Ντέιβιντ Μπόουι

Βρετανός μουσικός, ηθοποιός και παραγωγός μουσικής
(Ανακατεύθυνση από David Bowie)

Ο Ντέιβιντ Ρόμπερτ Τζόουνς (David Robert Jones, 8 Ιανουαρίου 1947 – 10 Ιανουαρίου 2016), γνωστός ως Ντέιβιντ Μπόουι[34] (David Bowie), ήταν Άγγλος τραγουδιστής, τραγουδοποιός και ηθοποιός. Υπήρξε σημαντικότατος εκπρόσωπος της μουσικής του 20ού αιώνα.

Ντέιβιντ Μπόουι
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
David Bowie (Αγγλικά)
ΨευδώνυμοDavid Bowie[1]
Γέννηση8  Ιανουαρίου 1947[2][3][4]
Μπρίξτον[5][3][6]
Θάνατος10  Ιανουαρίου 2016[3][7][4]
Μανχάταν
Αιτία θανάτουκαρκίνος του ήπατος[8][9][10]
Συνθήκες θανάτουterminal illness[8]
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένο Βασίλειο[11]
ΣπουδέςRavensbourne University London[12], Ravens Wood School και City Literary Institute
Ιδιότηταζωγράφος[13], τραγουδιστής-τραγουδοποιός[14][15][16], κιθαρίστας, σαξοφωνίστας, συνθέτης[17], ηθοποιός ταινιών[16], μουσικός παραγωγός, τραγουδοποιός[18][19][16], ηθοποιός[16][17], τραγουδιστής[16][17], πιανίστας, μίμος, vocalist, παραγωγός, αποκρυφιστής, σκηνοθέτης μουσικών βίντεο[20], παραγωγός ταινιών και συλλέκτης τέχνης
ΣύζυγοςΆντζελα Μπόουι (1970–1980) και Ιμάν (1992–2016)[21]
ΤέκναΝτάνκαν Τζόουνς[3][16] και Lexi Jones
Όργανασαξόφωνο[22], κιθάρα, πιάνο, φωνή[22], πληκτροφόρο, ARP 2500, μουσικό πληκτρολόγιο[22] και τύμπανα[23]
Είδος τέχνηςποπ μουσική, ροκ[24][25], glam rock[26], Ψυχεδελικό ροκ[27], experimental rock[28], Art rock, χαρντ ροκ, ποπ ροκ, psychedelic pop, εναλλακτική ροκ, σόουλ, new wave, Ambient, avant-garde jazz, art pop, Ραπ μουσική[29], ηλεκτρονική μουσική και Μπλου-άιντ σόουλ
Σημαντικά έργαAll the Young Dudes και Labyrinth
ΒραβεύσειςRock and Roll Hall of Fame (1996)[30], Βραβείο Grammy Συνολικής Προσφοράς (2006), Webby Lifetime Achievement Award (2007), Grammy Hall of Fame (1998), Βραβείο Satum καλύτερου ηθοποιού (1976), Rolling Stone's 100 Greatest Artists of All Time (2004), 100 Greatest Britons (2002), Διοικητής του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, Science Fiction and Fantasy Hall of Fame (2013), Διοικητής του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων[31], αστέρι στη Λεωφόρο της Δόξας του Χόλιγουντ[32], honorary doctor of the Berklee College of Music[33] και Τάγμα των Τεχνών και των Γραμμάτων
ΙστοσελίδαΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ηγετική φυσιογνωμία της παγκόσμιας μουσικής βιομηχανίας, με πωλήσεις που ξεπερνούν κατά πολύ τα 200 εκατομμύρια δίσκους, ο Μπόουι επηρέασε δεκάδες καλλιτέχνες και συγκροτήματα. Λόγω της σπάνιας φωνής του και των ερμηνευτικών δυνατοτήτων του ο Μπόουι βρίσκεται στην εικοσάδα με τους σπουδαιότερους καλλιτέχνες όλων των εποχών, στη σχετική top 100 λίστα του έγκυρου περιοδικού Rolling Stone. Άφησε ισχυρότατο αποτύπωμα για έξι δεκαετίες, ιδιαίτερα χάρη στο έργο του της δεκαετίας του 1970, αφού πέντε δίσκοι του, της περιόδου αυτής, φιγουράρουν μόνιμα στις λίστες με τους σπουδαιότερους δίσκους όλων των εποχών. Μετά το θάνατο του, το ίδιο μουσικό περιοδικό, που αποτελεί το εγκυρότερο του πλανήτη με εκατομμύρια αναγνώστες, τον χαρακτήρισε ως "Greatest Rock Star Ever"!!!Έγινε αρχικά γνωστός το 1969, όταν το τραγούδι του Space Oddity έφτασε στο Βρετανικό τοπ 5. Εμφανίστηκε ξανά το 1972 με το τραγούδι Starman και το alter ego Ζίγκι Στάρνταστ. Στη συνέχεια άλλαξε το μουσικό του στυλ και το 1975 έγινε διάσημος στην Αμερική με το άλμπουμ Young Americans και το τραγούδι Fame, που έφτασε στο νούμερο 1. Η καριέρα του συνέχισε με μεγάλες επιτυχίες για την υπόλοιπη διάρκεια της δεκαετίας του 1970 και έγινε ένας από τους κορυφαίους μουσικούς του Γκλαμ Ροκ. Στις αρχές της επόμενης δεκαετίας σημείωσε ξανά επιτυχία με το άλμπουμ Scary Monsters (And Super Creeps) από το οποίο ξεχώρισε το Ashes to Ashes (ένα τραγούδι σταθμός στην καριέρα του) και το αντίστοιχο βίντεο κλιπ. Το 1983, κυκλοφόρησε το άλμπουμ Let's dance, το οποίο περιλαμβάνει πολλά επιτυχημένα τραγούδια σε πιο έντονο ποπ και φανκ ύφος. Συνέχισε να πειραματίζεται τις δεκαετίες του 1990 και του 2000.

