Χρυσή Βίβλος

κατάλογος στη Βενετία που περιείχε τα ονόματα των Ενετών ευγενών-μελών του Μεγάλου Συμβουλίου

Χρυσή Βίβλος ή Λίμπρο ντ' Όρο (Libro d'Oro) ονομάζεται το βιβλίο-κατάλογος που υπήρχε στη Βενετία και στο οποίο καταγράφονταν τα ονόματα των Ενετών ευγενών-μελών του Μεγάλου Συμβουλίου, από το οποίο εκλέγονταν εκείνοι οι οποίοι θα καταλάμβαναν τις διοικητικές θέσεις της Γαληνότατης Δημοκρατίας. Ήταν εκείνοι που είχαν πολιτικά δικαιώματα.[1]

Η Χρυσή Βίβλος στην Ελλάδα

Επεξεργασία

Κατά την διάρκεια της Ενετοκρατίας στα Ιόνια Νησιά δημιουργήθηκαν και εκεί τέτοιου είδους κατάλογοι στους οποίους περιλαμβάνονταν τα ονόματα των μελών του Συμβουλίου της Κοινότητας κάθε νησιού. Στα βιβλία αυτά καταγράφηκαν αρχικά οι προϋπάρχοντες της ενετικής κατάκτησης ντόπιοι ευγενείς, παλαιοβυζαντινής προέλευσης άρχοντες κεφαλάδες, οι μεγάλοι γαιοκτήμονες και οι στρατιώτες (stradioti) αλλά, αργότερα, και οι οικονομικά ισχυροί αστοί του κάθε νησιού που συνεισέφεραν σημαντικές χρηματικές παροχές στο δημόσιο ταμείο. Όλοι αυτοί αποτελούσαν το λεγόμενο ελληνικό αρχοντολόγιο. Το 1582 δημιουργείται «Λίμπρο ντ' Όρο» στη Ζάκυνθο[2], (σύμφωνα με άλλες πηγές το έτος δημιουργίας του ήταν το 1542[3]) και το 1593, μετά τη μεγάλη πυρκαγιά του 1591, το νέο της Κεφαλονιάς[4]. Στην Κέρκυρα επίσης δημιουργήθηκε χρυσή βίβλος των ευγενών την ίδια περίοδο. Αν και με την έλευση το 1797 των Γάλλων Δημοκρατικών στα Ιόνια Νησιά πολλές καταστράφηκαν στην πυρά, πολλά στοιχεία τους διασώθηκαν μέχρι σήμερα. Στον υπόλοιπο ελλαδικό χώρο αν και υπήρχαν σημαντικές οικογένειες προεστών λόγω της έλλειψης τέτοιων καταλόγων και της συστηματικής καταστροφής αρχειακού υλικού από τους Οθωμανούς έχουν διασωθεί ελάχιστες πληροφορίες.

Σημαντική πηγή, σήμερα, για των εντοπισμό των αρχοντικών οικογενειών των νησιών αποτελούν τα σωζόμενα στα αρχεία των νησιών, βιβλία πρακτικών των Συμβουλίων των Κοινοτήτων τους, καθώς και τα έργα νεότερων συγγραφέων, όπως η Χρυσή Βίβλος των Ιονίων Νήσων του Ευγένιου Ρίζου Ραγκαβή, καθώς και τα επιστημονικά δελτία και τα αρχεία της Εραλδικής & Γενεαλογικής Εταιρείας Ελλάδος.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Enciclopedia Treccani
  2. Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων: Επτάνησος Πολιτεία και Βενετοκρατία
  3. «ArtMag, Οκόσημα ελλήνων Ευγενών: Η τέχνη της Εραλδικής στην Ελλάδα». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Δεκεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2022. 
  4. Καγκελάρη: σελ.103-109 και 122-124
  • Εγκυκλοπαίδεια Ελλαδική, Εκδόσεις Γιάννη Ρίζου.
  • Χρυσή Βίβλος της Κεφαλονιάς Από το βιβλίο του Π.Δ.Καγκελάρη: Ιστορία και Γενεαλογία του Οίκου Καγγελάρη της Κεφαλονιάς (16ος-20ός Αιώνες), Κέρκυρα 2011

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία
  • Νίκου Γ. Μοσχονά, Πρακτικά Συμβουλίου Κοινότητας Κεφαλονιάς - Βιβλίο Α΄ 1593.
  • Ελένης Γρίβα Το Libro D'Oro της Ιθάκης.
  • Κατερίνας Φ. Ζαρίδη, Το Libro D'Oro της Κεφαλονιάς του έτους 1799.
  • Κεφαλάς Αλέξανδρος, Οίκος Κεφαλά-Ιστορική Μελέτη γύρω από τους εν Ελλάδι Κεφαλάδες & τους κλάδους αυτών". [1] Αρχειοθετήθηκε 2014-09-10 στο Wayback Machine.
  • Κεφαλάς Αλέξανδρος, Οικόσημα Ελλήνων Ευγενών-Η τέχνη της Εραλδικής στην Ελλάδα.[2]