Βικιπαίδεια

243 Ίδη

αστεροειδής της Κύριας Ζώνης Αστεροειδών

Η 243 Ίδη (243 Ida) είναι αστεροειδής της Κύριας Ζώνης Αστεροειδών με απόλυτο μέγεθος (όπως ορίζεται για το Ηλιακό Σύστημα) 9,94. Ανακαλύφθηκε το 1884 από τον Αυστριακό αστρονόμο Γιόχαν Παλίζα και έλαβε το όνομά της από μια από τις τροφούς του Δία στην ελληνική μυθολογία. Παρατηρήσεις με τηλεσκόπιο από τη Γη οδήγησαν στην κατάταξη της Ίδης στους αστεροειδείς φασματικού τύπου S (λιθώδεις),[4] που είναι και οι πλέον συνηθισμένοι στο εσωτερικό τμήμα της Κύριας Ζώνης. Το σημαντικό σχετικά με την Ίδη είναι ότι στις 28 Αυγούστου 1993 πέρασε από πολύ κοντά της το διαστημόπλοιο Γκαλιλέο, στο ταξίδι του προς τον Δία και μετέδωσε εικόνες της. Η 243 Ίδη υπήρξε έτσι ο δεύτερος αστεροειδής στην Ιστορία τον οποίο επισκέφθηκε τεχνητό αντικείμενο και ο πρώτος του οποίου ανακαλύφθηκε φυσικός δορυφόρος, καθώς οι εικόνες του Γκαλιλέο απεκάλυψαν την ύπαρξη του δορυφόρου «Δάκτυλος», που περιφέρεται γύρω από την Ίδη.

243 Ίδη
Η Ίδη από το Γκαλιλέο.
(Η κουκίδα στα δεξιά είναι ο Δάκτυλος.)
Ανακάλυψη [1]
Ανακαλύφθηκε απόΓιόχαν Παλίζα
Ανακαλύφθηκε στις29 Σεπτεμβρίου 1884
Χαρακτηριστικά τροχιάς [2]
Αφήλιο2,980 AU (445,8 εκατομ. km)
Περιήλιο2,742 AU (410,2 εκατομ. km)
Ημιάξονας τροχιάς2,861 AU (428,1 εκατομ. km)
Εκκεντρότητα0,0418
Περίοδος περιφοράς1.767,55 ημέρες
Κλίση1,133 ° ως προς την Εκλειπτική
Μήκος του ανερχόμενου σημείου324,07 °
Όρισμα του περιηλίου109,38 °
Μέση ανωμαλία74,54 °
Δορυφόροι1
Φυσικά χαρακτηριστικά
Διαστάσεις53.6 × 24.0 × 15.2 km
Μέση Ακτίνα15,7 km[3]
Μάζα4.2 ± 0.6 ×1016 kg[3]
Μέση πυκνότητα2.6 ± 0.5 g/cm3[4]
Επιφανειακή Βαρύτητα
στον Ισημερινό		0.003–0.011 m/s2[5]
Αστρονομική περίοδος
περιστροφής		4,63 h [6]
Ορθή αναφορά Βορείου Πόλου168.76°[7]
Απόκλιση Βορείου Πόλου−2.88°[7]
Λευκαύγεια0,2383 [2]
Απόλυτο μέγεθος9,94 [2]
Θερμοκρασία200 K[8]
Φασματικός τύποςαστεροειδής τύπου S

Η Ίδη περιφέρεται γύρω από τον Ήλιο μία φορά κάθε 4,84 γήινα έτη, ενώ συγχρόνως περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό της μία φορά κάθε 4 ώρες και 38 λεπτά. Η μέση διάμετρός της είναι 31,4 χλμ. Το σχήμα της είναι επίμηκες και ακανόνιστο (μοιάζει με μπουκάλι ή κρουασάν, αναλόγως της γωνίας παρατηρήσεως). Φαίνεται ότι αποτελείται από δύο ενωμένα σώματα. Η επιφάνειά της φέρει πολλούς κρατήρες (μία από τις μεγαλύτερες πυκνότητες κρατήρων για σώμα του Ηλιακού Συστήματος) που εμφανίζουν μεγάλη ποικιλία διαστάσεων και ηλικιών.

Η επίσκεψη του Γκαλιλέο επέτρεψε επίσης τη μέτρηση της μάζας της Ίδης και τη μελέτη με νέα δεδομένα της γεωλογίας των λιθωδών αστεροειδών. Η γνώση των συστάσεών τους επιτρέπει μία συσχέτιση ανάμεσα στους μετεωρίτες που βρίσκονται στη Γη και στην προέλευσή τους από τη ζώνη των αστεροειδών. Τα δεδομένα που αποκτήθηκαν από τη διέλευση του Γκαλιλέο υπέδειξαν τους αστεροειδείς τύπου S ως την πηγή των χονδριτών μετεωριτών, του συνηθέστερου τύπου που βρίσκεται στη Γη.

Ανακάλυψη και παρατηρήσεις Επεξεργασία

Ο αστεροειδής ανακαλύφθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 1884 από τον Παλίζα, ο οποίος παρατηρούσε από το Αστεροσκοπείο της Βιέννης, και ήταν ο 45ος αστεροειδής που ανακάλυψε ο συγκεκριμένος αστρονόμος.[1][9] Το όνομα δόθηκε, κατά παραχώρηση του Παλίζα, με επιλογή από τον Μόριτς φον Κούφνερ (Moriz von Kuffner), ένα Βιεννέζο ζυθοποιό και ερασιτέχνη αστρονόμο.[10][11] Στην ελληνική μυθολογία η ομώνυμη Ιδαία Νύμφη ή Κρητικοπούλα πριγκίπισσα ήταν μια από τις τροφούς του θεού Δία.[12] Ο 243ος αστεροειδής αναγνωρίσθηκε ως μέλος της Οικογένειας αστεροειδών της Κορωνίδος από τον Κιγιοτσούγκου Χιραγιάμα, που πρότεινε το 1918 ότι η ομάδα αυτή ήταν τα υπολείμματα ενός πρόδρομου ουράνιου σώματος που καταστράφηκε.[13]

Το φάσμα ανακλάσεως της Ίδης λήφθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 1980 από τους αστρονόμους David J. Tholen και Edward F. Tedesco ως μέρος της οκτάχρονης επισκοπήσεως αστεροειδών ECAS.[14] Το φάσμα ταίριαζε με αυτά των αστεροειδών τύπου S.[15] Πολλές παρατηρήσεις της Ίδης έγιναν στις αρχές του 1993 από τον Αστρονομικό Σταθμό Φλάγκσταφ του Ναυτικού Αστεροσκοπείου των ΗΠΑ και από το Αστεροσκοπείο του Όουκ Ριτζ. Αυτές βελτίωσαν την ακρίβεια με την οποία ήταν γνωστή η τροχιά της, ώστε να μειωθεί η αβεβαιότητα της θέσεώς της κατά την προσέγγιση του διαστημοπλοίου Γκαλιλέο.[16]

Εξερεύνηση Επεξεργασία

 
Η τροχιά του Galileo από την εκτόξευσή του ως την προσέγγισή του στον Δία

Διέλευση του Γκαλιλέο Επεξεργασία

Οι συναντήσεις του διαστημοπλοίου Γκαλιλέο με τους αστεροειδείς Γκάσπρα και Ίδη ήταν δευτερεύουσες στην αποστολή του να εξερευνήσει τον πλανήτη Δία. Οι αστεροειδείς αυτοί επιλέχθηκαν ως στόχοι στη βάση μιας νέας τακτικής της NASA να καλεί τους σχεδιαστές των αποστολών της να λαμβάνουν υπόψη τους διελεύσεις από αστεροειδείς όλων των σκαφών που διέσχιζαν την Κύρια Ζώνη Αστεροειδών.[17] Καμιά προηγούμενη αποστολή δεν είχε επιχειρήσει μια τέτοια διέλευση.[13] Το Γκαλιλέο εκτοξεύθηκε από το Διαστημικό Λεωφορείο Ατλαντίς (αποστολή STS-34) τον Οκτώβριο 1989. Η τροποποίηση της τροχιάς του, ώστε να πλησιάσει την Ίδη, απαιτούσε την κατανάλωση 35 επιπλέον κιλών προωθητικού. Οι σχεδιαστές της αποστολής καθυστέρησαν την απόφαση να επιχειρηθεί η διέλευση μέχρι να βεβαιωθούν ότι αυτή θα άφηνε το σκάφος με αρκετό προωθητικό ώστε να ολοκληρώσει την αποστολή του στον Δία.[17]

 
Εικόνες από τη διέλευση, αρχίζοντας 5,4 ώρες πριν την κοντινότερη προσέγγιση. Η περιστροφή της Ίδης είναι εμφανής

Η τροχιά του Γκαλιλέο το μετέφερε δύο φορές μέσα στην Κύρια Ζώνη Αστεροειδών πριν φθάσει στον Δία. Τη δεύτερη φορά, πέρασε κοντά από την Ίδη στις 28 Αυγούστου 1993 με ταχύτητα 12,4 km/sec (44640 χιλιομέτρων την ώρα) σε σχέση με τον αστεροειδή.[17] Ο απεικονιστής του σκάφους φωτογράφησε την Ίδη από απόσταση 240.350 χλμ μέχρι την εγγύτατη προσέγγιση, σε απόσταση 2390 χλμ.[12][18] Η Ίδη ήταν ο δεύτερος αστεροειδής στην Ιστορία τον οποίο επισκέφθηκε τεχνητό αντικείμενο, μετά τη Γκάσπρα.[19] Περίπου το 95% της ολικής επιφάνειας της Ίδης έγινε ορατή από το διαστημόπλοιο κατά τη διέλευση.[5]

Η μετάδοση πολλών από τις εικόνες της Ίδης καθυστέρησε εξαιτίας μιας μόνιμης δυσλειτουργίας της κύριας κεραίας του Γκαλιλέο.[20] Οι πρώτες 5 εικόνες λήφθηκαν στη Γη τον Σεπτέμβριο 1993.[13] Αυτές οι εικόνες αποτελούσαν μία συρραφή που έδειχνε την επιφάνεια του αστεροειδούς με διακριτική ικανότητα 31 ως 38 μέτρων ανά εικονοστοιχείο.[21][22] Οι υπόλοιπες εικόνες μεταδόθηκαν την επόμενη άνοιξη, όταν το διαστημόπλοιο προσέγγισε περισσότερο τη Γη, επιτρέποντας καλύτερη μετάδοση.[13][23]

Ανακαλύψεις Επεξεργασία

Τα δεδομένα που μετέδωσε το Γκαλιλέο, όπως και η μεταγενέστερη αποστολή NEAR, επέτρεψαν την πρώτη μελέτη της Γεωλογίας των αστεροειδών.[24] Η σχετικώς μεγάλη επιφάνεια της Ίδης παρουσιάζει σημαντική ποικιλία γεωλογικών χαρακτηριστικών,[21] ενώ και η ανακάλυψη του δορυφόρου της Δακτύλου, του πρώτου επιβεβαιωμένου δορυφόρου αστεροειδή, παρέσχε πρόσθετα στοιχεία για τη σύσταση της Ίδης.[13]

