Βικιπαίδεια

Ιερός Ναός Γεννήσεως Θεοτόκου Λίμνης Ευβοίας

(Ανακατεύθυνση από Χρήστης:Tavernaros/πρόχειρο/Ιερός Ναός Γεννήσεως Θεοτόκου Λίμνης Ευβοίας)

Ο Ιερός Ναός Γεννήσεως Θεοτόκου Λίμνης Ευβοίας βρίσκεται στη Λίμνη Ευβοίας. Κατασκευάστηκε την περίοδο 1837-1841και αποτελεί ένα αντιπροσωπευτικό μνημείο της Νεοελληνικής Εκκλησιαστικής τέχνης. Λειτουργεί ως ενοριακός ναός , ο οποίος υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Χαλκίδος, Ιστιαίας και Βορείων Σποράδων.[1] Παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε επίπεδο αρχιτεκτονικής, ζωγραφικής, γλυπτικής και μικροτεχνίας.[2][Χρειάζεται σελίδα]

Ιερός Ναός Γεννήσεως Θεοτόκου Λίμνης Ευβοίας
Ιερός Ναός Γεννήσεως Θεοτόκου Λίμνης Ευβοίας is located in Greece
Ιερός Ναός Γεννήσεως Θεοτόκου Λίμνης Ευβοίας
Ιερός Ναός Γεννήσεως Θεοτόκου Λίμνης Ευβοίας
Γενικές πληροφορίες
Είδοςεκκλησία
Αρχιτεκτονικήμεταβυζαντινή τρίκλιτη Βασιλική
ΔιεύθυνσηΚωνσταντινουπόλεως 3, Λίμνη 34005
Γεωγραφικές συντεταγμένες38°45′54″N 23°19′1″E
Διοικητική υπαγωγήΔήμος Μαντουδίου - Λίμνης - Αγίας Άννας
ΤοποθεσίαΛίμνη Ευβοίας
ΧώραΕλλάδα
Έναρξη κατασκευής31 Μαρτίου 1837
Ολοκλήρωσητέλη 1841
Σχεδιασμός και κατασκευή
Commons page Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Περιγραφή Επεξεργασία

Τοποθεσία Επεξεργασία

Ο Ιερός Ναός Γεννήσεως Θεοτόκου βρίσκεται στο κέντρο της κωμόπολης Λίμνης , η οποία υπάγεται στο δήμο Μαντουδίου-Λίμνης-Αγίας Άννας του νομού Ευβοίας. Έχει χαρακτηριστεί ως κτήριο που χρήζει ειδική κρατική προστασία[3][Χρειάζεται σελίδα], όπως αναγράφεται σε σχετική μαρμάρινη επιγραφή. Η επιφάνεια του κτιρίου είναι 295 τετραγωνικά μέτρα και είναι κτισμένος πάνω σε βράχο, με αποτέλεσμα να είναι ορατός από τα περισσότερα σημεία της κωμόπολης. Στη νότια και δυτική πλευρά του ναού υπάρχει αύλειος χώρος δύο επιπέδων, που επικοινωνούν μεταξύ τους με πέτρινη σκάλα. Στο νότιο τοίχο εφάπτεται ο πύργος του ωρολογίου. Στο βόρειο τμήμα του ναού είναι χτισμένο το κωδωνοστάσιο, καθώς επίσης και το ενοριακό κέντρο.

Τυπολογία Επεξεργασία

 
Ιερός Ναός Γεννήσεως της Θεοτόκου Λίμνης Ευβοίας

Ο ναός ανήκει στον τύπο των μεταβυζαντινών[4] τρίκλιτων Βασιλικών. Η κάτοψή του έχει σχήμα ορθογωνίου με διαστάσεις 25Χ12,60 μέτρα και το ύψος του κυμαίνεται από 6,61-8,60 μέτρα ενώ καλύπτεται από ενιαία δίκλινη κεραμοσκεπή στέγη. Διαθέτει δύο εισόδους για την προσέλευση των προσκυνητών στο ναό. Η κύρια είσοδος είναι η δυτική και φέρει κεραμοσκεπές στέγαστρο[5][Χρειάζεται σελίδα] στα αριστερά του οποίου υπάρχει μαρμάρινο εικονοστάσι με την εικόνα της Γεννήσεως της Θεοτόκου. Στη νότια πλευρά υπάρχει δεύτερη είσοδος που κοσμείται με παραστάδες[6] και ημικυκλικό υπέρθυρο[7] από λευκό μάρμαρο, ενώ δύο άλλες μικρότερες είσοδοι οδηγούν στο Ιερό και το γυναικωνίτη αντίστοιχα. Ο ναός κατασκευάστηκε αρχικά με μία μόνο κόγχη, αυτή του ιερού, ενώ αργότερα προστέθηκαν δύο ψευδοκόγχες, της πρόθεσης[8] και του διακονικού[9] αντίστοιχα. Για την κατασκευή του ναού χρησιμοποιήθηκαν λίθοι διαφόρων βαθμών επεξεργασίας από το τοπικό λατομείο της Λίμνης, οι οποίοι έχουν καλυφθεί με παχύ επίχρισμα. Από το ίδιο υλικό είναι χτισμένος και ο τοίχος που καλύπτει περιμετρικά το βράχο. Αναφορικά με τον αρχιτέκτονα του ναού, η έρευνα δεν έχει καταλήξει σε συγκεκριμένο πρόσωπο.[10][Χρειάζεται σελίδα]

Εσωτερικό του ναού Επεξεργασία

Εσωτερικά ο ναός χωρίζεται σε τρία κλίτη, με δύο κιονοστοιχίες. Η κάθε μία έχει πέντε κίονες και έναν πεσσό[11], στο χώρο του Ιερού. Οι κίονες εδράζονται σε κυκλικές βάσεις και στέφονται από απλά κιονόκρανα. Συνδέονται με ημικυκλικά τόξα που στηρίζουν τη στέγη και το μεσαίο κλίτος διαμορφώνεται σε κυλινδρικό θόλο. Στα αριστερά της δυτικής (κύριας) εισόδου υπάρχει σκάλα που οδηγεί στο γυναικωνίτη. Όπως προαναφέρθηκε, για την είσοδο στο γυναικωνίτη υπάρχει και εξωτερική είσοδος στη δυτική πλευρά του ναού, η οποία, σε παλαιότερες εποχές, εξασφάλιζε την είσοδο των γυναικών στο ναό, μακριά από τα βλέμματα των ανδρών.[12][Χρειάζεται σελίδα] Στο εσωτερικό του ναού ξεχωρίζει το μαρμάρινο τέμπλο του, το οποίο κατασκευάστηκε το 1894 από τηνιακό μάρμαρο, στη θέση παλαιότερου ξύλινου τέμπλου. Επιτυγχάνεται επαρκής φυσικός φωτισμός από τα 11 συνολικά παράθυρα που υπάρχουν.

Στο εσωτερικό του βρίσκονται επίσης αρκετά προσκυνητάρια, όλα δωρεές ευσεβών πιστών. Ενδεικτικά, υπάρχει το προσκυνητάρι με την εικόνα των Αγίων Πάντων, το οποίο είναι" αφιέρωμα των επιστράτων Λίμνης 1912-1913" , το προσκυνητάρι με την εικόνα της Παναγίας της Λιμνιάς καθώς και τα προσκυνητάρια προς τιμήν των πρόσφατα αγιοκαταταχθέντων Παϊσίου του Αγιορείτη και Ιακώβου (Τσαλίκη) του εν Ευβοία τα οποία τοποθετήθηκαν πρόσφατα. Μπροστά από τον τρίτο κίονα βρίσκεται ο ξυλόγλυπτος καρυδένιος άμβωνας, ο οποίος είναι έργο ντόπιου ξυλογλύπτη. Στα τέσσερα τμήματά του απεικονίζονται ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, ο Ιησούς Χριστός, ο Ευαγγελιστής Ματθαίος και ο Ευαγγελιστής Λουκάς. Στον τέταρτο κίονα του νοτίου κλίτους υπάρχει ο Αρχιερατικός θρόνος. Είναι κατασκευασμένος από ξύλο καρυδιάς, ενώ ο τεχνίτης είναι ο ίδιος με αυτόν του άμβωνα[13][Χρειάζεται σελίδα]. Στην πλάτη του φέρει την εικόνα του Αρχιερέα Χριστού, ενώ κάτω υπάρχει ξυλόγλυπτος δικέφαλος αετός. Ο θρόνος φέρει επίσης κουβούκλιο σε σχήμα μίτρας. Δεξιά και αριστερά της Ωραίας Πύλης βρίσκονται τα Ψαλτήρια τοποθετημένα πάνω σε υπερυψωμένη ημικυκλική βάση.

Αγιογραφικός διάκοσμος Επεξεργασία

Ο ναός είναι πλούσια διακοσμημένος με εικόνες και αγιογραφίες. Από το Τέμπλο ξεχωρίζει η εικόνα της Παναγίας της Παραμυθίας[14], η οποία βρίσκεται αριστερά της Ωραίας Πύλης. Αποτελεί αντίγραφο της ομώνυμης εικόνας από την Ιερά Μονή Βατοπαιδίου του Αγίου Όρους και υποδηλώνει τις σχέσεις που είχε αναπτύξει η κωμόπολη της Λίμνης με το εν λόγω Μοναστήρι.[15][Χρειάζεται σελίδα] Από το Ιερό Βήμα ξεχωρίζει η τοιχογραφία της Πλατυτέρας των Ουρανών και κάτω παριστάνονται ολόσωμοι οι Τρεις Ιεράρχες. Στο κέντρο της οροφής του μεσαίου κλίτους δεσπόζει ο "Παντοκράτωρ" πλαισιωμένος από τις μορφές των τεσσάρων Ευαγγελιστών. Η υπόλοιπη οροφή είναι επιχρωματισμένη στο χρώμα του ουρανού και φέρει γεωμετρικά σχήματα και χρυσά αστέρια". Οι αγιογραφίες του νοτίου και του βορείου κλίτους είναι εκτελεσμένες πάνω σε μουσαμά, ενώ το αγιογραφικό πρόγραμμα του κυρίως ναού έχει περισσότερο το χαρακτήρα κάλυψης επιφανειών[12][Χρειάζεται σελίδα].

Άγια λείψανα-Ιερά Κειμήλια-Βιβλία Επεξεργασία

 
ξύλινη προθήκη με ιερά κειμήλια

Σε ασημένια λειψανοθήκη βρίσκονται τεμάχια λειψάνων του Αγίου Νικολάου, της Αγίας Βαρβάρας και του Άγιου Μάμα. Σε άλλη ασημένια θήκη φυλάσσεται ένα από τα μαξιλάρια που τοποθετούνται στην κάρα του οσίου Χριστοδούλου του εν Πάτμω. Επίσης υπάρχει λειψανοθήκη σε σχήμα χεριού όπου φυλάσσονται τμήματα του χεριού του Αγίου Μηνά. Σε δύο ξύλινες προθήκες, που βρίσκονται αντίστοιχα στο βόρειο και το νότιο κλίτος του ναού, φυλάσσονται σημαντικά κειμήλια και παλαιά βιβλία[16]. Ενδεικτικά φυλάσσεται υφασμάτινο αντιμήνσιο του Πανιερωτάτου Αρχιεπισκόπου Χαλκίδος κυρίου-κυρίου Καλλινίκου Καμπάνη (χρονολογίας 1871), ρωσικός επιτάφιος των τελών του 19ου αιώνα, χειρόγραφο δερματόδετο μουσικό βιβλίο του 1746, Θείο και Ιερό Ευαγγέλιο του 1754, κ.α.

Ιστορία Επεξεργασία

Ιστορικά στοιχεία για τη Λίμνη Επεξεργασία

Η σημερινή κωμόπολη της Λίμνης είναι χτισμένη στη θέση της αρχαίας παραλιακής πόλης Ελύμνιον για την οποία διάφοροι αρχαίοι συγγραφείς έχουν γράψει.[17] Προς το τέλος του 5ου αιώνα π.Χ οι κάτοικοί του άρχισαν να το εγκαταλείπουν για άγνωστους λόγους .Τον 3ο αιώνα μ.Χ ξαναβρίσκουμε αναφορές για την παραθαλάσσια αυτή πόλη ενώ κατά τον 5ο και 6ο αιώνα μ.Χ. έφτασε στην κορύφωση της ακμής της. Το 900 μ.Χ περίπου Αλγερινοί πειρατές κατέστρεψαν το παραθαλάσσιο Ελύμνιο αναγκάζοντας τους κατοίκους του να αποσυρθούν σε κοντινές βουνίσιες τοποθεσίες[18].

Ιστορία του ναού Επεξεργασία

Τα ίχνη του ενοριακού ναού της Λίμνης ακολουθούν αυτά των μετακινήσεων των κατοίκων της τόσο κατά την περίοδο του Βυζαντίου, όσο και κατά την Τουρκοκρατία. Στο λόφο "Παναγιά", ο οποίος βρίσκεται βόρεια της σημερινής Λίμνης, οι κάτοικοι του Ελύμνιου οικοδόμησαν, μεταξύ 9ου και 10ου αιώνα, τον πρώτο τους ενοριακό ναό και τον αφιέρωσαν στη Γέννηση της Θεοτόκου. Ο ναός αυτός χρησιμοποιήθηκε μέχρι και το πρώτο τέταρτο του 16ου αιώνα[19]. Την εποχή εκείνη οι Οθωμανοί κατακτητές αρχίζουν να επιτρέπουν τις μετακινήσεις πληθυσμών σε τόπους που αυτοί θα μπορούσαν να διαβιούν καλύτερα. Το ίδιο συνέβη και με τους κατοίκους του Ελύμνιου, οι οποίοι εγκατέλειψαν τους λόφους "Καστριά" και "Παναγιά" για να εγκατασταθούν, μόνιμα πλέον, στο παραθαλάσσιο μέρος που βρίσκεται σήμερα η Λίμνη. Εκεί οικοδόμησαν τον νέο ενοριακό τους ναό, στο σημείο που βρίσκεται ο σημερινός ναός της Γεννήσεως της Θεοτόκου. Γύρω του οι κάτοικοι έχτισαν τα πρώτα σπίτια τους. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας οι Λιμνιώτες θα αναπτύξουν ιδιαίτερους δεσμούς με τον ενοριακό τους ναό[20][Χρειάζεται σελίδα]. Ο ναός αυτός θα καλύψει τις ανάγκες των κατοίκων μέχρι τον Ιούλιο του 1823 οπότε και καταστρέφεται από τους Τούρκους, ενώ και η ίδια η Λίμνη υπέστη γενική καταστροφή από τα στρατεύματα του Γιουσούφ Μπερκόφτσαλη Πασά, τα οποία εισέβαλλαν στη Βόρεια Εύβοια.[21] Το 1830, με το πρωτόκολλο του Λονδίνου, ιδρύεται το πρώτο ανεξάρτητο ελληνικό κράτος, στο οποίο περιλαμβάνεται και το νησί της Εύβοιας. Όσον αφορά την κωμόπολη της Λίμνης, το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη σταδιακή επιστροφή των κατοίκων της στις εστίες τους. Μεταξύ 1832-1833 οικοδόμησαν πρόχειρα ένα μικρό ναό πάνω στα ερείπια εκείνου που είχαν καταστρέψει οι Τούρκοι. Στα 1837 όμως αυτός θα χαρακτηριστεί ετοιμόρροπος και ακατάλληλος. Παράλληλα η Λίμνη θα αυξηθεί πληθυσμιακά εξαιτίας της ναυτιλιακής της ανάπτυξης και της αγροτικής εκμετάλλευσης, που γνώρισε, με αποτέλεσμα να εμφανιστεί επιτακτική η ανάγκη για οικοδόμηση νέου και μεγαλύτερου ενοριακού ναού, προκειμένου να εξυπηρετήσει τις ανάγκες του ποιμνίου της. Στις 31 Μαρτίου 1837 το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Αιγαίων[22],[Χρειάζεται σελίδα] σε συνεδρίασή του, αποφάσισε να κατασκευασθεί στη Λίμνη ναός, πάνω στα θεμέλια του ήδη υπάρχοντος, η χωρητικότητά του οποίου να είναι ανάλογη του πληθυσμού της. Μάλιστα η χρηματοδότηση του έργου θα εξασφαλιζόταν αποκλειστικά από τις εισφορές των κατοίκων της. Για το σκοπό αυτό συγκροτήθηκε εξαμελής επιτροπή από ευυπόληπτους πολίτες της Λίμνης. Από του πρώτους που έσπευσαν να συνεισφέρουν οικονομικά στην ανέγερση του ναού ήταν οι πλοίαρχοι και οι πλοιοκτήτες της κωμόπολης πραγματοποιώντας έτσι την πρώτη τους εμφάνιση στην κοινωνική ζωή της Λίμνης ως οργανωμένη επαγγελματική τάξη.[2][Χρειάζεται σελίδα] Προβλήματα χρηματοδότησης του έργου, που εμφανίστηκαν το 1840, αντιμετωπίστηκαν με ενοικίαση βοσκότοπων, παραχώρηση οικοπέδων, καθώς επίσης και με την ενοικίαση της κοινοτικής οικίας. Τα έσοδα από όλα τα παραπάνω θα αξιοποιούνταν για την αποπεράτωση του ναού. Τελικά το έργο ολοκληρώθηκε στα τέλη του 1841.

Ανακαινίσεις-καλλωπισμοί του ναού Επεξεργασία

Στα μέσα του 19ου αιώνα παρουσιάστηκαν τα πρώτα προβλήματα στο ναό αφού, λόγω οικονομικής στενότητας του Εκκλησιαστικού ταμείου, δεν γίνονταν εργασίες συντήρησης του κτιρίου. Το βασικότερο πρόβλημα εντοπιζόταν στην ξύλινη στέγη η οποία ήταν ετοιμόρροπη. Στις 3 Ιουλίου 1858 ο τότε δήμαρχος[23][Χρειάζεται σελίδα] ζήτησε από τη Νομαρχία Εύβοιας άδεια αντικατάστασης της στέγης. Μετά από αρκετές καθυστερήσεις αυτή θα ολοκληρωθεί τελικά το καλοκαίρι του 1860. Το μεγαλύτερο μέρος των εξόδων το κάλυψαν οι πλοίαρχοι της Λίμνης με τα επονομαζόμενα "αφιερώματα της Παναγιάς"[24], οι οποίοι πλέον θα καλύπτουν από εδώ και στο εξής διάφορες καλλωπιστικές ή προσθετικές παρεμβάσεις του ναού.

Η επόμενη σημαντική παρέμβαση στο ναό ήταν η μαρμαρόστρωση του δαπέδου με τηνιακά μάρμαρα. Η απόφαση πάρθηκε τον Οκτώβριο του 1858 αλλά το έργο αναβλήθηκε για αργότερα λόγω έλλειψης πόρων. Μετά από καθυστερήσεις και αναβολές τη μαρμαρόστρωση του ναού ανέλαβε, μετά από απευθείας ανάθεση του έργου, ο Τήνιος μαρμαρογλύπτης Ιωάννης Φιλιππότης ο οποίος την ολοκλήρωσε στις αρχές Σεπτεμβρίου 1869.

 
κωδωνοστάσιο

Σειρά είχε η αντικατάσταση του παλαιού κωδωνοστασίου, το οποίο το έτος 1870 ήταν ετοιμόρροπο. Ένα χρόνο αργότερα κατεδαφίστηκε το ετοιμόρροπο τμήμα του κωδωνοστασίου. Μετά από πέντε χρόνια ξεκίνησε η ανέγερση νέου από τον Τήνιο, κατά πάσα πιθανότητα, εργολάβο Λουκά Βουγιουκλή[12][Χρειάζεται σελίδα] ο οποίος χρησιμοποίησε για το σκοπό αυτό σχέδια Τηνιακών κωδωνοστασίων. Σημαντική ήταν, και πάλι, η οικονομική συνεισφορά των πλοιάρχων της Λίμνης με τα ¨αφιερώματα της Παναγιάς". Το έργο παραδόθηκε επίσημα στις 31 Δεκεμβρίου 1876. Τυπολογικά, το νέο κωδωνοστάσιο είναι διώροφη πυργοειδής κατασκευή, ανεξάρτητη από τον υπόλοιπο ναό, και βρίσκεται στο υπερυψωμένο βορειοδυτικό τμήμα του αύλειου χώρου. Στηρίζεται σε πέτρινο πύργο και επιστέφεται από διάτρητη στέψη[25] ενώ το ύψος του είναι 16,56 μέτρα. Στη νότια πλευρά του κωδωνοστασίου βρίσκεται η τοξοειδής είσοδός του ενώ ελικοειδής πέτρινη σκάλα οδηγεί στους επάνω ορόφους. Ο κορμός είναι μαρμάρινος και αποτελείται από δύο ορόφους, ο καθένας από τους οποίους φέρει τέσσερα δίλοβα[26] ανοίγματα.[2][Χρειάζεται σελίδα]

Το 1878 κατασκευάστηκε μικρή θύρα, παράθυρο και σκάλα νότια του Ιερού Βήματος προκειμένου να επιτυγχάνεται η πρόσβαση σε αυτό και ο καλύτερος φωτισμός του. Η επόμενη σημαντική παρέμβαση ήταν η αντικατάσταση του παλιού, σανιδένιου, τέμπλου το οποίο στα τέλη του 19ου αιώνα παρουσίαζε σημαντικές φθορές. Οι σχετικές ενέργειες για την κατασκευή του νέου μαρμάρινου τέμπλου ξεκίνησαν στις αρχές του 1891 και , μετά από επανειλημμένους μειοδοτικούς διαγωνισμούς, το έργο το ανέλαβε ο Χαλκιδαίος τεχνίτης Κων/νος Φλώρος ένα χρόνο αργότερα. Για την κατασκευή του τέμπλου χρησιμοποιήθηκε, ως επί το πλείστον, Τηνιακό μάρμαρο άριστης ποιότητας, ενώ οι εργασίες ολοκληρώθηκαν στα μέσα Οκτωβρίου 1894.

