Το Χαμένες αγάπες (πρωτότυπος τίτλος: Amores perros) είναι μεξικανική, σπονδυλωτή, ψυχολογική, δραματική ταινία του 2000 σε σκηνοθεσία του Αλεχάντρο Γκονσάλες Ινιάριτου (στο σκηνοθετικό του ντεμπούτο σε ταινία μεγάλου μήκους) και σενάριο του Γκιγιέρμο Αριάγα.

Χαμένες αγάπες
Amores perros
ΣκηνοθεσίαΑλεχάντρο Γκονσάλες Ινιάριτου
ΠαραγωγήΑλεχάντρο Γκονσάλες Ινιάριτου
ΣενάριοΓκιγιέρμο Αριάγα
ΙστορίαΑλεχάντρο Γκονσάλες Ινιάριτου
Γκιγιέρμο Αριάγα
ΠρωταγωνιστέςΕμίλιο Ετσεβαρία
Γκαέλ Γκαρσία Μπερνάλ
Γκόγια Τολέδο
Αλβάρο Γκερέρο
ΜουσικήΓκουστάβο Σανταολάγια
ΦωτογραφίαΡοντρίγκο Πριέτο
ΜοντάζΑλεχάντρο Γκονσάλες Ινιάριτου
ΔιανομήInterCom και Netflix
Πρώτη προβολή14  Μαΐου 2000[1], 1  Νοεμβρίου 2001 (Γερμανία)[2] και 2000
Κυκλοφορία2000
Διάρκεια153 λεπτά[3]
ΠροέλευσηΜεξικό
ΓλώσσαΙσπανικά
Προϋπολογισμός$2,4 εκατομμύρια[4]
Ακαθάριστα έσοδα$20,9 εκατομμύρια[5]

Είναι το πρώτο μέρος της «Τριλογίας του Θανάτου» (οι άλλες δύο είναι τα 21 γραμμάρια και η Βαβέλ)[6].

Η ταινία είναι δομημένη ως τρίπτυχο: περιέχει τρεις ξεχωριστές ιστορίες που συνδέονται από ένα τροχαίο στην Πόλη του Μεξικού. Οι ιστορίες επικεντρώνονται σε μια έφηβη στις φτωχογειτονιές που εμπλέκεται σε κυνομαχίες, ένα μοντέλο που τραυματίζει σοβαρά το πόδι της και έναν μυστηριώδη εκτελεστή. Κοινός τόπος: η παρουσία σκύλων σε καθεμία από αυτές.[7]

Ο τίτλος αποτελεί ένα λογοπαίγνιο στα ισπανικά. Η λέξη «perros», που σημαίνει «σκύλοι», μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για τη δυστυχία, έτσι ώστε μαζί με το «Amores» (αγάπες, έρωτες) να ερμηνευτεί ως «κακοί έρωτες» (με σκυλίσιους συνειρμούς). Η ταινία κυκλοφόρησε με τον ισπανικό τίτλο της στον αγγλόφωνο κόσμο, αν και μερικές φορές μεταφραζόταν ως Love's a Bitch. Το μουσικό θέμα περιλαμβάνει τραγούδια από λατινοαμερικανικά ροκ συγκροτήματα όπως οι Café Tacuba, Control Machete και Illya Kuryaki and the Valderramas.

Τον Δεκέμβριο του 2020, έγινε επεξεργασμένη έκδοση της ταινίας από την Criterion Collection[8].

Η ταινία βασίζεται σε τρεις ξεχωριστές ιστορίες που συνδέονται με ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα, που φέρνει τους χαρακτήρες για λίγο κοντά..

Οκτάβιο και Σουζάνα

Επεξεργασία

Ο Οκτάβιο (Γκαέλ Γκαρσία Μπερνάλ) είναι ερωτευμένος με την έγκυο κοπέλα του αδελφού του, Σουζάνα (Βανέσα Μπάουτσε/Vanessa Bauche). Δυσανασχετεί που την κακοποιεί ο αδελφός του Ραμίρο (Μάρκο Πέρες) και προσπαθεί να την πείσει να το σκάσει μαζί του..

Όταν η Σουζάνα ανοίγει την πόρτα του σπιτιού, ο σκύλος του Οκτάβιο, Κόφι, φεύγει από το σπίτι και πέφτει πάνω στη συμμορία του Τζάροχο (Γκουστάβο Σάντσεθ Πάρα), ενός άντρα που παίρνει μέρος σε παράνομες κυνομαχίες. Ο σκύλος του Τζάροχο, μετά από έναν καβγά, χυμάει στον Κόφι, αλλά σκοτώνεται. Ο Οκτάβιο και ο φίλος του Χόρχε, συνειδητοποιώντας τις δυνατότητες του Κόφι, παίρνουν μέρος στους αγώνες. Ο Οκτάβιο βγάζει αρκετά χρήματα για να φύγει με τη Σουζάνα και πληρώνει τον Μαουρίσιο, τον ιδιοκτήτη του χώρου των κυνομαχιών, για να ξυλοκοπήσει τον Ραμίρο. Φοβισμένος, ο Ραμίρο κλέβει τα χρήματα και φεύγει με τη Σουζάνα. Στη συνέχεια αρχίζει τις ληστείες, μέχρι που κατά τη διάρκεια μιας ληστείας σκοτώνεται..

Κατά τη διάρκεια της αγρυπνίας του Ραμίρο, ο Οκτάβιο ζητά από τη Σουζάνα για τελευταία φορά να τον ακολουθήσει στη Σιουδάδ Χουάρες, αφού παρά τα όσα συνέβησαν, δεν σκοπεύει να αλλάξει τα σχέδιά του. Εκείνη απαντά ότι το αγέννητο παιδί της θα ονομαστεί «Ραμίρο». Αντιμετωπίζοντας οικονομικές δυσκολίες, ο Οκτάβιο δέχεται την πρόκληση του Τζαρόχο να συμμετάσχει σε μια ιδιωτική κυνομαχία, χωρίς εξωτερικά στοιχήματα. Ο Κόφι κερδίζει, αλλά ο Τζαρόχο τον πυροβολεί. Εξοργισμένος ο Οκτάβιο μαχαιρώνει τον Τζαρόχο στο στομάχι. Καταδιωκόμενος από τη συμμορία του Τζαρόχο, ο Οκτάβιο με τον Χόρχε και τον τραυματισμένο Κόφι συγκρούονται με ένα άλλο αυτοκίνητο. Ο Χόρχε πεθαίνει και ο Οκτάβιο τραυματίζεται σοβαρά.

Στη στάση των λεωφορείων, ο οδηγός ρωτάει τον Οκτάβιο αν θα επιβιβαστεί στο λεωφορείο, αλλά, απογοητευμένος που η Σουζάνα δεν εμφανίζεται, εξαφανίζεται στο σκοτάδι του δρόμου.

Ντάνιελ και Βαλέρια

Επεξεργασία

Ο Ντάνιελ (Άλβαρο Γκερέρο) είναι ο επικεφαλής ενός μεγάλου περιοδικού. Απατά τη γυναίκα του με τη Βαλέρια (Γκόγια Τολέδο),, μια διάσημη Σπανιόλα που είναι μοντέλο και παρουσιάστρια τηλεοπτικών εκπομπών και είναι πολύ δεμένη με τον σκύλο της, τον Ρίτσι. Ο Ντάνιελ εγκαταλείπει την οικογένειά του για να μείνει με τη Βαλέρια, για την οποία αγοράζει ένα διαμέρισμα. Ακριβώς απέναντι είναι αναρτημένη μια μεγάλη διαφημιστική φωτογραφία της Βαλέριας. Για να γιορτάσουν τη συμβίωσή τους ο Ντάνιελ ετοιμάζει δείπνο και η Βαλέρια βγαίνει με το αυτοκίνητό της για να αγοράσει ένα μπουκάλι κρασί. Εκείνη τη στιγμή, συγκρούεται με τον Οκτάβιο. Μετά το δυστύχημα, η Βαλέρια υφίσταται σοβαρούς τραυματισμούς στο πόδι και αναγκάζεται να παραμείνει σε αμαξίδιο με νάρθηκα..

Καθώς η Βαλέρια αναρρώνει,ο Ρίτσι, χώνεται κάτω από μια σπασμένη σανίδα στο πάτωμα και παγιδεύεται. Το παγιδευμένο σκυλί πυροδοτεί την ένταση και τους καβγάδες στο ζευγάρι, δημιουργώντας και στους δυο αμφιβολίες για τη σχέση τους. Προσπαθώντας να σώσει το σκυλί, η Βαλέρια τραυματίζει ξανά το πόδι της. Ο Ντάνιελ τη βρίσκει ώρες αργότερα. Ο νέος τραυματισμός οδηγεί σε σοβαρή αρτηριακή θρόμβωση και τελικά σε γάγγραινα. Το πόδι της ακρωτηριάζεται. Ο Ντάνιελ, μόλις μαθαίνει τα νέα, απελπίζεται και επιστρέφει στο διαμέρισμά τους, αλλά φτάνοντας ακούει τον Ρίτσι να γαβγίζει. Μέσα στην απελπισία του, συνειδητοποιεί ότι ο Ρίτσι είναι το μόνο πράγμα που έχει η Βαλέρια, και έτσι γκρεμίζει το πάτωμα του σπιτιού μέχρι να τον βρει.

Θλιμμένη, η Βαλέρια επιστρέφει σπίτι με τον Ντάνιελ. Καθώς πλησιάζει το παράθυρο, παρατηρεί ότι η διαφήμιση με τη μορφή της έχει πια αφαιρεθεί.

Ελ Τσίβο και Μαρού

Επεξεργασία

Ο άστεγος που εμφανίζεται περιστασιακά στην ιστορία του Οκτάβιο είναι ένας επαγγελματίας εκτελεστής που ονομάζεται Ελ Τσίβο-ο τράγος (Εμίλιο Ετσεβαρία). Είναι ένας πρώην καθηγητής ιδιωτικού πανεπιστημίου που κυνηγήθηκε πολύ για τις ιδέες του, πέρασε στην παρανομία και φυλακίστηκε. Αφού αποφυλακίστηκε μετά από είκοσι χρόνια ποινής, ο Ελ Τσίβο ζει σε μια εγκαταλελειμμένη γειτονιά, περιτριγυρισμένος από πολλά αδέσποτα σκυλιά, και επιβιώνει κάνοντας δουλειές για μαφιόζους ή σκοτώνοντας ανθρώπους για χρήματα.

Ο Ελ Τσίβο θέλει να επικοινωνήσει με την κόρη του, Μαρού (Lourdes Echevarría), την οποία εγκατέλειψε δύο χρονών, όταν ξεκίνησε την ανταρτική του δράση και η οποία πιστεύει ότι είναι νεκρός. Παράλληλα, αναλαμβάνει να διαπράξει μια δολοφονία. Για αρκετές μέρες προετοιμάζεται, και ακριβώς τη στιγμή που θα διαπράξει το έγκλημα, συμβαίνει το τροχαίο. Κατά τη διάρκεια του χάους που προκαλείται, κλέβει τα χρήματα του Οκτάβιο και τον τραυματισμένο Κόφι και, πηγαίνει στο κρησφύγετό του για να φροντίσει τον σκύλο. Μια μέρα, ο Ελ Τσίβο διαβάζει στην εφημερίδα μια νεκρολογία που ανακοινώνει τον θάνατο της πρώην συζύγου του και μητέρας της κόρης του. Στη συνέχεια, παρευρίσκεται στην κηδεία για να δει κρυφά την κόρη του. Η πρώην κουνιάδα του τον αναγνωρίζει και τον διώχνει. Μετά την κηδεία, ο Ελ Τσίβο επιστρέφει στο κρησφύγετο και συνειδητοποιεί ότι ο Κόφι έχει σκοτώσει όλα τα σκυλιά του. Έξαλλος, θέλει να σκοτώσει τον σκύλο, αλλά το μετανιώνει όταν αντιλαμβάνεται ότι αυτό αντικατοπτρίζει τη δική του ζωή ως δολοφόνου και βετεράνου, οπότε αποφασίζει να επανορθώσει.

Ο Ελ Τσίβο μαθαίνει ότι ο πελάτης του και το μελλοντικό θύμα είναι ετεροθαλή αδέρφια.. Τους παγιδεύει, τους αφήνει ζωντανούς και δεμένους σε χωριστούς τοίχους, πλένεται, ξυρίζεται και ντύνεται με τα ρούχα τους, τους αφήνει και δεν επιστρέφει ποτέ. Αλλά όχι πριν αφήσει το όπλο στο πάτωμα ανάμεσά τους, σε περίπτωση που η συζήτηση αποδειχθεί άχρηστη για να «επιλύσουν τις διαφορές τους». Μόλις φεύγει, ξεσπά ένας καβγάς μεταξύ των δύο για το όπλο, αφήνοντας το αποτέλεσμα στην κρίση του θεατή.

Στη συνέχεια, μπαίνει κρυφά στο σπίτι της κόρης του όταν δεν υπάρχε κανείς στο σπίτι, αφήνει τα χρήματα που είχε μαζέψει από την τελευταία του δουλειά κάτω από το μαξιλάρι της και κάνει ένα τηλεφώνημα που καταγράφεται στον τηλεφωνητή, αποκαλύπτοντας το πραγματικό του όνομα ως Μαρτίν. Ζητά συγγνώμη για όλα όσα έκανε στο παρελθόν, που απέτυχε στο κίνημά του να φτιάξει έναν καλύτερο κόσμο για αυτόν και αυτήν, και που την εγκατέλειψε όταν ήταν ακόμα παιδί. Πριν τερματίσει την κλήση, υπόσχεται να την αναζητήσει όταν βρει το θάρρος να την αντιμετωπίσει. Ο Μαρτίν πηγαίνει να πουλήσει το αυτοκίνητο του πελάτη του στον ιδιοκτήτη ενός καταστήματος ανταλλακτικών αυτοκινήτων. Ο ιδιοκτήτης τον ρωτάει το όνομα του σκύλου, κι αυτός απαντά ότι το όνομά του είναι Νέγκρο. Η ταινία τελειώνει με τον Ελ Τσίβο (Μαρτίν) και τον Νέγκρο (Κόφι) να απομακρύνονται και να χάνονται στον ορίζοντα.

Ρόλος
Εμίλιο Ετσεβαρία Ελ Τσίβο
Γκαέλ Γκαρσία Μπερνάλ Οκτάβιο
Γκόγια Τολέδο Βαλέρια
Αλβάρο Γκερέρο Ντάνιελ
Βανέσα Μπάουτσε Σουζάνα
Χόρχε Σαλίνας Λουίς
Μάρκο Πέρεζ Ραμίρο
Αντριάνα Μπαράθα η μητέρα του Οκτάβιο

Σκύλοι και απιστία

Επεξεργασία

Κάθε μία από τις τρεις ιστορίες αποτελεί μια αντανάκλαση της σκληρότητας των ανθρώπων απέναντι τόσο στα ζώα όσο και στους άλλους ανθρώπους, δείχνοντας πώς οι άνθρωποι μπορεί να ζουν σκοτεινές ή ακόμα και αποκρουστικές ζωές. Αλλά το θέμα της ταινίας είναι η αφοσίωση, όπως συμβολίζεται από τον σκύλο, «τον καλύτερο φίλο του ανθρώπου». Τα σκυλιά είναι σημαντικά για τους κύριους χαρακτήρες σε κάθε μία από τις τρεις ιστορίες και σε κάθε ιστορία παρουσιάζονται διάφορες μορφές ανθρώπινης αφοσίωσης ή απιστίας: απιστία σε έναν αδελφό προσπαθώντας να αποπλανήσει τη γυναίκα του, απιστία σε μια σύζυγο διατηρώντας μια ερωμένη με επακόλουθη απιστία στην ερωμένη όταν αυτή τραυματίζεται και χάνει την ομορφιά της, απώλεια αφοσίωσης στον νεανικό ιδεαλισμό και ανακάλυψη της αφοσίωσης σε μια κόρη καθώς ένας εκτελεστής μετανιώνει και στη συνέχεια προσπαθεί να ξεφύγει.

Οι κυνομαχίες απαγορεύονται σε όλες τις χώρες της Λατινικής Αμερικής, αλλά υπάρχουν ως στοιχείο της παραοικονομίας. Αν και βίαιες, οι κυνομαχίες παρέχουν μια ευκαιρία στον Οκτάβιο να βγάλει χρήματα. Αυτό ισχύει στην καθημερινότητα καθώς η συμμετοχή στην παραοικονομία δίνει στους ανθρώπους της κατώτερης τάξης τη δυνατότητα να βγάζουν χρήματα για να επιβιώσουν. Ο Γκονζάλες Ινιάριτου επικρίθηκε έντονα για την συμπερίληψη κυνομαχιών στην ταινία, αλλά ισχυρίστηκε ότι αν και είναι φρικτές, οι κυνομαχίες είναι μια από τις σκληρές πραγματικότητες της Πόλης του Μεξικού[9].

Αρχική ιδέα

Επεξεργασία

Ο Γκιγιέρμο Αριάγκα δήλωσε ότι η δημιουργία της ταινίας επηρεάστηκε κυρίως από τη μη γραμμική αφηγηματική λογοτεχνία, συγκεκριμένα, ήθελε να γράψει ένα έργο με την «υφή» του έργου του Γουίλιαμ Φόκνερ «Η Βουή και η Μανία»[10], καθώς και ένα ττροχαία δυστύχημα που υπέστη το 1985, στο οποίο έπεσε από έναν γκρεμό αφού αποκοιμήθηκε στο αυτοκίνητό του[11]. Μετά από αυτό το ατύχημα, ο Αριάγκα είπε: «Υπέφερα από αμνησία για κάποιο χρονικό διάστημα και στο μυαλό μου ήθελα να ανακτήσω το πριν, κατά τη διάρκεια και μετά το ατύχημα, ως δομή της ταινίας»[12]. Ήθελε επίσης να διηγηθεί την ιστορία του σκύλου του, Κόφι, ένα Βαϊμαράνερ με μακριά, μαύρα μαλλιά και κίτρινα μάτια, «άσχημος σαν τον διάολο, αλλά γενναίος όσο λίγοι»[13].

Μουσική επένδυση

Επεξεργασία

Το αρχικό soundtrack συνετέθη από τον Αργεντινό συνθέτη Γκουστάβο Σανταολάγια και περιείχε τραγούδια από μεξικανικά και διεθνή συγκροτήματα. Το άλμπουμ κυκλοφόρησε στις 16 Ιουνίου 2000, με συνολικά 30 τραγούδια[14]. Το τραγούδι "De perros amores" γράφτηκε ειδικά για την ταινία από τους Control Machete και Ely Guerra, και το μουσικό βίντεο σκηνοθετήθηκε από τον Ινιάριτου[15].

Βραβεία/Διακρίσεις

Επεξεργασία

Η ταινία έκανε πρεμιέρα στις 14 Μαΐου 2000 στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών του 2000 και κυκλοφόρησε στο Μεξικό στις 16 Ιουνίου 2000[16]. ΄Ηταν μεγάλη εμπορική και καλλιτεχνική επιτυχία αποφέροντας συνολικά 95 εκατομμύρια μεξικανικά πέσος, γεγονός που την κατατέταξε ως την πέμπτη μεξικανική ταινία με τις υψηλότερες εισπράξεις εκείνη την εποχή. Θεωρείται μια από τις καλύτερες μεξικανικές ταινίες και αποτελεί ορόσημο για τον μεξικανικό κινηματογράφο. Ο σκηνοθέτης Denis Villeneuve επαίνεσε την ταινία ως μια από τις καλύτερες ταινίες του 21ου αιώνα[17]..

Κέρδισε 11 βραβεία Άριελ από την Μεξικανική Ακαδημία Κινηματογραφικών Τεχνών και Επιστημών, συμπεριλαμβανομένων των Καλύτερης Ταινίας, Καλύτερης Σκηνοθεσίας (Ινιαρίτου) και Καλύτερου Ηθοποιού (Μπερνάλ)[18]. Έλαβε επίσης το Βραβείο BAFTA Καλύτερης Μη Αγγλόφωνης Ταινίας[19], το Βραβείο των κριτικών στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών και το Grand Prix Tokyo Sakura για την Καλύτερη Ταινία[18]. Ήταν επίσης υποψήφια για Χρυσή Σφαίρα για την Καλύτερη Ξενόγλωσση Ταινία[20] και για το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας[21] - η πρώτη μεξικανική υποψηφιότητα για Όσκαρ μετά από είκοσι πέντε χρόνια απουσίας από τον θεσμό και από την ταινία Actas de Marusia[22].

Η ταινία κατατάσσεται 8η στη λίστα με τις 100 καλύτερες μεξικανικές ταινίες, σύμφωνα με τη γνώμη 27 κριτικών και ειδικών κινηματογράφου στο Μεξικό, που δημοσιεύτηκε από την πύλη Sector Cine τον Ιούνιο του 2020[23].

20η επαίτειος

Επεξεργασία

Για να γιορτάσει την 20ή επέτειό της, στις 14 Μαΐου 2020, ο Ινιαρίτου ανακοίνωσε την επανακυκλοφορία της ταινίας σε ανανεωμένη έκδοση[24]. Τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους, η The Çriterion Collection, μια αμερικανική εταιρεία αφιερωμένη στη διανομή ταινιών σε μορφή DVD και Blu-ray, ανακοίνωσε ότι το Amores Perros θα προστεθεί στη συλλογή της με μια αποκατάσταση 4K με ήχο surround 5.1[25].

Αυτή η έκδοση περιλαμβάνει δύο συνομιλίες ανάμεσα στον Ινιάριτου και τον Πολωνού σκηνοθέτη Πάβεου Παβλικόφσκι, και μεταξύ της Αντριάνα Μπαράτζα (Adriana Barraza), της Βανέσα Μπάουτσε και του Γκάελ Γκαρσία Μπερνάλ,. ένα νέο ντοκιμαντέρ με τίτλο «Perros, amores, accidentes» (Σκύλοι, Έρωτες, Ατυχήματα) με πλάνα από τα παρασκήνια των γυρισμάτων, κομμένες σκηνές με σχολιασμό από τους Ινιάριτου και Ροντρίγκο Πριέτο (Rodrigo Prieto), βίντεο για τα τραγούδια του soundtrack[26], και δοκίμια από τους κριτικούς κινηματογράφου Φερνάντα Σολοζάρνο (Fernanda Solórzano) και Χουάν Βιγιόρο (Juan Villoro)