Η Ίδη είχε ταξινομηθεί ως πυριτούχος αστεροειδής (S) με βάση γήινων φασματογράφων.[25] Η σύσταση των αστεροειδών φασματικού τύπου S ήταν αβέβαιη πριν τη διέλευση του Γκαλιλέο από την Ίδη, αλλά θεωρούσαν ότι είναι είτε ανάλογη των συνήθων χονδριτών μετεωριτών (ordinary chondrites, OC), είτε μείγμα πυριτικών ορυκτών και σιδήρου.[4] Οι εκτιμήσεις της μέσης πυκνότητας της Ίδης με βάση την τροχιά του Δακτύλου γύρω της δίνουν άνω όριο 3,2 gr/cm3,[25] κάτι που σχεδόν αποκλείει την παρουσία σιδήρου.[13]

Οι εικόνες του Γκαλιλέο οδήγησαν επίσης στην ανακάλυψη ότι στην επιφάνεια της Ίδης λαμβάνει χώρα διαστημική αποσάθρωση, μία διαδικασία που κάνει τις παλαιότερες περιοχές να έχουν λίγο πιο κόκκινο στο χρώμα τους με την πάροδο του χρόνου.[13] Η ίδια διαδικασία επηρεάζει και τον Δάκτυλο, αλλά σε μικρότερο βαθμό.[26] Τα φάσματα ανακλάσεως των αρχαιότερων επιφανειών αντιστοιχούν ακριβώς στον φασματικό τύπο S, ενώ των νεότερων αντιστοιχούν στα φάσματα των μετεωριτών OC.[13]

 
Λειασμένη τομή μετεωρίτη OC (χονδρίτη)

Τόσο η ανακάλυψη της διαστημικής αποσάθρωσης όσο και της μικρής πυκνότητας οδήγησαν σε μία νέα κατανόηση για τη σχέση ανάμεσα στους αστεροειδείς τύπου S και τους μετεωρίτες τύπου OC. Οι πρώτοι είναι οι πλέον πολυάριθμοι στο εσωτερικό μέρος της Ζώνης των Αστεροειδών. Αντίστοιχα, οι μετεωρίτες OC είναι οι συνηθέστεροι στη Γη. Τα φάσματα ανακλάσεως των S αστεροειδών που λαμβάνονται με παρατηρήσεις από τη Γη ωστόσο δεν ταιριάζουν με αυτά των μετεωριτών OC. Η διέλευση του Γκαλιλέο από την Ίδη υπέδειξε ότι κάποιοι αστεροειδείς τύπου S, ιδίως μέλη της Οικογένειας της Κορωνίδος, θα μπορούσαν να είναι η πηγή αυτών των μετεωριτών.[13]

Φυσικά χαρακτηριστικά Επεξεργασία

 
Σύγκριση των διαστάσεων της Ίδης, άλλων αστεροειδών, της Δήμητρας και του πλανήτη Άρη

Η μάζα της Ίδης υπολογίζεται μεταξύ 36,5 και 49,9 τρισεκατομμύρια τόνους.[27] Το βαρυτικό πεδίο της δίνει μία επιτάχυνση της βαρύτητας περίπου 0,3 ως 1,1 cm/sec2 σε διάφορα μέρη της επιφάνειάς της.[5] Αυτό το βαρυτικό πεδίο είναι τόσο ασθενές, ώστε ένας αστροναύτης θα μπορούσε να εκτελέσει ένα άλμα από το ένα άκρο του αστεροειδή στο άλλο, ενώ ένα σώμα κινούμενο με ταχύτητα πάνω από 20 m/sec θα μπορούσε να διαφύγει τελείως από το πεδίο βαρύτητας.[28][29]

 
Διαδοχικές εικόνες που δείχνουν την περιστροφή της Ίδης

Η Ίδη είναι αστεροειδής με επίμηκες και ακανόνιστο σχήμα,[20][24][30] αφού το μήκος της είναι 2,35 φορές μεγαλύτερο από το πλάτος της[24] και μία «μέση» τη διαχωρίζει σε δύο γεωλογικά ανόμοια μέρη.[13] Αυτό το σχήμα είναι συμβατό με τη σύσταση του αστεροειδή από δύο μεγάλα συμπαγή κομμάτια με χαλαρά συντρίμματα (κορήματα) να γεμίζουν το μεταξύ τους διάστημα. Κάτι τέτοιο ωστόσο δεν παρατηρήθηκε στις εικόνες με υψηλή ανάλυση που έλαβε το Γκαλιλέο.[30] Παρότι υπάρχουν λίγες απότομες πλαγιές με κλίση ως 50°, γενικά οι κλίσεις δεν υπερβαίνουν τις 35°.[5] Το ακανόνιστο σχήμα του αστεροειδή είναι υπεύθυνο για το πολύ ανόμοιο βαρυτικό πεδίο.[31] Η επιτάχυνση της βαρύτητας στην επιφάνεια είναι ελάχιστη στα άκρα εξαιτίας της γρήγορης περιστροφής, αλλά είναι μικρότερη και κοντά στη «μέση», εξαιτίας της κατανομής της μάζας του αστεροειδούς στα δύο μέρη.[5]

Η Ίδη περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό της μία φορά κάθε 4 ώρες και 38 λεπτά,[6][24] μία από τις ταχύτερες ιδιοπεριστροφές αστεροειδούς που είναι γνωστές.[32] Η σταθερή, με βραδύτατη μετάπτωση, περιστροφή, υποδηλώνει ότι δεν υπάρχουν μεγάλες διακυμάνσεις της πυκνότητας στο εσωτερικό του σώματος.[33] Ο άξονας περιστροφής της Ίδης μεταπίπτει με περίοδο 77 χιλιάδες χρόνια εξαιτίας των παλιρροϊκών δυνάμεων του Ηλίου που επιδρούν πάνω στο μη σφαιρικό σχήμα του αστεροειδούς.[34]

Επιφανειακά χαρακτηριστικά Επεξεργασία

 
Σύνθεση εικόνων που κατέγραψε το διαστημόπλοιο Galileo 3,5 λεπτά της ώρας πριν την κοντινότερη προσέγγιση

Η επιφάνεια της Ίδης φέρει κρατήρες, αυλακώσεις, μικρές λοφοσειρές και άλλες προεξοχές.[12] Καλύπτεται από ένα παχύ στρώμα ρηγολίθου, χαλαρού πετρώματος που αποκρύπτει τα υποκείμενα συμπαγή πετρώματα.

