Βικιπαίδεια

Alma mater

Το Alma mater (λατινικά: alma mater, lit. 'θρεπτική μητέρα', πληθ. [σπάνια χρησιμοποιείται] almae matres) είναι μια αλληγορική λατινική φράση που χρησιμοποιείται σήμερα για να προσδιορίσει ένα σχολείο, κολέγιο ή πανεπιστήμιο που κάποιος παρακολούθησε παλαιότερα.[1] Η φράση μεταφράζεται ποικιλοτρόπως ως "θρέφουσα μητέρα", "θηλάζουσα μητέρα" ή "ανατροφοδοτούσα μητέρα", υποδηλώνοντας ότι ένα σχολείο παρέχει πνευματική τροφή στους μαθητές του.[2]

Άγαλμα Alma Mater από τον Daniel Chester French, 1903, Πανεπιστήμιο Κολούμπια, Νέα Υόρκη

Πριν από τη σημερινή του χρήση, το alma mater ήταν ένας τιμητικός τίτλος για διάφορες μητέρες θεές, ιδίως τη Δήμητρα ή την Κυβέλη.[3] Αργότερα, στον καθολικισμό, έγινε τίτλος της Παναγίας.

Ο όρος εισήλθε στην ακαδημαϊκή χρήση όταν το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια υιοθέτησε το σύνθημα Alma Mater Studiorum ("μητέρα των σπουδών"), για να γιορτάσει την ιστορική ιδιότητα του πανεπιστημίου ως το παλαιότερο και μακροβιότερο πανεπιστήμιο που λειτουργεί συνεχώς στον κόσμο.[4]

Ο όρος σχετίζεται με τον όρο alumnus, που σημαίνει κυριολεκτικά "θηλάζων" ή "αυτός που τρέφεται", ο οποίος χρησιμοποιείται συχνά για έναν απόφοιτο.[5]

ΕτυμολογίαΕπεξεργασία

 
Το Alma Mater του John Legate για το Κέιμπριτζ το 1600

Αν και το alma (θρεπτική) ήταν ένα κοινό επίθετο για τη Δήμητρα, την Κυβέλη, την Αφροδίτη και άλλες μητέρες θεές, δεν χρησιμοποιούνταν συχνά σε συνδυασμό με το mater στα κλασικά λατινικά.[6] Στο Λατινικό Λεξικό της Οξφόρδης, η φράση αποδίδεται στον Λουκρήτιο στο έργο του De rerum natura, όπου χρησιμοποίησε τον όρο ως επίθετο για να περιγράψει μια θεά της γης:

Denique caelesti sumus omnes semine oriundi

omnibus ille idem pater est, unde alma liquentis

umoris guttas mater cum terra recepit (2. 991-93)

Όλοι μας είμαστε βγαλμένοι από αυτόν τον ουράνιο σπόρο,

όλοι μας έχουμε τον ίδιο πατέρα, από τον οποίο προέρχεται η γη,

η θρεπτική μητέρα, δέχεται σταγόνες υγρής υγρασίας

Μετά την πτώση της Ρώμης, ο όρος εισήλθε στη χριστιανική λειτουργική χρήση σε συνδυασμό με την Παναγία. το "Alma Redemptoris Mater" είναι ένα γνωστό αντίφωνο του ενδέκατου αιώνα αφιερωμένο στη Μαρία.[7]

Η πρώτη καταγεγραμμένη χρήση του όρου για την αναφορά σε πανεπιστήμιο σε αγγλόφωνη χώρα είναι το 1600, όταν ο τυπογράφος του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, John Legate, άρχισε να χρησιμοποιεί ένα έμβλημα για το πανεπιστημιακό τυπογραφείο.[8][9] Η πρώτη γνωστή εμφάνιση της συσκευής είναι στην σελίδα τίτλου ενός βιβλίου του William Perkins, A Golden Chain, όπου η λατινική φράση Alma Mater Cantabrigia ("θρεπτική μητέρα Cambridge") αναγράφεται σε ένα βάθρο που φέρει μια γυμνή, θηλάζουσα γυναίκα που φοράει ένα τοιχογραφημένο στέμμα.[10][11]

Στα αγγλικά ετυμολογικά έργα αναφοράς, συχνά η πρώτη χρήση που σχετίζεται με το πανεπιστήμιο αναφέρεται το 1710, όταν μια ακαδημαϊκή μητρική φιγούρα αναφέρεται σε μια ανάμνηση του Henry More από τον Richard Ward.[12][13]

Ειδική χρήσηΕπεξεργασία

Πολλά ιστορικά ευρωπαϊκά πανεπιστήμια έχουν υιοθετήσει το Alma Mater ως μέρος της λατινικής μετάφρασης του επίσημου ονόματός τους. Η λατινική ονομασία του Πανεπιστημίου της Μπολόνια, Alma Mater Studiorum (θρεπτική μητέρα των σπουδών), αναφέρεται στην ιδιότητά του ως το παλαιότερο πανεπιστήμιο που λειτουργεί συνεχώς στον κόσμο. Άλλα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, όπως το Alma Mater Lipsiensis στη Λειψία της Γερμανίας ή το Alma Mater Jagiellonica στην Πολωνία, έχουν χρησιμοποιήσει την έκφραση με παρόμοιο τρόπο σε συνδυασμό με γεωγραφικά ή ιδρυτικά χαρακτηριστικά. Τουλάχιστον ένα, το Alma Mater Europaea στο Σάλτσμπουργκ της Αυστρίας, ένα διεθνές πανεπιστήμιο που ιδρύθηκε από την Ευρωπαϊκή Ακαδημία Επιστημών και Τεχνών το 2010, χρησιμοποιεί τον όρο ως επίσημη ονομασία του.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το Κολέγιο William & Mary στο Williamsburg της Βιρτζίνια, έχει ονομαστεί "Alma Mater του Έθνους" λόγω των δεσμών του με την ίδρυση της χώρας.[14]

