Ως φάλτσο στο ποδόσφαιρο και γενικά σε αθλήματα στα οποία χρησιμοποιούνται μπάλες, αναφέρεται η ιδιοπεριστροφή της μπάλας γύρω από τον άξονά της. Η κίνησή της αυτή, σε συνδυασμό με τη μεταφορική της κίνηση, αναγκάζουν την μπάλα να μην κινείται σε ευθεία τροχιά αλλά να ακολουθεί τροχιά κωνικής τομής. Το φάλτσο εφαρμόζεται στην μπάλα χτυπώντας την πλαγίως και πολλές φορές με απότομη κίνηση του ποδιού κατά μήκος της επιφάνειάς της είτε με το τμήμα του παπουτσιού που βρίσκεται προς το μη συμμετέχον στο χτύπημα πόδι (εσωτερικό φάλτσο), είτε με το εξωτερικό τμήμα του παπουτσιού (εξωτερικό φάλτσο). Τα σουτ με φάλτσο χρησιμοποιούνται πολύ συχνά στις εκτελέσεις φάουλ κοντά στο αντίπαλο τέρμα, στα κόρνερ και στα σουτ έξω από τη μεγάλη περιοχή.

Το φάλτσο γενικά εφαρμόζεται δύσκολα στις βαριές δερμάτινες μπάλες ποδοσφαίρου, αλλά με τις μπάλες νέας τεχνολογίας που είναι ελαφρύτερες, μπορεί με μικρότερη προσπάθεια να εφαρμοστεί. Γενικά, όσο πιο ελαφριά και λεία είναι μια μπάλα τόσο πιο πολύ φάλτσο μπορεί να δεχτεί. Επίσης οι νέες μπάλες ποδοσφαίρου έχουν τέτοια σχήματα στην επιφάνειά τους, ώστε να μπορούν να δώσουν στον παίκτη που τις χρησιμοποιεί, μια διαισθητική εικόνα της πορείας της μπάλας με φάλτσο, σε συνάρτηση με το που θα τις χτυπήσει. Για αυτό βλέπουμε πολλές φορές παίχτες να στήνουν την μπάλα με προσοχή πριν την εκτέλεση ελεύθερου χτυπήματος. Κάποιοι από τους κορυφαίους εκπροσώπους στην ιστορία του φάλτσου είναι οι : Λιονέλ Μέσι, Ζουνίνιο Περναμπουκάνο, Ντέϊβιντ Μπέκαμ, Ρομπέρτο Κάρλος, Ριβάλντο, Χρίστο Στοΐτσκοφ, Βασίλης Τσιάρτας, Ντιέγκο Μαραντόνα, Μισέλ Πλατινί, Ριβελίνο και Πελέ, μεταξύ άλλων.

Χρήση Επεξεργασία

Φάουλ και σουτ Επεξεργασία

 
Απευθείας χτύπημα φάουλ.

Το φάλτσο μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε εκτέλεση φάουλ που στοχεύει απευθείας στο αντίπαλο τέρμα. Συνηθίζεται, οι τερματοφύλακες να στήνουν το τείχος των αμυντικών τους μπροστά από τον παίκτη που εκτελεί το φάουλ καλύπτοντας έτσι τη μία γωνία του τέρματός τους, ενώ αυτοί περιμένουν για απόκρουση της μπάλας στην άλλη γωνία. Ένας εκτελεστής φάουλ που θα εφαρμόσει σωστά το φάλτσο στην μπάλα, μπορεί να την κάνει να προσπεράσει το τείχος των αμυνόμενων και να την οδηγήσει πίσω από αυτό, στέλνοντάς την έτσι στην ακάλυπτη από τον τερματοφύλακα γωνία. Επίσης σε κοντινά φάουλ, ιδιαίτερα καταρτισμένοι τεχνικά ποδοσφαιριστές, μπορούν να δώσουν στην μπάλα τροχιά, τέτοια ώστε η μπάλα να περάσει πάνω από το τείχος των αμυνομένων, αλλά αφού το περάσει να κατέβει με μεγάλη ταχύτητα, χωρίς να φύγει εκτός του ύψους του τέρματος. Αυτό συμβαίνει είτε από την οπισθέλκουσα δύναμη που εφαρμόζεται στην μπάλα κατά την κίνησή της στον αέρα με μεγάλη ταχύτητα είτε από τη διαφορά πίεσης που δημιουργείται στο πάνω τμήμα της μπάλας με το κάτω τμήμα της. Στα φάουλ είναι πολύ δύσκολο να δοθεί η σωστή φορά ιδιοπεριστροφής στην σταματημένη στο έδαφος μπάλα, οπότε τέτοιου είδους σουτ εκμεταλλεύονται τη διαφορά πίεσης όταν κάποιος παίχτης με ιδιαίτερη τεχνική χτυπήσει την μπάλα όσο αυτή είναι στον αέρα.

