Τσε Γκεβάρα (φωτογραφία)

Η φωτογραφία του Τσε Γκεβάρα, γνωστή ως Guerrillero Heroico, του Κουβανού φωτογράφου Αλμπέρτο Κόρντα δημιουργήθηκε στις 5 Μαρτίου του 1960, κατά τη διάρκεια της κηδείας των θυμάτων του γαλλικού πλοίου La Coubre που ανατινάχθηκε στο λιμάνι της Αβάνας στις 4 Μαρτίου. Δημοσιεύτηκε επτά χρόνια αργότερα και αποτελεί μέχρι σήμερα την δημοφιλέστερη ίσως φωτογραφία του Ερνέστο Τσε Γκεβάρα. Σύμφωνα με το Maryland Institute College of Art, είναι «η πιο διάσημη φωτογραφία στον κόσμο και σύμβολο του 20ού αιώνα.» ^[1] Ο Τσε Γκεβάρα ήταν 31 στην φωτογραφία αυτή.

Η φωτογραφία του Αλμπέρτο Κόρντα και συμβολική εικόνα του Ερνέστο Τσε Γκεβάρα.

Εκτύπωση εξ επαφής (φύλλο κοντάκτ) του φιλμ που τράβηξε ο Αλμπέρτο Κόρντα. Η διάσημη φωτογραφία βρίσκεται στην τέταρτη σειρά, τρίτη στήλη.

Ιστορία της φωτογραφίας Επεξεργασία

Leica M2.

Ο Κόρντα χρησιμοποίησε για την δημιουργία της φωτογραφίας μία μηχανή Leica M2 με φακό 90mm και ασπρόμαυρο φιλμ Kodak Plus-X. Στο ίδιο φιλμ, είχε τραβήξει φωτογραφίες του Ζαν-Πωλ Σαρτρ και της Σιμόν ντε Μπωβουάρ, οι οποίες θεωρήθηκαν τότε μεγαλύτερης αξίας, με αποτέλεσμα να απορριφθεί η φωτογραφία του Τσε Γκεβάρα και να μην δημοσιευτεί. Ο Κόρντα τύπωσε ωστόσο τη φωτογραφία για ιδιωτική χρήση. Στο ένα άκρο της πρωτότυπης φωτογραφίας διακρίνεται ένας άνδρας άγνωστης ταυτότητας και στο άλλο τα φύλλα ενός φοίνικα, στοιχεία που αργότερα αφαίρεσε ο Κόρντα. Σε ερώτηση για το πως κατάφερε να τραβήξει την συγκεκριμένη διάσημη φωτογραφία, ο Κόρντα απάντησε ταπεινά: "αυτή η φωτογραφία δεν είναι ένα προϊόν γνώσης ή τεχνικής, ήταν πραγματική σύμπτωση, καθαρή τύχη.". ^[2]

Η φωτογραφία έγινε γνωστή επτά χρόνια αργότερα, μετά το θάνατο του Γκεβάρα στη Βολιβία, όταν ο Ιταλός εκδότης Τζιάκομο Φελτρινέλι απέκτησε τα πνευματικά δικαιώματα για την έκδοση του βολιβιανού ημερολογίου του Γκεβάρα και δημοσίευσε τη φωτογραφία του Κόρντα στο μέγεθος μίας μεγάλης διαφημιστικής αφίσας. Ο Φελτρινέλι είχε αποκτήσει εκτυπώσεις του Κόρντα, λίγους μήνες πριν το θάνατο του Τσε Γκεβάρα και είχε αρχικά σχεδιαστεί η χρήση της φωτογραφίας στο εξώφυλλο της ιταλικής έκδοσης του ημερολογίου.

Το 1968, ο Ιρλανδός καλλιτέχνης Τζιμ Φιτζπάτρικ (Jim Fitzpatrick) δημιούργησε σχέδια βασισμένα στη φωτογραφία του Κόρντα, σε διαφορετικούς χρωματισμούς (πιο γνωστά είναι τα σχέδια σε άσπρο-μαύρο και κόκκινο-μαύρο) που έγιναν ιδιαίτερα δημοφιλή.