Στο Πανεπιστήμιο Queen's στο Κίνγκστον του Οντάριο και στο Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολομβίας στο Βανκούβερ της Βρετανικής Κολομβίας, η κύρια φοιτητική κυβέρνηση είναι γνωστή ως Alma Mater Society.

ΜνημείαΕπεξεργασία

 
Alma Mater (1929, Lorado Taft), Πανεπιστήμιο του Ιλινόις στην Urbana-Champaign

Στον αρχαίο ρωμαϊκό κόσμο υπήρχαν πολλά αγάλματα της Alma Mater, ορισμένα από τα οποία σώζονται ακόμη (π. χ. στον Παλατίνο λόφο της Ρώμης).

Σύγχρονα γλυπτά του Alma Mater βρίσκονται σε περίοπτες τοποθεσίες σε αρκετές πανεπιστημιουπόλεις της Αμερικής, με πιο χαρακτηριστικό το χάλκινο άγαλμα του Alma Mater του Daniel Chester French που βρίσκεται στα σκαλιά της Low Library του Πανεπιστημίου Columbia. Το Πανεπιστήμιο του Ιλινόις στην Urbana-Champaign διαθέτει επίσης ένα άγαλμα του Alma Mater που δημιουργήθηκε από τον Lorado Taft. Μια τοιχογραφία στην Sterling Memorial Library του Πανεπιστημίου Yale, ζωγραφισμένη το 1932 από τον Eugene Savage, απεικονίζει το Alma Mater ως φορέα του φωτός και της αλήθειας, που στέκεται ανάμεσα στις προσωποποιημένες τέχνες και επιστήμες.

Υπάρχει ένα γλυπτό Alma Mater στα σκαλιά της μνημειακής εισόδου του Universidad de La Habana, στην Αβάνα της Κούβας, το οποίο βασίστηκε σε αυτό του Columbia. Το άγαλμα χυτεύτηκε το 1919 από τον Mario Korbel, με την Feliciana Villalón Wilson ως πηγή έμπνευσης για το Alma Mater. Εγκαταστάθηκε στη σημερινή του θέση το 1927, υπό την καθοδήγηση του αρχιτέκτονα Raul Otero.[15]

ΠαραπομπέςΕπεξεργασία

  1. ↑ "alma" Αρχειοθετήθηκε 2019-04-04 στο Wayback Machine., oxforddictionaries.com. Retrieved October 11, 2018.
  2. ↑ Ayto, John (2005). Word Origins (2nd έκδοση). London: A&C Black. ISBN 9781408101605. Ανακτήθηκε στις 18 Μαΐου 2015. 
  3. ↑ Shorter Oxford English Dictionary, 3rd edition
  4. ↑ «Our history – University of Bologna». Unibo.it. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2017. 
  5. ↑ Cresswell, Julia (2010). Oxford Dictionary of Word Origins. Oxford University Press. σελ. 12. ISBN 978-0199547937. Ανακτήθηκε στις 18 Μαΐου 2015. 
  6. ↑ Sollors, Werner (1986). Beyond Ethnicity: Consent and Descent in American Culture . Oxford University Press. σελ. 78. ISBN 9780198020721. 
  7. ↑ Sollors, Werner (1986). Beyond Ethnicity: Consent and Descent in American Culture . Oxford University Press. σελ. 78. ISBN 9780198020721. 
  8. ↑ Stokes, Henry Paine (1919). Cambridge stationers, printers, bookbinders, &c. Cambridge: Bowes & Bowes. σελ. 12. Ανακτήθηκε στις 18 Μαΐου 2015. 
  9. ↑ Roberts, S. C. (1921). A History of the Cambridge University Press 1521–1921. Cambridge: Cambridge University Press. Ανακτήθηκε στις 18 Μαΐου 2015. 
  10. ↑ Stubbings, Frank H. (1995). Bedders, Bulldogs and Bedells: A Cambridge Glossary (2nd έκδοση). σελ. 39. 
  11. ↑ Perkins, William (1600). A Golden Chaine: Or, the Description of Theologie, containing the order and causes of salvation and damnation, according to God's word. Cambridge: University of Cambridge. Ανακτήθηκε στις 18 Μαΐου 2015. 
  12. ↑ Harper, Douglas. «Alma mater». Online Etymological Dictionary. Ανακτήθηκε στις 18 Μαΐου 2015. 
  13. ↑ Ward, Richard (1710). The Life of the Learned and Pious Dr. Henry More, Late Fellow of Christ's College in Cambridge. London: Joseph Downing. σελ. 148. Ανακτήθηκε στις 18 Μαΐου 2015. 
  14. ↑ «William & Mary – History & Traditions». wm.edu. 
  15. ↑ Cremata Ferrán, Mario. «Dos rostros, dos estatuas habaneras». Opus Habana. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2015. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Alma_mater&oldid=9699294"