Κόρνερ Επεξεργασία

Στα κόρνερ, ένας παίκτης μπορεί να εφαρμόσει φάλτσο κάνοντας την μπάλα να απομακρυνθεί από το αντίπαλο τέρμα, δίνοντας έτσι λανθασμένη αντίληψη στον τερματοφύλακα για την πορεία της και οδηγώντας τον έτσι σε μια λανθασμένη έξοδο. Επίσης αν η μπάλα, με την ίδια πορεία, κάνει επαφή με το πόδι ή το κεφάλι κάποιου επιθετικού, θα αποκτήσει μεγαλύτερη ταχύτητα προς το αντίπαλο τέρμα, δυσχεραίνοντας το έργο του τερματοφύλακα. Αν από την άλλη, το φάλτσο είναι τέτοιο ώστε η μπάλα συγκλίνει προς το τέρμα, μπορεί ο εκτελεστής του κόρνερ να πετύχει ένα εντυπωσιακό απευθείας γκολ ή να τροφοδοτήσει κάποιον επιθετικό που κινείται προς το τέρμα.

Πάσες Επεξεργασία

Σε μακρινές πάσες συνηθίζεται να εφαρμόζεται φάλτσο ώστε κάποιος παίκτης να δώσει την μπάλα σε συμπαίκτη του, προσπερνώντας παίχτη της αντίπαλης ομάδας. Επίσης, μπορεί να δοθεί φάλτσο που θα κάνει την μπάλα να περιστρέφεται προς τον παίκτη που την χτύπησε, ώστε να βρεθεί για περισσότερο χρόνο στον αέρα, με απώτερο σκοπό να δοθεί περισσότερος χρόνος στον συμπαίκτη που κατευθύνεται προς αυτήν. Συνηθισμένο χτύπημα με τέτοιο φάλτσο είναι το άουτ που εκτελεί ο τερματοφύλακας από τα όρια της μικρής του περιοχής, όταν αυτός σηκώνει την μπάλα στον αέρα για μακρινή πάσα. Επίσης τα αμυντικά χαφ πολλές φορές όταν κάνουν μακρινές μπαλιές στους κενούς χώρους όπου κατευθύνεται ο συμπαίκτης τους, χρησιμοποιούν το συγκεκριμένο είδος φάλτσου για να τους δώσουν λίγο περισσότερο χρόνο ώστε να προλάβουν την μπάλα πριν αυτή βγει άουτ.

Ερμηνεία Επεξεργασία

 
Σχηματική περιγραφή του φαινομένου Μάγκνους.

Η επιστημονική περιγραφή του φαινομένου της επιρροής της περιστροφής ενός σώματος στην τροχιά του, δόθηκε από τον Πίτερ Γκάθρι Τέιτ, Σκώτο μαθηματικό μελετώντας την πορεία μπαλών του γκολφ και θεωρώντας την ιδιοπεριστροφή της μπάλας ως τον παροχέα της δύναμης που επιμυκήνει την πορεία της μπάλας στον αέρα, μετά από μελέτη γραπτών του Νεύτωνα. Ο Γερμανός φυσικός Χάινριχ Μάγκνους το 1852, μελέτησε το πως ρέει ο αέρας γύρω από κιλύνδρους που περιστρέφονται και το φαινόμενο της ανύψωσης σε σχέση με την ιδιοπεριστροφή σφαίρας πήρε το όνομά του (μια αμφισβητούμενη άποψη του βιογράφου Τζέιμς Γκλέικ [1], θέλει το φαινόμενο να έχει περιγραφεί θεωρητικά από τον Νεύτωνα 180 χρόνια νωρίτερα με αφορμή την παρατήρηση παικτών τένις στο κολέγιο του Κέμπριτζ.) Το φαινόμενο Μάγκνους, όπως είναι γνωστό, συνδυάζει την αρχή του Μπερνούλι και τη δημιουργία οριακών στρωμάτων στο μέσο γύρω από κινούμενα αντικείμενα. Μια μπάλα που περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της στον αέρα, με φορά περιστροφής από πάνω προς τα κάτω, επιβραδύνει τη ροή των σωματιδίων που αποτελούν τον αέρα στο πάνω μέρος της (τα οποία κινούνται αντίθετα με την περιστροφή της μπάλας), ενώ στο κάτω μέρος της την επιταχύνει (αφού τα σωματίδια κινούνται με την ίδια φορά που έχει η περιστροφή της). Το αποτέλεσμα αυτής της επιβράδυνσης και επιτάχυνσης, δημιουργεί βαθμίδα πίεσης κατά το ύψος της μπάλας και η πίεση στο πάνω μέρος της είναι υψηλότερη από την πίεση του αέρα στο κάτω μέρος της. Αυτή η διαφορά πίεσης δίνει στην μπάλα επιτάχυνση προς τα κάτω. Με παρόμοιο συλλογισμό εξηγούνται και οι τροχιές για άλλες φορές περιστροφής της μπάλας.

Αναφορές Επεξεργασία

  1. Gleick, James. 2004. Isaac Newton. London: Harper Fourth Estate.