Αλμπέρτο Κόρντα Επεξεργασία

Ως κουμουνιστής και υποστηριχτής της Κουβανικής Επανάστασης μέχρι το θάνατό του, ο Αλμπέρτο Κόρδα πότε δεν ζήτησε να πληρωθεί για την φωτογραφία του. Διαφοροποιημένες εκδοχές της αρχικής φωτογραφίας έχουν γίνει πολλές φορές αντικείμενο αναπαραγωγής σε διάφορα μέσα, χωρίς ο Κόρντα να αντιδράσει ενάντια στην ευρεία χρήση της εικόνας. Ο Κόδρα αιτιολόγησε ότι η εικόνα του Τσέ αντιπροσωπεύει τα ιδεώδη της επανάστασης, έτσι όσο η φωτογραφία αυτή διαδίδεται τα ιδανικά-ιδέες του Τσέ επίσης θα διαδίδονται. Το ότι ο Κόρντα δεν ζήτησε ποτέ δικαιώματα χρήσης της φωτογραφίας "βοήθησε να γίνει το απόλυτο σύμβολο της Μαρξιστικής επανάστασης και της αντι-ιμπεριαλιστικής πάλης." ^[3]

Η μοναδική φορά που αντέδρασε στην αναπαραγωγή της, επικαλούμενος τα πνευματικά δικαιώματα που κατείχε επί του πρωτότυπου αρνητικού, αφορούσε τη χρήση της για τη διαφήμιση μίας βότκας το 2000 από την εταιρία Smirnoff. Θεώρησε ότι η εμπορική χρήση, ιδιαίτερα σε χρήση αλκοολούχων ποτών αμαυρώνει την μνήμη του Τσέ. Μετά από δικαστική διαμάχη με την εταιρεία οινοπνευματωδων ποτών και την διαφημιστική εταιρία Lowe Lintas and Rex Features, δήλωσε ότι ο ίδιος επέτρεπε την ελεύθερη αναπαραγωγή της φωτογραφίας μόνον εφόσον γίνεται για την διάδοση της μνήμης του Ερνέστο Τσε Γκεβάρα, αποκλείoντας όμως κάθε χρήση που θα αμαυρώνει τη μνήμη του. ^[4] Η εταιρία Lintas and Rex ισχυρίστηκε ότι η εικόνα ήταν με άδεια ελεύθερης χρήστης. Η τελική απόφαση του δικαστηρίου ήταν να αποζημιωθεί ο Κόρντα με το ποσό των 50.000 αμερικάνικων δολαρίων, τα οποία τα έκανε χορηγία στο Κουβανικό Σύστημα Υγείας. ^[5]

Σημειώσεις Επεξεργασία

↑ Che Guevara photographer dies, BBC News, 26 Μαΐου 2001.(Αγγλικά)
↑ Alberto Korda at The Art History Archive by Brandi Leigh, November 2007.(Αγγλικά)
↑ Cuba, 5 March 1960: Alberto Korda by Ian K Smith, New Statesman, April 1, 2010 (Αγγλικά)
↑ After 40 Years and Millions of Posters, Che's Photographer Sues for Copyright by Matt Wells, The Guardian, August 7, 2000 (Αγγλικά)
↑ Ariana Hernández-Reguant, Copyrighting Che: Art and Authorship under Cuban Late Socialism, Public Culture 2004 v. 16 pp. 1-30. pg 4 (Αγγλικά)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Τσε Γκεβάρα (φωτογραφία)

Πληροφορίες για τον Alberto Korda
Ιστοσελίδα του Jim Fitzpatrick
Che Guevara: Revolutionary & Icon^{[νεκρός σύνδεσμος]} από το Victoria and Albert Museum
Άρθρο για την απεικόνιση του Γκεβάρα στη λαϊκή κουλτούρα, του Andrew Brown.
Guerrillero Heroico: a Brief History του Trisha Ziff (αρχείο pdf)
Έκθεση Revolution & Commerce: The Legacy of Korda's Portrait of Che Guevara Αρχειοθετήθηκε 2021-06-29 στο Wayback Machine. αρχείο UCR/California Museum of Photography
Τσε Γκεβάρα, ο φωτογράφοςο
H παγκόσμια εικόνα του Τσε Γκεβάρα (άρθρο του φωτογράφου Απ. Ντόμαλη στο Περιοδικό Πολιτιστικής Αρθρογραφίας Διάβαση- diavasinet.gr)

[1] Che Guevara photographer dies, BBC News, 26 Μαΐου 2001.(Αγγλικά)

[ArtH-2] Alberto Korda at The Art History Archive by Brandi Leigh, November 2007.(Αγγλικά)

[3] Cuba, 5 March 1960: Alberto Korda by Ian K Smith, New Statesman, April 1, 2010 (Αγγλικά)

[4] After 40 Years and Millions of Posters, Che's Photographer Sues for Copyright by Matt Wells, The Guardian, August 7, 2000 (Αγγλικά)

[5] Ariana Hernández-Reguant, Copyrighting Che: Art and Authorship under Cuban Late Socialism, Public Culture 2004 v. 16 pp. 1-30. pg 4 (Αγγλικά)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]