαν αρχικά σαν πατρίδα το Μεσχέτι (ή Μεσχετία) της Γεωργίας.[99] Εκατομμύρια Τούρκοι ζουν σε όλη τη Μέση Ανατολή,[81] όπου είναι γνωστοί και ως «Τουρκομάνοι» του Λεβάντε (π.χ. Τουρκομάνοι του Ιράκ, της Συρίας, του Λιβάνου κ.λπ.).[100] Κατά συνέπεια, οι Τούρκοι αποτελούν τη μεγαλύτερη μειονοτική ομάδα στη Βουλγαρία και τη δεύτερη μεγαλύτερη μειονοτική ομάδα στο Ιράκ μετά τους Κούρδους. Είναι σημαντική εθνότητα στη Λιβύη,[101] τη Βόρεια Μακεδονία, και τη Συρία[94] και παράλληλα αποτελούν τη τρίτη μεγαλύτερη μειονότητα στο Κοσσυφοπέδιο. Υπάρχουν επίσης σημαντικές μειονότητες ,στη Δοβρουτσά της Ρουμανίας, στο Ακκάρ του Λίβανου, ενώ υπάρχουν και Τούρκοι που ζουν σε άλλες χώρες των Βαλκανίων και της Μέσης Ανατολής. Οι διωγμοί κατά των Μουσουλμάνων που συνόδευσαν την εποχή της κατάρρευσης της Οθωμανικής αυτοκρατορίας οδήγησε σε μαζικές μεταναστεύσεις (όχι μόνο Τούρκων, αλλά και ντόπιων μουσουλμάνων, ειδικά Αλβανών) από τον 19ο αιώνα και μετά. Όλες αυτές οι τουρκικές κοινότητες έχουν συμβάλει στη δημιουργία μιας τουρκικής διασποράς έξω από τα πρώην οθωμανικά εδάφη. Περίπου 2 εκατομμύρια Τούρκοι σφαγιάστηκαν μεταξύ 1870-1923 και όσοι δραπέτευσαν εγκαταστάθηκαν στην Τουρκία ως μουατζίριδες.[102][103][104][105] Η μαζική μετανάστευση Τούρκων για αναζήτηση εργασίας οδήγησε επίσης στο να σχηματίσουν τη μεγαλύτερη εθνική μειονότητα στην Αυστρία,[106] τη Δανία,[107] τη Γερμανία,[108] και την Ολλανδία.[108] Υπάρχουν επίσης τουρκικές κοινότητες σε άλλα μέρη της Ευρώπης καθώς και στη Βόρεια Αμερική, την Αυστραλία και τα μετασοβιετικά κράτη. Οι Τούρκοι είναι η 13η μεγαλύτερη εθνότητα στον κόσμο.

Τούρκοι από την Κεντρική Ασία εγκαταστάθηκαν στην Ανατολία τον 11ο αιώνα, μέσω των κατακτήσεων των Σελτζούκων Τούρκων. Αυτή η άφιξη αποτέλεσε την αφετηρία του εθνοθρησκευτικού μετασχηματισμού της περιοχής, η οποία ήταν σε μεγάλο βαθμό ελληνόφωνη και χριστιανική περιοχή αφού προηγουμένως είχε εξελληνιστεί. Πλέον είχε γίνει σε μεγάλο βαθμό τουρκική-μουσουλμανική.[109][110][111] Η Οθωμανική Αυτοκρατορία κυβέρνησε μεγάλο μέρος των Βαλκανίων, του Νότιου Καυκάσου, της Μέσης Ανατολής (εξαιρουμένου του Ιράν, παρόλο που στην ακμή της έλεγχε κάποια τμήματά του) και της Βόρειας Αφρικής κατά τη διάρκεια αρκετών αιώνων. Η αυτοκρατορία υπήρξε μέχρι το τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, όταν ηττήθηκε από τους Συμμάχους και διαμελίστηκε. Μετά τον Τουρκικό Πόλεμο της Ανεξαρτησίας που έληξε με το Τουρκικό Εθνικό Κίνημα να επικρατεί και ανακαταλαμβάνει μεγάλο μέρος των εδαφών που έχασε από τους Συμμάχους, το Κίνημα έθεσε τέλος στην ύπαρξη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας την 1η Νοεμβρίου 1922 και ανακήρυξε τη Δημοκρατία της Τουρκίας στις 29 Οκτωβρίου 1923.

Το άρθρο 66 του τουρκικού Συντάγματος ορίζει τον «Τούρκο» ως εξής: «Όποιος συνδέεται με το τουρκικό κράτος μέσω του δεσμού της ιθαγένειας είναι Τούρκος». Ενώ η νομική χρήση του όρου "Τούρκος" αφορά έναν πολίτη της Τουρκίας, ο ορισμός αυτός προφανώς και είναι διαφορετικός από την εθνολογική χρήση του όρου.[112][113] Η πλειοψηφία των κατοίκων της Τουρκίας (περίπου 80-85%) είναι τουρκικής εθνότητας.[114][115] Η συντριπτική πλειοψηφία των Τούρκων είναι μουσουλμάνοι, σουνίτες και αλεβίτες.[81]

Από τα προϊστορικά χρόνια ως τον πρώιμο μεσαίωνα

Επεξεργασία

Η Μικρά Ασία κατοικήθηκε για πρώτη φορά από κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες κατά την παλαιολιθική εποχή. Στην αρχαίότητα κατοικήθηκε από διάφορους αρχαίους λαούς της Μικράς Ασίας.[116] Μετά την κατάκτηση της Μικράς Ασίας από τον στρατό του Μεγάλου Αλεξάνδρου το 334 π.Χ., η περιοχή εξελληνίστηκε και μέχρι τον πρώτο αιώνα π.Χ. οι γηγενείς γλώσσες της Μικράς Ασίας είχαν ουσιαστικά αντικατασταθεί από τα ελληνικά. Οι ίδιες γλώσσες άρχισαν να ομιλούνται στη Μικρά Ασία γύρω στο 2000 π.Χ., ακολουθώντας την πορεία των μεταναστεύσεων των Ινδοευρωπαίων στη δύση.[117][118]

Οι πρώιμοι Τουρκικοί λαοί κατάγονταν από τις αγροτικές κοινότητες που ζούσαν στη Βορειοανατολική Ασία. Οι πρόγονοι των Τούρκων μετακινήθηκαν δυτικά με κατεύθυνση τη Μογγολία στα τέλη της 3ης χιλιετίας π.Χ., όπου υιοθέτησαν έναν ποιμενικό τρόπο ζωής.[119] Στις αρχές της 1ης χιλιετίας π.Χ., αυτοί οι λαοί είχαν γίνει ιππείς νομάδες.[119] Στους επόμενους αιώνες, οι πληθυσμοί των στεπών της Κεντρικής Ασίας φαίνεται ότι αντικαταστάθηκαν και εκτουρκίστηκαν σταδιακά μετά την άφιξη των Τούρκων νομάδων της Ανατολικής Ασίας στη περιοχή, οι οποίοι σταδιακά έφυγαν από τη Μογγολία και κατευθύνθηκαν δυτικότερα.[120][121] Στην Κεντρική Ασία, τα παλαιότερα σωζόμενα τουρκικά κείμενα, γράφτηκαν από τους Γκιοκτούρκους τον έκτο αιώνα μ.Χ. και περιλαμβάνουν λέξεις που δεν χρησιμοποιούνται στις τουρκικές γλώσσες αλλά απαντώνται σε άσχετες γλώσσες της Εσωτερικής Ασίας. [122] Αν και οι αρχαίοι Τούρκοι ήταν νομάδες, ήταν και έμποροι, ανταλλάσσοντας μαλλί, δέρμα, χαλιά και άλογα για να προμηθευτούν ξυλεία, μετάξι, λαχανικά και σιτηρά. Διατηρούσαν μεγάλες σιδηρουργικές μονάδες νότια των ορέων Αλτάι γύρω στο 600 μ.Χ. σύμφωνα με τις αρχαιολογικές έρευνες. Οι περισσότεροι Τουρκικοί λαοί ήταν οπαδοί του τενγκρισμού, δηλαδή ήταν οπαδοί της θρησκείας που κεντρικό στοιχείο ήταν η λατρεία του θεού Τενγκρί. Κάποιοι τουρκόφωνοι ήταν οπαδοί του Μανιχαϊσμού, του Νεστοριανού Χριστιανισμού και του Βουδισμού.[123] Ωστόσο, κατά τη διάρκεια των μουσουλμανικών κατακτήσεων, οι Τούρκοι ήρθαν σε μια πρώτη επαφή με τον μουσουλμανικό κόσμο ως σκλάβοι των Αράβων.[124] Οι Τούρκοι άρχισαν να προσηλυτίζονται στο Ισλάμ μετά τη μουσουλμανική κατάκτηση της Υπεροξιανής μέσω των προσπαθειών από ιεραποστόλους, Σουφιστές και εμπόρους. Αν και ξεκίνησε από τους Άραβες, ο προσηλυτισμός των Τούρκων στο Ισλάμ απέκτησε νέα μορφή λόγω της επιρροής του πολιτισμού της Περσίας και της Κεντρικής Ασίας, οι οποίοι συνέβαλαν αποφασιστικά στον εξισλαμισμό τους. Υπό τους Ομαγιάδες, οι περισσότεροι Τούρκοι κάτοικοι ήταν υπηρέτες, ενώ υπό το Χαλιφάτο των Αββασιδών, ένας αυξανόμενος αριθμός των Τούρκων κατοίκων ήταν στρατιώτες. [124] Μέχρι τον ένατο αιώνα, οι Τούρκοι διοικητές ηγούνταν των τουρκικών στρατευμάτων των χαλίφηδων στη μάχη. Καθώς το Χαλιφάτο των Αββασιδών παράκμαζε, οι Τούρκοι αξιωματικοί αναλάμβαναν αυξημένες στρατιωτικές ή πολιτικές εξουσίες αναλαμβάνοντας ή ιδρύοντας επαρχιακές δυναστείες, χρησιμοποιώντας σαν στρατό τα τουρκικά στρατεύματα που είχαν στη διάθεση τους.[124]

Σελτζουκική εποχή

Επεξεργασία

Κατά τον 11ο αιώνα, οι Σελτζούκοι Τούρκοι, οι οποίοι επηρεάστηκαν από τον περσικό πολιτισμό με πολλούς τρόπους, ισχυροποιήθηκαν και κατάφεραν να καταλάβουν τις ανατολικές επαρχίες του Χαλιφάτου των Αββασιδών. Μέχρι το 1055, οι Σελτζούκοι κατέλαβαν τη Βαγδάτη και άρχισαν να κάνουν τις πρώτες τους επιδρομές στη Μικρά Ασία. Όταν κέρδισαν τη μάχη του Μαντζικέρτ εναντίον της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας το 1071, η Μικρά Ασία άνοιξε για τους Τούρκους. [125] Οι Σελτζούκοι Τούρκοι εκτίμησαν τον περσικό πολιτισμό και έγιναν έτσι φορείς του περσικού πολιτισμού και όχι του τουρκικού.[126] [127] Ωστόσο, η τουρκική γλώσσα και το Ισλάμ σταδιακά επικράτησαν στη Μικρά Ασία, και η ελληνική γλώσσα με τον Χριστιανισμό άρχισαν να παρακμάζουν. Έτσι ξεκίνησε η μετάβαση από μια κυρίως χριστιανική και ελληνόφωνη Μικρά Ασία σε μια κατά κύριο λόγο μουσουλμανική και τουρκόφωνη Μικρά Ασία.[125]

Επειδή βρισκόταν σε δεινή κατάσταση, η Βυζαντινή Αυτοκρατορία στράφηκε στη Δύση για βοήθεια, κάνοντας πράξη τις εκκλήσεις που οδήγησαν στην έναρξη της Α΄ Σταυροφορίας. Μόλις οι Σταυροφόροι κατέλαβαν τη Νίκαια, οι Σελτζούκοι Τούρκοι ίδρυσαν το Σουλτανάτο του Ρουμ με πρωτεύουσα το Ικόνιο, το 1097.[125] Μέχρι τον 12ο αιώνα, αυτό που για τους Ευρωπαίους ήταν γνωστό εδώ και αιώνες σαν Μικρά Ασία άρχιζε να αποκαλείται Τουρκία.[128] Η τουρκική κοινωνία της Μικράς Ασίας χωρίστηκε σε αστικούς, αγροτικούς και νομαδικούς πληθυσμούς.[129] Άλλες Τουρκομανικές (Τουρκμενικές) φυλές που είχαν φτάσει στη Μικρά Ασία την ίδια στιγμή με τους Σελτζούκους διατήρησαν τον νομαδικό τρόπο ζωής τους.[125] Αυτές οι φυλές ήταν πιο πολυάριθμες από τους Σελτζούκους, και απορρίπτοντας το ενδεχόμενο να εγκατασταθούν κάπου μόνιμα, ακολούθησαν ένα Ισλάμ εμποτισμένο με στοιχεία ανιμισμού και σαμανισμού λόγω των καταβολών τους από την Κεντρική Ασία και τις στέπες, οι οποίες στη συνέχεια αναμείχθηκαν με νέες χριστιανικές επιρροές λόγω των σταδιακών εξισλαμισμών των ελληνόφωνων. Από αυτό το λαϊκό και συγκρητικό Ισλάμ, με τις μυστικιστικές και επαναστατικές του πτυχές, προέκυψαν αιρέσεις όπως οι Αλεβίτες και οι Μπεκτασήδες.[125] Επιπλέον, οι επιγαμίες μεταξύ των Τούρκων και των ντόπιων κατοίκων, καθώς και ο εξισλαμισμός πολλών Ελληνόφωνων, αύξησαν τον τουρκόφωνο μουσουλμανικό πληθυσμό στη Μικρά Ασία.[130]

Το 1243, στη μάχη του Κιοσέ Νταγ, οι Μογγόλοι νίκησαν τους Σελτζούκους Τούρκους και έγιναν οι νέοι ηγεμόνες της Μικράς Ασίας. Το 1256, η δεύτερη εισβολή των Μογγόλων στην Ανατολία προκάλεσε εκτεταμένες καταστροφές. Ιδιαίτερα μετά το 1277, η πολιτική σταθερότητα στα εδάφη των Σελτζούκων καταλύθηκε με γρήγορο βαθμό, οδηγώντας στην ενίσχυση των Τουρκομανικών ηγεμονιών στα δυτικά και νότια τμήματα της Μικράς Ασίας, τα λεγόμενα «μπεηλίκια».[131]

Εποχή των μπεηλικίων

Επεξεργασία
 
Ένας χάρτης των ανεξάρτητων μπεϋλίκων στην Ανατολία στις αρχές του 1300.

Όταν οι Μογγόλοι νίκησαν τους Σελτζούκους Τούρκους και κατέκτησαν τη Μικρά Ασία, οι Τούρκοι έγιναν υποτελείς του Ιλχανάτου. Το Ιλχανάτο ήταν μια μεγάλη αυτοκρατορία η οποία εκτεινόταν από το Αφγανιστάν έως τη σημερινή Τουρκία. Καθώς οι Μογγόλοι κατέλαβαν πολλά εδάφη στη Μικρά Ασία, οι Τούρκοι προχώρησαν προς τη Μικρά Ασία και εγκαταστάθηκαν στις περιοχές που παλιά ήταν τα σύνορα μεταξύ Σελτζούκων και των Βυζαντινών.[132] Μέχρι τις τελευταίες δεκαετίες του 13ου αιώνα, το Ιλχανάτο και οι Σελτζούκοι υποτελείς τους έχασαν τον έλεγχο σε μεγάλο μέρος της Μικράς Ασίας, καθώς οι Τουρκομάνοι λαοί αυτονομήθηκαν σχηματίζοντας τα δικά τους αυτόνομα κρατίδια. [132] Ορισμένοι Τούρκοι άρχοντες κατάφεραν να εδραιωθούν ως ηγεμόνες διαφόρων πριγκηπάτων (τα «μπεηλίκια» ή εμιράτα). Ανάμεσα σε αυτά τα μπεϊλίκια, κατά μήκος της ακτής του Αιγαίου, από βορρά προς νότο, εκτείνονταν τα μπεϊλίκια των Καράσι, του Σαρουχάν, του Αϊντίν, του Μεντεσέ και του Τεκέ. Στην ενδοχώρα από τον Τέκε βρισκόταν ο Χαμίτ και ανατολικά του Καράσι το μπεϊλίκι του Γκερμιάν.

Στα βορειοδυτικά της Ανατολίας, γύρω από το Θηβάσιο, βρισκόταν το μικρό και, σε αυτό το στάδιο, ασήμαντο, μπεηλίκι των Οσμανιδών. Ήταν περικυκλωμένο στα ανατολικά από ισχυρότερες δυνάμεις όπως οι Καραμανίδες στο Ικόνιο, το οποίο κυβερνούσε μια έκταση από τον ποταμό Άλυ έως τις ακτές της Μεσόγειου. Αν και οι Οθωμανοί αποτελούσαν ένα από τα πολλά τουρκικά μπεϊλίκια, αποτελώντας έτσι ήσσονος σημασίας απειλή για τη βυζαντινή αρχή, η θέση τους στη βορειοδυτική Μικρά Ασία, στην πρώην βυζαντινή επαρχία της Βιθυνίας, ήταν θετικό στοιχείο που τους επέτρεψε να ξεκινήσουν τις μελλοντικές τους κατακτήσεις. Οι Λατίνοι, οι οποίοι είχαν κατακτήσει την πόλη της Κωνσταντινούπολης το 1204 κατά τη διάρκεια της Τέταρτης Σταυροφορίας, ίδρυσαν μια Λατινική Αυτοκρατορία (1204–1261) και μοίρασαν τα πρώην βυζαντινά εδάφη στα Βαλκάνια και το Αιγαίο μεταξύ τους. Έτσι ανάγκασαν τους Βυζαντινούς Αυτοκράτορες να εξοριστούν στη Νίκαια (στο σημερινό Ιζνίκ). Από το 1261 και μετά, οι Βυζαντινοί ασχολήθηκαν σε μεγάλο βαθμό με την ανάκτηση της υπεροχής και της παρουσίας τους στα Βαλκάνια.[132] Προς το τέλος του 13ου αιώνα, καθώς η δύναμη των Μογγόλων άρχισε να παρακμάζει, οι Τουρκομάνοι αρχηγοί ανεξαρτητοποιήθηκαν περισσότερο.[133]

Οθωμανική Αυτοκρατορία

Επεξεργασία
 
Η απώλεια σχεδόν όλων των οθωμανικών εδαφών στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα και η ίδρυση της Δημοκρατίας της Τουρκίας, το 1923, προκάλεσαν κύματα Τούρκων προσφύγων, οι οποίοι ήταν γνωστοί ως «Μουατζίρηδες», οι οποίοι διέφυγαν από εχθρικές περιοχές των Βαλκανίων, από τη Μαύρη Θάλασσα, τα νησιά του Αιγαίου, το νησί της Κύπρου, το σαντζάκι της Αλεξανδρέττας, τη Μέση Ανατολή και η Σοβιετική Ένωση για να μεταναστεύσουν στη Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη.
 
Η Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν μια Τουρκική Αυτοκρατορία που υπήρξε από το 1299 έως το 1922.
 
Τούρκοι στο Κάρτζαλι το 1913, κατά τη συγκρότηση της Δημοκρατίας της Δυτικής Θράκης.