Ρηγόλιθος Επεξεργασία

Το πάχος του στρώματος του ρηγολίθου κυμαίνεται μεταξύ 50 και 100 μέτρων.[13] Αυτό το υλικό σχηματίζεται από συγκρούσεις άλλων σωμάτων και ανακατανέμεται πάνω στην επιφάνεια από γεωλογικές διαδικασίες.[29] Το Γκαλιλέο παρατήρησε ενδείξεις πρόσφατων κατολισθήσεων τέτοιων συντριμμάτων πάνω στον αστεροειδή.[22]

Ο ρηγόλιθος της Ίδης αποτελείται από τα πυριτικά ορυκτά ολιβίνη και πυρόξενο.[8][13] Εξαιτίας της διαστημικής αποσάθρωσης,[26] η εμφάνισή του μεταβάλλεται με το χρόνο: ο παλαιότερος ρηγόλιθος εμφανίζεται πιο κόκκινος από τον πρόσφατο.[13]

 
Εικόνα ενός ογκόλιθου 150 μέτρων από το Γκαλιλέο σε συντεταγμένες 24,8° Ν και 2,8° Α

Περί τους 20 μεγάλους ογκόλιθους, διαστάσεων 40 ως 150 μέτρων, ανακαλύφθηκαν στον ρηγόλιθο της Ίδης,[13][28] και αποτελούν τα μεγαλύτερα κομμάτια ρηγόλιθου.[18] Επειδή οι ογκόλιθοι πρέπει να διασπώνται σχετικώς γρήγορα από νέες προσκρούσεις μετεωροειδών, όσοι είναι ορατοί στην επιφάνεια είτε θα σχηματίσθηκαν πρόσφατα, είτε αποκαλύφθηκαν πρόσφατα από κάποια πρόσκρουση.[29][31] Οι περισσότεροι βρίσκονται μέσα στους κρατήρες Λασκώ και Μαμμούθ, αλλά ίσως δεν σχηματίσθηκαν εκεί.[29] Αυτή η περιοχή προσελκύει θραύσματα εξαιτίας του ιδιόμορφου βαρυτικού πεδίου της Ίδης.[31] Κάποιοι ίσως να εκτινάχθηκαν εκεί από τον νεαρό κρατήρα Ατσούρα στην αντίθετη πλευρά του αστεροειδούς.[35]

Δομές Επεξεργασία

Αρκετές μεγάλες δομές σημαδεύουν την επιφάνεια της Ίδης. Ο αστεροειδής εμφανίζεται να διαιρείται σε δύο ήμισυ, που αναφέρονται ως «Περιοχή 1» και «Περιοχή 2».[13] Η Περιοχή 1 με τη σειρά της έχει δύο μεγάλες δομές: μία εξέχουσα λοφοσειρά μήκους 40 χλμ. που ονομάστηκε Ράχη Τάουνσεντ (Townsend Dorsum)[36] και μία δαντελωτή διαμόρφωση που ονομάστηκε Βιέννη (Vienna Regio).[13]

Η Περιοχή 2 επιδεικνύει αρκετές ομάδες αυλακιών, συνήθως με πλάτος μέχρι 100 μέτρα και μήκος μέχρι 4 χλμ.[13] Βρίσκονται κοντά στους κρατήρες Λασκώ, Μαμμούθ και Κάρτσνερ (Kartchner), αλλά δεν συνδέονται με αυτούς.[18]

Κρατήρες Επεξεργασία

Η επιφάνεια της Ίδης φέρει πολλούς κρατήρες (μία από τις μεγαλύτερες πυκνότητες κρατήρων για σώμα του Ηλιακού Συστήματος),[20][21] που εμφανίζουν μεγάλη ποικιλία διαστάσεων και ηλικιών.[13][20] Οι προσκρούσεις μικρότερων αστεροειδών και μετεωροειδών υπήρξαν η κύρια διαδικασία που διαμόρφωσε την επιφάνειά της.[24] Η δημιουργία κρατήρων έχει φθάσει το σημείο κορεσμού, δηλαδή οι νέες προσκρούσεις εξαλείφουν τα σημάδια των παλαιότερων, αφήνοντας τον συνολικό αριθμό κρατήρων σταθερό.[13] Οι αρχαιότεροι κρατήρες έχουν ηλικίες συγκρίσιμες με την ηλικία του ίδιου του αστεροειδούς, έχοντας ίσως σχηματισθεί κατά τη διάσπαση του πρωταρχικού σώματος που δημιούργησε την Οικογένεια της Κορωνίδος.[26] Ο μεγαλύτερος κρατήρας, ο Λασκώ, έχει διάμετρο σχεδόν 12 χλμ.[30][37] Η Περιοχή 2 περιέχει όλους σχεδόν τους κρατήρες που είναι μεγαλύτεροι από 6 χιλιόμετρα.[13] Κάποιοι κρατήρες σχηματίζουν αλυσίδες κρατήρων.[22]

 
Ο ασύμμετρος κρατήρας Φίνγκαλ με διάμετρο 1,5 χλμ. στο νότιο μέρος

Στους μεγαλύτερους κρατήρες της Ίδης δόθηκαν ονόματα σπηλαίων και σηράγγων λάβας πάνω στη Γη.[38] Μία εξαίρεση στη μορφολογία τους είναι ο νέος και ασύμμετρος κρατήρας Φίνγκαλ, που έχει ένα έντονο όριο ανάμεσα στο εσωτερικό του και στο τοίχωμά του από τη μία πλευρά του.[18] Επίσης, σημαντικός κρατήρας είναι ο Αφόν, που ορίζει τον πρώτο Ιδαίο μεσημβρινό.[7]

Οι κρατήρες έχουν απλή δομή, με σχήμα μπολ, χωρίς επίπεδους πυθμένες ή κεντρικές κορυφές. Η κατανομή τους στην Ιδαία επιφάνεια είναι ομοιόμορφη, εκτός από ένα έξαρμα βόρεια του κρατήρα Τσουκουτιέν, που έχει λιγότερους κρατήρες ανά μονάδα επιφάνειας.[18] Τα συντρίμματα που εκτοξεύουν οι προσκρούσεις αποτίθενται διαφορετικά στην Ίδη από τη Σελήνη ή τους πλανήτες, εξαιτίας της ταχύτερης περιστροφής, της πολύ μικρής βαρύτητας και του ακανόνιστου σχήματος.[24] Οι στρώσεις των συντριμμάτων είναι άνισες γύρω από τους κρατήρες τους, ενώ τα περισσότερα θραύσματα διαφεύγουν για πάντα από τον αστεροειδή.[28]

Σύσταση Επεξεργασία

Η σύσταση του Ιδαίου εσωτερικού δεν έχει αναλυθεί άμεσα, αλλά πρέπει να είναι παρόμοια με το υλικό των χονδριτών μετεωριτών, σύμφωνα με τις παρατηρούμενες μεταβολές του χρώματος της επιφάνειας και τη μέση πυκνότητα του αστεροειδούς των 2,27 ως 3,10 gr/cm3.[4][26] Τα πυριτικά ορυκτά ολιβίνης και πυρόξενος ανιχνεύθηκαν στην επιφάνεια από το Γκαλιλέο.[8][39] Η περιεκτικότητα σε ορυκτά φαίνεται να είναι ομογενής σε όλη την έκταση του αστεροειδούς: Το Γκαλιλέο βρήκε ελάχιστες μεταβολές στην επιφάνεια, ενώ η περιστροφή του αστεροειδούς υποδηλώνει σταθερή πυκνότητα.[18][33] Αν η σύστασή της είναι παρόμοια με εκείνη των μετεωριτών OC, οι οποίοι έχουν πυκνότητες από 3,48 ως 3,64 gr/cm3, η Ίδη είναι πορώδης σε ποσοστό 11–42%.[4]

Το εσωτερικό του αστεροειδή πιθανώς περιέχει ποσότητες θραυσμάτων από προσκρούσεις που ονομάζονται «μεγαρηγόλιθος». Το Ιδαίο στρώμα μεγαρηγόλιθου θα πρέπει να εκτείνεται από λίγες εκατοντάδες μέτρα κάτω από την επιφάνεια μέχρι βάθους λίγων χιλιομέτρων. Ακόμα και στον πυρήνα του αστεροειδούς, το συμπαγές πέτρωμα ίσως έχει μερικώς ρηγματωθεί κάτω από τους μεγάλους κρατήρες Μαμμούθ, Λασκώ και Ουντάρα.[18]

Τροχιά Επεξεργασία

 
Η τροχιά και οι θέσεις της Ίδης και πέντε πλανητών όπως ήταν στις 9 Μαρτίου 2009

Η Ίδη είναι μέλος της Οικογένειας αστεροειδών της Κορωνίδος στην Κύρια Ζώνη Αστεροειδών.[13] Η Ίδη περιστρέφεται γύρω από τον Ήλιο σε μία μέση απόσταση 2.862 ΑΜ μια φορά κάθε 4,84089 χρόνια σχεδόν στο επίπεδο της εκλειπτικής.[2]

Προέλευση Επεξεργασία

Η Ίδη προήλθε από τη διάσπαση του πρόδρομου ουράνιου σώματος της Οικογένειας αστεροειδών της Κορωνίδος, διαμέτρου περίπου 120 χλμ.[6] Αυτός ο «προγεννήτωρ» είχε ήδη μερικώς διαφοροποιημένο εσωτερικό, με τα βαρύτερα στοιχεία (μέταλλα) καταβυθισμένα στον πυρήνα του. Η Ίδη κληρονόμησε αμελητέες ποσότητες αυτού του υλικού του αρχικού πυρήνα. Δεν είναι γνωστό πότε διασπάσθηκε αυτό το αρχικό σώμα, αλλά σύμφωνα με μία ανάλυση του αριθμού Ιδαίων κρατήρων, η επιφάνεια της Ίδης έχει ηλικία πάνω από 1 δισεκατομμύριο χρόνια.[32] Ωστόσο, το σύστημα Ίδης-Δακτύλου εκτιμάται ότι δεν μπορεί να έχει επιζήσει πάνω από 100 εκατομμύρια χρόνια.[40]

Δορυφόρος Επεξεργασία

Κύριο λήμμα: Δάκτυλος (δορυφόρος)

Ένας μικρός δορυφόρος με το όνομα Δάκτυλος περιφέρεται γύρω από την Ίδη. Ο Δάκτυλος — πλήρης ονομασία (243) Ίδη I Δάκτυλος — ανακαλύφθηκε σε εικόνες που έλαβε το διαστημόπλοιο Γκαλιλέο στο ταξίδι του προς τον Δία, κατά την προσέγγισή του στην Ίδη το 1993. Ο Δάκτυλος ήταν ο πρώτος δορυφόρος αστεροειδούς που ανακαλύφθηκε με βεβαιότητα στην Ιστορία (απευθείας απεικόνιση).[13] Η επιφάνειά του φέρει πολλούς κρατήρες (όπως και της Ίδης). Η προέλευσή του δεν είναι γνωστή με βεβαιότητα, αλλά πιθανολογείται ότι είναι απλώς ένα θραύσμα από τη διάσπαση του πρόδρομου ουράνιου σώματος, της Οικογένειας αστεροειδών της Κορωνίδος.


Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 Raab, Herbert (2002). «Johann Palisa, the most successful visual discoverer of asteroids». Meeting on Asteroids and Comets in Europe. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-09-28. https://web.archive.org/web/20070928170558/http://www.astrometrica.at/Papers/Palisa.pdf. Ανακτήθηκε στις 23-10-2008. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 «JPL Small-Body Database Browser: 243 Ida». Jet Propulsion Laboratory. 25 Αυγούστου 2008. 
  3. ↑ 3,0 3,1 D.T. Britt; D.K. Yeomans; K. Housen; G. Consolmagno (2002). «Asteroid Density, Porosity, and Structure». Asteroids III (Tucson: University of Arizona): 485–500. Bibcode: 2002aste.conf..485B. http://www.lpi.usra.edu/books/AsteroidsIII/pdf/3022.pdf. Ανακτήθηκε στις 27-10-2008. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Wilson, Lionel; Keil, Klaus; Love, Stanley J. (Μάιος 1999). «The internal structures and densities of asteroids». Meteoritics & Planetary Science 34 (3): 479–483. Bibcode: 1999M&PS...34..479W. http://articles.adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-iarticle_query?1999M%26PS...34..479W&data_type=PDF_HIGH&whole_paper=YES&type=PRINTER&filetype=.pdf. Ανακτήθηκε στις 22-10-2008. 
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Peter C. Thomas; =Michael J.S. Belton; B. Carcich; Clark R. Chapman; M.E. Davies; Robert J. Sullivan; Joseph Veverka (1996). «The shape of Ida». Icarus 120 (1): 20–32. doi:10.1006/icar.1996.0033. Bibcode: 1996Icar..120...20T. 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Vokrouhlicky, David; =Nesvorny, David; Bottke, William F. (11 September 2003). «The vector alignments of asteroid spins by thermal torques». Nature 425 (6954): 147–151. doi:10.1038/nature01948. PMID 12968171. Bibcode: 2003Natur.425..147V. http://www.boulder.swri.edu/~bottke/Reprints/Vokrouhlicky-Nesvorny-Bottke-Nature-spins-2003.pdf. Ανακτήθηκε στις 23-10-2008. 
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 P. Kenneth Seidelmann; B.A. Archinal; M.F. A’hearn; A. Conrad; G.J. Consolmagno; D. Hestroffer; J.L. Hilton; G.A. Krasinsky και άλλοι. (Ιούλιος 2007). «Report of the IAU/IAG Working Group on cartographic coordinates and rotational elements: 2006». Celestial Mechanics and Dynamical Astronomy 98 (3): 155–180. doi:10.1007/s10569-007-9072-y. http://www.springerlink.com/content/e637756732j60270/fulltext.pdf. Ανακτήθηκε στις 12-01-2009. [νεκρός σύνδεσμος]
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Holm, Jeanne; Jones, Jan (ed.) (Ιούνιος 1994). «Discovery of Ida's Moon Indicates Possible "Families" of Asteroids». The Galileo Messenger (NASA) (34). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2010-06-24. https://web.archive.org/web/20100624204322/http://www2.jpl.nasa.gov/galileo/mess34/Moon2.html. Ανακτήθηκε στις 23-10-2008. 
  9. ↑ Ridpath, John Clark (1897). The Standard American Encyclopedia of Arts, Sciences, History, Biography, Geography, Statistics, and General Knowledge. Έκδοση Εγκυκλοπαίδειας. 
  10. ↑ Schmadel, Lutz D. (2003). «Catalogue of Minor Planet Names and Discovery Circumstances». Dictionary of minor planet names. επιτροπή IAU. 20. Springer. ISBN 9783540002383. 
  11. ↑ Berger, Peter (2003). Gourvish, Terry, επιμ. Business and Politics in Europe, 1900–1970. Κέιμπριτζ, ΗΒ: Εφημερίδα Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ. ISBN 0521823447. 
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 «Images of Asteroids Ida & Dactyl». ΝΑΣΑ. 23 Αυγούστου 2005. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Αυγούστου 2011. Ανακτήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 2008. 
  13. ↑ 13,00 13,01 13,02 13,03 13,04 13,05 13,06 13,07 13,08 13,09 13,10 13,11 13,12 13,13 13,14 13,15 13,16 13,17 13,18 13,19 13,20 13,21 Chapman, Clark R. (Οκτώβριος 1996). «S-Type Asteroids, Ordinary Chondrites, and Space Weathering: The Evidence from Galileo's Fly-bys of Gaspra and Ida» (PDF). Meteoritics 31: 699–725. Bibcode: 1996M&PS...31..699C. http://articles.adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-iarticle_query?1996M%26PS...31..699C&data_type=PDF_HIGH&whole_paper=YES&type=PRINTER&filetype=.pdf. Ανακτήθηκε στις 27-10-2008. 
  14. ↑ Zellner, Tholen & Tedesco 1985, σσ. 357, 373
  15. ↑ Zellner, Ben; Tholen, David J.; Tedesco, Edward F. (Μάρτιος 1985). «The eight-color asteroid survey: Results for 589 minor planets». Icarus 61 (3): 355–416. doi:10.1016/0019-1035(85)90133-2. Bibcode: 1985Icar...61..355Z. 