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Freebase Data Dumps. Google.
  2. www.kinokalender.com/film3257_amores-perros.html. Ανακτήθηκε στις 21  Δεκεμβρίου 2017.
  3. «Amores perros (Love's a Bitch) (18)». British Board of Film Classification. 22 Φεβρουαρίου 2001. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Νοεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2014. 
  4. Julian Smith, Paul (4 Μαρτίου 2008). Amores perros. British Film Institute. σελ. 12. ISBN 0-85170-973-7. 
  5. Amores perros (2001) - Box Office Mojo
  6. "The Significance Of The Queer And The Dog In Alejandro González Iñárritu's Amores Perros (2000): A Masculinity At War". Archived from the original on 12 September 2018. Retrieved 1 November 2014.
  7. «"The Significance Of The Queer And The Dog In Alejandro González Iñárritu's Amores Perros (2000): A Masculinity At War". Archived from the original on 12 September 2018. Retrieved 1 November 2014». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 18 Μαΐου 2025. 
  8. «Criterion Collection». Amorres Perros tendrá restauración en 4k por Criterion Collection. 15 Σεπτεμβρίου 2020. 
  9. [Romney, Jonathan (22 August 2000). "none". The Guardian. Romney, Jonathan (22 August 2000). "none". The Guardian.] Check |url= value (βοήθεια).  Missing or empty |title= (βοήθεια)
  10. «Arriaga/status/1923238508207976481Arriaga, Guillermo (15 de mayo de 2025). «Sé que varios creen que la influencia es Tarantino. No es así. En todo caso, la influencia directa es "El sonido y la furia" de William Faulkner. Quería escribir un historia para cine que mantuviera la textura de su obra (lo cual en ningún momento afirmo que lo logré).». Twitter». 
  11. «Arriaga, Guillermo (15 de mayo de 2025). «[El punto de partida fue un] accidente de carretera que sufrí el 26 de diciembre de 1985 alrededor de las 615 am en la Huasteca Potosina (ya lo he contado aquí otras veces). Caímos a un barranco mientras yo iba dormido, por primera vez en mi vida sin cinturón de seguridad, y desperté mientras rodábamos». Twitter». 
  12. «Arriaga, Guillermo (15 de mayo de 2025). «Sufrí un golpe en la cara que me destrozó la nariz (está completamente reconstruida) y fracturas en los pómulos y en la frente. Padecí de amnesia por algún tiempo y en mi cabeza quise recuperar el antes, el durante y el después del accidente, justo la estructura de Amores Perros.». Twitter». 
  13. «Arriaga, Guillermo (15 de mayo de 2025). «Por otra parte, quise contar la historia de mi perro Cofi, feo con ganas, pero bravo como pocos (no, el original no era un Rotweiler, se supone que era Weimaraner, nació en una camada de perritos con ojos azules y pelo gris. Él [era de pelo negro, largo y ojos amarillos]». Twitter». 
  14. ««Amores Perros: La historia detrás de su banda sonora». marvin.com.mx. 9 de septiembre de 2021. Consultado el 5 de julio de 2024». 
  15. «Riquelme, Pablo (7 de septiembre de 2021). «Escucha el soundtrack de Amores perros». Cine PREMIERE. Consultado el 5 de julio de 2024». 
  16. "Semaine de la Critique du Festival de Cannes". archives.semainedelacritique.com. Retrieved 10 May 2022.
  17. Ryzik, Melena (9 Ιουνίου 2017). «Six Directors Pick Their Favorite Films of the 21st-Century». The New York Times. 
  18. 18,0 18,1 Amores Perros (2000) - Awards - IMDb, https://www.imdb.com/title/tt0245712/awards/, ανακτήθηκε στις 2025-05-18 
  19. ««Film Not in the English Language in 2002». BAFTA Awards (en inglés). Consultado el 3 de septiembre de 2018». 
  20. ««Winners & Nominees 2001». goldenglobes.com (en inglés). Archivado desde el original el 20 de diciembre de 2016. Consultado el 14 de marzo de 2016». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Δεκεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 18 Μαΐου 2025. 
  21. ««The 73rd Academy Awards (2001) Nominees and Winners». oscars.org (en inglés). Consultado el 20 de septiembre de 2012». 
  22. «Tesse, Germán (3 de octubre de 2016). «De 'Actas de Marusia' a 'El Renacido'». Vanguardia. Consultado el 3 de septiembre de 2018». 
  23. «Sector Cine (9 de junio de 2020). «Las 100 mejores películas mexicanas de la historia». Archivado desde el original el 20 de julio de 2020. Consultado el 5 de julio de 2020». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 18 Μαΐου 2025. 
  24. «Press, Europa (14 de mayo de 2020). «Alejandro González Iñárritu lanzará una versión remasterizada de Amores Perros en su 20 aniversario». www.europapress.es. Consultado el 5 de julio de 2024». 
  25. ««'Amores perros' se suma a Criterion Collection; tendrá una restauración en 4K». Milenio (Ciudad de México). 15 de septiembre de 2020. Consultado el 4 de julio de 2024». 
  26. ««Las películas mexicanas en Criterion Collection». La Tempestad - También las artes cambian al mundo. 19 de septiembre de 2020. Consultado el 5 de julio de 2024».