Ο Φίλιππος Μελάγχθων (Philipp Melanchthon), (πραγματικό όνομα: Φίλιππ Σβάρτσερδτ - Philipp Schwartzerdt, 16 Φεβρουαρίου 1497 - 19 Απριλίου 1560), ήταν Γερμανός λόγιος, καθηγητής ελληνικών, θεολογίας, ηγέτης της Λουθηρανικής εκκλησιαστικής Μεταρρύθμισης, φίλος και συνεργάτης του Μαρτίνου Λούθηρου.

Φίλιππος Μελάγχθων
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Philipp Melanchton (Γερμανικά)
Γέννηση16  Φεβρουαρίου 1497[1] ή 1497
Μπρέτεν[2][3]
Θάνατος19  Απριλίου 1560[1] ή 1560
Βίτενμπεργκ[4][3]
Τόπος ταφήςναός των Αγίων Πάντων στο Βίτενμπεργκ[5]
Χώρα πολιτογράφησηςΓερμανία[6]
ΘρησκείαΛουθηρανισμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςλατινική γλώσσα[1]
Γερμανικά[7]
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης (1509–1512)
Πανεπιστήμιο του Τύμπιγκεν (1512–1514)
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητααστρονόμος
θεολόγος
διδάσκων πανεπιστημίου
αστρολόγος
φιλόσοφος[8]
κλασικός φιλόλογος[9]
προτεστάντης μεταρρυθμιστής
συγγραφέας[10]
ΕργοδότηςΠανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης
Πανεπιστήμιο του Βίτενμπεργκ[11]
Πανεπιστήμιο Μαρτίνου Λούθηρου του Χάλλε-Βιτεμβέργης[12]
Οικογένεια
ΣύζυγοςKatharina Melanchthon (από 1520)[13]
ΤέκναAnna Melanchthon
Philipp Melanchthon
ΓονείςGeorg Schwarzerdt[14] και Barbara Reuter[14]
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Βιογραφία Επεξεργασία

Πρώιμα χρόνια κι εκπαίδευση Επεξεργασία

Γεννήθηκε το 1497 στη γερμανική πόλη Μπρέτεν (Bretten) στη Βάδη-Βυρτεμβέργη από εύπορη οικογένεια. Σε ηλικία 11 χρονών (1508) πέθανε ο πατέρας του κι η μητέρα του τον έφερε με τον αδερφό του στο σπίτι της γιαγιάς του στο Πφόρτσχαϊμ. Η γιαγιά του ήταν αδερφή του Γιόχαν Ρόιχλιν, σημαντικού λόγιου του Αναγεννησιακού ουμανισμού κι άριστο γνώστη ελληνικών. Απ'αυτόν έμαθε τα πρώτα ελληνικά, που τότε διδάσκονταν μόνο σε πολύ ταλαντούχους μαθητές. Ως βιβλίο γραμματικής χρησιμοποίησε αυτό του Κωνσταντίνου Λάσκαρι, του έδειξε κείμενα του Αριστοτέλη και σύντομα του έδωσε το εξελληνισμένο προσωνύμιο Μελάγχθων (μέλας=schwarz και χθών(χώμα)=Erde), όπως συνηθιζόταν από τους ουμανιστές της εποχής (εκείνος μικρός είχε λάβει το εξελληνισμένο προσωνύμιο Κάπνιος, αφού rauch=καπνός). Διασώζεται το βιβλίο με την αφιέρωση του δασκάλου του κι ημερομηνία 15 Μαρτίου 1509.

Τον Οκτώβριο του 1509, σε ηλικία μόλις 12 ετών έγινε δεκτός στο πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης όπου παρακολούθησε μαθήματα θεολογίας, φιλοσοφίας, ρητορικής και λατινικών για τρία χρόνια. Το Σεπτέμβρη του 1512 συνέχισε στο πανεπιστήμιο του Τύμπινγκεν κι εντυπωσίασε με την εξυπνάδα και την ταχύτητα αφομοίωσης νέας γνώσης. Αν και ψεύδιζε ελαφρώς, είχε χάρισμα στη ρητορική.

Ήδη από το 1514 δίδασκε ελληνικά κατ' ιδίαν σε δυο γιους ενός πλούσιου άρχοντα στο Τύμπινγκεν. Στις 26 Απριλίου 1518 επισκέφτηκε τη Βιτεμβέργη για να παρακολουθήσει μια δημόσια αντιπαράθεση με πρωταγωνιστή τον πάστορα Μαρτίνο Λούθηρο, που τον προηγούμενο χρόνο είχε δημοσιεύσει σε αυτή την πόλη τις περίφημες αμφιλεγόμενες 95 θέσεις του. Δεν έχασε την ευκαιρία να τον γνωρίσει από κοντά, αρχίζοντας μια μακρόχρονη φιλία.

Καθηγητής ελληνικών στο πανεπιστήμιο Βιτεμβέργης Επεξεργασία

Τον Αύγουστο του 1518, μετά απο σύσταση του Ρόιχλιν, διορίστηκε στην έδρα ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Βιτεμβέργης. Με το Λούθηρο συνδέθηκε όχι μόνο με βάση την κοινή αγάπη τους για την αρχαία γραμματεία, αλλά και την πεποίθηση οτι με βάση αυτή θα αναμόρφωναν τη συντηρητική παιδεία που υπαγόρευε η καθολική εκκλησία. Ο Λούθηρος τον αποκαλούσε χαϊδευτικά "graeculus"(=ελληνάκος), γιατί ήταν μικρόσωμος στο ύψος (1 μέτρο και 50 εκατοστά)[15].

Οι διαλέξεις του ήταν πολύ επιτυχημένες, με πλούτο πηγών και παραδειγμάτων και προσέλκυαν εκατοντάδες φοιτητές, που πολλαπλασίασαν τη φήμη του. Από το 1525 δίδασκε και θεολογία και σε συνδυασμό με το ενδιαφέρον που προκάλεσαν οι μεταρρυθμιστικές ιδέες του Λούθηρου, μετέτρεψε το πανεπιστήμιο της Βιτεμβέργης σε ένα από τα σημαντικότερα της εποχής του. Ένας από τους μαθητές του το 1537-1539 ήταν ο ταλαντούχος νεαρός Ιερώνυμος Βολφ από τη Βαυαρία, που έμελλε να εισάγει τον όρο "βυζαντινή Ιστορία" και "Βυζάντιο".

Οικογένεια Επεξεργασία

Το 1520 παντρεύτηκε, πιθανώς με διαμεσολάβηση του Λούθηρου που ήθελε να τον κρατήσει στην πόλη, την Καταρίνα Κραπ, κόρη του δημάρχου της πόλης κι απέκτησαν τέσσερα παιδιά, απ'τα οποία τρία έφτασαν στην εφηβεία. Το 1557 πέθανε η αγαπημένη του σύζυγος και τον Απρίλιο του 1560 κι ο ίδιος, σε ηλικία 63 ετών.

Έργο κι επίδραση Επεξεργασία

Ο Μελάγχθων καλλιέργησε και διέδωσε καθοριστικά τις ιδέες του Λούθηρου που επέφεραν την εκκλησιαστική Μεταρρύθμιση, χωρίς όμως να προκαλεί εχθρότητες με ανούσιες διαμάχες. Ακόμα κι όταν ο Λούθηρος το 1521 αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη Βιτεμβέργη και να κρυφτεί, διατήρησε κρυφά αλληλογραφία μαζί του και προώθησε τις αντιλήψεις τους χωρίς εριστικό τρόπο[16].

Είχε μεγάλο ζήλο για μάθηση και τη διδασκαλία. Δίδασκε κι έγραφε στα λατινικά. Οι ευρείς γνώσεις του τού επέτρεπαν να συνδυάζει στις διαλέξεις του γνώσεις από διάφορες επιστήμες με πολλά παραδείγματα, πείθοντας το ακροατήριο του. Συνέγραψε γραμματική για τα μαθήματα ελληνικών και λατινικών που αργότερα αντιγράφηκαν για πολλά άλλα σχολεία στη Γερμανία κι άλλες χώρες. Εκτός από σχόλια και περιλήψεις για αρχαίους συγγραφείς συνέγραψε βιβλία διδασκαλίας για

Το 16ο αιώνα η φήμη του είχε τόσο διαδοθεί και τα βιβλία του είχαν τόσο ευρεία χρήση που ήδη όσο ζούσε αποκαλούνταν από κάποιους „Praeceptor Germaniae“ (Δάσκαλος της Γερμανίας). Έδινε μεγάλη σημασία στην ακριβή γνώση των λέξεων, την ετυμολογία και την καθαρή χρήση της γλώσσας στη ρητορική. Γι' αυτό και στη Θεολογία έδινε μεγάλη αξία στη γνώση των τριών αρχαίων γλωσσών λατινικά, εβραϊκά κι ελληνικά.

Το 1519 εξέδωσε τη Ρητορική του Αριστοτέλη και το 1520 τη Διαλεκτική του.

Ίδρυσε σχολεία το 1524 στο Μαγδεβούργο, το 1525 στο Άισλεμπεν(τη γενέτειρα του Λούθηρου) και το 1526 στη Νυρεμβέργη, ορίζοντας επίσης τον τρόπο λειτουργίας τους.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb119154816. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  2. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 10  Δεκεμβρίου 2014.
  3. 3,0 3,1 «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28  Σεπτεμβρίου 2015.
  4. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 30  Δεκεμβρίου 2014.
  5. 5,0 5,1 (Αγγλικά) Find A Grave. 8386425.
  6. LIBRIS. 2  Οκτωβρίου 2012. libris.kb.se/katalogisering/xv8bcn1g5sklkb2. Ανακτήθηκε στις 24  Αυγούστου 2018.
  7. CONOR.SI. 47095651.
  8. Ανακτήθηκε στις 14  Ιουνίου 2019.
  9. Ανακτήθηκε στις 17  Ιουνίου 2019.
  10. «Library of the World's Best Literature». Library of the World's Best Literature. 1897.
  11. Ανακτήθηκε στις 3  Ιουλίου 2019.
  12. Ανακτήθηκε στις 3  Ιουλίου 2019.
  13. 118580485.
  14. 14,0 14,1 14,2 14,3 Leo van de Pas: (Αγγλικά) Genealogics. 2003.
  15. Stupperich, Robert (31 Δεκεμβρίου 1960). Melanchthon. Berlin, Boston: De Gruyter. ISBN 9783110865905. 
  16. Robertson, A. T. (1910-04). «Book Review: III. Biblical Literature: I. General: The New Schaff-Herzog Encyclopedia of Religious Knowledge». Review & Expositor 7 (2): 274–274. doi:10.1177/003463731000700245. ISSN 0034-6373. http://dx.doi.org/10.1177/003463731000700245. 

Πηγές - Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία