Η φουντουκιά ή λεπτοκαρυά είναι αγγειόσπερμο, δικότυλο, φυλλοβόλο φυτό και ανήκει στην τάξη των Φηγωδών (Fagales) και στην οικογένεια των Σημυδοειδών (Betulaceae). Τα είδη της είναι ψηλά δέντρα που φτάνουν σε ύψος και τα 35 μέτρα ή θάμνοι με ύψος 3-4 μέτρα. Τα φύλλα της είναι ωοειδή, ενώ εναλλάσσονται και φέρουν τρίχες. Τα άνθη της φουντουκιάς έχουν διαφορές μεταξύ τους και τα αρσενικά σχηματίζουν μακριές ταξιανθίες ενώ στα θηλυκά οι ταξιανθίες είναι μικρές και περιβάλλονται από λέπια.

Φουντουκιά
Φουντουκιά
Φουντουκιά
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Φυτά (Plantae)
Συνομοταξία: Αγγειόσπερμα (Magnoliophyta)
Ομοταξία: Δικοτυλήδονα (Magnoliopsida)
Τάξη: Φηγώδη (Fagales)
Οικογένεια: Σημυδοειδή (Betulaceae)
Γένος: Κόρυλος (Corylus)
L.
Είδη

Βλέπε κείμενο


Ετυμολογία

Επεξεργασία

Η λέξη «φουντούκι» προέρχεται από τη φράση ποντικόν κάρυον, δηλαδή «καρύδι του Πόντου», ονομασία που προέκυψε λόγω της καλλιέργειας της φουντουκιάς στον Πόντο τα αρχαία χρόνια. Από εκεί, η λέξη ποντικόν πέρασε στα αραβικά και μετέπειτα στα τουρκικά ως fındık (τουρκική προφορά: [fɯnˈdɯk], «φουντούκ»), και τελικά επέστρεψε στα Νέα Ελληνικά με αντιδάνειο ως «φουντούκι» κατά την Τουρκοκρατία[1][2].

Το επιστημονικό όνομα «κόρυλος» ετυμολογείται από την αρχαία ελληνική λέξη κόρυς (περικεφαλαία), καθώς ο καρπός του φουντουκιού όταν είναι φρέσκος περιβάλλεται από φλοιώδες περίβλημα κάνοντάς το να μοιάζει με στρατιωτικό κράνος.

Χαρακτηριστικά

Επεξεργασία

Οι φουντουκιές είναι αυτοφυείς και άγριες ή καλλιεργούνται, για τους νόστιμους καρπούς τους τα φουντούκια. Το φουντούκι έχει στρογγυλό σχήμα με γωνίες και φέρει περίβλημα το οποίο βγαίνει εύκολα και σκληρό περικάρπιο.

Η φουντουκιά είναι ανθεκτική σε χαμηλές θερμοκρασίες, ιδιαίτερα οι θαμνώδεις ποικιλίες. Αναπτύσσεται σχετικά γρήγορα και προτιμά τα υγρά και δροσερά μέρη. Οι ανοιξιάτικοι παγετοί μπορούν να βλάψουν τα άνθη της. Στο έδαφος δεν έχει ιδιαίτερες προτιμήσεις, ευδοκιμεί σε όλους τους τύπους εδαφών. Η συγκομιδή γίνεται όταν τα φουντούκια παίρνουν χρώμα καστανό. Στη συνέχεια αφαιρούνται τα περιβλήματα τους και τοποθετούνται σε ειδικούς κλιβάνους για να ξηραθούν. Έπειτα, διοχετεύονται σε ειδικά μηχανήματα για το σπάσιμο του κελύφους, τους σπαστήρες φουντουκιών.

Οι καρποί

Επεξεργασία
 
Φουντούκια, οι καρποί του δέντρου

Τα φουντούκια είναι θρεπτικά, πλούσια σε πρωτεΐνες και ανόργανα στοιχεία. Τρώγονται κυρίως ψημένα και είναι από τους πολύ καλούς ξηρούς καρπούς. Χρησιμοποιούνται στη σοκολατοβιομηχανία, στη ζαχαροπλαστική και στην αρτοποιία όπου αλέθονται μαζί με σιτάρι για την παραγωγή ψωμιού.

Υπάρχουν αρκετά είδη φουντουκιάς και στην Ελλάδα βρίσκουμε δύο: Την ήμερη φουντουκιά ή λεπτοκαρυά (Corylus avellana - Κόρυλος η αβελλάνα)[3] και την αγριοφουντουκιά (Corylus colurna)[4].

  • Η λεπτοκαρυά είναι μικρό δέντρο που δεν ξεπερνά σε ύψος τα 6 μέτρα, τα φύλλα της είναι στρογγυλά με μυτερές άκρες και ο καρπός της σκεπάζεται από ένα κυπελλοειδές περικάρπιο με οδοντωτά χείλη. Καλλιεργείται στην Ημαθία, Πέλλα, Δράμα και Καβάλα σε μικρή έκταση.
  • Η αγριοφουντουκιά είναι αυτοφυής και βρίσκεται μεμονωμένα σε διάφορα δάση της χώρας. Οι καρποί της είναι γνωστοί ως φουντούκια Κωνσταντινούπολης.

Άλλα είδη φουντουκιάς είναι η γιγάντια με ύψος 35 μέτρων και μεγάλη παραγωγή μακρύκαρπων φουντουκιών.

Η φουντουκιά του Θιβέτ (Corylus ferox - Κόρυλος η θηριώδης) με καλής ποιότητας φουντούκια και πλούσιο φύλλωμα καλλιεργείται και ως καλλωπιστικό φυτό.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. http://el.wiktionary.org/wiki/%CF%86%CE%BF%CF%85%CE%BD%CF%84%CE%BF%CF%8D%CE%BA%CE%B9
  2. http://www.lexigram.gr/lex/omor/%CF%86%CE%BF%CF%85%CE%BD%CF%84%CE%BF%CF%8D%CE%BA%CE%B9
  3. votaniki. «Corylus avellana». Βοτανική (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2019. 
  4. votaniki. «Corylus colurna». Βοτανική (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2019. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία