Βικιπαίδεια

Φρανσουά Μποζιζέ

Ο Φρανσουά Μποζιζέ Γιανγκουβοντά (François Bozizé Yangouvonda, 14 Οκτωβρίου 1946-) είναι στρατιωτικός και πολιτικός από την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, πρόεδρος της χώρας από το 2003 ως το 2013 και επίσης υπουργός Αμύνης. Τον Μάρτιο του 2003, κατέλαβε την εξουσία έπειτα από εξέγερση κατά του προέδρου Ανζ Φελίξ Πατασέ. Κέρδισε τις προεδρικές εκλογές του 2005 έπειτα από μια μεταβατική περίοδο. Το 2011, εξελέγη ξανά πρόεδρος, αλλά παραιτήθηκε δυο χρόνια αργότερα (2013), εξαιτίας της κατάληψης της πρωτεύουσας από τους αντάρτες.

Φρανσουά Μποζιζέ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		François Bozizé Yangouvonda (Γαλλικά)
Γέννηση14  Οκτωβρίου 1946
Mouila
ΚατοικίαΝτζαμένα (από 2021)[1]
ΕθνικότηταGbaya people[2]
Χώρα πολιτογράφησηςΚεντροαφρικανική Δημοκρατία
ΘρησκείαΠροτεσταντισμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΓαλλικά
Sango
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπολιτικός
Πολέμαρχος
Οικογένεια
ΤέκναJean-Francis Bozizé
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατόςστρατηγός
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαπρόεδρος της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας (2003–2013)[3]
ΒραβεύσειςΤάγμα της αξίας της Κεντρικής Αφρικής
Order of recognition
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Πρώτα χρόνια και στρατιωτική καριέρα Επεξεργασία

Γεννήθηκε στη Μουιλά της Γκαμπόν στις 14 Οκτωβρίου 1946. Ανήκει στη φυλή των Γκμπαγιά. Έκανε στρατιωτική καριέρα (το 1975 ήταν ήδη λοχαγός και το 1978 διορίστηκε Ταξίαρχος από τον Ζαν Μπεντέλ Μποκασά. Το 1979, στην κυβέρνηση του Νταβίντ Ντακό, έγινε Υπουργός Αμύνης και επί Αντρέ Κολινγκμπά (1981-93) Υπουργός τηλεπικοινωνιών. Κατηγορήθηκε για συνωμοσία με σκοπό την ανατροπή του Κολινγκμπά σε αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος στις 3 Μαρτίου του 1982. Κατέφυγε στη Γαλλία. Συνελήφθη στο Κοτονού του Μπενίν, τον Ιούλιο του 1989, φυλακίστηκε και βασανίστηκε, αλλά τελικά απαλλάχθηκε από τις κατηγορίες στις 24 Σεπτεμβρίου του 1991 και απελευθερώθηκε την 1η Δεκεμβρίου.[4] Έπειτα, πήγε ξανά στη Γαλλία, όπου παρέμεινε σχεδόν επί δύο έτη.

Στο μεταξύ, έπειτα από πιέσεις ο δικτάτορας Κολινγκμπά κινήθηκε προς τη διεξαγωγή εκλογών. Το 1993, ο Μποζιζέ ήταν υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές ως ανεξάρτητος,[5] έχασε όμως από τον Ανζ Φελίξ Πατασέ. Συγκεκριμένα, ο Μποζιζέ πήρε 12.159 ψήφους, που αντιστοιχούν σε ποσοστό 1.5%.[6] Οι Πατασέ, Αμπέλ Γκουμπά και Κολινγκμπά πήραν 37,32%, 21,68% και 12,10% των ψήφων, αντίστοιχα. Ωστόσο, καθώς κανείς από τους υποψηφίους δεν κατάφερε να συγκεντρώσει πλειοψηφία που απαιτούνταν, διεξήχθη δεύτερος γύρος ανάμεσα στον Πατασέ και στον Γκουμπά. Νικητής αναδείχθηκε ο Πατασέ, με 53,49% έναντι 46,51% για τον αντίπαλό του.

Αργότερα, ο Μποζιζέ έγινε υποστηρικτής του Πατασέ και τον βοήθησε να συντρίψει τις εξεγέρσεις του στρατού το 1996 και 1997. Έτσι, έφτασε στο αξίωμα του Αρχηγού του Στρατού.

Στις 28 Μαΐου του 2001, σημειώθηκε και νέα αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος κατά του Πατασέ.[7] Λίβυοι μισθοφόροι και αντάρτες του Κονγκό βοήθησαν στη συντριβή του πραξικοπήματος.[8] Λίγο μετά, η πίστη του Μποζιζέ στην κυβέρνηση τέθηκε υπό αμφισβήτηση και τον Οκτώβριο του 2001 απολύθηκε από αρχηγός του Στρατού. Όταν η κυβέρνηση αποπειράθηκε να τον συλλάβει, στις 3 Νοεμβρίου ξέσπασαν συγκρούσεις. Έπειτα από πέντε ημέρες, κυβερνητικές δυνάμεις, υποβοηθούμενες από στρατεύματα της Λιβύης, κατέλαβαν το στρατόπεδο όπου είχε την έδρα του ο Μποζιζέ,[9] και ο τελευταίος κατέφυγε με 300 άνδρες του στο Τσαντ. Οι κυβερνητικές δυνάμεις και οι αντάρτες του Μποζιζέ συνέχισαν τον πόλεμο όλο το 2002. Την περίοδο από 25 ως 31 Οκτωβρίου, οι δυνάμεις του Μποζιζέ προσπάθησαν χωρίς επιτυχία να επιτεθούν στην πρωτεύουσα Μπανγκί. Οι αντάρτες του MLC του Κονγκό βοήθησαν ξανά τον Πατασέ, αλλά κατηγορήθηκαν για βιασμούς και λεηλασίες.[10]

Την περίοδο εκείνη, η κυβέρνηση του Πατασέ κατηγόρησε τον πρόεδρο του Τσαντ, Ιντρίς Ντεμπί, για αποσταθεροποίηση της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας με το να προσφέρει υποστήριξη στον Μποζιζέ σε άνδρες και σε όπλα.[11]

Πραξικόπημα 2003 και άνοδος στην εξουσία Επεξεργασία

Στις 15 Μαρτίου του 2003, οι δυνάμεις του Μποζιζέ κατέλαβαν την πρωτεύουσα χωρίς να συναντήσουν αντίσταση και με το τελικό πραξικόπημα, ο Πατασέ ανατράπηκε[12] και κατέφυγε στο Καμερούν και έπειτα στο Τόγκο. Λίγο μετά την κατάληψη της εξουσίας, ο Μποζιζέ διόρισε τον Αμπέλ Γκουμπά στην πρωθυπουργία.[13] και το Δεκέμβριο τον έκανε αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, διορίζοντας νέο πρωθυπουργό τον Σελεστέν Γκομπαλέ. Το Σύνταγμα ανεστάλη και ένα νέο Σύνταγμα εγκρίθηκε με δημοψήφισμα,[14] στις 5 Δεκεμβρίου του 2004.

Το Μάιο του 2005, κέρδισε το β΄ γύρο των προεδρικών εκλογών και στερεώθηκε στην εξουσία. Με περίπου 43% των ψήφων,[15] ο Μποζιζέ κέρδισε τον α΄ γύρο των προεδρικών εκλογών (13 Μαρτίου του 2005), με δεύτερο τον Μαρτέν Ζιγκελέ. Στις 8 Μαΐου του 2005, εξελέγη Πρόεδρος, νικώντας στο β΄ γύρο τον αντίπαλό του, με 64,6%.[16] Ορκίστηκε στις 11 Ιουνίου.[17]

Το 2004, ο Μποζιζέ επέτρεψε στον ανατραπέντα πρόεδρο της Αϊτής Ζαν-Μπερτράν Αριστίντ να παραμείνει εξόριστος στη χώρα.

Η Εθνοσυνέλευση εξουσιοδότησε τον Μποζιζέ να κυβερνά με διατάγματα επί τρεις μήνες, από την 1η Ιανουαρίου ως τις 31 Μαρτίου του 2006. Ο πρωθυπουργός του, Ελί Ντοτέ, χαρακτήρισε επιτυχημένη την περίοδο αυτή.[18] Το Σεπτέμβριο του 2006 πραγματοποιήθηκε ανασχηματισμός της κυβέρνησης και παρέμεινε πρωθυπουργός ο Ντοτέ.[19]

Τον Ιανουάριο του 2008, η κυβέρνηση ήρθε αντιμέτωπη με την απεργία των δημοσίων υπαλλήλων, οι οποίοι διεκδικούσαν αυξήσεις στους μισθούς τους.[20] Ο Μποζιζέ διόρισε νέα κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Φοστέν-Αρσάνζ Τουαντερά. Στη νέα κυβέρνηση παρέμεινε υπουργός Άμυνας και διόρισε το γιο του, Φρανσίς, υφυπουργό Άμυνας. Η αδερφή του, που ήταν υπουργός Τουρισμού, διορίστηκε στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Υδάτινων Πόρων.[20][21]

Επανεκλογή 2011 Επεξεργασία

Ο Μποζιζέ εξελέγη για μία ακόμα θητεία στο ύπατο αξίωμα της χώρας του, στις προεδρικές εκλογές που έγιναν στις 23 Ιανουαρίου 2011, με ποσοστό 66% των ψήφων.[22]

Τον Δεκέμβριο του 2012 στη χώρα ξέσπασε μια βίαιη εξέγερση ανάμεσα στις δυνάμεις της κυβέρνησης και σε αντάρτες, πολλοί από τους οποίους συμμετείχαν παλαιότερα στον Εμφύλιο Πόλεμο του 2004. Οι εξεγερμένοι κατηγόρησαν τον Μποζιζέ πως απέτυχε να συμμορφωθεί με τις ειρηνευτικές συμφωνίες που είχαν υπογραφεί το 2007. Οι εξεγερμένοι, υπό το όνομα Séléka (που σημαίνει «ένωση» στη γλώσσα Σάνγκο), αξίωσαν την παραίτηση του Μποζιζέ και κατέλαβαν πόλεις στην κεντρική και την ανατολική περιοχή της χώρας. Στις 11 Ιανουαρίου του 2013 υπογράφηκε στη Λιμπρεβίλ της Γκαμπόν συμφωνία κατάπαυση του πυρός μεταξύ της Σελέκα και της κυβέρνησης του Μποζιζέ, αναγκάζοντας τον δεύτερο να αντικαταστήσει τον μέχρι τότε πρωθυπουργό του Φοστέν-Αρσάνζ Τουαντερά με τον επικεφαλής της αντιπολίτευσης Νικολά Τιανγκαγιέ. Παρά τη συμφωνία, οι ταραχές εξακολούθησαν. Στις 23 Μαρτίου 2013 οι δυνάμεις της Σελέκα εισέβαλαν και κατέλαβαν την πρωτεύουσα της χώρας, αναγκάζοντας τον Μποζιζέ να διαφύγει (στις 24 Μαρτίου του 2013) στην Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό και μετά στο Καμερούν.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ www.rfi.fr/fr/afrique/20211106-françois-bozizé-et-d-autres-chefs-rebelles-centrafricains-se-trouvent-à-ndjamena.
  2. ↑ growup.ethz.ch/atlas/pdf/Central%20African%20Republic.pdf. Ανακτήθηκε στις 2  Απριλίου 2023.
  3. ↑ Ανακτήθηκε στις 22  Μαρτίου 2020.
  4. ↑ http://books.google.com/books?id=3D4xFUTrOycC&pg=PA1049&lpg=PA1049&dq=bozize+trial&source=web&ots=zYdaVoS38W&sig=HsWkcrKY66hW4Z6JKv_NueglgiI&hl=en&sa=X&oi=book_result&resnum=8&ct=result
  5. ↑ «Bozizé, François - MSN Encarta». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Μαρτίου 2008. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2009. 
  6. ↑ (Γαλλικά) Rapport de la Mission Exploratoire en vue des Elections Presidentielles et Legislatives du 22 aout 1993, Le Conseil Permanent de la Francophonie, http://democratie.francophonie.org/IMG/pdf/RAPPORT_DE_LA_MISSION_EXPLORATOIRE_EN_VUE_DES_ELECTIONS_PRESIDENTIELLES_ET_LEGISLATIVES_DU_22_AOUT_1993.pdf, ανακτήθηκε στις 15-8-2008 .
  7. ↑ "Situation “confused” after apparent coup attempt", IRIN, 28-5-2001.
  8. ↑ "Patasse government back in control", IRIN, 4-6-2001.
  9. ↑ "Rebel general, overpowered, flees", IRIN, 8-11-2001.
  10. ↑ "UN to investigate October rights abuses", IRIN, 11-11-2002.
  11. ↑ "Ruling party accuses Chad of backing coup attempt", IRIN, 5-11-2002.
  12. ↑ "Rebel leader seizes power, suspends constitution", IRIN, 17-3-2003.
  13. ↑ "Bozize appoints prime minister", IRIN, 24-3-2003
  14. ↑ "New constitution adopted, 15 to vie for presidency", IRIN, 20-12-2004.
  15. ↑ "Two to face off in second round of presidential poll", IRIN, 1-4-2005.
  16. ↑ "Incumbent wins presidency", IRIN, 24-5-2005.
  17. ↑ "Central Africa Gets Chief", Agence France-Presse, 11-6-2005.
  18. ↑ "Prime minister declares rule by decree a success", IRIN, 9-6-2006.
  19. ↑ "Nouveau gouvernement" Αρχειοθετήθηκε 2007-09-27 στο Wayback Machine., fodem.org, 3-9-2006 (Γαλλικά).
  20. ↑ 20,0 20,1 "Central African leader names son in new government", Reuters (AlertNet), 28-1-2008.
  21. ↑ "Composition du nouveau gouvernement centrafricain"[νεκρός σύνδεσμος], African Press Agency, 29-1-2008.
  22. ↑ National Mirror Αρχειοθετήθηκε 2011-02-05 στο Wayback Machine., Bozize re-elected Central Africa Republic president, 3-2-2011.

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Φρανσουά_Μποζιζέ&oldid=10153025"