Χατουσίλις Γ΄

Ο Χατουσίλις Γ΄ υπήρξε Βασιλιάς των Χετταίων την περίοδο (1275 π.Χ.-1245 π.Χ.) ή (1267 π.Χ.-1237 π.Χ.) σύμφωνα με την Νέα Χρονολόγηση. Τα περισσότερα γεγονότα που σχετίζονται με την ζωή του καταγράφονται από τον ίδιο σε μια πήλινη πινακίδα που χάραξε κατά την διάρκεια της βασιλείας του γνωστό ως "Απολογία".

Χατουσίλι Γ'
Χεττιτικό ανάγλυφο με τον Χατουσίλις Γ΄ και τη σύζυγο του Πουντουχέπα.
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	13ος αιώνας π.Χ. Hatti
Θάνατος	13ος αιώνας π.Χ.
Θρησκεία	Hittite mythology
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	μονάρχης
Οικογένεια
Σύζυγος	Πουντουχέπα
Τέκνα	Μααθομεφερούρε Τάσμι-Σαρρούμα Τανταλίγια Δ' Κιλουσέπα
Γονείς	Μουρσιλίς Β΄ και Γκασσουλαγουίγια
Αδέλφια	Μασσάνα-Ούζι Μουβαταλί Β' Χάλπα-σουλούπι
Σχετικά πολυμέσα

Πρώτα χρόνια

Ο Χατουσίλις Γ΄ σε πέτρινο ανάγλυφο

Ο Χατουσίλις Γ΄ ήταν το μικρότερο από τα τέσσερα παιδιά του βασιλιά των Χετταίων Μουρσίλις Β΄ και της βασίλισσας Γκασσουλαγουίγια. Σύμφωνα με τα γραπτά του ίδιου ήταν άρρωστο και αδύνατο παιδί, προβλεπόταν ο θάνατος του πριν την ενηλικίωση, το αντίθετο έγινε ωστόσο, έζησε και πέθανε σε μεγάλη ηλικία. Η θεά Ινάννα τον βοήθησε σύμφωνα με τα γραπτά του εκείνη την κρίσιμη περίοδο να αναρρώσει, για αυτό την είχε σαν Αγία προστάτιδα με έντονη λατρεία μέχρι το τέλος της ζωής του. Με τον θάνατο του πατέρα του Μουρσίλις Β΄ ανέβηκε στον θρόνο ως διάδοχος ο μεγαλύτερος αδελφός του Μουβαταλίς Β΄. Πριν την άνοδο του στον θρόνο ο Χατουσίλις Γ΄ παντρεύτηκε την Πουντουχέπα μια ιέρεια της λατρεμένης του θεάς Ινάννας από την Κιλικία. Η Πουντουχέπα στάθηκε στο πλευρό του πιστή με μεγάλη επιρροή απέναντι του, έμεινε στην ιστορία ως διάσημη βασίλισσα. Έφερε στους Χετταίους νέα έθιμα, φαγητά και γιορτές, μαζί της απέκτησε τρία παιδιά, ανάμεσα τους και τον διάδοχο του Τουδαλίγιας Δ΄.

Με την άνοδο του στον θρόνο ο Τουδαλίγιας Δ΄ διόρισε κυβερνήτη των βόρειων περιοχών τον μικρότερο αδελφό του Χατουσίλις με οδηγίες να καταστείλει τις ταραχές της ληστρικής φυλής των Κάσκα. Ο ικανότατος Χατουσίλις συνέτριψε τους Κάσκα και εύκολα ανακατέλαβε τη Χαττούσα και όλα τα βόρεια τμήματα του βασιλείου. Ο Χατουσίλις ήταν αρχιστράτηγος των δυνάμεων των Χετταίων στη μάχη του Καντές (1274 π.Χ.) εναντίον των Αιγυπτίων. Ο Τουδαλίγιας Δ΄ μετέφερε την πρωτεύουσα του στην Ταρχουντάσσα για να προστατεύσει το βασίλειο του από τις επιδρομές των Κάσκας, ο Χατουσίλις κλήθηκε να καταστείλει τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν από αυτή την απόφαση. Στην συνέχεια ο Τουδαλίγιας Δ΄ διόρισε τον μικρότερο αδελφό του Χατουσίλις κυβερνήτη των βόρειων περιοχών με τον τίτλο του βασιλιά.

Άνοδος στον θρόνο

Το έργο αυτοβιογραφίας του Χατουσίλις Γ΄ "Απολογία"

Με τον θάνατο του Μουβαταλίς Β΄ τον διαδέχθηκε ο νόθος γιος του από μια παλλακίδα, ο Ουρί-Τεσούπ ως Μουρσίλις Γ΄. Οι αντιδράσεις που προκλήθηκαν με την άνοδο του νόθου ήταν έντονη αλλά ο Χατουσίλις τον υποστήριξε επειδή ήταν επιθυμία του ίδιου του πατέρα του να τον διαδεχθεί. Αμέσως μετά την άνοδο του στον θρόνο ο Μουρσίλις Γ΄ επανάφερε την πρωτεύουσα που είχε μετακινήσει ο πατέρας του από την Ταρχουντάσσα στην Χαττούσα. Η κίνηση αυτή έκανε μεγάλη ζημιά στον Χατουσίλις επειδή έχασε σχεδόν όλες τις βόρειες περιοχές που κυβερνούσε εκτός του Νερίκ. Όταν ο Μουρσίλις Β΄ του στέρησε και την Νέρικ αποφάσισε ο Χατουσίλις να αντιδράσει έντονα και να τον ανατρέψει. Ο Χατουσίλις νίκησε τον ανεψιό του, τον εξόρισε στην Συρία και τον διαδέχθηκε στον θρόνο ως Χατουσίλις Γ΄. Ο άλλος ανεψιός του Κουπάντα Κουρούντα, αδελφός του Μουρσουλίς Γ΄ που είχε βοηθήσει τον θείο του στον αγώνα εναντίον του αδελφού του επιβραβεύτηκε και διορίστηκε κυβερνήτης της Ταρχουντάσσας αν και οι περισσότερες περιοχές της ήταν υπό τον έλεγχο των Αχιγιάβα.

Συνθήκες με άλλους βασιλείς

Με την άνοδο του στον θρόνο ο Χατουσίλις Γ΄ ξεκίνησε σημαντικές διπλωματικές αλληλογραφίες με μεγάλους γειτονικούς βασιλείς, στις ανασκαφές που έγιναν πρόσφατα βρέθηκε ένα μεγάλο αρχείο με 200 επιστολές. Αντιμετώπισε ταραχές τα πρώτα χρόνια της βασιλείας του, όταν οι υποτελείς περιοχές ξεσηκώθηκαν, ενώ ο κίνδυνος της Ασσυρίας γινόταν μεγαλύτερος. Μπροστά στη σκληρή απειλή του Ασσύριου βασιλιά Σαλμανασέρ Α΄, ο Χατουσίλις αποφάσισε να κλείσει ειρήνη και συμμαχία με την Αίγυπτο τον Νοέμβριο του 1259 π.Χ. Η αλληλογραφία με τον μέγιστο Φαραώ της Αιγύπτου Ραμσή Β΄ κατέληξε στην "Ειρήνη του Καντές", 15 χρόνια μετά την Μάχη του Καντές και το 21ο έτος της βασιλείας του Ραμσή Β΄. Η συνθήκη σφραγίστηκε 13 χρόνια αργότερα με τον γάμο του ίδιου του Ραμσή με μια κόρη του Χατουσίλις. Ο βασιλιάς των Ασσυρίων μετά τη συνθήκη με την Αίγυπτο αναγκάστηκε να υποχωρήσει και η βασιλεία του Χατουσίλις Γ΄ έμεινε στην ιστορία ως η πιο ειρηνική περίοδος των Χετταίων. Η "Συνθήκη του Καντές" είναι η αρχαιότερη σωζόμενη ειρηνική συνθήκη στον κόσμο που υπεγράφη μεταξύ δύο μεγάλων βασιλέων. Ο Χατουσίλις Γ΄ συνέχισε την τακτική της αλληλογραφίας με άλλους μεγάλους γειτονικούς βασιλείς. Η Επιστολή Ταβαγκαλάβα απεστάλη απέναντι στον βασιλιά των Αχιγιάβα Ταβαγκαλάβα, ένα βασίλειο πέρα από το Αιγαίο που ταυτίζεται με τους Ομηρικούς Αχαιούς, τον καταγράφει ως "αδελφό", δηλαδή "ισότιμο". Η επιστολή αφορούσε έναν τυχοδιώκτη τον Πιγιάμα-Ραντού που παρενοχλούσε τους Χετταίους και είχε την προστασία των Αχιγιάβα, οι γραπτές πηγές είναι ωστόσο ελάχιστες για να καταλήξουμε σε σαφή συμπεράσματα.

Πηγές

• A., Hoffner, Harry (2009). Letters from the Hittite Kingdom. Beckman, Gary M. Atlanta, GA: Society of Biblical Literature
• Andrew., Knapp (2015). Royal apologetic in the ancient Near East. SBL Press
• Bryce, Trevor, The Kingdom of the Hittites. Οξφόρδη: Oxford University Press, 2005.
• Kuhrt, Amélie (2020). The Ancient Near East: c.3000–330 BC, Volume One. Routledge.
• Darga, Muhibbe. Women in the Historical Ages. In Women in Anatolia, 9000 Years of the History of the Anatolian Woman, Turkish Republic Ministry of Culture, Istanbul, 1993.
• Gurney, O. R. (December 1997). "The Annals of Hattusilis III". Anatolian Studies. 47: 127–139

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Βασιλεία του Χατουσίλις Γ΄