Η επόμενη σημαντική ανακαινιστική παρέμβαση του ναού πραγματοποιήθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα και αφορούσε την επέκταση του γυναικωνίτη. Στις 19 Φεβρουαρίου 1930 πάρθηκε η απόφαση να κατασκευαστεί πύργος ωρολογίου στη νότια πλευρά της αυλής του ναού. Για τις ανάγκες του έργου έγινε έρανος μεταξύ των κατοίκων της Λίμνης. Τα εγκαίνια του πύργου έγιναν στις 17 Ιουλίου 1932.

Η λιτανεία και το πανηγύρι του ιερού ναού Επεξεργασία

Η εικόνα της «Παναγίας της Λιμνιάς» Επεξεργασία

 
Η Παναγία η "Λιμνιά"

Το σημαντικότερο θρησκευτικό κειμήλιο του ναού είναι η εικόνα της Παναγίας της Λιμνιάς. Πρόκειται για μια εικόνα διαστάσεων 95Χ65 εκατοστών κατασκευασμένη από σκληρό και βαρύ ξύλο ανθεκτικό στη φθορά του χρόνου. Ανήκει στον τύπο της " Γλυκοφιλούσης" και είναι ολόκληρη καλυμμένη με σφυρήλατη επένδυση από καθαρό ασήμι. Είναι διακοσμημένη με καλλιτεχνικά σχέδια και στα φωτοστέφανα υπάρχουν δύο σειρές από έγχρωμους λίθους. Τέλος, η Θεοτόκος κοσμείται από τρία αστέρια στην κεφαλή και την εσθήτα.[27] Παραμένει άγνωστο πότε ακριβώς φιλοτεχνήθηκε καθώς επίσης και από ποιον. Σύμφωνα με προφορική παράδοση, πρόκειται για μία από τις 72 εικόνες της Παναγίας που φιλοτέχνησε ο Απόστολος Λουκάς. Υπάρχει μια εικασία η εικόνα αυτή να συνδέεται με την περίοδο της εικονομαχίας.

Σύμφωνα με ζωντανή θρησκευτική παράδοση της Λίμνης, γύρω στο 1560, επί ηγεμονίας του Σουλεϊμάν του μεγαλοπρεπούς, ένα τούρκικο καράβι έπλεε στη χερσόνησο της Κασσάνδρας με κατεύθυνση τη Χαλκίδα. Ανάμεσα στα μέλη του πληρώματος υπήρχε και ένας χριστιανός ναύτης ο οποίος παρατήρησε να πλέει στη θάλασσα μια εικόνα και αμέσως την ανέβασε επάνω στο καράβι. Καθώς το πλοίο πλησίαζε στη Λίμνη, ξέσπασε καταιγίδα που το παρέσυρε προς τις ακτές της. Όσες φορές κι αν προσπάθησε το πλήρωμα να διορθώσει την πορεία του, το αποτέλεσμα ήταν το ίδιο. Τότε ο χριστιανός ναύτης που την είχε ανασύρει συμβούλευσε τον τούρκο καπετάνιο να ειδοποιήσουν τους κατοίκους της περιοχής για να την παραλάβουν. Πράγματι, οι τελευταίοι κατέβηκαν από το λόφο "Καστριά" και ,σχηματίζοντας θρησκευτική πομπή, την πήραν και την ανέβασαν στο χωριό τους γεμάτοι χαρά και κατάνυξη. Όταν έφτασαν στον ιερό ναό της Αγίας Άννας, την απέθεσαν πάνω σε ένα προσκυνητάρι. Την επόμενη όμως μέρα η εικόνα με θαυματουργό τρόπο είχε βρεθεί στην τοποθεσία όπου υπάρχει ο σημερινός ναός. Όσες προσπάθειες κι αν έκαναν να την επιστρέψουν πίσω στο λόφο το αποτέλεσμα ήταν το ίδιο. Έτσι αποφάσισαν να χτίσουν έναν ναό στο μέρος αυτό, όπου θα τοποθετούσαν μόνιμα την εικόνα, ενώ και οι ίδιοι θα μεταφέρονταν στο χώρο όπου είναι η σημερινή Λίμνη.[28] Υπάρχει όμως και μία άλλη εκδοχή, σύμφωνα με την οποία την εικόνα της Παναγίας την έφεραν στη Λίμνη πρόσφυγες από την Πάτμο, οι οποίοι ακολούθησαν τον όσιο Χριστόδουλο[29][30].

Απολυτίκιο Επεξεργασία

Ἦχος δ΄. Ταχὺ προκατάλαβε.

Τὴν θείαν Εἰκόνα Σου ἀπὸ θαλάσσης ποτέ, ὡς κρήνην
ζωήῤῥυτον τῆς προστασίας τῆς Σῆς, τῇ Λίμνῃ δεδώρησαι,
ᾗπερ μετ’ εὐλαβείας, προσιόντες Παρθένε, λαμβάνομεν
πᾶσαν χάριν, καὶ πιστῶς Σοι βοῶμεν· Χαῖρε
Κεχαριτωμένη ὁ Κύριος μετὰ Σοῦ.[31]

Η λιτανεία και η πανηγύρις του ιερού ναού Επεξεργασία

Το σημαντικότερο θρησκευτικό γεγονός της κωμόπολης της Λίμνης είναι οι διήμεροι εορτασμοί για τα Γενέθλια της Θεοτόκου που λαμβάνουν χώρα στις 7 και 8 Σεπτεμβρίου. Το λατρευτικό αυτό γεγονός εντοπίζεται για πρώτη φορά στις αρχές του 16ου αιώνα όταν οι κάτοικοι του οικισμού μετεγκαταστάθηκαν από τους λόφους "Καστριά" και "Παναγιά" στη σημερινή παραθαλάσσια τοποθεσία της κωμόπολης. Την παραμονή των Γενεθλίων της Θεοτόκου, στις 7 Σεπτεμβρίου και ώρα 5 το απόγευμα οι κάτοικοι της Λίμνης προσέρχονται στον ενοριακό τους ναό όπου ψάλλεται ο Μέγας Εσπερινός. Στη συνέχεια οι επίτροποι του ναού παίρνουν την εικόνα της Παναγίας της Λιμνιάς και, συνοδεία των ιερέων, των εξαπτέρυγων ,των λαβάρων, των αρχών του τόπου και πλήθους κόσμου, μεταβαίνουν στη θέση "Αλώνια", στα βορειοδυτικά της Λίμνης. Εκεί η εικόνα τοποθετείται σε ειδική εξέδρα και ακολουθεί σύντομη δέηση. Μετά το πέρας της δεήσεως ακολουθεί πλειοδοσία της εικόνας. Γίνεται δηλαδή προσφορά χρημάτων από τους πιστούς και εκείνος ή εκείνοι που θα δώσουν τα περισσότερα αναλαμβάνουν να μεταφέρουν την εικόνα στον παλιό ενοριακό ναό στον λόφο της Παναγιάς.[32] Τα έσοδα από την πλειοδοσία της εικόνας αξιοποιούνται για την κάλυψη αναγκών του ναού, το μεγαλύτερο όμως μέρος τους δαπανάται για την κοινή τράπεζα φαγητού που στήνεται την επομένη ημέρα για τους πανηγυριστές.

Αφού μεταφερθεί η εικόνα στον παλιό ενοριακό ναό στην τοποθεσία "Παναγιά", πραγματοποιείται όλη τη νύχτα προσκύνημα και Αγρυπνία. Ανήμερα της εορτής της Γεννήσεως της Θεοτόκου, στις 8 Σεπτεμβρίου, πραγματοποιείται Θεία Λειτουργία και ακολουθεί υπαίθριο συμπόσιο, όπου προσφέρεται φαγητό σε όλους τους εκκλησιαζόμενους με φροντίδα της εκκλησιαστικής αρχής της Λίμνης.[33] Στις 5 το απόγευμα αφού σχηματιστεί εκκλησιαστική πομπή, η ιερή εικόνα παίρνει το δρόμο της επιστροφής για τον ενοριακό ναό της Λίμνης. Στην είσοδο της κωμόπολης περιμένουν την πομπή ο Μητροπολίτης Χαλκίδος, Ιστιαίας και Βορείων Σποράδων μαζί με τον ιερό κλήρο, τις αρχές του τόπου και πλήθος πιστών. Ακολουθεί Λιτανεία της εικόνας σε όλη τη Λίμνη, συνοδεία εκκλησιαστικών ύμνων και μουσικής από φιλαρμονική ορχήστρα.[34] Πριν η εικόνα τοποθετηθεί στο προσκυνητάρι της, πιστοί την κρατούν ψηλά στη νότια είσοδο του ναού και ο κόσμος περνά από κάτω για να λάβει την ευλογία της Παναγίας. Αφού ψαλεί ο Εσπερινός, παρουσία του Μητροπολίτη, η βραδιά κλείνει με ρίψη πυροτεχνημάτων. Την επόμενη ημέρα αρχίζει η εμποροπανήγυρη της κωμόπολης, τα επονομαζόμενα "παζάρια", που διαρκεί μία εβδομάδα.

Όλες οι παραπάνω λατρευτικές εκδηλώσεις αποτελούν για τους κατοίκους της Λίμνης "κοινή τελετουργική περιουσία" καθώς συνδυάζουν τη δημόσια λατρεία με τη συνοχή της κοινότητας και την αναπροσαρμογή της συλλογικής θρησκευτικής ιδεολογίας[12][Χρειάζεται σελίδα] Είναι μια ευκαιρία για να ξαναθυμηθούν οι Λιμνιώτες την καταγωγή τους, τις ρίζες τους και την τοπική τους ταυτότητα.

Γκαλερί Επεξεργασία

(επεξεργαστείτε την γκαλερί για αλλαγή των εικόνων)