Υπό τον ιδρυτή του, τον Οσμάν Α΄, το νομαδικό κράτος των Οσμανιδών επεκτάθηκε κατά μήκος του ποταμού Σαγγαρίου και δυτικά προς τη Θάλασσα του Μαρμαρά. Έτσι, ο πληθυσμός της δυτικής Μικράς Ασίας είχε γίνει σε μεγάλο βαθμό τουρκόφωνος ως προς τη γλώσσα και μουσουλμανικός ως προς το θρήσκευμα. [132] Υπό τον γιο του, Ορχάν Α΄, ο οποίος είχε επιτεθεί και είχε κατακτήσει την Προύσα το 1326, ανακηρύσσοντάς την ως πρωτεύουσα του οθωμανικού κράτους, η Οθωμανική Αυτοκρατορία αναπτύχθηκε σημαντικά. Το 1354, οι Οθωμανοί πέρασαν στην Ευρώπη και εδραίωσαν την παρουσία τους στη χερσόνησο της Καλλίπολης, ενώ ταυτόχρονα επεκτείνονταν και προς ανατολάς καταλαμβάνοντας την Άγκυρα.[134][135] Πολλοί Τούρκοι από τη Μικρά Ασία άρχισαν να εγκαθίστανται στην περιοχή που είχε εγκαταλειφθεί από τους κυρίως Έλληνες κατοίκους που είχαν εγκαταλείψει τη Θράκη πριν από την οθωμανική εισβολή.[136] Ωστόσο, οι Βυζαντινοί δεν ήταν οι μόνοι που υπέφεραν από την οθωμανική προέλαση γιατί, στα μέσα της δεκαετίας του 1330, ο Ορχάν προσάρτησε το τουρκικό μπεϊλίκι των Καρασίδων.. Αυτή η πρόοδος συνεχίστηκε επί βασιλείας του Μουράτ Α', ο οποίος τριπλασίασε τα εδάφη υπό την άμεση κυριαρχία του ελέγχοντας εδάφη έκτασης 260.000 τ.χλμ. στην Ευρώπη και τη Μικρά Ασία.[137] Μόλις οι οθωμανικές δυνάμεις κατέλαβαν την Αδριανούπολη, την πρωτεύουσα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μετά το 1365, άνοιξε ο δρόμος για την επέκταση των Τούρκων στη Βουλγαρία και τη Μακεδονία: το 1371 κατέλαβαν τις δύο αυτές περιοχές με τη Μάχη του Έβρου.[138] Με τις κατακτήσεις της Θράκης, της Μακεδονίας και της Βουλγαρίας, σημαντικός αριθμός Τούρκων μεταναστών εγκαταστάθηκε σε αυτές τις περιοχές.[136] Αυτή η μορφή οθωμανοτουρκικού αποικισμού έγινε μια πολύ αποτελεσματική μέθοδος για την εδραίωση της θέσης και της εξουσίας των Τούρκων στα Βαλκάνια. Οι άποικοι ήταν στρατιώτες, νομάδες, αγρότες, τεχνίτες και έμποροι, δερβίσηδες, ιεροκήρυκες, θρησκευτικοί λειτουργοί και διοικητικό προσωπικό. [139]

Το 1453, οι Οθωμανοί, υπό τον σουλτάνο Μωάμεθ Β΄, κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη. [137] Ο Μωάμεθ ανοικοδόμησε την κατεστραμμένη Πόλη και την έκανε πρωτεύουσα του κράτους του. [140] Μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης, η Οθωμανική Αυτοκρατορία εισήλθε σε μια μακρά περίοδο κατακτήσεων και επέκτασης με τα σύνορά της να διευρύνονται πάρα πολύ σε μικρό χρονικό διάστημα, εντάσσοντας στους κόλπους της εδάφηστην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή αλλά και στη Βόρεια Αφρική.[141] Ο Σελίμ Α΄ επεξέτεινε πολύ τα ανατολικά και νότια σύνορα της αυτοκρατορίας στη Μάχη του Τσαλντιράν και αναγνωρίστηκε ως φύλακας των ιερών πόλεων της Μέκκας και της Μεδίνας.[142] Ο διάδοχός του, ο Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής, επεξέτεινε το κράτος του καταλαμβάνοντας το Βελιγράδι το 1521. Το Βελιγράδι αξιοποιήθηκε σαν εδαφική βάση για να κατακτηθεί η Ουγγαρία και άλλα εδάφη της Κεντρικής Ευρώπης (η Ουγγαρία έπεσε το 1526 με τη νίκη του Σουλεϊμάν στη Μάχη του Μοχάτς). Επίσης επεκτάθηκε και ανατολικότερα, και όχι μόνο προς τα βόρεια. [143] Μετά το θάνατο του Σουλεϊμάν, οι οθωμανικές νίκες συνεχίστηκαν, αν και με λιγότερη συχνότητα. Το νησί της Κύπρου κατακτήθηκε το 1571, ενισχύοντας την οθωμανική κυριαρχία στους θαλάσσιους δρόμους της ανατολικής Μεσογείου.[144] Ωστόσο, μετά την ήττα του στη Μάχη της Βιέννης, το 1683, ο Οθωμανικός στρατός έπεσε θύμα ενεδρών και ηττήθηκε πολλάκις. Η Συνθήκη του Κάρλοβιτς του 1699, η οποία παραχώρησε στην Αυστρία τις επαρχίες της Ουγγαρίας και της Τρανσυλβανίας, σηματοδότησε την πρώτη φορά στην ιστορία που η Οθωμανική Αυτοκρατορία υποχρεώθηκε να παραχωρήσει εδάφη σε άλλη χώρα.[145]

Μέχρι τον 19ο αιώνα, η αυτοκρατορία άρχισε να παρακμάζει όταν εμφανίστηκαν εθνικιστικές εξεγέρσεις σε ολόκληρη την αυτοκρατορία. Έτσι, στο τελευταίο τέταρτο του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα περίπου 7-9 εκατομμύρια μουσουλμάνοι πρόσφυγες (Τούρκοι και ορισμένοι Κιρκάσιοι, Βόσνιοι, Γεωργιανοί κ.λπ.) από τα χαμένα εδάφη του Καυκάσου, της Κριμαίας, των Βαλκανίων και των νησιών της Μεσογείου μετανάστευσαν στη Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη.[146] Μέχρι το 1913, η κυβέρνηση, που λειτουργούσε υπό τις εντολές της Επιτροπής Ένωσης και Προόδου ξεκίνησε ένα πρόγραμμα βίαιου εκτουρκισμού των μη τουρκικών μειονοτήτων.[147][148] Το 1914, ξέσπασε ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος και οι Τούρκοι σημείωσαν κάποια επιτυχία στην Καλλίπολη κατά τη διάρκεια της Μάχης των Δαρδανελίων το 1915. Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η νεοτουρκική κυβέρνηση συνέχισε να εφαρμόζει τις πολιτικές εκτουρκισμού, οι οποίες επηρέασαν τις χριστιανικές μειονότητες, όπως τους Αρμένιους κατά τη γενοκτονία των Αρμενίων και τους Έλληνες κατά τη διάρκεια διαφόρων εκστρατειών εθνοκάθαρσης και εκδίωξης.[149][150][151][152][153] Το 1918, η Οθωμανική Κυβέρνηση υπέγραψε την ανακωχή του Μούδρου με τους Συμμάχους.

Εκτός από τις μη τουρκικές μειονότητες που υπέστησαν εθνοκάθαρση υπό τους Νεότουρκους, τουρκικοί πληθυσμοί στα Βαλκάνια, τον Καύκασο και τη Μικρά Ασία έγιναν θύματα εθνοκαθάρσεων, σε αυτό που είναι γνωστό ως Δίωξη των Μουσουλμάνων κατά τη διάρκεια της κατάρρευσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, όπου περίπου 2 εκατομμύρια Τούρκοι σκοτώθηκαν ή απελάθηκαν.[104][154][155] Ο Πάουλ Μόιζες έχει χαρακτηρίσει τους Βαλκανικούς Πολέμους σαν μια «μη αναγνωρισμένη γενοκτονία».[156]

Η Συνθήκη των Σεβρών —η οποία υπεγράφη το 1920 από την κυβέρνηση του Μεχμέτ ΣΤ΄, οδήγησε στο τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το τουρκικό εθνικό κίνημα, υπό τον Μουσταφά Κεμάλ, απέρριψε τη συνθήκη και ξεκίνησε τον Τουρκικό Πόλεμο της Ανεξαρτησίας, και λόγω της επιτυχούς για τους Τούρκους έκβασης του πολέμου, η συνθήκη ακυρώθηκε και δεν επικυρώθηκε ποτέ[157]. Έτσι τα γεγονότα οδήγησαν στην κατάργηση του οθωμανικού Σουλτανάτου το 1922. Έτσι σταμάτησε να υπάρχει η Οθωμανική Αυτοκρατορία.[158]

Νεότερα χρόνια

Επεξεργασία
 
Άνθρωποι στη λεωφόρο Αναφαρταλάρ, Άγκυρα τη δεκαετία του 1950

Μόλις ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ ηγήθηκε του Τουρκικού Πολέμου της Ανεξαρτησίας ενάντια στις Συμμαχικές δυνάμεις που διαμέλισαν την πρώην Οθωμανική Αυτοκρατορία, ένωσε την τουρκική μουσουλμανική πλειοψηφία υπέρ του και την οδήγησε με επιτυχία από το 1919 έως το 1922 στην εκδίωξη των δυνάμεων κατοχής από τα εδάφη τα οποία των Τουρκικό Εθνικό Κίνημα θεωρούσε σαν πατρίδα του τουρκικού λαού.[159] Η τουρκική ταυτότητα έγινε το συνεκτικό στοιχείο των κατοίκων της Τουρκίας όταν, το 1923, υπογράφηκε η Συνθήκη της Λωζάνης και ιδρύθηκε επίσημα η Δημοκρατία της Τουρκίας. Η προεδρία του Ατατούρκ σημαδεύτηκε από μια σειρά ριζοσπαστικών πολιτικών και κοινωνικών μεταρρυθμίσεων που μετέτρεψαν την Τουρκία σε μια κοσμική, σύγχρονη δημοκρατία με αστική και πολιτική ισότητα για τις θρησκευτικές μειονότητες και τις γυναίκες. [160]

Καθ' όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του 1920 και του 1930, οι Τούρκοι, καθώς και άλλοι Μουσουλμάνοι, από τα Βαλκάνια, τη Μαύρη Θάλασσα, τα νησιά του Αιγαίου, τη Κύπρο, το σαντζάκι της Αλεξανδρέτας (Χατάι), τη Μέση Ανατολή και τη Σοβιετική Ένωση συνέχισαν να φτάνουν στην Τουρκία, οι περισσότεροι από τους οποίους εγκαταστάθηκαν στην αστική βορειοδυτική Μικρά Ασία. [161] [162] Ο κύριος όγκος αυτών των μεταναστών, γνωστών ως μουατζίρηδες, ήταν Βαλκάνιοι Τούρκοι που αντιμετώπισαν παρενοχλήσεις και διακρίσεις στις πατρίδες τους. [161] Ωστόσο, υπήρχαν ακόμη υπολείμματα τουρκικού πληθυσμού σε πολλές από αυτές τις χώρες, επειδή η τουρκική κυβέρνηση ήθελε να διατηρήσει την παρουσία των κοινοτήτων αυτών, ώστε να διατηρηθεί ο τουρκικός χαρακτήρας αυτών των γειτονικών εδαφών. [163] Ένα από τα τελευταία στάδια μετανάστευσης των Τούρκων στην Τουρκία ήταν μεταξύ των ετών 1940 και 1990 όταν περίπου 700.000 Τούρκοι έφτασαν από τη Βουλγαρία. Σήμερα, το 25 με 35% του πληθυσμού της Τουρκίας είναι απόγονοι αυτών των μεταναστών. [162]

Γεωγραφική κατανομή

Επεξεργασία

Παραδοσιακές περιοχές εποικισμού των Τούρκων

Επεξεργασία

Οι Τούρκοι είναι η μεγαλύτερη εθνότητα στη Τουρκία και αριθμούν 60 με 65 εκατομμύρια άτομα μόνο στη Τουρκία. Κατά καιρούς έχουν μεταναστεύσει διάφορα ρεύματα τουρκόφωνων πληθυσμών στη σημερινή Τουρκία, τα οποία χρονολογούνται από τις κατακτήσεις των Σελτζούκων τον 11ο αιώνα έως τις συνεχείς μεταναστεύσεις τουρκόφωνων πληθυσμών που συνεχίζονται μέχρι σήμερα (ιδίως Τούρκοι πρόσφυγες από γειτονικές χώρες, αλλά πιο πρόσφατα και οικονομικοί μετανάστες από τουρκόφωνες πρώην σοβιετικές δημοκρατίες). Υπάρχουν διάφορες μικροδιαφορές στη γλώσσα και έθιμα τα οποία διακρίνουν τους Τούρκους σε γεωγραφικές υποομάδες.[97] Για παράδειγμα, σημαντική είναι η συνεισφορά των Τούρκων της Μικράς Ασίας στο τουρκικό πολιτισμό. Αυτοί ζουν στο κεντρικό πυρήνα της ασιατικής Τουρκίας και ο πολιτισμός τους επέδρασε στην υπογράμμιση των ριζών της τουρκικής εθνικιστικής ιδεολογίας.[97] Υπάρχουν επίσης νομαδικές τουρκικές φυλές που κατάγονται απευθείας από την Κεντρική Ασία, όπως οι Γιουρούκοι.[97] Οι Τούρκοι της Μαύρης Θάλασσας έχουν μια ιδιαίτερη διάλεκτο, η οποία στερείται σε μεγάλο βαθμό την φωνηεντική αρμονία, κοινό στοιχείο των τουρκικών γλωσσών.[97] Οι απόγονοι των μουατζίρηδων (Τούρκων προσφύγων) που διέφυγαν από διωγμούς από πρώην οθωμανικά εδάφη τον δέκατο ένατο και τις αρχές του εικοστού αιώνα αποτελούν σημαντικό συστατικό της τουρκικής εθνότητας.[97] Υπάρχουν και πιο πρόσφατοι πρόσφυγες που συνέχισαν να ξεφεύγουν από διακρίσεις και διώξεις και μετά το 1950, και πιο πρόσφατα.

Αρχικά, οι μουατζίρηδες που έφτασαν στην Ανατολική Θράκη και τη Μικρά Ασία έφευγαν από πρώην οθωμανικά εδάφη που είχαν προσαρτηθεί από ευρωπαϊκές αποικιακές δυνάμεις (όπως στη Γαλλία για την Αλγερία ή στη Ρωσία για τη Κριμαία). Ωστόσο, τα μεγαλύτερα κύματα Τούρκων μεταναστών προήλθαν από τα Βαλκάνια στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα, όταν οι Βαλκανικοί Πόλεμοι οδήγησαν στην απώλεια σχεδόν ολόκληρων των Βαλκανίων για τους Τούρκους. [164] Τα μεγαλύτερα κύματα μουατζίρηδων προέρχονταν από τα Βαλκάνια (ιδιαίτερα από τη Βουλγαρία, την Ελλάδα, τη Ρουμανία και τη Γιουγκοσλαβία). Ωστόσο, σημαντικός αριθμός μεταναστών προήλθε επίσης από την Κύπρο,[165] το σαντζάκι της Αλεξανδρέτας,[165] τη Μέση Ανατολή (συμπεριλαμβανομένης της Υπεριορδανίας[165] και της Υεμένης[165]) τη Βόρεια Αφρική (όπως η Αλγερία[166] και η Λιβύη[167]) και τη Σοβιετική Ένωση (ειδικά από το Μεσχέτι).[165]

Οι Τούρκοι που παρέμειναν στα πρώην οθωμανικά εδάφη συνέχισαν να αντιμετωπίζουν διακρίσεις και διώξεις που στη συνέχεια οδήγησαν πολλούς να αναζητήσουν καταφύγιο στην Τουρκία, ιδιαίτερα οι Μεσχέτιοι Τούρκοι που απελάθηκαν σε ανατολικότερες σοβιετικές δημοκρατίες από τον Ιωσήφ Στάλιν το 1944, γιατί η Σοβιετική Ένωση σχεδίαζε να πιέσει την Τουρκία για εδαφικές παραχωρήσεις και επειδή φοβόταν τη συνεργασία τους με τη Τουρκία σε περίπτωση πολέμου με την Τουρκία. Τουρκικές μειονότητες στη Γιουγκοσλαβία (δηλ. Τούρκοι Βόσνιοι, Τούρκοι Κροάτες, Τούρκοι Κοσοβάροι, Τούρκοι Σλαβομακεδόνες, Τούρκοι Μαυροβούνιοι και Τούρκοι Σέρβοι) εγκατέλειψαν τη Γιουγκοσλαβία και έφυγαν για τη Τουρκία για να ξεφύγουν από το καθεστώς του Γιόσιπ Μπροζ Τίτο τη δεκαετία του 1950.[168] Ένα κύμα Τουρκοκύπριων κατέφυγε στη Τουρκία για να ξεφύγει από την κυπριακή διακοινοτική βία του 1955–74.[169] Οι Τούρκοι Ιρακινοί άρχισαν να μεταναστεύουν στη Τουρκία για να ξεφεύγουν από τις διακρίσεις κατά την άνοδο του αραβικού εθνικισμού στις δεκαετίες του 1950 και του 1970, και αργότερα λόγω του πόλεμου Ιράν-Ιράκ του 1980–88.[170] Οι Τούρκοι Βούλγαροι κατέφυγαν και αυτοί με τη σειρά τους για να ξεφύγουν από τις πολιτικές εκβουλγαρισμού κατά τη διάρκεια της λεγόμενης «Διαδικασίας της Αναγέννησης» υπό τον κομμουνιστή ηγεμόνα Τόντορ Ζίβκοφ τη δεκαετία του 1980.[87] Οι Τούρκοι Κοσοβάροι τράπηκαν σε φυγή προς τη Τουρκία λόγω του πόλεμου του Κοσσυφοπεδίου του 1998–99.[171]

Σήμερα, περίπου 15–20 εκατομμύρια Τούρκοι της Τουρκίας είναι απόγονοι προσφύγων από τα Βαλκάνια.[172] Υπάρχουν επίσης 1.5 εκατομμύριο Τούρκοι με καταγωγή από τη Μεσχετία [173] και πάνω από 600.000 Τούρκοι με καταγωγή από τη Κύπρο οι οποίοι ζουν στη Τουρκία.[174] Η Δημοκρατία της Τουρκίας εξακολουθεί να είναι το σίγουρο καταφύγιο για τους Τούρκους που διαφεύγουν από διώξεις και πολέμους. Για παράδειγμα, υπάρχουν περίπου 1 εκατομμύριο Σύριοι Τουρκομάνοι που ζουν στην Τουρκία λόγω του συριακού εμφυλίου πολέμου ο οποίος συνεχίζεται μέχρι σήμερα.[175]

Οι Τουρκοκύπριοι είναι απόγονοι των Οθωμανών Τούρκων που εγκαταστάθηκαν στο νησί της Κύπρου το 1571. Περίπου 30.000 Τούρκοι στρατιώτες έλαβαν γη από το κράτος μόλις εγκαταστάθηκαν στην Κύπρο, δημιουργώντας μια σημαντική τουρκική κοινότητα στο νησί. Το 1960, μια απογραφή από την κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας αποκάλυψε ότι οι Τουρκοκύπριοι αποτελούσαν το 18.2% του πληθυσμού του νησιού. [176] Ωστόσο, όταν σημειώθηκαν διακοινοτικές μάχες και εντάσεις μεταξύ των ετών 1963 και του 1974 μεταξύ Τουρκοκυπρίων και Ελληνοκυπρίων, το λεγόμενο «Κυπριακό», η ελληνοκυπριακή κυβέρνηση διεξήγαγε απογραφή το 1973, χωρίς να συμπεριλάβει τον τουρκοκυπριακό πληθυσμό. Ένα χρόνο αργότερα, το 1974, το Τμήμα Στατιστικής και Έρευνας της κυπριακής κυβέρνησης υπολόγισε ότι ο τουρκοκυπριακός πληθυσμός στη Κύπρο ήταν 118.000 άτομα, το 18.4% του πληθυσμού.[177] Ένα πραξικόπημα που έλαβε χώρα στην Κύπρο στις 15 Ιουλίου 1974 από Έλληνες και Ελληνοκύπριους υπέρ της ένωσης με την Ελλάδα (Ένωσις) ακολουθήθηκε από στρατιωτική επέμβαση της Τουρκίας, τα στρατεύματα της οποίας δημιούργησαν μια τουρκοκυπριακή οντότητα στο βορρά του νησιού.[178] Ως εκ τούτου, οι απογραφές που διενεργήθηκαν από την Κυπριακή Δημοκρατία δεν περιλαμβάνουν τον τουρκικό πληθυσμό που κατοικεί στην Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου.[177] Μεταξύ των ετών 1975 και 1981, η Τουρκία ενθάρρυνε τους πολίτες της να εγκατασταθούν στη Βόρεια Κύπρο. Έκθεση της Αμερικανικής Υπηρεσίας Πληροφοριών αναφέρει ότι υπάρχουν 200.000 Τουρκόφωνοι κάτοικοι στην Κύπρο.

Βαλκάνια

Επεξεργασία
 
Μια Τουρκάλα από τη Θεσσαλονίκη, 1917

Οι Τούρκοι διατηρούν σημαντικές κοινότητες σε ορισμένες περιοχές της Ελλάδας, της Βόρειας Μακεδονίας, του Κοσσυφοπεδίου, της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας από τότε που εγκαταστάθηκαν για πρώτη φορά εκεί οι πρόγονοι τους κατά την Οθωμανική περίοδο. Το 2022, ο τουρκικός πληθυσμός στα Βαλκάνια (εκτός Τουρκίας) ξεπερνά το 1 εκατομμύριο ανθρώπους.[179] Η πλειονότητα των Τούρκων των Βαλκανίων σκοτώθηκαν ή εκτοπίστηκαν κατά τη διάρκεια του διωγμού των μουσουλμάνων κατά τη διάρκεια της κατάρρευσης της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και έφτασαν στην Τουρκία ως μουατζίρηδες.[105][180]

Η πλειοψηφία των Ρουμελιωτών/Βαλκάνιων Τούρκων είναι απόγονοι Οθωμανών εποίκων. Ωστόσο, το πρώτο σημαντικό κύμα εγκατάστασης των Τούρκων της Μικράς Ασίας στα Βαλκάνια ανάγεται στη μαζική μετανάστευση μόνιμα εγκατεστημένων και νομάδων υπηκόων που ακολούθησαν τον σελτζούκο σουλτάνο Καϊκαούση Β΄ (γεν. 1237 – π. 1279/80), ο οποίος κατέφυγε στην αυλή του Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγου το 1262.[181]

Σημειώνεται ότι, όταν αναφέρεται π.χ. "Τούρκοι Βόσνιοι", εννοούνται οι Τούρκοι αποτελούν πολίτες, π.χ. της Βοσνίας.

Οι Τουρκαλβανοί είναι μια από τις μικρότερες τουρκικές κοινότητες στα Βαλκάνια. Μόλις η Αλβανία τέθηκε υπό Οθωμανική κυριαρχία, ο τουρκικός πληθυσμός ήταν πολύ μικρός. Ωστόσο, ορισμένοι Τούρκοι άποικοι με καταγωγή από περιοχές της Μικράς Ασίας έφτασαν το 1415–30 και τους δόθηκαν τιμαρικά κτήματα.[182] Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, η τουρκική γλώσσα ήταν η έκτη πιο ομιλούμενη γλώσσα στη χώρα (μετά τα αλβανικά, τα ελληνικά, τα σλαβομακεδονικά, τα ρομανικά και τα αρμάνικα).

Βοσνία και Ερζεγοβίνη
Επεξεργασία

Οι Τούρκοι Βόσνιοι εγκαταστάθηκαν για πρώτη φορά στη περιοχή μετά την κατάκτηση της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης από τους Τούρκους. Έτσι, οι Τούρκοι αποτελούν την αρχαιότερη εθνική μειονότητα στη χώρα.[183] Η τουρκοβοσνιακή κοινότητα συρρικνώθηκε λόγω της μαζικής μετανάστευσης στην Τουρκία όταν η Βοσνία-Ερζεγοβίνη εντάχθηκε στην Αυστροουγγαρία στα τέλη του 19ου αιώνα.[183]

Το 2003 η Κοινοβουλευτική Συνέλευση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης ενέκρινε τον «Νόμο για την Προστασία των Δικαιωμάτων των Μελών των Εθνικών Μειονοτήτων» ο οποίος προστάτευε επίσημα τις πολιτιστικές, θρησκευτικές, εκπαιδευτικές, κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές ελευθερίες της τουρκικής μειονότητας.[184]

Βουλγαρία
Επεξεργασία
 
Ποσοστό Τούρκων στη Βουλγαρία ανά επαρχία (2011)

Οι Τούρκοι της Βουλγαρίας αποτελούν τη μεγαλύτερη τουρκική κοινότητα στα Βαλκάνια καθώς και τη δεύτερη μεγαλύτερη εθνότητα (μετά τους Βουλγάρους) στη Βουλγαρία. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, αποτελούν πλειοψηφία στην επαρχία Κάρτζαλι (όπου αποτελούν το 66.2% του πληθυσμού) και στην επαρχία Ραζγκράντ (όπου αποτελούν το 50.02% του πληθυσμού). Σημαντικές μειονότητες Τούρκων υπάρχουν και στην επαρχία Σιλίστρας (όπου αποτελούν το 36.09% του πληθυσμού), στην επαρχία Ταργκόβιστε (όπου αποτελούν το 35.80% του πληθυσμού) και την επαρχία Σούμεν (όπου αποτελούν το 30.29% του πληθυσμού). Οι Τούρκοι της Βουλγαρίας υπέστησαν εθνοκαθάρσεις κατά τη διάρκεια της κατάρρευσης της Οθωμανικής αυτοκρατορίας στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα και στη συνέχεια στοχοποιήθηκαν κατά τη διαδικασία της Αναγέννησης που είχε ως στόχο να τους αφομοιώσει στον κυρίαρχο βουλγαρικό πληθυσμό.[105][185]

Κροατία και Κοσσυφοπέδιο
Επεξεργασία

Οι Τουρκοκροάτες άρχισαν να εγκαθιστώνται στην περιοχή κατά τους διάφορους Κροατοοθωμανικούς πολέμους. Παρά το γεγονός ότι αποτελούν μια μικρή μειονότητα, οι Τούρκοι συγκαταλέγονται στις 22 επίσημα αναγνωρισμένες εθνικές μειονότητες στην Κροατία.[186]

Οι Τούρκοι Κοσοβάροι είναι η τρίτη μεγαλύτερη εθνική μειονότητα στο Κοσσυφοπέδιο (μετά τους Σέρβους και τους Βόσνιους). Αποτελούν την πλειοψηφία στην πόλη και τον δήμο της Μαμούσας.

Μαυροβούνιο
Επεξεργασία

Οι Τούρκοι Μαυροβούνιοι αποτελούν τη μικρότερη τουρκική μειονότητα στα Βαλκάνια. Άρχισαν να εγκαθιστώνται στην περιοχή μετά την προσάρτηση του Μαυροβουνίου στους Τούρκους. Το 1707 δολοφονήθηκαν πολλοί Τούρκοι και γενικότερα μουσουλμάνοι οι οποίοι ζούσαν στην επικράτεια του σημερινού Μαυροβουνίου. Αυτό το πρώιμο παράδειγμα εθνοκάθαρσης χαρακτηρίζεται από το επικό ποίημα Το Στεφάνι του Βουνού (1846).[187] Μετά την αποχώρηση των Οθωμανών, η πλειοψηφία των εναπομεινάντων Τούρκων μετανάστευσε στην Κωνσταντινούπολη και τη Σμύρνη.[188] Σήμερα, οι εναπομείναντες Τούρκοι Μαυροβούνιοι ζουν κυρίως στην παραλιακή πόλη Μπαρ.

Βόρεια Μακεδονία
Επεξεργασία

Οι Τούρκοι Σλαβομακεδόνες αποτελούν τη δεύτερη μεγαλύτερη τουρκική κοινότητα στα Βαλκάνια καθώς και τη τρίτη μεγαλύτερη εθνότητα στη Βόρεια Μακεδονία. Αποτελούν πλειοψηφία στον Δήμο Τσεντάρ Ζούπα και τον Δήμο Πλάσνιτσας. Παράλληλα αποτελούν σημαντικές μειονότητες στους δήμους Μαυρόβου και Ροστούσας, Δήμος Στουντενίτσανης, Ντόλνενι Καρμπίντσι και Βασίλεβο.

Ρουμανία
Επεξεργασία

Οι Τούρκοι Ρουμάνοι ζουν κυρίως στη Βόρεια Δοβρουτσά. Μόνο στο Ντομπρομίρ στην επαρχία Κωνστάντζας οι Τούρκοι εξακολουθούν να αποτελούν πλειοψηφία. Ιστορικά, οι Τούρκοι στη Ρουμανία αποτελούσαν πλειοψηφία και σε άλλες περιοχές, όπως στο νησί Άντα Καλέ το οποίο βυθίστηκε για να δημιουργηθεί ο υδροηλεκτρικός σταθμός Σιδηρά Πύλη Α΄.

Οι Τούρκοι Σέρβοι έχουν συνεχή παρουσία στη Σερβία από τότε που ξεκίνησε η Οθωμανική κατάκτηση της Σερβίας. Παραδοσιακά ζούσαν στις αστικές περιοχές της Σερβίας. Το 1830, όταν παραχωρήθηκε αυτονομία στο Πριγκιπάτο της Σερβίας, οι περισσότεροι Τούρκοι μετανάστευσαν ως «μουατζίρηδες» (πρόσφυγες) στην Οθωμανική Τουρκία και μέχρι το 1862 οι περισσότεροι από τους εναπομείναντες Τούρκους της Σερβίας εγκατέλειψαν την Κεντρική Σερβία, συμπεριλαμβανομένων 3.000 Τούρκων που ζούσαν στο Βελιγράδι.[189] Σήμερα, οι λίγοι Τούρκοι που έχουν απομείνει στη χώρα ζουν στο Βελιγράδι και στο Σαντζάκι.

Καύκασος

Επεξεργασία
Αζερμπαϊτζάν
Επεξεργασία

Οι Τούρκοι του Αζερμπαϊτζάν άρχισαν να εγκαθιστρώνται στο σημερινό Αζερμπαϊτζάν κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας στο Αζερμπαϊζάν (μεταξύ των ετών 1578 και 1603). Το 1615, ο ηγεμόνας των Σαφαβίδων, Σάχης Αμπάς Α΄, είχε ήδη ενισχύσει την παρουσία των Σαφαβιδών στη περιοχή και στη συνέχεια απέλασε χιλιάδες ανθρώπους από το Αζερμπαϊτζάν.[190] Το 1998, 19.000 από τους Τούρκους κατοίκους του Αζερμπαϊτζάν είχαν καταγωγή από τους αρχικούς αποίκους της περιόδου 1578-1603. Αν και η τουρκική γλώσσα μοιάζει πολύ με τα αζερικά, σε βαθμό που δεν χρειάζονται υπότιτλοι ή διδασκαλία για να γίνει κατανοητή η γλώσσα του ενός από τον ομιλητή της άλλης, οι Τούρκοι είναι διακριτή ομάδα από την υπόλοιπη αζερική κοινωνία επειδή ασκούν το σουνιτικό Ισλάμ (και όχι το σιιτικό Ισλάμ που είναι η κυρίαρχη μορφή του Ισλάμ στη χώρα).[191]

Από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η τουρκική κοινότητα του Αζερμπαϊτζάν έχει αυξηθεί σημαντικά λόγω του μεγάλου κύματος Μεσχέτιων Τούρκων προσφύγων που έφτασαν στο Αζερμπαϊτζάν λόγω των μετεγκαταστάσεων τους κατά την Σοβιετική κυριαρχία.

Οι Τούρκοι άρχισαν να εγκαθιστώνται στην Αμπχαζία κατά τον δέκατο έκτο αιώνα όταν η περιοχή έπεσε στον έλεγχο των Οθωμανών.[192] Σήμερα, υπάρχουν Τούρκοι που συνεχίζουν να ζουν στην περιοχή και υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες τούρκοι αμπχαζικής καταγωγής στη Τουρκία.[193]

Πριν την κατάκτηση της Μεσχετίας από τους Οθωμανούς, εκατοντάδες χιλιάδες Τούρκοι εισβολείς είχαν εγκατασταθεί στην περιοχή ήδη από τον δέκατο τρίτο αιώνα.[194] Εκείνη την εποχή, η κύρια πόλη της περιοχής, η Αχαλτσίχα, αναφέρεται σε ιστορικές πηγές με το τουρικκής προέλευσης όνομα «Ακσικά», το οποίο σημαίνει «Λευκό Φρούριο». Από εκεί προέρχεται και ο χαρακτηρισμός των Τούρκων της περιοχής ως Τούρκοι Αχίσκα.[194] Οι τοπικοί ηγέτες έλαβαν τον τουρκικό τίτλο "αταμπέκ" από τον οποίο προήλθε το όνομα ενός εκ των τεσσάρων βασιλείων της Γεωργίας κατά τον 15ο αιώνα (συγκεκριμένα, του βασιλείου Σάμτσχε-Σααταμπάγκο). Μια πηγή γράφει ότι η γη των Αταμπέκ ονομάζεται Σάμτσχε [Μεσχετία]".[194] Το 1555 οι Οθωμανοί κατέκτησαν το δυτικό τμήμα της Μεσχετίας σύμφωνα με τους όρους που έθεσε η Ειρήνη της Αμάσειας, ενώ οι Σαφαβίδες κατέλαβαν το ανατολικό τμήμα της Μεσχετίας.[195] Στη συνέχεια, το 1578 οι Οθωμανοί επιτέθηκαν στην περιοχή που βρισκόταν υπό τον έλεγχο των Σαφαβιδών. Αυτή η εισβολή ήταν και η αιτία που ξεκίνησε τον Οθωμανοσαφαβιδικό Πόλεμο (1578-1590). Η Μεσχετία εξασφαλίστηκε για τους Οθωμανούς το 1639 μετά από μια συνθήκη ειρήνης που υπέγραψε η αυτοκρατορία με το Ιράν και έβαλε τέλος στις ιρανικές προσπάθειες για την κατάληψη της περιοχής από το Ιράν. Με την άφιξη περισσότερων Τούρκων αποικιστών, η τουρκική κοινότητα της περιοχής αυξήθηκε σημαντικά.[196]

Ωστόσο, όταν οι Οθωμανοί έχασαν τον έλεγχο της περιοχής το 1833, πολλοί Μεσχέτιοι Τούρκοι μετανάστευσαν στην Τουρκία. Οι μεταναστεύσεις των Τούρκων της Μεσχετίας προς την Τουρκία συνεχίστηκαν και όταν ξέσπασε ο Ρωσοτουρκικός Πόλεμος (1877–1878) και η Επανάσταση των Μπολσεβίκων (1917), και συνέχισαν μετά την ενσωμάτωση της Γεωργίας στη Σοβιετική Ένωση.[196] Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ορισμένοι Τούρκοι της Μεσχετίας μετεγκαταστάθηκαν επίσης σε άλλες παραμεθόριες περιοχές της ΕΣΣΔ, και όσοι παρέμειναν στη Γεωργία έγιναν στόχος των εκστρατειών σοβιετοποίησης.[196] Στη συνέχεια, κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η σοβιετική διοίκηση ξεκίνησε μια μαζική απέλαση των 115.000 Μεσχέτιων Τούρκων που είχαν απομείνει στη περιοχή το 1944, [197] αναγκάζοντάς τους να μετεγκατασταθούν σε άλλες περιοχές του Καυκάσου και στις σοβιετικές δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας.[196]

Έτσι, σήμερα εκατοντάδες χιλιάδες Μεσχέτιοι Τούρκοι βρίσκονται διασκορπισμένοι στα μετασοβιετικά κράτη (ιδιαίτερα στο Καζακστάν, το Αζερμπαϊτζάν, τη Ρωσία, το Κιργιστάν, το Ουζμπεκιστάν και την Ουκρανία). Επιπλέον, πολλοί έχουν εγκατασταθεί στην Τουρκία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι προσπάθειες επαναπατρισμού τους στη Γεωργία είχαν ως αποτέλεσμα οι γεωργιανές αρχές να λάβουν αιτήσεις που κάλυπταν 9.350 άτομα εντός της διετούς περιόδου υποβολής αιτήσεων επανεγκατάστασης των Μεσχέτιων Τούρκων στη Γεωργία (μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2010).[198]

 
Μια ιρακινή Τουρκομάνισσα με παραδοσιακή τουρκική φορεσιά.

Μέση Ανατολή

Επεξεργασία

Οι Τούρκοι, γνωστοί και με την ονομασία Ιρακινοί Τουρκομάνοι, είναι η τρίτη μεγαλύτερη εθνότητα στο Ιράκ (δηλαδή μετά τους Κούρδους). Η πλειοψηφία των Τούρκων του Ιράκ είναι απόγονοι Οθωμανών εποίκων (π.χ. στρατιώτες, έμποροι και δημόσιοι υπάλληλοι) οι οποίοι μεταφέρθηκαν στο Ιράκ από τη Μικρά Ασία.[199] Σήμερα, οι περισσότεροι Τουρκομάνοι του Ιράκ ζουν σε μια περιοχή που ονομάζεται Τουρκμενελία, η οποία εκτείνεται από τα βορειοδυτικά προς τα ανατολικά με κατεύθυνση προς το κέντρο του Ιράκ. Το Κιρκούκ θεωρείται πολιτιστική πρωτεύουσα των Τούρκων του Ιράκ.

Ιστορικά, οι μεταναστεύσεις των Τούρκων στο Ιράκ χρονολογούνται από τον 7ο αιώνα, όταν Τούρκοι εντάχθηκαν στους Ομεϋαδικούς στρατούς του Ούμπαϊντ Αλάχ ιμπν Ζιγιάντ. Χιλιάδες τουρκομάνοι πολεμιστές έφτασαν στη περιοχή κατά τη βασιλεία των Αββασιδών. Ωστόσο, οι περισσότεροι από αυτούς τους Τούρκους εξαραβίστηκαν και αφομοιώθηκαν από τους ντόπιους.[199] Η επόμενη μεγάλης κλίμακας μετανάστευση συνέβη στην εποχή των Σελτζούκων μετά την εισβολή του σουλτάνου Τουγρούλ Μπέη στη περιοχή το 1055.[199] Τα επόμενα 150 χρόνια, οι Σελτζούκοι Τούρκοι εγκατέστησαν μεγάλες Τουρκμενικές κοινότητες κατά μήκος των πολυτιμότερων εμπορικών διαδρομών στο βόρειο Ιράκ.[200] Ωστόσο, το μεγαλύτερο κύμα μετανάστευσης Τούρκων στην επικράτεια του σημερινού Ιράκ σημειώθηκε στους τέσσερις αιώνες της Τουρκοκρατίας στο Ιράκ (1535–1919).[199][201] Το 1534, ο Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής εξασφάλισε την προσάρτηση της Μοσούλης στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Η Μοσούλη έγινε έδρα ενός εγιαλετίου. Οι Οθωμανοί ενθάρρυναν τη μετανάστευση κατοίκων από τη Μικρά Ασία και την εγκατάσταση Τούρκων κατά μήκος του βόρειου Ιράκ.[202] Μετά από 89 χρόνια ειρήνης, ο Οθωμανοσαφαβιδικός Πόλεμος (1623-1639) ήταν ο πόλεμος κατά τον οποίο ο Μουράτ Δ΄ ανακατέλαβε τη Βαγδάτη. Παράλληλα με την ερπιτυχή έκβαση για τους Οθωμανούς του πολέμου αυτού εξασφαλίστηκε η παραμονή του Ιράκ, γεγονός το οποίο είχε ως αποτέλεσμα τη συνεχή εισροή Τούρκων εποίκων μέχρι το τέλος της οθωμανικής κυριαρχίας το 1919.[200][200][201][203]

Μετά την ίδρυση της Δημοκρατίας της Τουρκίας το 1923, οι Τουρκομάνοι του Ιράκ αρχικά επιδίωξαν την ένταξη του Βιλαετίου της Μοσούλης στη Τουρκία.[201] Ωστόσο, συμμετείχαν στις εκλογές για τη Συντακτική Συνέλευση υπό την προϋπόθεση της διατήρησης του τουρκικού χαρακτήρα στη διοίκηση του Κιρκούκ και την αναγνώριση της τουρκικής ως επίσημης γλώσσας της περιοχής, καθώς εκατοντάδες χιλιάδες Τούρκοι αποτελούσαν πλέον μέρος του βρετανικού προτεκτοράτου του Ιράκ (όπως και το Κιρκούκ).[204] Αν και οι Τούρκοι αναγνωρίστηκαν ως συστατική οντότητα του Ιράκ, μαζί με τους Άραβες και τους Κούρδους, στο σύνταγμα του 1925, οι Τουρκομάνοι του Ιράκ δεν έλαβαν την ίδια επίσημη αναγνώριση.[201] Στη συνέχεια, οι Τουρκομάνοι του Ιράκ άρχισαν να δέχονται ολοένα και περισσότερες διακρίσεις από τις πολιτικές διαδοχικών καθεστώτων (π.χ. οι σφαγές του Κιρκούκ το 1923, το 1947, το 1959 και το 1979). Το Κόμμα Μπάαθ συνέχισε τις διακρίσεις κατά των μη Αράβων που ζούσαν στο Ιράκ.[201]

Έτσι, η θέση των Τουρκομάνων του Ιράκ έχει αλλάξει. Ενώ μέχρι το 1919 αποτελούσαν την εθνότητα που είχε τα περισσότερα προνόμια και την ηγετική θέση στη περιοχή έγιναν μια μειονότητα που υφίσταται όλο και περισσότερες διακρίσεις.[201] Οι πολιτικές εθνικής, πολιτιστικής και γλωσσικής αραβοποίησης και κουρδοποίησης των κατοίκων οδήγησαν πολλούς Τουρκομάνους του Ιράκ να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους και. Οι Τουρκομάνοι βίωσαν διώξεις, τρομοκρατία ακόμη και εθνοκαθάρσεις.[205] Κατά συνέπεια, πολλοί Τουρκομάνοι του Ιράκ κατέφυγαν στην Τουρκία, ενώ υπάρχει επίσης αυξανόμενη μετανάστευση στη Δυτική Ευρώπη (ιδιαίτερα στη Δανία, τη Γερμανία, την Ολλανδία, τη Σουηδία και το Ηνωμένο Βασίλειο) καθώς και στον Καναδά, τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία.

Αίγυπτος
Επεξεργασία

Οι Τούρκοι Αιγύπτιοι είναι ως επί το πλείστον απόγονοι Τούρκων εποίκων που έφτασαν στη περιοχή κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας στην Αίγυπτο (1517–1867 και 1867–1914). Ωστόσο, με εξαίρεση τους Φατιμίδες, από τους Τουλουνίδες (868–905) μέχρι το 1952 η Αίγυπτος κυβερνήθηκε είτε από άτομα τουρκικής καταγωγής είτε από άτομα που είχαν μεγαλώσει σύμφωνα με τις παραδόσεις του τουρκικού κράτους.[206] Ως εκ τούτου, κατά τη διάρκεια της ύπαρξης του σουλτανάτου των Μαμελούκων, οι αραβικές πηγές δείχνουν ότι το κράτος των Μπαχρί αυτοαποκαλούταν Κράτος των Τούρκων.[207][208] Ωστόσο, η οθωμανική κληρονομιά είναι το κύριο κίνητρο για τη διατήρηση του τουρκικού πολιτισμού στην Αίγυπτο, ο οποίος παραμένει επιδραστικός μέχρι σήμερα.[209]

Οι Τουρκομάνοι του Λιβάνου αποτελούν μία από τις βασικές εθνότητες του Λιβάνου. Η κυριαρχία αρκετών τουρκογενών δυναστειών στη περιοχή οδήγησε στη μετανάστευση τουρκόφωνων προς τον Λίβανο επί Τουλουνιδών (868–905), Ιχσιδίδων (935–969), Σελτζούκων (1037–1194), Μαμελούκων (1291–1515), αλλά και κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας (1516–1918) στο Λίβανο. Σήμερα, το μεγαλύτερο μέρος της τουρκολιβανέζικης κοινότητας κατάγεται από τους Οθωμανούς εποίκους στον Λίβανο με καταγωγή από τη Μικρά Ασία. Ωστόσο, με την παρακμή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας τον 19ο αιώνα, τουρκικές μειονότητες από άλλες περιοχές βρήκαν καταφύγιο στον Οθωμανικό Λίβανο (όπως οι Τούρκοι της Αλγερίας μετά τη γαλλική κατάκτηση της Βόρειας Αφρικής το 1830,[210] και οι Τουρκοκρητικοί το 1897 λόγω αναταραχών στην Ελλάδα και τη Κρήτη).

Οι τουρκόφωνοι Σύροι Τουρκομάνοι αποτελούν τη τρίτη μεγαλύτερη εθνότητα στη Συρία (μετά τους Άραβες και τους Κούρδους).[94] Ωστόσο, ορισμένες εκτιμήσεις υποστηρίζουν ότι εάν ληφθούν υπόψη οι αραβοποιημένοι Τούρκοι που δεν μιλούν πλέον τουρκικά, τότε αποτελούν συλλογικά τη δεύτερη μεγαλύτερη εθνότητα στη Συρία μετά τους Άραβες.[94] Η πλειοψηφία των Σύριων Τουρκομάνων είναι απόγονοι Τούρκων εποίκων από τη Μικρά Ασία που έφτασαν στην περιοχή κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας (1516–1918). Σήμερα, ζουν κυρίως σε περιοχές κοντά στα σύνορα Συρίας-Τουρκίας. Δηλαδή ζουν κυρίως σε μια περιοχή που ξεκινά από τις επαρχίες Ιντλίμπ και Χαλεπίου και καταλήγει στο Κυβερνείο της Ράκας. Πολλοί κατοικούν επίσης στις ορεινές περιοχές γύρω από τη Λατάκια και στην ίδια τη πόλη, στο Χομς και τις παραπλήσιες περιοχές. Υπάρχουν Τουρκομάνοι που ζουν στη Χάμα, τη Δαμασκό, αλλά και στις περιοχές Νταράα (η οποία συνορεύει με την Ιορδανία ) και Κουνέιτρα (η οποία συνορεύει με το Ισραήλ).[94]

Οι μεταναστεύσεις τουρκικών πληθυσμών στη Συρία ξεκίνησαν τον 11ο αιώνα, ειδικά αφότου οι Σελτζούκοι Τούρκοι άνοιξαν το δρόμο για τη μαζική μετανάστευση Τούρκων νομάδων μόλις κατέλαβαν τη βόρεια Συρία το 1071 και αφού κατέλαβαν τη Δαμασκό το 1078 και το Χαλέπι το 1086 [211] Μέχρι τον 12ο αιώνα η τουρκογενής δυναστεία των Ζενγκίδων συνέχισε να εγκαθιστά Τουρκομάνους στο Χαλέπι με στόχο να επανδρώσει τη περιοχή με αρκετούς μουσουλμάνους για να αντιμετωπίσει τις επιθέσεις των Σταυροφόρων.[212] Οι μεταναστεύσεις τουρκόφωνων πληθυσμών συνεχίστηκαν και όταν οι Μαμελούκοι κατέλαβαν τη Συρία το 1260. Ωστόσο, οι πυκνότερες μεταναστεύσεις Τουρκικών πληθυσμών στη περιοχή σημειώθηκαν μετά την κατάκτηση της Συρίας από τον Οθωμανό σουλτάνο Σελίμ Α΄ το 1516. Η τουρκική μετανάστευση από τη Μικρά Ασία στην Οθωμανική Συρία συνέχισε αδιάκοπα για σχεδόν 400 χρόνια, έως ότου έληξε η οθωμανική κυριαρχία το 1918 [213]

Το 1921 η Συνθήκη της Άγκυρας έθεσε την περιοχή της Αλεξανδρέτας (η οποία σήμερα ανήκει στην τουρκική επαρχία Χατάι) στη κατοχή της γαλλικής εντολής της Συρίας σαν αυτόνομη περιοχή. Το άρθρο 7 όριζε ότι η τουρκική γλώσσα θα λάμβανε επίσημης αναγνώρισης.[214] Ωστόσο, μόλις η Γαλλία ανακοίνωσε ότι θα χορηγούσε πλήρη ανεξαρτησία στη Συρία, ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ ζήτησε να δοθεί το ίδιο καθεστώς και στην Αλεξανδρέττα. Κατά συνέπεια, ιδρύθηκε το κράτος του Χατάι ιδρύθηκε το 1938 και στη συνέχεια ζήτησε από την κυβέρνηση της Άγκυρας να ενταχθεί στη Δημοκρατία της Τουρκίας. Η Γαλλία συμφώνησε στην ένταξη του Χατάι στη Τουρκία στις 23 Ιουλίου 1939.[215]

Στη συνέχεια, εξαιτίας των πολιτικών αραβοποίησης των κατοίκων τα ονόματα των τουρκικών χωριών στη Συρία άλλαξαν με αραβικά και ορισμένες περιοχές με πλειοψηφία Τούρκων εθνικοποιήθηκαν και επανοικίστηκαν με Άραβες κοντά στα τουρκικά σύνορα.[216] Μεταξύ των ετών 1945 και 1953 πολλοί Τουρκομάνοι της Συρίας εγκατέλειψαν τη Συρία. Πολλοί από αυτούς εγκαταστάθηκαν σε περιοχές της νότιας Τουρκίας.[217] Από τον Συριακό Εμφύλιο Πόλεμο (2011–σήμερα) και έπειτα πολλοί Σύριοι Τουρκομάνοι έχουν εκτοπιστεί σε άλλες περιοχές της Συρίας και πολλοί έχουν ζητήσει άσυλο στην Τουρκία, την Ιορδανία, τον Λίβανο και το βόρειο Ιράκ,[218] καθώς και σε πολλές χώρες της Δυτικής Ευρώπης [219] και την Αυστραλία.

