Βικιπαίδεια

Πλατεία Ομονοίας

κεντρική πλατεία της Αθήνας
(Ανακατεύθυνση από Χαυτεία)

Συντεταγμένες: 37°59′2.70″N 23°43′42.04″E / 37.9840833°N 23.7283444°E / 37.9840833; 23.7283444

Η Πλατεία Ομονοίας είναι μία από τις κυριότερες πλατείες της Αθήνας. Κάτω από την πλατεία βρίσκεται σταθμός του μετρό της Αθήνας υπό την ονομασία «Ομόνοια», η οποία και ορίζει συχνά το σύνολο της ευρύτερης τοπικής συνοικίας.

Πλατεία Ομονοίας
Πλατεία Ομονοίας (Omonia Square).jpg
Άποψη της πλατείας από τα βορειοανατολικά, το 2020.
Είδοςπλατεία
Αρχιτεκτονικήνεοκλασσικισμός
Γεωγραφικές συντεταγμένες37°59′3″N 23°43′42″E
Διοικητική υπαγωγήΔήμος Αθηναίων
ΤοποθεσίαΑθήνα
ΧώραΕλλάδα
ΑρχιτέκτοναςΣταμάτης Κλεάνθης
Commons page Πολυμέσα
δεδομένα (π)

ΙστορίαΕπεξεργασία

Το 1832, η Διοικητική Επιτροπή της Ελλάδος ανέθεσε στους αρχιτέκτονες Έντουαρτ Σάουμπερτ και Σταμάτη Κλεάνθη την χωροταξία της νέας πόλης των Αθηνών[1]. Το 1833, τα πρώτα σχέδια προέβλεπαν την ανέγερση του βασιλικού παλατιού, καθώς και υπουργικών κτιρίων, στη θέση της σημερινής πλατείας[2][3], ωστόσο το συγκεκριμένο εγχείρημα δεν είχε θετική κατάληξη[4]. Το 1834, ο Λέο φον Κλέντσε, επαναχρησιμοποιώντας τα σχέδια των Σάουμπερτ και Κλεάνθη, εξέτασε το ενδεχόμενο ανέγερσης του Καθεδρικού Ναού των Αθηνών στη συγκεκριμένη τοποθεσία. Από την πλευρά του, ο Γερμανός αρχιτέκτονας Λούντβιχ Λάνγκε αντιπρότεινε σχέδια του ιδίου για την ανέγερση επιβλητικής εκκλησίας αφιερωμένης στο Σωτήρα, ωστόσο, το υπέρογκο ποσό που απαιτείτο για την υλοποίηση του συγκεκριμένου εγχειρήματος, τελικώς, οδήγησε στην αποτυχία του[5]. Παρά την απόφαση του 1835 για την ανέγερση του βασιλικού παλατιού σε τοποθεσία προς τα νοτιοανατολικά, σύμφωνα με τα αρχιτεκτονικά σχέδια του Φρίντριχ Βίλχελμ φον Γκέρτνερ[6], ωστόσο, η πλατεία η οποία χωροθετήθηκε το 1846 έλαβε την ονομασία Πλατεία Ανακτόρων, προτού, στη συνέχεια, μετονομαστεί σε Πλατεία Όθωνος, ενώ, κατόπιν της εκθρόνισης του βασιλέα το 1862, μετονομάστηκε σε Πλατεία Ομονοίας[7][8].

Εν αντιθέσει με την Πλατεία Συντάγματος, η οποία καθιερώθηκε από τη δημιουργία της, κιόλας, ως κεντρικό σημείο διασκέδασης και ψυχαγωγίας, οι ψυχαγωγικής φύσεως χρήσεις της Πλατείας Ομονοίας έγιναν ευρύτερα γνωστές μόνον στα τέλη του 19ου αιώνα[9]. Η περιοχή συνδέθηκε για πρώτη φορά με το δίκτυο αποχέτευσης της πόλης το 1866[10], ενώ το τραμ ξεκίνησε να εξυπηρετεί την πλατεία το 1882[11]. Το 1895, η σιδηροδρομική γραμμή μεταξύ Πειραιά και Θησείου επεκτάθηκε έως την Ομόνοια μέσω υπόγειας σήραγγας. Με σημείο εκκίνησης το 1904, οι ατμοκίνητες αμαξοστοιχίες αντικαταστάθηκαν από ηλεκτρικές αμαξοστοιχίες[11]. Η πλατεία ασφαλτοστρώθηκε κατά τη διάρκεια του αμέσως επόμενου έτους[12], ενώ συνδέθηκε με το δημόσιο δίκτυο ηλεκτρικού φωτισμού το 1910[11].

Η θέση σε λειτουργία ενός νέου σταθμού το 1930, εμπρός στην πλατεία, οδήγησε σε ανάπλαση της τοποθεσίας. Η βλάστηση αφαιρέθηκε ολοκληρωτικά, ενώ περιμετρικά της πλατείας τοποθετήθηκαν κίονες επί της κορυφής των οποίων βρίσκονταν αναπαραστάσεις υπό την μορφή γλυπτών των Μουσών. Ωστόσο, η συγκεκριμένη διακόσμηση δεν διατηρήθηκε για πολύ καιρό, καθώς κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1940 μόνον οι βάσεις των κιόνων είχαν απομείνει ως μέσο εξαερισμού του υπόγειου σταθμού. Περίπου δέκα χρόνια αργότερα, η όψη της περιοχής άρχισε να αλλάζει μέσω της ανέγερσης ψηλών κτιρίων περιμετρικά της πλατείας[13]. Το 1954, σημαντικά χωροταξικά έργα έλαβαν χώρα με απώτερο σκοπό της δημιουργία υπόγειων εμπορικής χρήσεως χώρων[2]. Καθώς, πλέον, η σύνδεση μέσω του τραμ είχε διακοπεί, κυκλικός κόμβος κατασκευάστηκε στο μέσον της πλατείας το 1957[13], επί του οποίου, τρία χρόνια αργότερα, κατασκευάστηκε κεντρικό σιντριβάνι[2].

Το 1988, το άγαλμα του Δρομέα του Έλληνα γλύπτη Κώστα Βαρώτσου τοποθετήθηκε επί της πλατείας, προτού, τελικώς, αποσυναρμολογηθεί και ανακατασκευαστεί εκ νέου σε κοντινή απόσταση της Εθνικής Πινακοθήκης, το 1994[14][15]. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990, η κατασκευή της Γραμμής 2 του μετρό της Αθήνας, τα έργα ενοποίησης των αρχαιολογικών τόπων, καθώς και τα αστικά έργα τα οποία σχετίζονταν με τους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, οδήγησαν στην ανακατασκευή τόσο του σταθμού όσο και της πλατείας[16]. Παράλληλα, το Πεντάκυκλο, έργο γλυπτικής του Γιώργου Ζογγολόπουλου, τοποθετήθηκε επί της νοτιοανατολικής περιοχής της[17].

Το 2020, πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια της νέας ανακαινισμένης εκδοχής της πλατείας. Η τελευταία χαρακτηρίζεται από την παρουσία επιβλητικού σιντριβανιού περιτριγυρισμένου από γρασίδι, το οποίο κάπως θυμίζει την ατμόσφαιρα της πλατείας κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1960, ενώ χρηματοδοτήθηκε μέσω δωρεών ιδιωτών[2][17]. Η πλατεία και η γειτονική ευρύτερη περιοχή της, για καιρό παραμελημένες και τόπος συγκέντρωσης περιθωριακών ανθρώπων[18], πλέον, εδώ και μερικά χρόνια, γνωρίζουν νέα άνθηση και νέο επενδυτικό ενδιαφέρον, με το τελευταίο να εστιάζεται, κυρίως, στους ξενοδοχειακούς και εμπορικούς τομείς[2].

Αξιοσημείωτα κτίριαΕπεξεργασία

Νότια της Πλατείας Ομονοίας, επί της διασταύρωσης της Οδού Αθηνάς, βρίσκονται τα πρώην ξενοδοχεία Μπάγκειον και Μέγας Αλέξανδρος, ανεγερθέντα από τον Ερνέστο Τσίλλερ κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1880 και υπό καθεστώς εγκατάλειψης με σημείο εκκίνησης τη δεκαετία του 1960[19]. Βόρεια της πλατείας βρίσκονται το πολυκατάστημα Hondos Center και το πρώην καφενείο Νέον, το οποίο και απεικονίζεται σε δύο πίνακες του Έλληνα ζωγράφου Γιάννη Τσαρούχη[20].

Η εξέλιξη της πλατείας σε εικόνεςΕπεξεργασία

  • Το 1890: σημαντικού μεγέθους νησίδες βλάστησης είναι ορατές.

  • Το 1932: η πλατεία, πλέον, έχει απολέσει τη βλάστησή της και φιλοξενεί στάση του τραμ.

  • Το 1990: ο Δρομέας καταλαμβάνει το μέσον του σιντριβανιού και του φυτεμένου κυκλικού κόμβου.

  • Το 2011: το Πεντάκυκλο (αριστερά), μαζί με τα ξενοδοχεία Μπάγκειον (όπισθεν αριστερά) και Μέγας Αλέξανδρος (απέναντι).

  • Το 2020: το νέο σιντριβάνι εμπρός στο πολυκατάστημα Hondos Center.

Δείτε επίσηςΕπεξεργασία

ΠαραπομπέςΕπεξεργασία

  1. ↑ Dimitropoulou 2008, σελ. 31.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 (Αγγλικά) Abusaada, Hisham· Elshater, Abeer· Rodwell, Dennis (2021). Transforming Urban Nightlife and the Development of Smart Public Spaces. Χέρσεϊ: IGI Global. σελ. 196. ISBN 978-1-7998-7006-7. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2021. 
  3. ↑ Dimitropoulou 2008, σελ. 32.
  4. ↑ (Αγγλικά) Çelik, Zeynep· Favro, Diane· Ingersoll, Richard (1994). Streets: Critical Perspectives on Public Space. University of California Press. σελ. 117-118. ISBN 978-0-520-20528-4. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2021. 
  5. ↑ (Αγγλικά) Roubien, Denis (2017). Creating Modern Athens: A Capital Between East and West. Λονδίνο: Routledge. ISBN 978-1-351-96616-0. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2021. 
  6. ↑ «Αρχείο Νεωτέρων Μνημείων — Παλαιά Ανάκτορα». www.archaeologia.eie.gr. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2021. 
  7. ↑ (Αγγλικά) Sirigos, Constantine S. (17 Μαΐου 2020). «New Omonia Square Seems a Hit with Athenians». The National Herald. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2021. 
  8. ↑ (Αγγλικά) «Omonia Square». www.athensattica.com. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2021. 
  9. ↑ (Αγγλικά) Biris, Manos (2004). Neoclassical Architecture in Greece. Λος Άντζελες: Getty Publications. σελ. 136. ISBN 978-0-89236-775-7. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2021. 
  10. ↑ Dimitropoulou 2008, σελ. 48.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 Dimitropoulou 2008, σελ. 50.
  12. ↑ Dimitropoulou 2008, σελ. 49.
  13. ↑ 13,0 13,1 Gill 2011, σελ. 51.
  14. ↑ «Ο Δρομέας του Βαρώτσου -Το 8μετρο γλυπτό από γυαλί που το... έδιωξε το μετρό από την Ομόνοια». www.iefimerida.gr. 12 Μαρτίου 2019. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2021. 
  15. ↑ (Αγγλικά) Smith, Michael Llewellyn (2004). Athens: A Cultural and Literary History. Οξφόρδη: Signal Books. σελ. 238. ISBN 978-1-902669-81-6. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2021. 
  16. ↑ Gill 2011, σελ. 52-53.
  17. ↑ 17,0 17,1 «Αυτή είναι η νέα πλατεία Ομονοίας και έχει... άρωμα παλιάς – Η ιστορία της». www.skai.gr. 19 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 30 Οκτωβρίου 2021. 
  18. ↑ (Αγγλικά) Knieling, Jörg· Othengrafen, Frank (2015). Cities in Crisis: Socio-spatial impacts of the economic crisis in Southern European cities. Λονδίνο: Routledge. σελ. 128. ISBN 978-1-317-53277-4. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2021. 
  19. ↑ Gill 2011, σελ. 52.
  20. ↑ (Αγγλικά) «Καφενείον το Νέον (Νύχτα)». www.europeana.eu. Ανακτήθηκε στις 30 Οκτωβρίου 2021. 

ΠηγέςΕπεξεργασία

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Πλατεία_Ομονοίας&oldid=9438230"