  16. ↑ Owen, W. M., Jr.; Yeomans, D. K. (Ιούνιος 1994). «The overlapping plates method applied to CCD observations of 243 Ida». The Astronomical Journal 107 (6): 2295–2298. doi:10.1086/117037. Bibcode: 1994AJ....107.2295O. http://articles.adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-iarticle_query?1994AJ....107.2295O&data_type=PDF_HIGH&whole_paper=YES&type=PRINTER&filetype=.pdf. Ανακτήθηκε στις 03-04-2009. 
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 D'Amario, Louis A.; Bright, Larry E.; Wolf, Aron A. (Μάιος 1992). «Galileo trajectory design». Space Science Reviews 60: 23–78. doi:10.1007/BF00216849. Bibcode: 1992SSRv...60...23D. http://articles.adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-iarticle_query?1992SSRv...60...23D&data_type=PDF_HIGH&whole_paper=YES&type=PRINTER&filetype=.pdf. Ανακτήθηκε στις 22-10-2008. 
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 18,3 18,4 18,5 18,6 Sullivan, Robert J.; Greeley, Ronald; Pappalardo, R.; Asphaug, E.; Moore, J. M.; Morrison, D.; Belton, Michael J. S.; Carr, M. και άλλοι. (Μάρτιος 1996). «Geology of 243 Ida». Icarus 120 (1): 119–139. doi:10.1006/icar.1996.0041. Bibcode: 1996Icar..120..119S. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-06-12. https://web.archive.org/web/20160612115312/http://www.planetary.brown.edu/pdfs/1685.pdf. Ανακτήθηκε στις 27-10-2008. 
  19. ↑ Cowen, Ron (2 October 1993). «Close-up of an asteroid: Galileo eyes Ida». 144. Science News, σελ. 215. ISSN 0036-8423. 
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 20,3 Chapman, Clark R. (1994). «The Galileo Encounters with Gaspra and Ida». Asteroids, Comets, Meteors: 357–365. Bibcode: 1994IAUS..160..357C. http://articles.adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-iarticle_query?db_key=AST&bibcode=1994IAUS..160..357C&letter=0&classic=YES&defaultprint=YES&whole_paper=YES&page=357&epage=357&send=Send+PDF&filetype=.pdf. Ανακτήθηκε στις 27-10-2008. 
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 Chapman, Clark R.; Belton, Michael J. S.; Veverka, Joseph; Neukum, G.; Head, J.; Greeley, Ronald; Klaasen, K.; Morrison, D. (Μάρτιος 1994). «First Galileo image of asteroid 243 Ida». Abstracts of the 25th Lunar and Planetary Science Conference (Lunar and Planetary Institute): 237–238. Bibcode: 1994LPI....25..237C. http://articles.adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-iarticle_query?1994LPI....25..237C&data_type=PDF_HIGH&whole_paper=YES&type=PRINTER&filetype=.pdf. Ανακτήθηκε στις 23-10-2008. 
  22. ↑ 22,0 22,1 22,2 Greeley, Ronald; Sullivan, Robert J.; Pappalardo, R.; Head, J.; Veverka, Joseph; Thomas, Peter C.; Lee, P.; Belton, M. και άλλοι. (Μάρτιος 1994). «Morphology and Geology of Asteroid Ida: Preliminary Galileo Imaging Observations». Abstracts of the 25th Lunar and Planetary Science Conference (Lunar and Planetary Institute): 469–470. Bibcode: 1994LPI....25..469G. http://articles.adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-iarticle_query?1994LPI....25..469G&data_type=PDF_HIGH&whole_paper=YES&type=PRINTER&filetype=.pdf. Ανακτήθηκε στις 23-10-2008. 
  23. ↑ Monet, A. K. B.; Stone, R. C.; Monet, D. G.; Dahn, C. C.; Harris, H. C.; Leggett, S. K.; Pier, J. R.; Vrba, F. J. και άλλοι. (Ιούνιος 1994). «Astrometry for the Galileo mission. 1: Asteroid encounters». The Astronomical Journal 107 (6): 2290–2294. doi:10.1086/117036. Bibcode: 1994AJ....107.2290M. http://articles.adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-iarticle_query?1994AJ....107.2290M&data_type=PDF_HIGH&whole_paper=YES&type=PRINTER&filetype=.pdf. Ανακτήθηκε στις 23-10-2008. 
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 24,3 24,4 24,5 Geissler, Paul E.; Petit, Jean-Marc; Greenberg, Richard (1996). «Ejecta Reaccretion on Rapidly Rotating Asteroids: Implications for 243 Ida and 433 Eros». Completing the Inventory of the Solar System (Astronomical Society of the Pacific) 107: 57–67. Bibcode: 1996ASPC..107...57G. http://articles.adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-iarticle_query?1996ASPC..107...57G&data_type=PDF_HIGH&whole_paper=YES&type=PRINTER&filetype=.pdf. Ανακτήθηκε στις 22-10-2008. 
  25. ↑ 25,0 25,1 Byrnes, Dennis V.; D'Amario, Louis A.; Galileo Navigation Team (Δεκέμβριος 1994). «Solving for Dactyl's Orbit and Ida's Density». The Galileo Messenger (NASA) (35). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2010-06-24. https://web.archive.org/web/20100624184744/http://www2.jpl.nasa.gov/galileo/mess35/DACTYL.html. Ανακτήθηκε στις 23-10-2008. 
  26. ↑ 26,0 26,1 26,2 26,3 Chapman, Clark R. (Σεπτέμβριος 1995). «Galileo Observations of Gaspra, Ida, and Dactyl: Implications for Meteoritics». Meteoritics 30 (5): 496. Bibcode: 1995Metic..30R.496C. http://articles.adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-iarticle_query?1995Metic..30R.496C&data_type=PDF_HIGH&whole_paper=YES&type=PRINTER&filetype=.pdf. Ανακτήθηκε στις 23-10-2008. 
  27. ↑ Petit, Jean-Marc; Durda, Daniel D.; Greenberg, Richard; Hurford, Terry A.; Geissler, Paul E. (Νοέμβριος 1997). «The Long-Term Dynamics of Dactyl’s Orbit». Icarus 130 (1): 177–197. doi:10.1006/icar.1997.5788. Bibcode: 1997Icar..130..177P. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-10-04. https://web.archive.org/web/20131004214154/http://www.lpl.arizona.edu/~hurfordt/research/papers/Icarus130.pdf. Ανακτήθηκε στις 25-10-2008. 
  28. ↑ 28,0 28,1 28,2 Geissler, Paul E.; Petit, Jean-Marc; Durda, Daniel D.; Greenberg, Richard; Bottke, William F.; Nolan, Michael; Moore, Jeffrey (Μάρτιος 1996). «Erosion and Ejecta Reaccretion on 243 Ida and Its Moon». Icarus 120 (1): 140–157. doi:10.1006/icar.1996.0042. Bibcode: 1996Icar..120..140G. http://www.boulder.swri.edu/~bottke/Reprints/Geissler_Icarus_1996_120_140_Erosion_Ejecta_Ida.pdf. Ανακτήθηκε στις 26-03-2009. 
  29. ↑ 29,0 29,1 29,2 29,3 Pascal Lee; Joseph Veverka; Peter C. Thomas; Paul Helfenstein; Michel J.S. Belton; Clark R. Chapman; Ronald Greeley; Robert T. Pappalardo και άλλοι. (Μάρτιος 1996). «Ejecta Blocks on 243 Ida and on Other Asteroids». Icarus 120 (1): 87–105. doi:10.1006/icar.1996.0039. Bibcode: 1996Icar..120...87L. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-06-12. https://web.archive.org/web/20160612115306/http://www.planetary.brown.edu/pdfs/1684.pdf. Ανακτήθηκε στις 27-10-2008. 
  30. ↑ 30,0 30,1 30,2 Bottke, William F., Jr.; Cellino, A.; Paolicchi, P.; Binzel, R. P. (2002). «An Overview of the Asteroids: The Asteroids III Perspective». Asteroids III (Τουσόν: Πανεπιστήμιο της Αριζόνα): 3–15. Bibcode: 2002aste.conf....3B. http://www.boulder.swri.edu/~bottke/Reprints/Bottke-etal_2002_AstIII_Introduction.pdf. Ανακτήθηκε στις 23-10-2008. 
  31. ↑ 31,0 31,1 31,2 Cowen, Ron (1 Απριλίου 1995). «Idiosyncrasies of Ida—asteroid 243 Ida's irregular gravitational field». 147. Science News, σελ. 207. ISSN 0036-8423. 
  32. ↑ 32,0 32,1 Greenberg, Richard; Bottke, William F.; Nolan, Michael; Geissler, Paul E.; Petit, Jean-Marc; Durda, Daniel D.; Asphaug, Erik; Head, James (Μάρτιος 1996). «Collisional and Dynamical History of Ida». Icarus 120 (1): 106–118. doi:10.1006/icar.1996.0040. Bibcode: 1996Icar..120..106G. http://www.boulder.swri.edu/~bottke/Reprints/Greenberg_1996_Icarus_120_106_Coll_Hist_Ida.pdf. Ανακτήθηκε στις 23-10-2008. 
  33. ↑ 33,0 33,1 Thomas, Peter C.· Prockter, Louise M. (28 Μαΐου 2004). «Tectonics of Small Bodies». Planetary Tectonics. Cambridge Planetary Science. 11. Cambridge University Press. ISBN 9780521765732. 
  34. ↑ Slivan, Stephen Michael (Ιούνιος 1995). Spin-Axis Alignment of Koronis Family Asteroids. Ινστιτούτο Τεχνολογίας Μασσαχουσέτης. OCLC 32907677. Ανακτήθηκε στις 10 Απριλίου 2009. 
  35. ↑ Stooke, P. J. (1997). «Reflections on the Geology of 243 Ida». Lunar and Planetary Science XXVIII: 1385–1386. http://www.lpi.usra.edu/meetings/lpsc97/pdf/1045.PDF. Ανακτήθηκε στις 29-11-2008. 
  36. ↑ Sárneczky, K; Kereszturi, Á. (Μάρτιος 2002). «'Global' Tectonism on Asteroids?». 33rd Annual Lunar and Planetary Science Conference. Bibcode: 2002LPI....33.1381S. http://www.lpi.usra.edu/meetings/lpsc2002/pdf/1381.pdf. Ανακτήθηκε στις 22-10-2008. 
  37. ↑ «Gazetteer of Planetary Nomenclature: Ida». United States Geological Survey Astrogeology Research Program. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2009. 
  38. ↑ Greeley, Ronald· Batson, Raymond M. (2001). The Compact NASA Atlas of the Solar System. Κέιμπριτζ, ΗΒ: Εφημερίδα του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ. ISBN 052180633X. 
  39. ↑ Lewis, John S. (1996). Mining the Sky: Untold Riches from the Asteroids, Comets, and Planets . Ρέντινγ, MA: Addison-Wesley. ISBN 0201479591. 
  40. ↑ Hurford, Terry A.; Greenberg, Richard (Ιούνιος 2000). «Tidal Evolution by Elongated Primaries: Implications for the Ida/Dactyl System». Geophysical Research Letters 27 (11): 1595–1598. doi:10.1029/1999GL010956. Bibcode: 2000GeoRL..27.1595H. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2009-03-04. https://web.archive.org/web/20090304170519/http://www.lpl.arizona.edu/~hurfordt/research/papers/grl00.pdf. Ανακτήθηκε στις 25-10-2008. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=243_Ίδη&oldid=10494637"