Οι Οθωμανοί κατέλαβαν την Αλγερία το 1515 και τη Τυνησία το 1534 (αλλά η Τυνησία εντάχθηκε πλήρως στην αυτοκρατορία το 1574) και άρχισαν να εγκαθιστούν Τούρκους στη περιοχή, ιδιαίτερα στις παραθαλάσσιες πόλεις και τα περίχωρά τους. Μόλις αυτές οι περιοχές έπεσαν στους Γάλλους, οι Γάλλοι κατέταξαν τους πληθυσμούς των αποικιών τους σε δύο ομάδες (Άραβες και Βερβέρους) παρά το γεγονός ότι αυτές οι χώρες είχαν ποικιλόμορφους πληθυσμούς. Είχαν επίσης Τούρκους και Κουλουγλίδες κατοίκους, δηλαδή άτομα με μερική τουρκική καταγωγή.

Σύμφωνα με το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ «ο πληθυσμός της Αλγερίας [είναι] ένα μείγμα [ανθρώπων] αραβικής, βερβερικής και τουρκικής καταγωγής».[220] Εν τω μεταξύ, το Υπουργείο Εξωτερικών της Αυστραλίας ανέφερε ότι η Αλγερία (και η Τυνησία) περιλαμβάνουν ένα "ισχυρό τουρκικό στοιχείο".[221] Σήμερα, οι τουρκικές οικογένειες στην Αλγερία συνεχίζουν να ασκούν την Ισλαμική σχολή Χαναφί (σε αντίθεση με τους Άραβες και τους Βερβέρους που ασκούν τη σχολή Μαλίκι). Επιπλέον, πολλοί διατηρούν τουρκικά επώνυμα — τα οποία εκφράζουν ως επί το πλείστον προέλευση ή τουρκική καταγωγή από τη Μικρά Ασία.[222][223]

Οι Τούρκοι Λίβυοι αποτελούν τη τρίτη μεγαλύτερη εθνότητα στη Λιβύη (μετά τους Άραβες και τους Βέρβερους) και ζουν κυρίως στη Μισράτα, την Τρίπολη, τη Ζαουίγια, τη Βεγγάζη και τη Ντέρνα.[101] Ορισμένοι Τούρκοι Λίβυοι ζουν σε πιο απομακρυσμένες περιοχές της χώρας (π.χ. στη τουρκική γειτονιά Χάι αλ-Ατράκ στο Αουμπαρί).[224] Είναι απόγονοι Τούρκων εποίκων που τους δόθηκαν κίνητρα να μεταναστεύσουν από τη Μικρά Ασία στη Λιβύη κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας στη Λιβύη που διήρκεσε μεταξύ 1555 και 1911.[225]

Σήμερα, η πόλη Μισράτα θεωρείται το «κύριο κέντρο της τουρκικής κοινότητας στη Λιβύη».[226] Συνολικά, οι Τούρκοι αποτελούν περίπου τα δύο τρίτα (περίπου 270.000[227]) των 400.000 κατοίκων της Μισράτα.[227] Κατά συνέπεια, από τότε που ξέσπασε ο εμφύλιος πόλεμος στη Λιβύη το 2011, η Μισράτα έγινε «το προπύργιο της λιβυκής αντίστασης» και οι Τούρκοι Λίβυοι έπαιξαν εξέχουσα θέση στον πόλεμο.[167] Το 2014, ένας πρώην αξιωματικός του Μουαμάρ Καντάφι ανέφερε στους Τάιμς της Νέας Υόρκης ότι ο εμφύλιος πόλεμος ήταν τώρα μια «διαμάχη εθνοτήτων» μεταξύ αραβικών (όπως οι Ζιντανί) και τουρκικών φυλών (όπως οι Μισράτιοι), καθώς και ενάντια στους Βέρβερους και τους Κιρκάσιους.[228]

Ο πληθυσμός της Τυνησίας αποτελείται «κυρίως από ανθρώπους αραβικής, βερβερικής και τουρκικής καταγωγής».[229] Οι Τούρκοι Τυνήσιοι άρχισαν να εγκαθιστώνται στην περιοχή το 1534. Περίπου 10.000 Τούρκοι στρατιώτες αποβιβάστηκαν στη Τυνησία όταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία ανταποκρίθηκε στις εκκλήσεις των κατοίκων της Τυνησίας που ζήτησαν τη βοήθεια των Τούρκων επειδή επικρατούσε μια φήμη ότι οι Ισπανοί θα εισέβαλαν στη χώρα.[230] Όσο η Τυνησία ανήκε στην Οθωμανική αυτοκρατορία, η τουρκική κοινότητα κυριάρχησε στην πολιτική ζωή της Τυνησίας για αιώνες. Ως αποτέλεσμα, η εθνική σύσταση της Τυνησίας άλλαξε σημαντικά με τη συνεχή μετανάστευση Τούρκων από τη Μικρά Ασία και αλλού, κύμα που διήρκεσε πάνω από 300 χρόνια. Επιπλέον, ορισμένοι Τούρκοι παντρεύτηκαν ντόπιους και οι άρρενες απόγονοί τους ονομάζονται «Κουλουγλίδες ».[231]

Σύγχρονη διασπορά

Επεξεργασία

Η σύγχρονη μετανάστευση Τούρκων στη Δυτική Ευρώπη ξεκίνησε με τους Τουρκοκύπριους που μετανάστευσαν στο Ηνωμένο Βασίλειο στις αρχές της δεκαετίας του 1920, όταν η Βρετανική Αυτοκρατορία προσάρτησε την Κύπρο το 1914 και οι κάτοικοι της Κύπρου έγιναν υπήκοοι του βρετανικού Στέμματος. Ωστόσο, η έξοδος των Τουρκοκυπρίων από το νησί τους αυξήθηκε σημαντικά τις δεκαετίες του 1940 και του 1950 λόγω της σύγκρουσης στην Κύπρο. Αντίθετα, το 1944, Τούρκοι που εκτοπίστηκαν βίαια από τη Μεσχετία της Γεωργίας κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου (οι Τούρκοι της Μεσχετίας) εγκαταστάθηκαν στην Ανατολική Ευρώπη (ιδιαίτερα στη Ρωσία και την Ουκρανία). Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, η μετανάστευση ανθρώπων από την Τουρκία με κατεύθυνση τη Δυτική και Βόρεια Ευρώπη αυξήθηκε σημαντικά όταν Τούρκοι «φιλοξενούμενοι εργάτες» άρχισαν να μετακομίζουν σε χώρες της βόρειας Ευρώπης στο πλαίσιο μιας «Συμφωνίας Εξαγωγών Εργασίας» με τη Γερμανία το 1961. Η συμφωνία αυτή ακολουθήθηκε από παρόμοιες συμφωνίες με την Ολλανδία, το Βέλγιο και την Αυστρία το 1964, τη Γαλλία το 1965. και τη Σουηδία το 1967.[232] [233] [234] Πιο πρόσφατα, Τούρκοι από τη Βουλγαρία, Τούρκοι από τη Ρουμανία και Τούρκοι της Δυτικής Θράκης έχουν επίσης μεταναστεύσει στη Δυτική Ευρώπη.

Το 1997 ο καθηγητής Σερβέτ Μπαϊράμ και η Καθηγήτρια Μπάρμπαρα Σέλς έγραψαν ότι 10 εκατομμύρια Τούρκοι ζούσαν στη Δυτική Ευρώπη και στα Βαλκάνια (εξαιρουμένης της Κύπρου και της Τουρκίας).[235] Το 2010, ο Μπόρις Χαρκόφσκι από το Κέντρο Εθνοτικών και Πολιτικών Επιστημονικών Μελετών έγραψε ότι στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ζούσαν έως και 15 εκατομμύρια Τούρκοι.[236] Σύμφωνα με τον δρ. Αράξ Πασαγιάν, το 2012 ζούσαν 10 εκατομμύρια «τούρκοι ευρωπαϊκής καταγωγής» στη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ολλανδία και το Βέλγιο.[237] Ωστόσο, υπάρχουν επίσης σημαντικές τουρκικές κοινότητες στην Αυστρία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ελβετία, την Ιταλία, το Λίχτενσταϊν, τις Σκανδιναβικές χώρες και τα μετασοβιετικά κράτη.

Το 2020, οι Τούρκοι στη Γερμανία ανέρχονταν μεταξύ 4 και 7 εκατομμυρίων (δηλαδή αποτελούσαν το 5–9% του πληθυσμού της Γερμανίας). [238] [239] Περίπου 2 εκατομμύρια Τούρκοι ζουν στο Βερολίνο,[240] και η γερμανική πρωτεύουσα είναι η πόλη με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση Τούρκων εκτός Τουρκίας.[241]

Στην απογραφή του 2000, 117.575 Αμερικανοί δήλωσαν Τούρκοι.[242] Ωστόσο, ο πραγματικός αριθμός των Τουρκοαμερικανών είναι πολύ μεγαλύτερος με τους περισσότερους να επιλέγουν να μην δηλώσουν στην απογραφή ότι είναι Τούρκοι. Έτσι, οι Τουρκοαμερικανοί έχουν θεωρηθεί ως μια κοινότητα «δύσκολο να καταμετρηθεί με ακρίβεια».[243] Το 1996 ο καθηγητής Τζον Τζ. Γκραμπόφσκι είχε υπολογίσει τον αριθμό των Τούρκων στις ΗΠΑ σε 500.000 άτομα.[244] Μέχρι το 2009, είχαν αυξηθεί και στις ΗΠΑ σύμφωνα με νεότερη εκτίμηση ζούσαν 850.000 έως 900.000 Τούρκοι.[245] Πιο πρόσφατα, το 2012, ο Υπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ, Τζον Μπράισον, δήλωσε ότι πάνω από 1 εκατομμύριο Τούρκοι ζούσαν στς ΗΠΑ. Οι μεγαλύτερες κοινότητες Τουρκοαμερικανών βρίσκονται στη Νέα Υόρκη και στο Ρότσεστερ της Νέας Υόρκης, στην Ουάσινγκτον και το Ντιτρόιτ. Επιπλέον, οι Τούρκοι της Νότιας Καρολίνας, είναι μια αγγλοποιημένη και απομονωμένη κοινότητα που αυτοπροσδιορίζεται ως τουρκική και ζει στην Κομητεία Σάμτερ στη νότια Καρολίνα για περισσότερα από 200 χρόνια.[246]

Όσον αφορά την τουρκοκαναδική κοινότητα, η Στατιστική Υπηρεσία του Καναδά αναφέρει ότι 63.955 Καναδοί στην απογραφή του 2016 δήλωσαν Τούρκοι, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που δήλωσαν περισσότερες από μία καταγωγές.[247] Ωστόσο, ο Καναδός Πρέσβης στην Τουρκία, Κρις Κούτερ, ανέφερε ότι υπήρχαν πάνω από 100.000 Τουρκοκαναδοί το 2018. Η πλειονότητα των Τουρκοκαναδών ζει στο Οντάριο, κυρίως στο Τορόντο, και υπάρχει επίσης μια αρκετά μεγάλη τουρκική κοινότητα στο Μόντρεαλ του Κεμπέκ.

Πολλοί Τούρκοι άρχισαν να μεταναστεύουν στην Αυστραλία από τα τέλη της δεκαετίας του 1940 και έπειτα, όταν οι Τουρκοκύπριοι άρχισαν να εγκαταλείπουν το νησί της Κύπρου για οικονομικούς λόγους και στη συνέχεια, κατά τη διάρκεια της κυπριακής σύγκρουσης, για πολιτικούς λόγους, σηματοδοτώντας την αρχή μιας τάσης μετανάστευσης Τουρκοκυπρίων στην Αυστραλία.[248] Η τουρκοκυπριακή κοινότητα ήταν η μόνη μουσουλμανική κοινότητα που ήταν αποδεκτή στην Αυστραλία με βάση την πολιτική της Λευκής Αυστραλίας.[249] Πολλοί από αυτούς τους πρώτους μετανάστες βρήκαν δουλειά δουλεύοντας σε εργοστάσια, στα χωράφια ή στην κατασκευή των εθνικών υποδομών της Αυστραλίας.[250] Το 1967, οι κυβερνήσεις της Αυστραλίας και της Τουρκίας υπέγραψαν συμφωνία επιτρέποντας στους Τούρκους πολίτες να μεταναστεύσουν στην Αυστραλία. Πριν από αυτή τη συμφωνία μετανάστευσης, υπήρχαν λιγότεροι από 3.000 Αυστραλοί τουρκικής καταγωγής. [251] Σύμφωνα με το Αυστραλιανό Γραφείο Στατιστικής, σχεδόν 19.000 Τούρκοι μετανάστες έφτασαν στην Αυστραλία από το 1968 έως το 1974. Αυτοί οι νεοαφιχθέντες Τούρκοι στην Αυστραλία κατάγονταν ως επί το πλείστον από αγροτικές περιοχές της Τουρκίας, ενώ περίπου το 30% ήταν ειδικευμένοι και το 70% ήταν ανειδίκευτοι εργάτες. [252] Ωστόσο, αυτή η αναλογία άλλαξε σημαντικά στη δεκαετία του 1980, όταν ο αριθμός των ειδικευμένων Τούρκων που υπέβαλαν αίτηση για να εισέλθουν στην Αυστραλία αυξήθηκε σημαντικά. [252] Τα επόμενα 35 χρόνια ο τουρκικός πληθυσμός στην Αυστραλία αυξήθηκε σε σχεδόν 100.000 άτομα. Η πλειοψηφία της τουρκικής κοινότητας στην Αυστραλία εγκαταστάθηκε στη Βικτώρια, κυρίως στα βορειοδυτικά προάστια της Μελβούρνης. Σύμφωνα με την Αυστραλιανή Απογραφή του 2006, 59.402 άτομα δήλωσαν τουρκική καταγωγή.[253] Ωστόσο, αυτό το νούμερο δεν φανερώνει το πραγματικό μέγεθος της τουρκοαυστραλιανής κοινότητας καθώς υπολογίζεται ότι μεταξύ 40.000 και 120.000 Τουρκοκύπριοι[254][255][256][257] και 150.000 έως 200.000 Τούρκοι από την Τουρκία[258][259] ζουν στην Αυστραλία. Επιπλέον, στην Αυστραλία ζουν και Τούρκοι οι οποίοι δεν κατάγονται από κάποια από τις δύο προαναφερθείσες περιοχές, δηλαδή Τούρκοι που κατάγονται από τη Βουλγαρία,[260] την Ελλάδα,[261] το Ιράκ,[262] και τη Βόρεια Μακεδονία.[261]

Κεντρική Ασία

Επεξεργασία

Λόγω της διαταγής εκτοπισμού των 115.000 Τούρκων της Μεσχετίας από την πατρίδα τους το 1944, κατά τη διάρκεια του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου, η πλειοψηφία τους μετεγκαταστάθηκε στα μετασοβιετικά κράτη του Καύκασου και της Κεντρικής Ασίας.[197] Τα εδάφη τους αποικίστηκαν από Αρμένιους και άλλες εθνικότητες. Σύμφωνα με τη Σοβιετική Απογραφή του 1989, τη τελευταία Σοβιετική Απογραφή, 106.000 Τούρκοι της Μεσχετίας ζούσαν στο Ουζμπεκιστάν, 50.000 στο Καζακστάν και 21.000 στο Κιργιστάν. Ωστόσο, το 1989, οι Μεσχετιανοί Τούρκοι του Ουζμπεκιστάν έγιναν στόχος πογκρόμ στην κοιλάδα Φεργκάνα, η οποία ήταν ο κύριος προορισμός απέλασής τους, μετά από μια εθνικιστική εξέγερση των Ουζμπέκων. Οι ταραχές οδήγησαν στον θάνατο και τον τραυματισμό εκατοντάδων Τούρκων. Σχεδόν 1.000 ακίνητες περιουσίες καταστράφηκαν. Έτσι, χιλιάδες εξόριστοι Τούρκοι της Μεσχετίας αναγκάστηκαν εκ νέου να εξοριστούν.[197] Οι σοβιετικές αρχές κατέγραψαν πολλούς Τούρκους της Μεσχετίας ως Αζέρους, Καζάκους, Κιργίζιους και Ουζμπέκους.[197]

Πολιτισμός

Επεξεργασία

Οι Τούρκοι μιλούν διάφορες διαλέκτους της τουρκικής γλώσσας. Το 2021, τα τουρκικά είναι «η μεγαλύτερη και πιο ζωντανή τουρκική γλώσσα, ενώ ομιλείται από πάνω από 80 εκατομμύρια ανθρώπους».[263]

Ιστορικά, η οθωμανική τουρκική γλώσσα ήταν η επίσημη γλώσσα και η γλώσσα επικοινωνίας σε όλα τα οθωμανικά εδάφη. Η οθωμανική τουρκική γλώσσα χρησιμοποιούσε το οθωμανικό τουρκικό αλφάβητο, το οποίο βασίζεται στην περσοαραβική γραφή. Ωστόσο, οι Τούρκοι διανοούμενοι προσπάθησαν να απλοποιήσουν τη γραπτή γλώσσα κατά την άνοδο του τουρκικού εθνικισμού τον δέκατο ένατο αιώνα.[264]

Μέχρι τον εικοστό αιώνα, έγιναν αρκετές μεταρρυθμίσεις σε όλα τα στοιχεία της τουρκικής γλώσσας. Ο εικοστός αιώνας χαρακτηρίστηκε από αρκετές αλλαγές στη τουρκική γλώσσα. Η σημαντικότερη από αυτές ήταν η απόφαση της κυβέρνησης του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ να καταργήσει την περσοαραβική γραφή και να την αντικαταστήσει με ένα τουρκικό αλφάβητο βασισμένο στο λατινικό το 1928.[265] Έκτοτε, ο ρυθμιστικός φορέας που ηγείται των μεταρρυθμιστικών δραστηριοτήτων είναι η Τουρκική Γλωσσική Ένωση που ιδρύθηκε το 1932.[263]

Η σύγχρονη επίσημη τουρκική γλώσσα βασίζεται στη διάλεκτο της Κωνσταντινούπολης.[266] Ωστόσο, η διαλεκτική παραλλαγή παραμένει, παρά την ισοπεδωτική επίδραση της διαλέκτου της Κωνσταντινούπολης, η οποία χρησιμοποιείται στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, την κυβέρνηση και στο τουρκικό εκπαιδευτικό σύστημα από τη δεκαετία του 1930. [267] Οι όροι ağız ή şive αναφέρονται συχνά στους διαφορετικούς τύπους των διαλέκτων της τουρκικής γλώσσας.

Επίσημη αναγνώριση της τουρκικής γλώσσας

Επεξεργασία

Σήμερα, η σύγχρονη τουρκική γλώσσα είναι η επίσημη γλώσσα της Τουρκίας και της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου. Είναι επίσημη γλώσσα στην Κυπριακή Δημοκρατία (μαζί με την ελληνική) αν και λόγω της κατοχής των βόρειων εδαφών της η κυβέρνηση χρησιμοποιεί ουσιαστικά μόνο τα ελληνικά.[268] Στο Κοσσυφοπέδιο, η Τουρκική αναγνωρίζεται ως επίσημη γλώσσα στους δήμους Πρίζρεν, Μαμούσας, Τζιλάν, Μιτροβίτσας, Πρίστινας και Βούτσιτρν,[269] ενώ σε άλλα μέρη της χώρας αναγνωρίζεται ως μειονοτική γλώσσα.[263] Ομοίως, στη Βόρεια Μακεδονία τα τουρκικά είναι επίσημη γλώσσα στις περιοχές όπου οι τουρκόφωνοι αποτελούν τουλάχιστον το 20% του πληθυσμού (στους δήμους Πλάσνιτσα, Τσεντάρ Ζούπα, Μαυρόβου και Ροστούσας),[270] ενώ σε άλλα μέρη της χώρας παραμένει μόνο μειονοτική γλώσσα.[263] Το Ιράκ αναγνωρίζει την τουρκική ως επίσημη γλώσσα σε όλες τις περιοχές όπου οι Τούρκοι αποτελούν την πλειοψηφία του πληθυσμού [271] ενώ στο υπόλοιπο Ιράκ αναγνωρίζεται σαν μειονοτική γλώσσα.[263] Σε αρκετές χώρες, τα τουρκικά αναγνωρίζονται επίσημα μόνο ως μειονοτική γλώσσα, συμπεριλαμβανομένης της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης,[272] της Κροατίας,[273][274] και της Ρουμανίας.[263][275] Ωστόσο, στην Ελλάδα το δικαίωμα χρήσης της τουρκικής γλώσσας αναγνωρίζεται μόνο στη Δυτική Θράκη. Οι μεγάλες και μακροχρόνιες μειονότητες σε άλλα μέρη της χώρας (π.χ. Ρόδος και Κως) δεν έχουν την ίδια νομοθετική αναγνώριση, τόσο ως προς τα δικαιώματά τους αλλά και τη διδασκαλία της τουρκικής γλώσσας.[276]

Υπάρχουν επίσης πολλά έθνη που απετέλεσαν μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, τα οποία δεν αναγνωρίζουν επίσημα την τουρκική γλώσσα, αλλά δίνουν δικαίωμα στις τουρκικές μειονότητες να φοιτήσουν σε σχολεία όπου τα μαθήματα διεξάγονται στη τουρκική γλώσσα (παράλληλα με την υποχρεωτική μελέτη της επίσημης γλώσσας της χώρας). Αυτό το μοντέλο εφαρμόζεται στη Βουλγαρία όπου υπάρχει μεγάλη τουρκική μειονότητα[277] και στη Τυνησία.[278]

Οι εκατομμύρια Τούρκους μετανάστες και οι απόγονοί τους στη Δυτική Ευρώπη χρησιμοποιούν πολλές τουρκικές διαλέκτους μεταξύ τους, ωστόσο, δεν υπάρχει επίσημη αναγνώριση της τουρκικής γλώσσας σε αυτές τις χώρες.[263]

Διαλέκτοι της Τουρκικής γλώσσας

Επεξεργασία
 
Η σημαία του Δήμου Τσένταρ Ζούπα στη Βόρεια Μακεδονία φέρει επιγραφή στα σλαβομακεδονικά και τα τουρκικά στη σημαία της.

Υπάρχουν τρεις κύριες ομάδες στις οποίες ανήκουν οι τουρκικές διάλεκτοι της Μικράς Ασίας που ομιλούνται στη Τουρκία: η διάλεκτος της δυτικής Μικράς Ασίας (η οποία φτάνει περίπου μέχρι τα δυτικά του Ευφράτη), η διάλεκτος της Ανατολικής Μικράς Ασίας (η οποία οριοθετείται στα δυτικά από την ανατολική όχθη του Ευφράτη) και η ομάδα της Βορειοανατολικής Ανατολίας, η οποία περιλαμβάνει τις διαλέκτους της ανατολικής ακτής της Μαύρης Θάλασσας, όπως οι διάλεκτοι της Τραπεζούντας, της Ριζούντας και των παράκτιων περιοχών του Αρτβίν.[279]

Οι βαλκανικές τουρκικές διάλεκτοι, οι οποίες ονομάζονται και ρουμελιώτικες τουρκικές διάλεκτοι, χωρίζονται σε δύο κύριες ομάδες: τα «Τουρκικά των Δυτικών Βαλκανίων» και τα «Τουρκικά των Ανατολικών Βαλκανίων».[280] Οι τουρκικές διάλεκτοι των δυτικών Βαλκανίων ομιλούνται στη Βόρεια Μακεδονία, στο Κοσσυφοπέδιο, στη δυτική Βουλγαρία, στη βόρεια Ρουμανία, στη Βοσνία και στην Αλβανία. Οι τουρκικές διάλεκτοι των ανατολικών Βαλκανίων ομιλούνται στην Ελλάδα, τη βορειοανατολική/νότια Βουλγαρία και τη νοτιοανατολική Ρουμανία.[280] Το όριο που χωρίζει τις τουρκικές διαλέκτους των Βαλκανίων σε δύο διακριτές περιοχές είναι μια γραμμή που διατρέχει τη νότια και ανατολική Βουλγαρία, η οποία ξεκινά ανατολικά του Λομ και προχωρά νότια προς τα ανατολικά της Βράτσας, της Σόφιας και του Σαμόκοφ. Έπειτα στρίβει δυτικά φτάνοντας νότια του Κιουστεντίλ φτάνοντας στα σύνορα μεταξύ Σερβίας και Βόρειας Μακεδονίας.[280] Από τις διαλέκτους των ανατολικών Βαλκανίων λείπουν ορισμένες από τις φωνητικές ιδιαιτερότητες που συναντάμε στις τουρκικές διαλέκτους των δυτικών Βαλκανίων. Έτσι, οι τουρκικές διάλεκτοι της Βουλγαρίας και της Ελλάδας συγγενεύουν με τις τουρκικές διαλέκτους της κεντρικής Μικράς Ασίας. Οι τουρκικές διάλεκτοι που ομιλούνται κοντά στη δυτική ακτή της Μαύρης Θάλασσας (π.χ. οι διάλεκτοι που ομιλούνται στη Λουντογκόριε, τη Δοβρουτσά και τη Βεσσαραβία) παρουσιάζουν ομοιότητες με τις διαλέκτους της βορειοανατολικής Μικράς Ασίας, δηλαδή τις διαλέκτους που ομιλούνται στις ανατολικές ακτές της Μαύρης Θάλασσας.[280]

 
Μια δίγλωσση πινακίδα (στα τουρκικά και αραβικά) στο Ιράκ.
 
Ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ δείχνει το νέο τουρκικό αλφάβητο στους κατοίκους της Καισάρειας το 1928.

Η τουρκοκυπριακή διάλεκτος διατήρησε τα διαλεκτικά χαρακτηριστικά που κληροδότησε από τις διαλέκτους της Μερσίνης και των Αδάνων, περιοχές από τις οποίες κατάγονταν οι περισσότεροι Τούρκοι αποικιστές στη Κύπρο.[280] Επιπλέον, η τουρκοκυπριακή διάλεκτος επηρεάστηκε επίσης από την ελληνική γλώσσα αντλώντας πολλές λέξεις από την ελληνική διάλεκτο της Κύπρου.[280] Σήμερα, οι τουρκικές διάλεκτοι στη ΤΔΒΚ επηρεάζονται όλο και περισσότερο από την τουρκική γλώσσα της Κωνσταντινούπολης. Η τουρκοκυπριακή διάλεκτος εκτίθεται όλο και περισσότερο στα τουρκικά της Κωνσταντινούπολης, μέσω της μετανάστευσης από την Τουρκία, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και την εκπαίδευση.[281]

Οι ιρακινές διάλεκτοι της τουρκικής γλώσσας έχουν ομοιότητες με ορισμένες διαλέκτους της Νοτιοανατολικής Μικράς Ασίας οι οποίες ομιλούνται στην Ούρφα και το Ντιγιάρμπακιρ.[282] Ορισμένοι γλωσσολόγοι έχουν περιγράψει τις ιρακινές διαλέκτους της τουρκικής γλώσσας ως «μικρασιατικές»[283] ή ότι ανήκουν στις «διαλέκτους της ανατολικής Μικράς Ασίας».[284] Ιστορικά, η τουρκική γλώσσα στο Ιράκ επηρεάστηκε από την Οθωμανική Τουρκική γλώσσα και τα γειτονικά αζερικά.[285] Ωστόσο, τα τουρκικά της Κωνσταντινούπολης είναι πλέον η γλώσσα κύρους και επηρεάζει βαθιά τις τουρκικές διαλέκτους που ομιλούνται στο Ιράκ. [286] Επομένως, το συντακτικό σύστημα των διαλέκτων της τουρκικής που ομιλούνται στο Ιράκ διαφέρει από τα αζερικά και τις άλλες τουρκογενείς διαλέκτους του Ιράν. Οι διάλεκτοι της τουρκικής γλώσσας που ομιλούνται στο Ιράκ μοιράζονται κοινά χαρακτηριστικά με τις τουρκικές διαλέκτους στην Τουρκία.[287] Συλλογικά, οι ιρακινές διάλεκτοι της τουρκικής γλώσσας παρουσιάζουν ομοιότητες με την τουρκοκυπριακή διάλεκτο και τα τουρκικά των Βαλκανίων όσον αφορά τη τροπικότητα.[288] Η γραπτή γλώσσα των Τουρκομάνων του Ιράκ βασίζεται στα τουρκικά της Κωνσταντινούπολης. Παράλληλα οι Τουρκομάνοι του Ιράκ χρησιμοποιούν το λατινικό τουρκικό αλφάβητο.[289]

Αρχικά η διάλεκτος των Μεσχέτιων Τούρκων ομιλούταν στη Γεωργία μέχρι το 1944, όταν η τουρκογενής κοινότητα των Μεσχέτιων Τούρκων εκτοπίστηκε βίαια. Στη συνέχεια οι Τούρκοι της Μεσχετίας διασκορπίστηκαν στη Ρωσία, την Κεντρική Ασία, το Αζερμπαϊτζάν, την Ουκρανία και μετά το 1991 και στιςΗνωμένες Πολιτείες.[290] Αυτή η υποομάδα των Τούρκων ομιλεί μια τουρκική διάλεκτο που ανήκει στην ομάδα των τουρκικών διαλέκτων της Ανατολικής Μικράς Ασίας, η οποία μοιάζει με τις διαλέκτους που ομιλούνται στις περιοχές του Καρς, του Αρνταχάν και του Αρτβίν.[291] Η διάλεκτος των Τούρκων της Μεσχετίας έχει επίσης δανειστεί λέξεις από άλλες γλώσσες (συμπεριλαμβανομένων των αζερικών, των γεωργιανών, των καζακικών, των κιργιζικών, των ρωσικών και των ουζμπεκικών), με τις οποίες οι Τούρκοι της Μεσχετίας είχαν έρθει σε επαφή κατά τη διάρκεια της Ρωσικής και Σοβιετικής κυριαρχίας. [291]

Θρησκεία

Επεξεργασία
 
Το Μπλε Τζαμί στην Κωνσταντινούπολη είναι ένα παράδειγμα της οθωμανικής αυτοκρατορικής αρχιτεκτονικής.
 
Ο Τεκές Χαλά Σουλτάνας στη Λάρνακα της Κύπρου είναι ένα παράδειγμα οθωμανικής επαρχιακής αρχιτεκτονικής. Ως τόπος ανάπαυσης της Ουμ Χαράμ, είναι ένας από τους πιο ιερούς τόπους του Ισλάμ και σημαντικός τόπος προσκυνήματος για την σε μεγάλο βαθμό κοσμική τουρκοκυπριακή κοινότητα.

Οι περισσότεροι Τούρκοι είναι θρησκευόμενοι ή μη θρησκευόμενοι μουσουλμάνοι που ακολουθούν τις διδασκαλίες της σχολής Χαναφί του σουνιτικού Ισλάμ.[81] Αποτελούν τη πλειοψηφία των κατοίκων στη Τουρκία και τη Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου καθώς και τη μεγαλύτερη μουσουλμανική εθνότητα στην Αυστρία,[292] τη Βουλγαρία,[293] την Τσεχία,[294] τη Δανία,[295] τη Γερμανία,[296] το Λιχτενστάιν,[297] την Ολλανδία,[296] τη Ρουμανία [298] και την Ελβετία.[292] Εκτός από τους Σουνίτες Τούρκους, υπάρχουν Τούρκοι Αλεβίτες των οποίων οι τοπικές ισλαμικές παραδόσεις έχουν βασιστεί στη ζωή τους στη Μικρά Ασία, όπου ζουν οι περισσότεροι από αυτούς. Οι Τούρκοι Μπεκτασήδες ζουν στη Μικρά Ασία και στα Βαλκάνια.[299]

Γενικά, το «τουρκικό Ισλάμ» θεωρείται «πιο μετριοπαθές και πλουραλιστικό» σε σχέση με το Ισλάμ που ακολουθούν οι κάτοικοι άλλων χωρών της Μέσης Ανατολής.[300] Ιστορικά, τα τουρκικά σουφιστικά κινήματα προώθησαν φιλελεύθερες μορφές του Ισλάμ.[301] Για παράδειγμα, τουρκικές ανθρωπιστικές ομάδες και στοχαστές, όπως οι Μεβλεβήδες (δερβίσηδες που ακολουθούσαν τις διδασκαλίες του ποιητή Ρουμί), οι Μπεκτασήδες και ο ποιητής Γιουνούς Εμρέ τόνισαν ότι η πίστη στο Ισλάμ είναι σημαντικότερη από την άσκηση των θρησκευτικών υποχρεώσεων.[301] Κατά τη διάρκεια αυτού του ανεκτικού περιβάλλοντος υπό την εξουσία των Σελτζούκων, οι περισσότερες τουρκικές φυλές που έφτασαν στη Μικρά Ασία τον 13ο αιώνα βρήκαν τη φιλελεύθερη εκδοχή του Ισλάμ που προωθούσαν οι Σουφιστές να βρίσκεται πιο κοντά στις παραδόσεις του σαμανισμού, ο οποίος ήταν η θρησκεία τους στην παλαιά τους πατρίδα. Έτσι αποφάσισαν να διατηρήσουν μέρος του πολιτισμού τους (όπως ο χορός και η μουσική).[301] Κατά την ύστερη οθωμανική περίοδο, η οθωμανική κυβέρνηση εισήγαγε τη μεταρρύθμιση Τανζιμάτ, για να φέρει την Τουρκία πιο κοντά στη Δύση. Ακολούθησαν οι κοσμικές μεταρρυθμίσεις του Ατατούρκ τον 20ο αιώνα.[300]

 
Το νεοοθωμανικό κεντρικό τζαμί της Κολωνίας είναι το μεγαλύτερο τζαμί στη Γερμανία και εξυπηρετεί κυρίως την τουρκογερμανική κοινότητα.
 
Το νεο-οθωμανικό Βεστερμόσκε στο Άμστερνταμ είναι το μεγαλύτερο τζαμί στην Ολλανδία και εξυπηρετεί κυρίως την τουρκολλανδική κοινότητα.

Κατά συνέπεια, υπάρχουν επίσης πολλοί Τούρκοι Μουσουλμάνοι που είναι μη θρησκευόμενοι και κοσμικοί. Για παράδειγμα, στην Κύπρο, οι Τουρκοκύπριοι είναι γενικά πολύ κοσμικοί και πηγαίνουν στα τζαμιά μόνο σε ειδικές περιστάσεις (π.χ. κηδείες).[302] Ακόμα κι έτσι, ο Τεκές Χαλά Σουλτάνας στη Λάρνακα, ο τόπος ανάπαυσης της Ουμ Χαράμ, θεωρείται ένας από τους ιερότερους τόπους του Ισλάμ και παραμένει σημαντικός τόπος προσκυνήματος και για την κοσμική τουρκοκυπριακή κοινότητα, αλλά δεν λαμβάνει ανάλογη τουριστική κίνηση επειδή ανήκει στον ελληνοκυπριακό τομέα του νησιού.[303] Ομοίως, σε άλλες αστικές περιοχές του Λεβάντε, όπως στο Ιράκ, η τουρκική μειονότητα είναι κυρίως κοσμική, έχοντας εσωτερικεύσει στον εαυτό της τη διάκριση του κράτους και της θρησκείας, αρχή που εφαρμόζει η Δημοκρατία της Τουρκίας από την ίδρυσή της το 1923.[304]

Στη Βόρεια Αφρική, οι τουρκικές μειονότητες ακολουθούν τη σχολή Χαναφί. Οι αραβοβέρβεροι κάτοικοι της περιοχής ακολουθούν τη σχολή Μαλίκι. Η ελαφριά θρησκευτική διαφοροποίηση οφείλεται στο γεγονός ότι οι Τούρκοι συνέχισαν να ακολουθούν τη διδασκαλία της σχολής Χαναφί που έφεραν στην περιοχή οι πρόγονοί τους κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας στη βόρεια Αφρική.[305] Πράγματι, τα οθωμανοτουρκικά τζαμιά στην περιοχή διακρίνονται συχνά από μολυβοειδείς και οκταγωνικούς μιναρέδες. Τα τουρκικά τζαμιά, σε όλη την αυτοκρατορία, χτίστηκαν σύμφωνα με τις παραδόσεις της σχολής Χαναφί.[306][307]

Η παράδοση της οικοδόμησης τζαμιών με βάση τον οθωμανικό τρόπο (δηλαδή είτε σε αυτοκρατορικό τρόπο με βάση τα τζαμιά της Κωνσταντινούπολης είτε σε επαρχιακούς ρυθμούς, τρόπος που συναντάται σε άλλες περιοχές) συνεχίζεται μέχρι σήμερα, τόσο στις περιοχές όπου ζουν τουρκικές κοινότητες (π.χ. στην Τουρκία, στα Βαλκάνια, στην Κύπρο και άλλα μέρη του Λεβάντε) καθώς και στη Δυτική Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική όπου υπάρχουν σημαντικές κοινότητες Τούρκων μεταναστών.[308]

Τέχνες και αρχιτεκτονική

Επεξεργασία
 
Η Σαφράμπολη προστέθηκε στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Ουνέσκο το 1994 για τα καλοδιατηρημένα σπίτια της, που χρονολογούνται από την οθωμανική εποχή.

Η τουρκική αρχιτεκτονική έφτασε στην ακμή της κατά την Οθωμανική περίοδο. Η οθωμανική αρχιτεκτονική, επηρεάστηκε από τη σελτζουκική, τη βυζαντινή και την ισλαμική αρχιτεκτονική, και αντλώντας επιρροές από αυτές ανέπτυξε τα δικά της ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.[309] Συνολικά, η οθωμανική αρχιτεκτονική έχει περιγραφεί, αναφορικά με τα χαρακτηριστικά της, ως σύνθεση των αρχιτεκτονικών παραδόσεων της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής.[310]

Καθώς η Τουρκία άλλαξε καθεστώς και από μια αυτοκρατορία που η βάση της ήταν η θρησκεία έγινε με επιτυχία ένα σύγχρονο έθνος-κράτος όπου ο διαχωρισμός κράτους και θρησκείας είναι πάρα πολύ διακριτός, οι καλές τέχνες στη Τουρκία άνθισαν. Κατά τα πρώτα χρόνια της δημοκρατίας, η κυβέρνηση επένδυσε πολλούς πόρους στις καλές τέχνες, στα μουσεία, τα θέατρα, τις όπερες και την αρχιτεκτονική. Διάφοροι ιστορικοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο στον καθορισμό της σύγχρονης τουρκικής ταυτότητας. Ο τουρκικός πολιτισμός του σήμερα είναι προϊόν προσπαθειών της Τουρκίας να γίνει ένα «σύγχρονο» δυτικό κράτος, διατηρώντας παράλληλα τις παραδοσιακές θρησκευτικές και ιστορικές αξίες.[311] Ο συνδυασμός πολιτιστικών επιρροών δραματοποιείται, για παράδειγμα, με τη μορφή των «νέων συμβόλων της σύγκρουσης και της διαπλοκής των πολιτισμών» τα οποία διαδραματίζονται στα έργα του Ορχάν Παμούκ, ο οποίος τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 2006.[312] Η παραδοσιακή τουρκική μουσική περιλαμβάνει τη τουρκική λαϊκή μουσική (Halk müziği), το φασίλ και την οθωμανική κλασική μουσική (Sanat müziği) η οποία προέρχεται από τις παραδόσεις της οθωμανικής αυλής.[313] Η σύγχρονη τουρκική μουσική περιλαμβάνει τη τουρκική ποπ μουσική, τη τουρκική ροκ και διάφορα τουρκικά είδη χιπ χοπ.[313]

Γενετική

Επεξεργασία

Οι Τούρκοι, μαζί με τους περισσότερους πληθυσμούς της Δυτικής Ασίας, έχουν μια γονιδιωματική αλληλουχία η οποία μοιάζει περισσότερο με τη γονιδιωματική αλληλουγία των πληθυσμών που ζουν στις χώρες της Νότιας Ευρώπης, όπως οι νότιοι Ιταλοί.[314] Δεδομένα από το DNA ανθρώπων που έζησαν σε παλαιότερες ιστορικές εποχές – οι οποίες καλύπτουν την Παλαιολιθική και τη Νεολιθική εποχή αλλά και την Εποχή του Χαλκού – έδειξαν ότι η γενετική σύσταση των πληθυσμών της Δυτικής Ασίας, συμπεριλαμβανομένων των Τούρκων, έχουν επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από τους πρώτους αγροτικούς πληθυσμούς που κατέφθασαν στη Μικρά Ασία χιλιάδες χρόνια πριν. Στη δημιουργία της σημερινής γενετικής σύστασης των Τούρκων συνέβαλαν και μεταγενέστερες μετακινήσεις πληθυσμών, όπως αυτές των τουρκόφωνων.[314]

Μια μελέτη που έγινε με θέμα τη γενετική σύνθεση των Τούρκων πήρε δείγμα από 16 Τούρκους. Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο τουρκικός πληθυσμός συγγενεύει γενετικά με πληθυσμούς της Νότιας Ευρώπης/Μεσογείου και η προβλεπόμενη συνεισφορά από τους προγονικούς πληθυσμούς με καταγωγή από χώρες της Ανατολικής Ασίας (πιθανώς της Κεντρικής Ασίας ) είναι 21.7%, ενώ για τους Καζάκους (που είναι και αυτή μια τουρκική εθνότητα) το αντίστοιχο ποσοστό φτάνει στο 55%.[315][316] Ωστόσο, αυτό το ποσοστό δεν σημαίνει ότι οι Τούρκοι έχουν καταγωγή κατά 21.7% από την Ανατολική Ασία, πιθανώς από τη Κεντρική Ασία, γιατί άλλα θέματα όπως οι άγνωστοι πληθυσμοί που έχουν συμβάλλει στη διαμόρφωση της γενετική σύνθεσης των Τούρκων δεν έχουν διερευνηθεί.[316] Επιπλέον, η γενετική σύνθεση των διαφόρων πληθυσμών στην Κεντρική Ασία "έχει μελετηθεί ελάχιστα". Οι πληθυσμοί της Δυτικής Ασίας μπορεί επίσης να είναι «στενά συνδεδεμένοι με πληθυσμούς στα ανατολικά».[314]

Μια μελέτη του 2015 βρήκε «ότι οι Τούρκοι κατάγονται κατά 7.9% (περιθώριο λάθους 0.4%) από την Ανατολική Ασία». Οι συγγραφείς υποστήριξαν ότι οι Τούρκοι «έχουν μετατοπιστεί γενετικά προς τους σύγχρονους κατοίκους της Κεντρικής Ασίας», σε συμφωνία με τη ποικιλομορφία που υπάρχει στη γενετική σύνθεση των πληθυσμών από αυτήν την περιοχή.[317] Μια μελέτη του 2019 διαπίστωσε ότι οι Τούρκοι έχουν μεγαλύτερη γενετική συγγένεια με τους κατοίκους της Νότιας και Μεσογειακής Ευρώπης αλλά και τους κατοίκους της Νοτιοδυτικής Ασίας (όπως οι πληθυσμοί από τον Καύκασο, το Βόρειο Ιράκ και τους Ιρανούς).[318] Μια άλλη μελέτη διαπίστωσε ότι οι Κιρκάσιοι έχουν τη μεγαλύτερη γενετική συγγένεια με τους Τούρκους, σε μια μελέτη όπου οι ερευνητές ανέλυσαν τη γενετική συγγένεια των Τούρκων με πληθυσμούς χωρών που ζουν σε μια έκταση από τη Γαλλία μέχρι την Ινδία.[319] Μια άλλη μελέτη του 2019 διαπίστωσε ότι οι Τούρκοι έχουν μεγαλύτερη γενετική συγγένεια με τους πληθυσμούς του Καυκάσου και του Ιράν-Συρίας, σε σύγκριση με ομάδες ή πληθυσμούς της Ανατολικής, ή της Κεντρικής Ευρώπης, της Βόρειας και Ανατολικής Ευρώπης ή τους Ογούζους Τουρκμένιους. Η ομάδα του Καυκάσου στη μελέτη περιελάμβανε δείγματα από «Αμπχάζιους, Αντιγκέι, Αρμένιους, Βαλκάρους, Τσετσένους, Γεωργιανούς, Κουμίκους, Κούρδους, Λεζγκίνους, Νογκάι και Οσέτιους από τη βόρεια Οσσετία».[320]

Μια μελέτη που περιελάμβανε τη μιτοχονδριακή ανάλυση ενός πληθυσμού της βυζαντινής εποχής, τα δείγματα του οποίου συνελέχθησαν από ανασκαφές στον αρχαιολογικό χώρο της Σαγαλασσού, βρήκε ότι τα δείγματα της Σαγαλασσού συγγένευαν περισσότερο με σύγχρονα δείγματα από «τη Τουρκία, τη Κριμαία, το Ιράν και την Ιταλία (Καμπανία και Απουλία), τη Κύπρο και τα Βαλκάνια (Βουλγαρία, Κροατία και Ελλάδα)».[321] Δείγματα που πάρθηκαν στη σύγχρονη εποχή από ανθρώπους από την κοντινή πόλη Αγλασούν εντόπισαν ποσοστά συνεισφοράς της ανατολικής Ευρασίας στη γενετική τους καταγωγή. Αυτή η απλοομάδα Μ, η οποία ευθύνεται για τη συνεισφορά της ανατολικής Ευρασίας στη γενετική σύνθεση των κατοίκων της Αγλασούν είναι αρκετά πιο φανερή στους κατοίκους της σημερινής Αγλασούν (ποσοστό συνεισφοράς 15%) απ'ότι στη βυζαντινή Σαγαλασσό, αλλά η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «δεν υπάρχει γενετική ασυνέχεια για δύο χιλιετίες στην περιοχή».[322] Μια άλλη μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η πραγματική συνεισφορά της Κεντρικής Ασίας στη γενετική καταγωγή των κατοίκων της Μικράς Ασίας ήταν 13% για τους άνδρες και 22% για τις γυναίκες (με μεγάλα διαστήματα εμπιστοσύνης) και ότι ο γλωσσικός εκτουρκισμός των κατοίκων Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν μπορεί να μην ήταν σύμφωνος με το μοντέλο κυριαρχίας των ελίτ.[323]

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία

Περαιτέρω ανάγνωση

Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Garibova, Jala (2011), «A Pan-Turkic Dream: Language Unification of Turks», στο: Fishman, Joshua; Garcia, επιμ., Handbook of Language and Ethnic Identity: The Success-Failure Continuum in Language and Ethnic Identity Efforts, Oxford University Press, σελ. 268, ISBN 9780199837991, https://books.google.com/books?id=oUydX_3rG0AC&dq=60+million+ethnic+Turks+living+in+its+territories&pg=PA268 
  2. Hobbs, Joseph J. (2017), Fundamentals of World Regional Geography, Cengage, σελ. 223, ISBN 9781305854956, https://books.google.com/books?id=0rUaCgAAQBAJ&dq=The+greatest+are+the+65+million+Turks+of+Turkey&pg=PA223 
  3. «KKTC 2011 NÜFUS VE KONUT SAYIMI» (PDF). Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 27 Σεπτεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2014. 
  4. Orvis, Stephen· Drogus, Carol Ann (2018). Introducing Comparative Politics: Concepts and Cases in Context (στα Αγγλικά). CQ Press. σελ. 305. ISBN 978-1-5443-7444-4. Today, nearly three million ethnic Turks live in Germany, and many have raised children there. 
  5. Engstrom, Aineias, «Turkish-German "dream team" behind first COVID-19 vaccine», Portland State Vanguard (Portland State University), https://psuvanguard.com/turkish-german-dream-team-behind-first-covid-19-vaccine/, ανακτήθηκε στις 27 March 2021 
  6. Zestos, George K.; Cooke, Rachel N. (2020), Challenges for the EU as Germany Approaches Recession, Levy Economics Institute, σελ. 22, http://www.levyinstitute.org/pubs/wp_948.pdf 
  7. Szyszkowitz, Tessa (2005), «Germany», στο: Von Hippel, Karin, επιμ., Europe Confronts Terrorism, Palgrave Macmillan, σελ. 53, ISBN 978-0230524590, https://books.google.com/books?id=Pyx-DAAAQBAJ&q=It+is+a+little+late+to+start+the+debate+about+being+an+immigrant+country+now%2C+when+already+seven+million+Turks+live+in+Germany&pg=PA53 
  8. Aalberse, Suzanne; Backus, Ad; Muysken, Pieter (2019), Heritage Languages: A language Contact Approach, John Benjamins Publishing Company, σελ. 90, ISBN 978-9027261762, https://books.google.com/books?id=ab-9DwAAQBAJ&q=the+Dutch+Turkish+community+over+the+years+must+have+numbered+half+a+million.&pg=PA90 
  9. Tocci, Nathalie (2004), EU Accession Dynamics and Conflict Resolution: Catalysing Peace Or Consolidating Partition in Cyprus?, Ashgate Publishing, σελ. 130, ISBN 9780754643104, https://books.google.com/books?id=ndWzAAAAIAAJ&q=%22two+million+Turks+in+Holland%22 
  10. van Veen, Rita (2007), 'De koningin heeft oog voor andere culturen', Trouw, https://www.trouw.nl/nieuws/de-koningin-heeft-oog-voor-andere-culturen~be1cbe71/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F, ανακτήθηκε στις 25 December 2020 
  11. Baker, Rauf (2021), The Netherlands: The EU's "New Britain"?, Begin–Sadat Center for Strategic Studies, Bar-Ilan University, https://besacenter.org/netherlands-eu-gateway/ 
  12. Hentz, Jean-Gustave· Hasselmann, Michel (2010). Transculturalité, religion, traditions autour de la mort en réanimation. Springer-Verlag France. doi:10.1007/978-2-287-99072-4_33. ISBN 978-2-287-99072-4. La France d’aujourd’hui est une société multiculturelle et multiethnique riche de 4,9 millions de migrants représentant environ 8 % de la population du pays. L’immigration massive de populations du sud de l’Europe de culture catholique après la deuxième guerre mondiale a été suivie par l’arrivée de trois millions d’Africains du Nord, d’un million de Turcs et de contingents importants d’Afrique Noire et d’Asie qui ont implanté en France un islam majoritairement sunnite (Maghrébins et Africains de l’Ouest) mais aussi chiite (Pakistanais et Africains de l’Est). 
  13. Gallard, Joseph; Nguyen, Julien (2020), "Il est temps que la France appelle à de véritables sanctions contre le jeu d'Erdogan", Marianne, https://www.marianne.net/agora/tribunes-libres/il-est-temps-que-la-france-appelle-a-de-veritables-sanctions-contre-le-jeu-derdogan, ανακτήθηκε στις 25 November 2020 
  14. Contrat d'objectifs et de moyens (COM) 2020-2022 de France Médias Monde: Mme Joëlle Garriaud-Maylam, co-rapporteur, Sénat, 2021, http://www.senat.fr/rap/r20-308/r20-3087.html, ανακτήθηκε στις 7 May 2021 
  15. «Remarks by Commerce Secretary Bryson, April 5, 2012», Foreign Policy Bulletin (Cambridge University Press) 22 (3): 137, 2012 
  16. Remarks at Center for American Progress & Confederation of Businessmen and Industrialists of Turkey (TUSKON) Luncheon, U.S. Department of Commerce, 2012, https://2010-2014.commerce.gov/news/secretary-speeches/2012/04/05/remarks-center-american-progress-confederation-businessmen-and-in.html, ανακτήθηκε στις 13 November 2020 
  17. «UK immigration analysis needed on Turkish legal migration, say MPs». The Guardian. 1 August 2011. https://www.theguardian.com/uk/2011/aug/01/turkish-immigration-possibilities-assessed. Ανακτήθηκε στις 1 August 2011. 
  18. Federation of Turkish Associations UK (19 Ιουνίου 2008). «Short history of the Federation of Turkish Associations in UK». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 13 Απριλίου 2011. 
  19. Warum die Türken?, 78, Initiative Minderheiten, 2011, https://homepage.univie.ac.at/sabine.strasser/stimme_78_editorial.pdf, ανακτήθηκε στις 2022-06-15 
  20. Mölzer, Andreas. «In Österreich leben geschätzte 500.000 Türken, aber kaum mehr als 10–12.000 Slowenen». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 30 Οκτωβρίου 2020. 
  21. Manço, Altay; Taş, Ertugrul (2019), «Migrations Matrimoniales: Facteurs de Risque en Sante´ Mentale», The Canadian Journal of Psychiatry (SAGE Publishing) 64 (6): 444, doi:10.1177/0706743718802800, PMID 30380909 
  22. Debels, Thierry (2021), Operatie Rebel: toen de Belgische heroïnehandel in Turkse handen was, PMagazine, https://pnws.be/operatie-rebel-toen-de-belgische-heroinehandel-in-turkse-handen-was/, ανακτήθηκε στις 16 August 2021 
  23. 23,0 23,1 Lennie, Soraya (2017). «Turkish diaspora in Australia vote in referendum». TRT World. σελ. 28. Ανακτήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2020. An estimated 200,000 Turks live in Australia with most of them based in Melbourne's northern suburbs. 
  24. 24,0 24,1 24,2 24,3 Vahdettin, Levent; Aksoy, Seçil; Öz, Ulaş; Orhan, Kaan (2016), Three-dimensional cephalometric norms of Turkish Cypriots using CBCT images reconstructed from a volumetric rendering program in vivo, Scientific and Technological Research Council of Turkey 
  25. 25,0 25,1 25,2 25,3 25,4 Karcı, Durmuş (2018), «The Effects of Language Characters and Identity of Meskhetian Turkish in Kazakhstan», The Journal of Kesit Academy 4 (13): 301–303, https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1519899 
  26. 26,0 26,1 Sayıner, Arda (2018). «Swedish touch in Turkey». Daily Sabah. Ανακτήθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 2021. 
  27. 27,0 27,1 Laczko, Frank; Stacher, Irene; Klekowski von Koppenfels, Amanda (2002), New challenges for Migration Policy in Central and Eastern Europe, Cambridge University Press, σελ. 187, ISBN 978-90-6704-153-9 
  28. 28,0 28,1 Widding, Lars. «Historik». KSF Prespa Birlik. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιουλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2020. 
  29. Демоскоп Weekly. Всероссийская перепись населения 2010 г. Национальный состав населения Российской Федерации. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Μαΐου 2012. Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2012. 
  30. Ryazantsev 2009, σελ. 172.
  31. Schweizer Nein könnte Europa-Skeptiker stärken, Der Tagesspiegel, 2009, https://www.tagesspiegel.de/politik/tuerkei-schweizer-nein-koennte-europa-skeptiker-staerken/1836640.html, ανακτήθηκε στις 26 May 2021 
  32. Aytaç, Seyit Ahmet (2018), Shared issues, stronger ties: Canada's envoy to Turkey, Anadolu Agency, https://www.aa.com.tr/en/life/shared-issues-stronger-ties-canadas-envoy-to-turkey/1332258#, ανακτήθηκε στις 7 February 2021 
  33. Evelin Verhás (19 Σεπτεμβρίου 2021). «Η τουρκική μειονότητα της Δυτικής Θράκης: Ένας μακροχρόνιος αγώνας για δικαιώματα και αναγνώριση» (PDF). Minority Rights Group Europe. Ανακτήθηκε στις 21 Μαρτίου 2021. 
  34. «GREEK HELSINKI MONITOR». Minelres.lv. Ανακτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2017. 
  35. «Demographics of Greece». European Union National Languages. Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2010. 
  36. «Destroying Ethnic Identity: The Turks of Greece» (PDF). Human Rights Watch. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 16 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2018. 
  37. «Turks Of Western Thrace». Human Rights Watch. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2018. 
  38. Larsen, Nick Aagaard (2008), Tyrkisk afstand fra Islamisk Trossamfund, Danish Broadcasting Corporation, https://www.dr.dk/nyheder/indland/tyrkisk-afstand-fra-islamisk-trossamfund, ανακτήθηκε στις 1 November 2020 
  39. Türk kadınının derdi Danimarka'da da aynı, Milliyet, 2015, https://www.milliyet.com.tr/gundem/turk-kadininin-derdi-danimarka-da-da-ayni-2046656, ανακτήθηκε στις 7 September 2021 
  40. Seçkin, Barış (2020), İtalya'daki Türk vatandaşları Kovid-19 nedeniyle kayıp vermedi, Anadolu Agency, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/italyadaki-turk-vatandaslari-kovid-19-nedeniyle-kayip-vermedi-/1813990, ανακτήθηκε στις 6 September 2021 
  41. Norwegian-Turkish cooperation, The Royal House of Norway, 2013, https://www.royalcourt.no/nyhet.html?tid=118715, ανακτήθηκε στις 6 September 2021 
  42. State Statistics Service of Ukraine. «Ukrainian Census (2001):The distribution of the population by nationality and mother tongue». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Μαΐου 2008. Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2012. 
  43. Asgabat. «Национальный и религиозный состав населения Туркменистана сегодня». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιουνίου 2016. Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2016. 
  44. Kütük, Zeki (2010), Finlandiya'da Yabancı Düşmanlığı, Sosyal Dışlanma ve Türk Diasporası, Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi, https://tasam.org/tr-TR/Icerik/4448/finlandiyada_yabanci_dusmanligi_sosyal_dislanma_ve_turk_diasporasi, ανακτήθηκε στις 8 November 2020 
  45. Pawłowska-Salińska, Katarzyna (2013), Nie pytaj Turka o kebab i język arabski, Gazeta Wyborcza, https://wyborcza.pl/1,75398,13642657,Nie_pytaj_Turka_o_kebab_i_jezyk_arabski.html?disableRedirects=true, ανακτήθηκε στις 3 November 2020 
  46. 46,0 46,1 «How many Turks living in New Zealand?». Pearl of the Islands Foundation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαΐου 2010. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2008. 
  47. Lacey, Jonathan (2007), «Exploring the Transnational Engagements of a Turkic Religio-Cultural Community in Ireland», Translocations: The Irish Migration, Race and Social Transformation Review 1 (2), http://www.translocations.ie/volume1issue2-8.pdf, ανακτήθηκε στις 6 September 2010 
  48. «Imigrantes internacionais registrados no Brasil». www.nepo.unicamp.br. Ανακτήθηκε στις 20 Αυγούστου 2021. 
  49. Bir masal ülkesinde yaşam öğretisi., Milliyet, 2009, http://blog.milliyet.com.tr/bir-masal-ulkesinde-yasam-ogretisi/Blog/?BlogNo=166707, ανακτήθηκε στις 6 September 2021 
  50. Triana, María (2017), Managing Diversity in Organizations: A Global Perspective, Taylor & Francis, σελ. 168, ISBN 978-1-317-42368-3, https://books.google.com/books?id=VC4lDwAAQBAJ&dq=Iraqi+citizens+of+Turkish+origin&pg=PA168 
  51. Bassem, Wassim (2016). «Iraq's Turkmens call for independent province». Al-Monitor. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Οκτωβρίου 2016. Turkmens are a mix of Sunnis and Shiites and are the third-largest ethnicity in Iraq after Arabs and Kurds, numbering about 3 million out of the total population of about 34.7 million, according to 2013 data from the Iraqi Ministry of Planning. 
  52. Tastekin, Fehim (2018). «Why Iraqi Turkmens are excluded from the new government». Al-Monitor. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2021. Turkmens are said to be 10-13% of the overall Iraqi population [i.e. 4 to 5 million out of a total population of 40 million], but that ratio is not reflected in parliament. 
  53. Taef, El-Azhari (2005). «The Turkmen Identity Crisis in the fifteenth-century Middle East: The Turkmen-Turkish Struggle for Supremacy». Chronica 5. http://acta.bibl.u-szeged.hu/5799/1/chronica_005_097-107.pdf. Ανακτήθηκε στις 9 June 2018. «The Turkmen were always the forgotten minority in the area despite their large population. In the absence of official records, their numbers cannot be calculated, but it is widely accepted that they exceed three millions in Iraq, and one million in Syria and other countries.». 
  54. Aikman, David (2014), The Mirage of Peace: Understand The Never-Ending Conflict in the Middle East, Baker Publishing Group, ISBN 9781441223555, https://books.google.com/books?id=EIwXBQAAQBAJ&dq=There+is+also+about+1.7+million+Turks+in+Syria&pg=PT35 
  55. Rashad, Sarah (2020). «Kouloughlis: Turkey's bridge to intervention in Libya». Centre d'Etudes Moyen-Orient (CEMO). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιουνίου 2022. Ανακτήθηκε στις 19 Αυγούστου 2021. 
  56. Scipione, Alessandro (2019), Libia, la mappa dei combattenti stranieri, Inside Over, https://it.insideover.com/guerra/libia-la-mappa-dei-combattenti-stranieri.html, ανακτήθηκε στις 26 September 2019 
  57. Gamal, Gamal, Did the Turks sweeten Egypt's kitty?, Al-Ahram Weekly, http://weekly.ahram.org.eg/News/16549.aspx, ανακτήθηκε στις 1 May 2018 
  58. 58,0 58,1 Al-Akhbar. «Lebanese Turks Seek Political and Social Recognition». Al Akhbar. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Μαρτίου 2012. Erdogan's envoys were surprised to find out that Turks who immigrated 100 years ago today number nearly 80,000. 
  59. 59,0 59,1 «Suriye Türkmenlerinin sorunlarına ilişkin gündem dışı konuşması». Grand National Assembly of Turkey. 2018. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2020. Yaklaşık olarak 200 bin Türkmen'in Lübnan'da yaşadığı tahmin edilmektedir. 
  60. Akar 1993, σελ. 95.
  61. Karpat 2004, σελ. 12.
  62. Yemen Raporu, Union of NGOs of The Islamic World, 2014, σελ. 26 
  63. Alaca, Mehmet (2019). «'Ürdün'de Kadim Türk Varlığı ve Akraba Topluluklar' raporu tanıtıldı». Anadolu Agency. Ανακτήθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 2021. 
  64. National Statistical Institute of Bulgaria (2011). «2011 Population Census in the Republic of Bulgaria (Final data)» (PDF). National Statistical Institute of Bulgaria. 
  65. Aydinli-Karakulak, Arzu; Baylar, Ayben; Keleş, Seray Çağla; Dimitrova, Radosveta (2018), «Positive Affect and School Related Outcomes: Feeling Good Facilitates School Engagement Among Turkish-Bulgarian Minority Adolescents», στο: Dimitrova, Radosveta, επιμ., Well-Being of Youth and Emerging Adults across Cultures: Novel Approaches and Findings from Europe, Asia, Africa and America, Springer, σελ. 149, ISBN 9783319683638 
  66. Bokova 2010, σελ. 170.
  67. «Census of Population, Households and Dwellings in the Republic of Macedonia, 2002» (PDF). Republic of Macedonia – State Statistical Office. 2005. Ανακτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2017. 
  68. Knowlton, MaryLee; Nevins, Debbie (2020), North Macedonia, Cavendish Square Publishing, ISBN 9781502655905, https://books.google.com/books?id=7j0mEAAAQBAJ&dq=turks+in+macedonia+second+largest&pg=PA63 
  69. National Institute of Statistics (2011), Comunicat de presă privind rezultatele provizorii ale Recensământului Populaţiei şi Locuinţelor – 2011, Romania-National Institute of Statistics, σελ. 10, http://www.recensamantromania.ro/wp-content/uploads/2012/02/Comunicat_DATE_PROVIZORII_RPL_2011.pdf, ανακτήθηκε στις 2022-06-15 
  70. Phinnemore, David (2006), The EU and Romania: accession and beyond, The Federal Trust for Education & Research, σελ. 157, ISBN 978-1-903403-78-5, https://books.google.com/books?id=HU1pAAAAMAAJ&q=Today,+there+are+around+55,000+Turks+living+in+Romania 
  71. Constantin, Daniela L.; Goschin, Zizi; Dragusin, Mariana (2008), «Ethnic entrepreneurship as an integration factor in civil society and a gate to religious tolerance. A spotlight on Turkish entrepreneurs in Romania», Journal for the Study of Religions and Ideologies 7 (20): 59 
  72. 2011 census in the Republic of Kosovo.[εκκρεμεί παραπομπή]
  73. OSCE (2010), «Community Profile: Kosovo Turks», Kosovo Communities Profile, Organization for Security and Co-operation in Europe, σελ. 3, http://www.osce.org/kosovo/75450 
  74. Kibaroğlu, Mustafa; Kibaroğlu, Ayșegül (2009), Global Security Watch—Turkey: A Reference Handbook, Greenwood Publishing Group, σελ. 107, ISBN 9780313345609 
  75. "1. Stanovništvo prema etničkoj/nacionalnoj pripadnosti – detaljna klasifikacija". Popis.gov.ba.
  76. «Population and Housing Census 2011» (PDF). Institute of Statistics (Albania). 2012. σελ. 72. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 14 Νοεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 2 Νοεμβρίου 2013. 
  77. «Попис становништва, домаћинстава и станова 2011. у Републици Србији» (PDF). Statistical Office of the Republic of Serbia. 2012. σελ. 2. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2021. 
  78. «Stanovništvo prema narodnosti, popisi 1971. – 2011» (στα Κροατικά). Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2015. 
  79. Statistical Office of Montenegro. «Population of Montenegro by sex, type of settlement, etnicity, religion and mother tongue, per municipalities» (PDF). σελ. 7. Ανακτήθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2011. 
  80. 80,0 80,1 Barthold (1962)""The book of my grandfather Korkut" ("Kitab-i dedem Korkut") is an outstanding monument of the medieval Oghuz heroic epic. Three modern Turkic-speaking peoples - Turkmens, Azerbaijanis and Turks - are ethnically and linguistically related to the medieval Oghuzes. For all these peoples, the epic legends deposited in the "Book of Korkut" represent an artistic reflection of their historical past."
  81. 81,0 81,1 81,2 81,3 81,4 81,5 Mayer, Ann Elizabeth (2010), «Turks», The Contemporary Middle East: A Westview Reader, Westview Press, σελ. 27, ISBN 9780813344652, https://books.google.com/books?id=KHM7AQAAIAAJ&q=%22Turkish+Cypriots%22+%22rumelian+turks%22 
  82. Freeman, Michael; Ellena, Katherine; Kator-Mubarez, Amina (2021), The Global Spread of Islamism and the Consequences for Terrorism, University of Nebraska Press, σελ. 83, ISBN 9781640124165, https://books.google.com/books?id=0uAMEAAAQBAJ&pg=PA83 
  83. Scott-Geddes, Arthur (2019), London's Turkish restaurants take a hit in uncertain times, The National, https://www.thenationalnews.com/world/europe/london-s-turkish-restaurants-take-a-hit-in-uncertain-times-1.930386, ανακτήθηκε στις 10 January 2021 
  84. Home Affairs Committee (1 Αυγούστου 2011). «Implications for the Justice and Home Affairs area of the accession of Turkey to the European Union» (PDF). The Stationery Office. σελ. Ev 34. Ανακτήθηκε στις 11 Απριλίου 2012. 
  85. International Organization for Migration (2007). «Iraq: Mapping exercise» (PDF). London: International Organization for Migration. σελ. 5. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 16 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2010. 
  86. Avrupa'da Batı Trakya Batı Trakya Türkleri Gerçeği ve Avrupa Batı Trakya Türk Federasyonu, Avrupa Batı Trakya Türk Federasyonu, https://www.abttf.org/about.php?id=79, ανακτήθηκε στις 8 May 2021 
  87. 87,0 87,1 Maeva, Mila (2008), «Modern Migration Waves of Bulgarian Turks», στο: Marushiakova, Elena, επιμ., Dynamics of National Identity and Transnational Identities in the Process of European Integration, Cambridge Scholars Publishing, σελ. 227–229, ISBN 9781847184719 
  88. 88,0 88,1 88,2 Inglis, K. S. (2008), Sacred Places: War Memorials in the Australian Landscape, The Miegunyah Press, σελ. 108, ISBN 978-0-522-85479-4 
  89. Crowe, David (2015). «First Syrian refugees here for Christmas: Tony Abbott». The Australian. https://www.theaustralian.com.au/in-depth/europes-migrant-crisis/first-syrian-refugees-here-for-christmas-tony-abbott/news-story/ea0107b2fe83cb96c9f8367457c99ffd. Ανακτήθηκε στις 15 July 2018. 
  90. Helton, Arthur C. (1998), «Chapter Two: Contemporary Conditions and Dilemmas», Meskhetian Turks: Solutions and Human Security, Open Society Institute, http://www.osi.hu/fmp/html/mesktwo.html, ανακτήθηκε στις 17 January 2012 
  91. UNHCR (1999), Background Paper on Refugees and Asylum Seekers from Azerbaijan, United Nations High Commissioner for Refugees, σελ. 14, http://www.unhcr.org/refworld/pdfid/3ae6a6504.pdf 
  92. Khazanov, Anatoly Michailovich (1995), After the USSR: Ethnicity, Nationalism and Politics in the Commonwealth of Independent States, University of Wisconsin Press, σελ. 202, ISBN 978-0-299-14894-2 
  93. 93,0 93,1 Aydıngün και άλλοι 2006: This figure, however, does not reflect the real population of Meskhetian Turks, because Soviet authorities recorded many of them as belonging to other nationalities such as Azeri, Kazakh, Kyrgyz, and Uzbek."
  94. 94,0 94,1 94,2 94,3 94,4 Khalifa, Mustafa (2013), «The impossible partition of Syria», Arab Reform Initiative: 3–5, https://www.arab-reform.net/en/node/510, ανακτήθηκε στις 27 March 2019 
  95. Πιέρ Πιτσινίν (2011), Après avoir été sur le terrain, La Libre Belgique 
  96. Ahmida, Ali Abdullatif (2011), The Making of Modern Libya: State Formation, Colonization, and Resistance, Second Edition, State University of New York, σελ. 44, ISBN 9781438428932 
  97. 97,0 97,1 97,2 97,3 97,4 97,5 97,6 Nyrop, Richard F.; Benderly, Beryl Lieff; Cover, Willian W.; Cutter, Melissa J.; Evin, Ahmet Ö.; Parker, Newton B.; Teleki, Suzanne (1973), «Area Handbook for the Republic of Turkey», Pamphlet (United States Government Publishing Office) 550 (80), ISSN 0892-8541, https://books.google.com/books?id=qHUsAAAAYAAJ&dq=%22Anatolian+Turks%22+%22Rumelian+Turks%22+%22Black+Sea+Turks%22&pg=PA102 
  98. Şimşir, Bilal (1989), «The Turks of Bulgaria, 1878–1985», Turkish Quarterly Review Digest (Directorate General of Press and Information) 3 (15): 6, https://books.google.com/books?id=QJM_wkv41icC&q=%22Balkan+Turks%22+%22Anatolian+Turks%22 
  99. Cornell, Svante E. (2005), Small Nations and Great Powers: A Study of Ethnopolitical Conflict in the Caucasus, Routledge, σελ. 171, ISBN 9781135796693, https://books.google.com/books?id=G_qQAgAAQBAJ&dq=Rather%2C+Turkey+wants+these+minority+groups%2C+perhaps+for+strategic+reasons%2C+to+remain+in+or+return+to+their+ancestral+lands.&pg=PA171 
  100. Saatçi, Suphi (2018), «The Turkman of Iraq», στο: Bulut, Christiane, επιμ., Linguistic Minorities in Turkey and Turkic-Speaking Minorities of the Periphery, Harrassowitz Verlag, σελ. 331, ISBN 978-3447107235 
  101. 101,0 101,1 Pan, Chia-Lin (1949), «The Population of Libya», Population Studies 3 (1): 100–125, doi:10.1080/00324728.1949.10416359 
  102. Biondich, Mark (17 Φεβρουαρίου 2011). The Balkans: Revolution, War, and Political Violence Since 1878 (στα Αγγλικά). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-929905-8. In the period between 1878 and 1912, as many as two million Muslims emigrated voluntarily or involuntarily from the Balkans. When one adds those who were killed or expelled between 1912 and 1923, the number of Muslim casualties from the Balkan far exceeds three million. By 1923 fewer than one million remained in the Balkans 
  103. Gibney, Matthew J.· Hansen, Randall (2005). Immigration and Asylum: From 1900 to the Present. Internet Archive. Santa Barbara, Calif.: ABC-CLIO. ISBN 978-1-57607-796-2. 
  104. 104,0 104,1 Howard, Douglas A. (Douglas Arthur) (2001). The history of Turkey. Internet Archive. Westport, Conn. : Greenwood Press. ISBN 978-0-313-30708-9. 
  105. 105,0 105,1 105,2 The Middle East, Abstracts and Index (στα Αγγλικά). Northumberland Press. 1999. 
  106. «Austria», Annual Report on International Religious Freedom 2007, February 2008, 110–2 Report, United States Government Publishing Office, 2008, σελ. 253 
  107. Liversage, Anika (2013), «Transnational Families Breaking Up: Divorce among Turkish Immigrants in Denmark», στο: Charsley, Katharine, επιμ., Transnational Marriage: New Perspectives from Europe and Beyond, Routledge, σελ. 146, ISBN 9781136279744 
  108. 108,0 108,1 Friedrichs, Jürgen; Klöckner, Jennifer; Şen, Mustafa; de Witte, Nynke (2012), «Turkish Islamic Organisations: A Comparative Study in Germany, the Netherlands and Turkey», στο: Beaumon, Justin; Cloke, επιμ., Faith-based Organisations and Exclusion in European Cities, Policy Press, σελ. 219, ISBN 9781847428349 
  109. Davison, Roderic H. (2013). Essays in Ottoman and Turkish History, 1774–1923: The Impact of the West. University of Texas Press. σελίδες 3–4. ISBN 978-0292758940. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2016. So the Seljuk sultanate was a successor state ruling part of the medieval Greek empire, and within it the process of Turkification of a previously Hellenized Anatolian population continued. That population must already have been of very mixed ancestry, deriving from ancient Hittite, Phrygian, Cappadocian, and other civilizations as well as Roman and Greek. 
  110. . 
  111. Sahadeo, Jeff· Zanca, Russell (2007). Everyday life in Central Asia : past and present. Bloomington: Indiana University Press. σελίδες 22–23. ISBN 978-0253013538. 
  112. Akgönül, Samim (2013). The minority concept in the Turkish context: practices and perceptions in Turkey, Greece, and France. Leiden: Brill. σελ. 136. ISBN 978-9004222113. 
  113. Bayir, Derya (22 Απριλίου 2016). Minorities and Nationalism in Turkish Law. ISBN 978-1317095798. 
  114. «Turkey Demographics: Peoples, Cultures, and Languages». Hachette Book Group (στα Αγγλικά). 19 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2022. 
  115. «Turkey». The World Factbook. Central Intelligence Agency. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2017. 
  116. Stokes & Gorman 2010b, σελ. 721.
  117. Theo van den Hout (27 Οκτωβρίου 2011). The Elements of Hittite. Cambridge University Press. σελ. 1. ISBN 978-1-139-50178-1. Ανακτήθηκε στις 24 Μαρτίου 2013. 
  118. Sharon R. Steadman· Gregory McMahon (15 Σεπτεμβρίου 2011). The Oxford Handbook of Ancient Anatolia: (10,000–323 BCE). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-537614-2. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2013. 
  119. 119,0 119,1 Robbeets 2017.
  120. Damgaard et al. 2018.
  121. Lee & Kuang 2017.
  122. Findley 2005, σελ. 39.
  123. Coene, Frederik (2009). The Caucasus-An Introduction. Taylor & Francis. σελ. 77. 
  124. 124,0 124,1 124,2 Leiser 2005, σελ. 837.
  125. 125,0 125,1 125,2 125,3 125,4 Darke 2011, σελ. 16.
  126. Chaurasia 2005, σελ. 181.
  127. Bainbridge 2009, σελ. 33.
  128. Ágoston 2010, σελ. 574.
  129. Delibaşı 1994, σελ. 7.
  130. Turkey Foreign Policy And Government Guide. International Business Publications. 2004. σελ. 64. ISBN 978-0739762820. 
  131. Somel 2003, σελ. 266.
  132. 132,0 132,1 132,2 132,3 Ágoston 2010, σελ. xxv.
  133. Kia 2011, σελ. 1.
  134. Fleet 1999, σελ. 5.
  135. Kia 2011, σελ. 2.
  136. 136,0 136,1 Köprülü 1992, σελ. 110.
  137. 137,0 137,1 Ágoston 2010, σελ. xxvi.
  138. Fleet 1999, σελ. 6.
  139. Eminov 1997, σελ. 27.
  140. Kermeli 2010, σελ. 111.
  141. Kia 2011, σελ. 5.
  142. Quataert 2000, σελ. 21.
  143. Kia 2011, σελ. 6.
  144. Quataert 2000, σελ. 24.
  145. Levine 2010, σελ. 28.
  146. Karpat 2004.
  147. Samuel Totten, William S. Parsons, επιμ. (2012). Century of Genocide. Routledge. σελίδες 118–124. ISBN 978-1135245504. By 1913 the advocates of liberalism had lost out to radicals in the party who promoted a program of forcible Turkification. 
  148. Jwaideh, Wadie (2006). The Kurdish national movement: its origins and development (1st έκδοση). Syracuse, NY: Syracuse Univ. Press. σελ. 104. ISBN 978-0815630937. With the crushing of opposition elements, the Young Turks simultaneously launched their program of forcible Turkification and the creation of a highly centralized administrative system." 