  •  
    "Η Γέννησις του Κυρίου", αγιογραφία σε μουσαμά
  •  
    "Ο Ιησούς και τα παιδιά", αγιογραφία σε μουσαμά
  •  
    "Η κλίμακα του Ιακώβ", αγιογραφία σε μουσαμά
  •  
    "Η εκδίωξη των εμπόρων από το Ναό", αγιογραφία σε μουσαμά
  •  
    "Η Γέννηση της Θεοτόκου", Προσκυνητάρι στην είσοδο του ναού
  •  
    λεπτομέρεια από την αγιογράφηση της οροφής του ναού
  •  
    "Η Παναγία η Παραμυθία" στο τέμπλο του ναού, αριστερά της Ωραίας Πύλης
  •  
    "Ο Παντοκράτωρ", αγιογραφία στο κέντρο της οροφής του μεσαίου κλίτους του ναού.
  •  
    το δεξιό ψαλτήρι
  •  
    ξύλινη προθήκη με ιερά κειμήλια του ναού στο νότιο κλίτος, πίσω από τον Αρχιερατικό Θρόνο
  •  
    ξύλινη προθήκη με ιερά κειμήλια του ναού στο βόρειο κλίτος πίσω από το προσκυνητάρι της εικόνας της Παναγίας της "Λιμνιάς"
  •  
    ο Αρχιερατικός Θρόνος του ναού
  •  
    η ιερή εικόνα της Παναγίας της "Λιμνιάς"
  •  
    ο ιερός άμβωνας του ναού
  •  
    "Οι Άγιοι Πάντες", προσκυνητάρι αφιέρωμα από τους επιστράτους της Λίμνης κατά τους πολέμους του 1912-1913
  •  
    "ο Όσιος Παϊσιος", νεότερο προσκυνητάρι
  •  
    "ο Όσιος Ιάκωβος ο εν Ευβοία", νεότερο προσκυνητάρι
  •  
    ο δυτικός αύλειος χώρος του ναού
  •  
    η εξωτερική είσοδος του γυναικωνίτη (διακρίνεται στα αριστερά του ναού)
  •  
    το κωδωνοστάσιο του ναού
  •  
    η κεντρική είσοδος του ναού
  •  
    το ωρολόγιο του ναού
  •  
    εξωτερική είσοδος στη νότια πλευρά του ιερού
  •  
    η νότια (βοηθητική) είσοδος του ναού
  •  
    μαρμάρινη επιγραφή που πληροφορεί τον επισκέπτη για το διατηρητέο χαρακτήρα του ναού
  •  
    Εξωτερική άποψη του ναού από τον κεντρικό δρόμο της Λίμνης

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ «Ιερά Μητρόπολη Χαλκίδος». imchalkidos.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2021. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 (Δούκουρης,2003)
  3. ↑ με την υπ΄αριθμ. Β1/Φ26/27484/708/1-8-1986 Υπουργική Απόφαση (Δούκουρης, 2003)
  4. ↑ των κτισμάτων που ανήκουν ή αναφέρονται στην περίοδο ύστερα από την πτώση της βυζαντινής αυτοκρατορίας (Πύλη για την Ελληνική γλώσσα)
  5. ↑ είναι νεότερο χρονολογικά από τον υπόλοιπο ναό και κατασκευάσθηκε το 1906, ( Δούκουρης, 2003)
  6. ↑ τετραγωνικού σχήματος κολόνες ή δοκοί, ενσωματωμένοι σε τοίχο, συνήθ. δεξιά και αριστερά από ένα άνοιγμα (πόρτα, παράθυρο κτλ.), ως στοιχεία στήριξης ή διακόσμησης. (Πύλη για την Ελληνική γλώσσα)
  7. ↑ οριζόντια κατασκευή από ξύλο, πέτρα ή μάρμαρο, που κλείνει το επάνω μέρος ενός ανοίγματος (πόρτας ή παραθύρου) και συγκρατεί τα βάρη της υπερκείμενης τοιχοποιίας· ανώφλι, πρέκι. (Πύλη για την Ελληνική γλώσσα)
  8. ↑ μέρος στο Άγιο Bήμα, συνήθ. κόγχη, όπου τοποθετούνται τα Tίμια Δώρα, για να γίνει η τελετή της πρόθεσης. (Πύλη για την Ελληνική γλώσσα)
  9. ↑ το διακονικό: α. το μέρος του Aγίου Bήματος όπου στέκεται ο διάκονος κατά τη Θεία Λειτουργία. β. το σκευοφυλάκιο που βρίσκεται στο Άγιο Bήμα. (Πύλη για την Ελληνική γλώσσα)
  10. ↑ Υπάρχει μια υπόθεση εργασίας, σύμφωνα με την οποία τα σχέδια του ναού τα εκπόνησε ο Μακεδόνας Θεόδωρος Μόσχος, ο οποίος επιμελήθηκε την ανέγερση του ναού της "Παναγιάς της Λιμνιάς" στη Σκιάθο. Υπάρχει όμως και μία άλλη υπόθεση εργασίας, ο αρχιτέκτονας να ήταν τελικά ντόπιος (Δούκουρης,2003)
  11. ↑ ογκώδης τετράγωνη κολόνα, ως υποστήριγμα (Πύλη για την Ελληνική γλώσσα)
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 (Δούκουρης, 2003)
  13. ↑ πρόκειται για τον ντόπιο ξυλογλύπτη Δ.Χρυσόπαιδα. (Δούκουρης, 2003)
  14. ↑ αναφέρεται με επιγραφή ως "Η Παραμυθία του Βατοπεδίου"
  15. ↑ η Ι .Μ. Βατοπεδίου διατηρούσε μετόχια στην ευρύτερη περιοχή της Λίμνης και για το λόγο αυτό είχε στείλει στις πρώτες δεκαετίες του 16ου αιώνα ως διαχειριστή τον όσιο Νεόφυτο το Βατοπεδινό, (Δούκουρης, 2003)
  16. ↑ η μία από τις δύο προθήκες βρίσκεται ακριβώς πίσω από το προσκυνητάρι της εικόνας της "Παναγίας της Λιμνιάς" και η δεύτερη βρίσκεται πίσω από τον Αρχιερατικό Θρόνο
  17. ↑ ο Θουκίδίδης, ο Αριστοφάνης, ο Ηρακλείδης Ποντικός και ο Στράβωνας
  18. ↑ (Μοναχού Θεόκλητου Διονυσιάτου, 2019)[Χρειάζεται σελίδα]. Σύμφωνα με τον Δούκουρη (2003)[Χρειάζεται σελίδα], οι τοποθεσίες που κατέφυγαν οι κάτοικοι του Ελύμνιου ήταν οι λόφοι "Καστριά" και "Παναγιά"
  19. ↑ σήμερα στη θέση του υπάρχει μονόχωρος ναός με ξύλινη κεραμοσκεπή στέγη
  20. ↑ Το 1790 ορισμένες οικογένειες της Λίμνης αναγκάστηκαν να εγκατασταθούν στη Σκιάθο. Εκεί ανακαίνισαν έναν παλιό ναό και τον μετονόμασαν σε ναό της Γεννήσεως της Θεοτόκου ενώ φιλοτέχνησαν αντίγραφο της Παναγίας της Λιμνιάς. Η συνοικία όπου έμεναν ονομάστηκε Λιμνιά ( Δούκουρης, 2003)
  21. ↑ Μετά την εγκατάλειψη της θέσης "Άγιος" του γενικού αρχηγού της Εύβοιας Διαμαντή Νικολάου, για προσωπικούς λόγους, ο Γιουσούφ Μπερκόφτσαλης πασάς προχώρησε προς τη Βόρεια Εύβοια σκορπώντας παντού το θάνατο και την καταστροφή. Οι κάτοικοι των περιοχών αυτών, όντας σε άθλια κατάσταση, προσπάθησαν να σωθούν με κάθε τρόπο, καταφεύγοντας σε σπηλιές, σε βουνά και στα γειτονικά νησιά Σκιάθο και Σκόπελο (Ναθαναήλ Ιωάννου, 1857).
  22. ↑ Την περίοδο 1835-1840 διαμορφώθηκε ένα θεσμικό πλαίσιο στην τοπική αυτοδιοίκηση που είχε ως στόχο την αναδιοργάνωση του αστικού χώρου, σύμφωνα με τη λογική του εθνικού κράτους, η οποία υπαγόρευε την ανάγκη για εθνική ενότητα. Υπό αυτό το πρίσμα τοπικές κοινότητες συνενώθηκαν σε ένα δήμο. Ανάμεσά τους ήταν και ο Δήμος Αιγών (Αιγαίων) με πρωτεύουσα τη Λίμνη (Δούκουρης,2003).
  23. ↑ Αγγελής Φλώκος ( Δούκουρης, 2003).
  24. ↑ ήταν ένα είδος ταμείου το οποίο συνέστησαν οι πλοίαρχοι και οι πλοιοκτήτες της Λίμνης , όπου κατέθεταν κάθε χρόνο ένα μέρος από τα κέρδη τους για τις ανάγκες του ενοριακού ναού.
  25. ↑ το επάνω τμήμα του κτιρίου (πύλη για την Ελληνική γλώσσα)
  26. ↑ (αρχιτ.): Δίλοβο παράθυρο, με αψιδωτό υπέρθυρο που σχηματίζει δύο μικρά τόξα. (πύλη για την Ελληνική γλώσσα)
  27. ↑ (Μοναχού Θεοκλήτου Διονυσιάτου, 2019)
  28. ↑ (Μοναχού Θεοκλήτου Διονυσιάτου, 2019). Σύμφωνα με τον Δούκουρη (2003), "η εικόνα της Παναγίας. . . μεταφέρθηκε στον οικισμό και εγκαταστάθηκε αρχικά στο λόφο "Παναγιά", στον εκεί ενοριακό ναό" (σ.48). Ο ίδιος συγγραφέας διαφωνεί με την άποψη πως ο ναός αυτός ονομαζόταν Αγία Άννα και θεωρεί ότι οι Λιμνιώτες οικοδόμησαν τον πρώτο ενοριακό τους ναό και τον αφιέρωσαν στο "Γενέθλιον ή Γενέσιον της Θεοτόκου"
  29. ↑ «Ιερά Μητρόπολη Χαλκίδος». www.imchalkidos.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2021. 
  30. ↑ Αναφορικά δε με την μετεγκατάσταση των κατοίκων της Λίμνης στη σημερινή τοποθεσία, υπάρχει η άποψη πως ένας δημογέροντας μετέφερε ο ίδιος τη νύχτα την εικόνα της Παναγίας και στη συνέχεια μηχανεύτηκε το παραπάνω τέχνασμα προκειμένου να πείσει τους κατοίκους να μετακινηθούν.(Βρυσιώτης Ι. όπως αναφέρεται στο Δούκουρης,2003).
  31. ↑ «Ορθόδοξος Συναξαριστής :: Σύναξη της Παναγίας της Λιμνιάς στην Λίμνη Ευβοίας». www.saint.gr. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2020. 
  32. ↑ αρχικά την εικόνα την έπαιρνε όποιος προλάβαινε πρώτος. Επειδή όμως δημιουργούνταν πολύς θόρυβος και διαπληκτισμοί μεταξύ των παρευρισκόμενων, καθιερώθηκε να γίνεται πλειοδοσία,( Μοναχού Θεοκλήτου Διονυσιάτου, 2019)
  33. ↑ με αυτό τον τρόπο" αναβιώνουν και ξαναζωντανεύουν μια από τις ωραιότερες και πνευματικότερες ιστορικές και εκκλησιαστικές φάσεις του χριστιανισμού, τις πρωτοχριστιανικές Αγάπες . . . " (Μοναχού Θεόκλητου Διονυσιάτου, 2019, 29-30)
  34. ↑ όλη αυτή η τελετουργία συμβολίζει τη μετεγκατάσταση των κατοίκων από τους λόφους "Καστριά" και "Παναγιά" στην παραθαλάσσια τοποθεσία της σημερινής Λίμνης, ( Μπελλάρας Ν., όπως αναφέρεται στο Μοναχό Θεοκλήτο Διονυσιάτη, 2019).

Προτεινόμενη βιβλιογραφία Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ιερός_Ναός_Γεννήσεως_Θεοτόκου_Λίμνης_Ευβοίας&oldid=10483356"