  149. Akçam, Taner (2012). The Young Turks' crime against humanity: the Armenian genocide and ethnic cleansing in the Ottoman Empire. Princeton, N.J.: Princeton University Press. σελ. 29. ISBN 978-0691153339. 
  150. Bjornlund, Matthias (March 2008). «The 1914 cleansing of Aegean Greeks as a case of violent Turkification». Journal of Genocide Research 10 (1): 41–57. doi:10.1080/14623520701850286. ISSN 1462-3528. «In 1914, the aim of Turkification was not to exterminate but to expel as many Greeks of the Aegean region as possible as not only a "security measure," but as an extension of the policy of economic and cultural boycott, while at the same time creating living space for the muhadjirs that had been driven out of their homes under equally brutal circumstances.». 
  151. Akçam, Taner (2005). From Empire to Republic: Turkish Nationalism and the Armenian Genocide. London: Zed Books. σελ. 115. ISBN 9781842775271. ...the initial stages of the Turkification of the Empire, which affected by attacks on its very heterogeneous structure, thereby ushering in a relentless process of ethnic cleansing that eventually, through the exigencies and opportunities of the First World War, culminated in the Armenian Genocide. 
  152. Rummel, Rudolph J. (1996). Death By Government. Transaction Publishers. σελ. 235. ISBN 9781412821292. Through this genocide and the forced deportation of the Greeks, the nationalists completed the Young Turk's program-the Turkification of Turkey and the elimination of a pretext for Great Power meddling. 
  153. J.M. Winter, επιμ. (2003). America and the Armenian Genocide of 1915. New York: Cambridge University Press. σελ. 60. ISBN 9780511163821. The devising of a scheme of a correlative Turkification of the Empire, or what was left of it, included the cardinal goal of the liquidation of that Empire's residual non-Turkish elements. Given their numbers, their concentration in geo-strategic locations, and the troublesome legacy of the Armenian Question, the Armenians were targeted as the prime object for such a liquidation. 
  154. Biondich, Mark (17 Φεβρουαρίου 2011). The Balkans: Revolution, War, and Political Violence Since 1878 (στα Αγγλικά). Oxford University Press. σελ. 93. ISBN 978-0-19-929905-8. In the period between 1878 and 1912, as many as two million Muslims emigrated voluntarily or involuntarily from the Balkans. When one adds those who were killed or expelled between 1912 and 1923, the number of Muslim casualties from the Balkan far exceeds three million. By 1923 fewer than one million remained in the Balkans. 
  155. Gibney, Matthew J.· Hansen, Randall (2005). Immigration and asylum : from 1900 to the present. Internet Archive. Santa Barbara, Calif. : ABC-CLIO. ISBN 978-1-57607-796-2. 
  156. Mojzes, Paul (November 2013). «Ethnic cleansing in the Balkans, why did it happen and could it happen again». Cicero Foundation: 3. https://www.cicerofoundation.org/wp-content/uploads/Paul_Mojzes_Ethnic_Cleansing_In_The_Balkans.pdf. 
  157. Rozakēs, Chrēstos L (31 Αυγούστου 1987). The Turkish Straits. ISBN 978-9024734641. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2015. 
  158. Levine 2010, σελ. 29.
  159. Göcek 2011, σελ. 22.
  160. Göcek 2011, σελ. 23.
  161. 161,0 161,1 Çaǧaptay 2006, σελ. 82.
  162. 162,0 162,1 Bosma, Lucassen & Oostindie 2012, σελ. 17.
  163. Çaǧaptay 2006, σελ. 84.
  164. Bosma, Lucassen & Oostindie 2012.
  165. 165,0 165,1 165,2 165,3 165,4 Cagaptay, Soner (2011), Islam, Secularism and Nationalism in Modern Turkey: Who is a Turk?, Routledge, σελ. 82, ISBN 9781134174485 
  166. Kateb, Kamel (2001), Européens: "Indigènes" et juifs en Algérie (1830-1962) : Représentations et Réalités des Populations, INED, σελ. 50–53, ISBN 273320145X 
  167. 167,0 167,1 Tastekin, Fehim (2019). «Are Libyan Turks Ankara's Trojan horse?». Al-Monitor. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2019. 
  168. Cohen, Robin (1995), The Cambridge Survey of World Migration, Cambridge University Press, σελ. 476, ISBN 9780521444057 
  169. Bilge, Ali Suat (1961), Le Conflit de Chypre et les Chypriotes Turcs, Ajans Türk, σελ. 5 
  170. Çataloğlu, Seher; Bulut, Meryem (2016), «Artificial Borders and Nationalism: Turkmen Migration from Iraq to Istanbul», στο: Bulut, Meryem; Şahin, Kadriye, επιμ., Anthropological Perspectives on Transnational Encounters in Turkey: War, Migration and Experiences of Coexistence, Transnational Press London, σελ. 21, ISBN 9781912997268 
  171. Binet, Laurence (2014), Violence against Kosovar Albanians, NATO's intervention 1998-1999, Médecins Sans Frontières, σελ. 261, https://www.msf.org/sites/msf.org/files/2019-04/SOCSKosovoEnglish.pdf 
  172. Reinkowski, Maurus (2011), «The Ottoman Empire and South Eastern Europe from a Turkish perspective», Images of Imperial Legacy: Modern Discourses on the Social and Cultural Impact of Ottoman and Habsburg Rule in Southeast Europe, LIT Verlag, σελ. 27, ISBN 978-3643108500 
  173. Bursa'da Ahıskalıların vatandaşlık kuyruğu!, Bursada Bugün, 2018, https://www.bursadabugun.com/haber/bursa-da-ahiskalilarin-vatandaslik-kuyrugu-934666.html, ανακτήθηκε στις 30 August 2021 
  174. Kanlı, Yusuf (2018). «Bridging the population gap in Cyprus». Hurriyet Daily News. Ανακτήθηκε στις 8 Απριλίου 2018. It is often said that if the descendants of those who migrated from Cyprus to Turkey back in 1931 are included, the number of Turkish Cypriots living in the "motherland" might exceed 600,000. 
  175. Erkılıç, Orhan (2020). «Türkiye'deki Suriyeli Türkmenler de Vatandaşlık İstiyor». Voice of America. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2020. 1 Milyon Suriyeli Türkmen Vatandaşlık Hakkından Yararlanmak İstiyor. 
  176. Hatay 2007, σελ. 22.
  177. 177,0 177,1 Hatay 2007, σελ. 23.
  178. «UNFICYP: United Nations Peacekeeping Force in Cyprus». United Nations. 
  179. Dursun-Özkanca, Oya (2019), Turkey–West Relations: The Politics of Intra-alliance Opposition, Cambridge University Press, σελ. 40, ISBN 978-1108488624 
  180. Biondich, Mark (17 Φεβρουαρίου 2011). The Balkans: Revolution, War, and Political Violence Since 1878 (στα Αγγλικά). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-929905-8. 
  181. Shukurov, Rustam (2016), The Byzantine Turks, 1204-1461, Brill Publishers, σελ. 99, ISBN 9789004307759 
  182. Madgearu, Alexandru (2008), The Wars of the Balkan Peninsula: Their Medieval Origins, Scarecrow Press, σελ. 38, ISBN 9780810858466 
  183. 183,0 183,1 Council of Europe. «European Charter for Regional or Minority Languages: Bosnia and HerzegovinaLANGUAGES» (PDF). Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2011. 
  184. OSCE. «National Minorities in BiH». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Ιουλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2013. 
  185. Biondich, Mark (17 Φεβρουαρίου 2011). The Balkans: Revolution, War, and Political Violence Since 1878 (στα Αγγλικά). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-929905-8. 
  186. Farley, Brigit (2013), «Croatia», στο: Skutsch, Carl, επιμ., Encyclopedia of the World's Minorities, 1, Routledge, σελ. 344, ISBN 9781135193881 
  187. Larsen, Mogens Trolle (2014), The Conquest of Assyria: Excavations in an Antique Land, Routledge, σελ. 42, ISBN 9781317949954 
  188. «Adriyatik'te unutulan Türkler». Milliyet. 2011. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2017. 
  189. Vuletić, Aleksandra (2012), Censuses in 19th century Serbia: inventory of preserved microdata, Max Planck Institute for Demographic Research, σελ. 7, http://www.demogr.mpg.de/papers/working/wp-2012-018.pdf 
  190. Kaeter, Margaret (2004), The Caucasian Republics, Infobase Publishing, σελ. 15, ISBN 9780816052684 
  191. Minahan, James (1998), Miniature Empires: A Historical Dictionary of the Newly Independent States, Greenwood Publishing Group, σελ. 19, ISBN 0313306109 
  192. Today's Zaman. «Abkhazian President Bagapsh in Ankara». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Απριλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2012. 
  193. Gogia, Giorgi (2011). Georgia/Abkhazia: Living in Limbo – The Rights of Ethnic Georgian Returnees to the Gali District of Abkhazia (PDF). New York, NY: Human Rights Watch. σελ. 9. ISBN 978-1-56432-790-1. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 17 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2016. 
  194. 194,0 194,1 194,2 Tomlinson, Kathryn (2005), «Living Yesterday in Today and Tomorrow: Meskhetian Turks in Southern Russia», στο: Crossley, James G.; Karner, Christian, επιμ., Writing History, Constructing Religion, Routledge, σελ. 110–111, ISBN 9781351142748 
  195. Mikaberidze, Alexander (2015). Historical Dictionary of Georgia (2 έκδοση). Rowman & Littlefield. ISBN 978-1442241466. 
  196. 196,0 196,1 196,2 196,3 Pirtskhalava, Ekaterine (2019), «The Reshaping Identity of Deported people in a New Environment», στο: Johnson, Newtona (Tina); Simpson, Shawn, επιμ., Bridging Differences: Understanding Cultural Interaction in Our Globalized World, BRILL, ISBN 9781848883680 
  197. 197,0 197,1 197,2 197,3 UNHCR 1999b, σελ. 20.
  198. The repatriation question of the Meskhetian Turks to their homeland in Georgia, United Nations Human Rights Council, 2015, σελ. 2, https://www.ecoi.net/en/file/local/1236549/1930_1443084042_g1520228.pdf, ανακτήθηκε στις 8 September 2021 
  199. 199,0 199,1 199,2 199,3 Taylor, Scott (2004), Among the Others: Encounters with the Forgotten Turkmen of Iraq, Esprit de Corps, σελ. 31–32, ISBN 1-895896-26-6 
  200. 200,0 200,1 200,2 Anderson, Liam D.; Stansfield, Gareth R. V. (2009), Crisis in Kirkuk: The Ethnopolitics of Conflict and Compromise, University of Pennsylvania Press, σελ. 16–17, ISBN 978-0-8122-4176-1 
  201. 201,0 201,1 201,2 201,3 201,4 201,5 Stansfield, Gareth R. V. (2007), Iraq: People, History, Politics, Polity, σελ. 70–72, ISBN 978-0-7456-3227-8, https://archive.org/details/iraqpeoplehistor0000stan 
  202. Fattah, Hala; Caso, Frank (2009), «Turkish Tribal Migrations and the Early Ottoman State», A Brief History of Iraq, Infobase Publishing, σελ. 116, ISBN 978-0-8160-5767-2, https://archive.org/details/briefhistoryofir0000fatt 
  203. Talabany, Nouri (2007), «Who Owns Kirkuk? The Kurdish Case», Middle East Quarterly (Middle East Quarterly, Winter 2007): 75, http://www.meforum.org/1075/who-owns-kirkuk-the-kurdish-case 
  204. Lukitz, Liora (1995), Iraq: The Search for National Identity, Routledge, σελ. 41, ISBN 0-7146-4550-8 
  205. Anderson & Stansfield 2009.
  206. İhsanoğlu, Ekmeleddin (2012), The Turks in Egypt and Their Cultural Legacy, American University in Cairo Press, σελ. 1, ISBN 9789774163975 
  207. Nicolle, David (2014). Mamluk 'Askari 1250–1517. Osprey Publishing. σελ. 4. ISBN 9781782009290. 
  208. Petry, Carl F. (1998). «The Military Institution and Innovation in the Late Mamluk Period». Στο: Petry, Carl F. The Cambridge History of Egypt, Vol. 1: Islamic Egypt, 640-1517. Cambridge University Press. σελ. 250. ISBN 9780521068857. 
  209. Eren, Halit (2012), «Foreword», The Turks in Egypt and Their Cultural Legacy, American University in Cairo Press, σελ. xv, ISBN 9789774163975 
  210. Kateb, Kamel (2001), Européens: "Indigènes" et juifs en Algérie (1830-1962) : Représentations et Réalités des Populations, INED, σελ. 50–53, ISBN 273320145X 
  211. Commins, David Dean (2004). Historical Dictionary of Syria. Scarecrow Press. σελ. 231. ISBN 978-0-8108-4934-1. 
  212. Ziadeh, Nicola A. (1953). Urban life in Syria under the early Mamlūks. American University of Beirut. σελ. 45. ISBN 978-0-8371-3162-7. 
  213. Öztürkmen, Ali; Duman, Bilgay; Orhan, Oytun (2015), «Suriye'de Değişimin Ortaya Çıkardığı Toplum: Suriye Türkmenleri», Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi (ORSAM) 83: 5, http://suriyeturkmenmeclisi.org/files/file1.pdf, ανακτήθηκε στις 6 October 2016 
  214. Franco-Turkish Agreement signed at Angora on October 20, 1921, The Stationery Office, 1921, σελ. 6–7, http://www.hri.org/docs/FT1921/Franco-Turkish_Pact_1921.pdf, ανακτήθηκε στις 16 October 2016 
  215. Shaw, Stanford J.· Shaw, Ezel Kural (1977). History of the Ottoman Empire and Modern Turkey: Volume 2, Reform, Revolution, and Republic: The Rise of Modern Turkey 1808–1975. Cambridge University Press. σελ. 377. ISBN 978-0-521-29166-8. 
  216. Yılmaz, Meşküre (2015), Suriye Türkleri, 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü, https://21yyte.org/tr/suriye/suriye-turkleri-2 
  217. Complex nationalities: the stories of Syria's Turkmen, Enab Baladi, 2019, https://english.enabbaladi.net/archives/2019/11/complex-nationalities-the-stories-of-syrias-turkmen/ 
  218. Wahby, Sarah; Ahmadzadeh, Hashem; Çorabatır, Metin; Hashem, Leen; Al Husseini, Jalal (2014), Ensuring quality education for you refugees from Syria (12-25 year): a mapping exercise, Refugee Studies Centre, University of Oxford, https://www.rsc.ox.ac.uk/publications/ensuring-quality-education-for-young-refugees-from-syria-12-25-years-a-mapping-exercise-executive-summary, ανακτήθηκε στις 25 April 2018 
  219. Hatahet, Sinan· Aldassouky, Ayman (2017). «Forced Demographic Changes in Syria». Al Sharq Forum. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2018. 
  220. Algeria: Post Report, Foreign Service Series 256, U.S. Department of State (9209), 1984, σελ. 1, https://books.google.com/books?id=sslkr1dMV78C&pg=PA1 
  221. Current Notes on International Affairs, 25, Department of Foreign Affairs (Australia), 1954, σελ. 613 
  222. Parzymies, Anna (1985), Anthroponymie Algérienne: Noms de Famille Modernes d'origine Turque, Éditions scientifiques de Pologne, σελ. 109, ISBN 83-01-03434-3 
  223. Amari, Chawki (2012), Que reste-t-il des Turcs et des Français en Algérie?, Slate Afrique, http://www.slateafrique.com/81641/turcs-francais-algerie-colonisation-histoire 
  224. «REPORT ON THE HUMAN RIGHTS SITUATION IN LIBYA» (PDF). Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights. 2015. σελ. 13. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2019. 
  225. Malcolm, Peter; Losleben, Elizabeth (2004), Libya, Marshall Cavendish, σελ. 62, ISBN 0-7614-1702-8 
  226. De Giovannangeli, Umberto (2019). «Al-Sarraj vola a Milano per incontrare Salvini, l'uomo forte d'Italia». Huffington Post. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιουλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2019. ... Misurata (centro principale della comunità di origine turca in Libia e città-chiave nella determinazione dei nuovi equilibri di potere nel Paese) 
  227. 227,0 227,1 Rossi, David (2019). «PERCHÉ NESSUNO PARLA DELLA LIBIA?». Difesa Online. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2019. Chi conosce appena la situazione demografica di quella parte di Libia sa che Misurata con i suoi 270.000 abitanti (su 400.000) di origine turca e tuttora turcofoni non perderà mai il sostegno di Ankara e non cesserà un attimo di resistere, con o senza Sarraj. 
  228. Kirkpatrick, David D. (2014). «Strife in Libya Could Presage Long Civil War». New York Times. Ανακτήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 2019. 
  229. «Focus on Tunisia», The Rotarian December (1969): 56, 1969, https://books.google.com/books?id=TTUEAAAAMBAJ&pg=PA56 
  230. UNESCO 2009.
  231. Tunisia Today. «Vient de paraître "Tribus : des origines à la dislocation"». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Απριλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 18 Απριλίου 2012. 
  232. Akgündüz 2008, σελ. 61.
  233. Kasaba 2008, σελ. 192.
  234. Twigg και άλλοι 2005, σελ. 33.
  235. Bayram, Servet; Seels, Barbara (1997), «The Utilization of Instructional Technology in Turkey», Educational Technology Research and Development (Springer) 45 (1): 112, doi:10.1007/BF02299617 
  236. 52% of Europeans say no to Turkey's EU membership, Aysor, 2010, https://www.aysor.am/en/news/2010/02/02/turkey-europe/106730?__cf_chl_jschl_tk__=5cadc325e9d6de274da7044b445bd172c7b2029e-1604753955-0-AVhYEz2aOybvH-qEPBsvvTpaib38A35FbqAgn6teGWuWeh48U9WebMfgeB7pDyti835gLNeS-jECj7JcmXfoYgHhsVqp5x66C2BKTSFGiVGxiw5PqhftOHz7nsSSjTFeaTP0PCXi7AWAmZmQvPS_UAXOWa5sA89tJ0mQObkZjZs3YvMe4mPkL3GRVgW7lkY67Wbd2ObEVwY8WkH8mjSEmlh2nN0XPKt9uF4ez2dmVArsQ-OEeET6EbYl19R6K6OB_o1zllMxypQhTFvwELlCScPf432jttv_ho4iUHZPKOqyXiG_TqKXWttoh6QAbveQgyOmNvsevk84nDkqw_NQhUo, ανακτήθηκε στις 7 November 2020 
  237. Pashayan, Araks (2012), «Integration of Muslims in Europe and the Gülen», στο: Weller, Paul; Ihsan, Yilmaz, επιμ., European Muslims, Civility and Public Life: Perspectives On and From the Gülen Movement, Continuum International Publishing Group, ISBN 978-1-4411-0207-2, https://books.google.com/books?id=BtMmIs4NmqIC&q=There+are+around+10+million+Euro-Turks+living+in+the+European+Union+countries+of+Germany%2C+France%2C+the+Netherlands+and+Belgium.&pg=PA82 
  238. Kötter και άλλοι 2003, σελ. 55.
  239. Haviland και άλλοι 2010, σελ. 675.
  240. Geertz, Clifford (2013), «Introduction to Islam observed (Hebrew Translation, 2007)», Clifford Geertz in Morocco, Routledge, σελ. 12, ISBN 9781317988175, https://books.google.com/books?id=IZHaAAAAQBAJ&q=%22two+million+Turks+in+Berlin%22&pg=PA12 
  241. Nickl, Benjamin (2020), Turkish German Muslims and Comedy Entertainment, Leuven University Press, σελ. 34, ISBN 9789462702387, https://books.google.com/books?id=LgACEAAAQBAJ&dq=Ickstadt+points+out+that+Germany+now+has+its+third+generation+of+immigrants+with+Turkish+heritage+and+that+Berlin+is+the+largest+Turkish+city+outside+Turkey.&pg=PA34 
  242. United States Census Bureau. «Ancestry: 2000» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 20 Σεπτεμβρίου 2004. Ανακτήθηκε στις 16 Μαΐου 2012. 
  243. The Washington Diplomat. «Census Takes Aim to Tally'Hard to Count' Populations». Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2011. 
  244. Grabowski, John J. (1996), «Turks in Cleveland», στο: Van Tassel, επιμ., Encyclopedia of Cleveland History, John Wiley & Sons, ISBN 0253330564 
  245. Erdal, Şafak (2009), ABD'de kaç Türk var?, Sabah, https://www.sabah.com.tr/yazarlar/safak/2009/05/08/abdde_kac_turk_var, ανακτήθηκε στις 30 November 2020 
  246. Ognibene, Terri Ann; Browder, Glen (2018), South Carolina's Turkish People: A History and Ethnology, University of South Carolina, σελ. 103, ISBN 9781611178593 
  247. «Immigration and Ethnocultural Diversity Highlight Tables». statcan.gc.ca. 25 Οκτωβρίου 2017. 
  248. Hüssein 2007, σελ. 17.
  249. Cleland 2001, σελ. 24.
  250. Hüssein 2007, σελ. 19.
  251. Hopkins 2011, σελ. 116.
  252. 252,0 252,1 Saeed 2003, σελ. 9.
  253. Australian Bureau of Statistics. «20680-Ancestry (full classification list) by Sex Australia». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Μαρτίου 2008. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουλίου 2011. 
  254. TRNC Ministry of Foreign Affairs. «Briefing Notes on the Cyprus Issue». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Φεβρουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2010. 
  255. Kibris Gazetesi. «Avustralya'daki Kıbrıslı Türkler ve Temsilcilik...». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2011. 
  256. «AVUSTURALYA'DA KIBRS TÜRKÜNÜN SESİ». BRT. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2011. 
  257. «Sözünüzü Tutun». Star Kıbrıs. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2012. 
  258. «Old foes, new friends». The Sydney Morning Herald. 23 April 2005. http://www.smh.com.au/news/World/Old-foes-new-friends/2005/04/22/1114152326767.html. Ανακτήθηκε στις 26 December 2008. 
  259. «Avustralyalı Türkler'den, TRT Türk'e tepki». Milliyet. http://www.milliyet.com.tr/Dunya/SonDakika.aspx?aType=SonDakika&ArticleID=1094744&Date=14.05.2009&Kategori=dunya&b=Avustralyali%20Turklerden,%20TRT%20Turke%20tepki. Ανακτήθηκε στις 16 May 2012. 
  260. Department of Immigration and Citizenship (2006). «Community Information Summary:Bulgaria» (PDF). Australian Government. σελ. 2. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 16 Μαρτίου 2011. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουνίου 2022. 
  261. 261,0 261,1 Australian Bureau of Statistics (27 Ιουνίου 2007). «2006 Census Ethnic Media Package». Ανακτήθηκε στις 13 Ιουλίου 2011. 
  262. Department of Immigration and Citizenship (2006). «Community Information Summary:Iraq» (PDF). Australian Government. σελ. 1. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 13 Φεβρουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουνίου 2022. 
  263. 263,0 263,1 263,2 263,3 263,4 263,5 263,6 Johanson, Lars (2021), Turkic, Cambridge University Press, σελ. 98–99, ISBN 9781009038218, https://books.google.com/books?id=huk9EAAAQBAJ&dq=Turkish+is+the+largest+and+most+vigorous+Turkic+language%2C+spoken+by+over+80+million+people&pg=PT134 
  264. Kushner, David (1977), The Rise of Turkish Nationalism, 1876–1908, Cass, ISBN 9780714630755 
  265. Lewis, Geoffrey (1999), The Turkish Language Reform: A Catastrophic Success, Oxford University Press, ISBN 9780191583223 
  266. George L. Campbell (1 Σεπτεμβρίου 2003). Concise Compendium of the World's Languages. Taylor & Francis. σελίδες 547–. ISBN 978-0-415-11392-2. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2013. 
  267. Johanson 2001, σελ. 16.
  268. Presidency of the Republic of Cyprus. «The Constitution of the Republic of Cyprus» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 3 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2016. Article 1...the Greek and the Turkish Communities of Cyprus respectively...Article 3 (4) Judicial proceedings shall be conducted or made and judgements shall be drawn up in the Greek language if the parties are Greek, in the Turkish language if the parties are Turkish, and in both the Greek and the Turkish languages if the parties are Greek and Turkish. The official language or languages to be used for such purposes in all other cases shall be specified by the Rules of Court made by the High Court under Article 163. 
  269. Municipal language compliance in Kosovo, Organization for Security and Co-operation in Europe, 2014, σελ. 10 
  270. Dzankic, Jelena (2016), Citizenship in Bosnia and Herzegovina, Macedonia and Montenegro: Effects of Statehood and Identity Challenges, Routledge, σελ. 81, ISBN 978-1317165798 
  271. History and Legal Dimension of Turkish Education in Iraq, Center for Middle Eastern Strategic Studies, 2017, https://www.orsam.org.tr/en/history-and-legal-dimension-of-turkish-education-in-iraq/, ανακτήθηκε στις 25 August 2021 
  272. «Bosnia and Herzegovina», The European Charter for Regional Or Minority Languages: Collected Texts, Council of Europe, 2010, σελ. 107–108, ISBN 9789287166715 
  273. Rehm, Georg; Uszkoreit, Hans, επιμ.. (2012), «The Croatian Language in the European Information Society», The Croatian Language in the Digital Age, Springer, σελ. 51, ISBN 9783642308826 
  274. Franceschini, Rita (2014). «Italy and the Italian-Speaking Regions». Στο: Fäcke, Christiane. Manual of Language Acquisition. Walter de Gruyter GmbH. σελ. 546. ISBN 9783110394146. In Croatia, Albanian, Bosnian, Bulgarian, Czech, German, Hebrew, Hungarian, Italian, Macedonian, Polish, Romanian, Romany, Rusyn, Russian, Montenegrin, Slovak, Slovenian, Serbian, Turkish, and Ukrainian are recognized (EACEA 2012, 18, 50s) 
  275. «Romania», The European Charter for Regional Or Minority Languages: Collected Texts, Council of Europe, 2010, σελ. 135–136, ISBN 9789287166715 
  276. Trudgill, Peter; Schreier, Daniel (2006), «Greece and Cyprus / Griechenland und Zypern», στο: Ulrich, Ammon, επιμ., Sociolinguistics / Soziolinguistik, Walter de Gruyter, σελ. 1885–1886, ISBN 3110199874 
  277. Schwartz, Herman (2002), The Struggle for Constitutional Justice in Post-Communist Europe, University of Chicago Press, σελ. 184, ISBN 0226741966 
  278. Benrabah, Mohamed (2013), Language Conflict in Algeria: From Colonialism to Post-Independence, Multilingual Matters, σελ. 186, ISBN 978-1847699664 
  279. Brendemoen 2006, σελ. 227.
  280. 280,0 280,1 280,2 280,3 280,4 280,5 Johanson, Lars (2021), «4.3.1.1 Turkish Dialect Areas», Turkic, Cambridge University Press, σελ. 44–49, ISBN 9781009038218 
  281. Johanson 2011, σελ. 738.
  282. Bulut, Christiane (1999), «Klassifikatorische Merkmale des Iraktürkischen», Orientalia Suecana 48: 5–27 
  283. Gülensoy, Tuncer (1981), Anadolu ve Rumeli Ağızları Bibliyografyası: Anadolu, Kıbrıs, Suriye, Irak, Bulgaristan, Yunanistan, ve Romanya Türk Ağızları, Kültür Bakanlığı, σελ. 7 
  284. Brendemon, Bernt (2005), «Consonant Assimilations: A possible Parameter for the Classification of Turkish dialects», στο: Johanson, Lars, επιμ., Turkic Languages, 9, Harrassowitz Verlag, σελ. 178 
  285. Bulut, Christiane (2007), «Iraqi Turkman», στο: Postgate, J.N., επιμ., Languages of Iraq: Ancient and Modern, British School of Archaeology in Iraq, σελ. 167, ISBN 978-0903472210, http://www.bisi.ac.uk/sites/bisi.localhost/files/languages_of_iraq.pdf, ανακτήθηκε στις 2022-06-17 
  286. Johanson 2001.
  287. Stein, Heidi (2010), «Optativ versus Voluntativ-Imperativ in irantürkischen Texten», στο: Boeschoten, Hendrik; Rentzsch, Julian, επιμ., Turcology in Mainz, Otto Harrassowitz Verlag, σελ. 244, ISBN 978-3447061131 
  288. Johanson, Lars (2009), «Modals in Turkic», στο: Hansen, Björn; de Haan, Ferdinand, επιμ., Modals in the Languages of Europe: A Reference Work, Walter de Gruyter, σελ. 502–504, ISBN 978-3110219203 
  289. Bulut, Christiane (2018), «Iraq-Turkic», στο: Haig, Geoffrey; Khan, Geoffrey, επιμ., The Languages and Linguistics of Western Asia: An Areal Perspective, Walter de Gruyter, σελ. 357, ISBN 978-3110421682 
  290. Dobrushina, Nina; Daniel, Michael; Koryakov, Yuri (2020), «Language and Sociolinguistics of the Caucasus», στο: Polinsky, Maria, επιμ., The Oxford Handbook of Languages of the Caucasus, Oxford University Press, σελ. 33, ISBN 9780190690694 
  291. 291,0 291,1 Aydıngün και άλλοι 2006, σελ. 23.
  292. 292,0 292,1 Rabasa, Angel; Benard, Cheryl (2015), Eurojihad, Cambridge University Press, σελ. 20–21, ISBN 9781107078932 
  293. Zhelyazkova, Antonina (2015), «Bulgaria», στο: Cesari, Jocelyne, επιμ., The Oxford Handbook of European Islam, Oxford University Press, σελ. 574, ISBN 9780199607976 
  294. Tungul, Lucie (2020), «Turkish Community in the Czech Republic: A Diaspora in the Making?», Politics in Central Europe 16 (2): 499, doi:10.2478/pce-2020-0025 
  295. Jacobsen, Brian Arly (2012), «Muslims in Denmark: A Critical Evaluation of Estimations», στο: Nielsen, Jørgen S., επιμ., Islam in Denmark: The Challenge of Diversity, Lexington Books, σελ. 47, ISBN 9780739150924 
  296. 296,0 296,1 Arab, Pooyan Tamimi (2021), «Strict Neutrality Reconsidered: Religion and Political Belonging in the Netherlands», στο: Medovoi, Leerom; Bentley, Elizabeth, επιμ., Religion, Secularism, and Political Belonging, Duke University Press, σελ. 56, ISBN 9781478012986 
  297. Schmidinger, Thomas (2010), «Liechtenstein», στο: Nielsen, Jørgen; Akgönül; Alibašić, Ahmet και άλλοι, επιμ., Yearbook of Muslims in Europe, 2, Brill Publishers, σελ. 311–17, ISBN 9789004184763 
  298. Cupcea, Adriana (6 June 2018), «The Turkish Diyanet and it s Activities in the Muslim Community in Dobruja (Romania)», στο: Aslan, επιμ., Religious Education: Between Radicalism and Tolerance, Springer, σελ. 292, ISBN 9783658216771 
  299. Poulton, Hugh (1997), Muslim Identity and the Balkan State, C. Hurst & Co., ISBN 9781850652762 
  300. 300,0 300,1 Rabasa, Angel; Larrabee, F. Stephen (2008), The Rise of Political Islam in Turkey, RAND Corporation, σελ. 96, ISBN 9780833044570 
  301. 301,0 301,1 301,2 Cagaptay, Soner (2014), The Rise of Turkey: The Twenty-First Century's First Muslim Power, Potomac Books, σελ. 85, ISBN 9781612346519 
  302. Henry Dodd, Clement (1993), The Political, Social and Economic Development of Northern Cyprus, Eothen Press, σελ. 266, ISBN 9780906719183 
  303. Muslim Places of Worship in Cyprus, Association of Cypriot Archaeologists, 1991, σελ. 7, ISBN 9789963380565