Πέθανε στις 10 Ιανουαρίου 2016, 2 μέρες μετά τα 69α γενέθλιά του και την κυκλοφορία του τελευταίου του άλμπουμ Blackstar, που δημιούργησε ως "δώρο αποχωρισμού" για τους φίλους και τους θαυμαστές του και το οποίο απέσπασε διθυραμβικές κριτικές. Η είδηση του θανάτου του συγκίνησε πληθώρα καλλιτεχνών ανά την υφήλιο, που αναφέρθηκαν με τα καλύτερα λόγια γι' αυτόν, τόσο σαν άνθρωπο, όσο και σαν μουσικό.[35]

Δισκογραφία Επεξεργασία

  • David Bowie (1967)
  • Space Oddity (1969)
  • The Man Who Sold the World (1970)
  • Hunky Dory (1971)
  • The Rise and Fall of Ziggy Stardust and the Spiders from Mars (1972)
  • Aladdin Sane (1973)
  • Pin Ups (1973)
  • Diamond Dogs (1974)
  • Young Americans (1975)
  • Station to Station (1976)
  • Low (1977)
  • Heroes (1977)
  • Lodger (1979)
  • Scary Monsters (And Super Creeps) (1980)
  • Let's Dance (1983)
  • Tonight (1984)
  • Never Let Me Down (1987)
  • Tin Machine (1989)
  • Tin Machine II (1991)
  • Black Tie White Noise (1992)
  • The Buddha of Suburbia (1993)
  • Outside (1995)
  • Earthling (1997)
  • Hours... (1999)
  • Heathen (2002)
  • Reality (2003)
  • The Next Day (2013)
  • Blackstar (2016)

Επιλεγμένες δημιουργίες Επεξεργασία

  • Hunky Dory (1971)
  • The Rise and Fall of Ziggy Stardust and the Spiders from Mars (1972)
  • Station to Station (1976)
  • Low (1977)
  • Heroes (1977)

Τραγούδια Επεξεργασία

Στην αρχική του έκδοση το 2004, όπως και κατόπιν της αναθεώρησης του 2010, ο κατάλογος από το αμερικάνικο ψυχαγωγικό περιοδικό Rolling Stone (RS) με τα "500 κορυφαία τραγούδια όλων των εποχών"[σ 1] (The RS 500 Greatest Songs of All Time) περιλαμβάνει 4 δικής του δημιουργίας και εκτέλεσης, τα οποία είχαν κυκλοφορήσει όλα ως "κομμάτι" άλμπουμ σε δίσκο βινυλίου 33 στροφών/λεπτό (LP) και επίσης, με εξαίρεση ένα, ως σινγκλ 45 στροφών (μικρός δίσκος):

# το
2010

[38]
# το
2004

[39]
Τίτλος Πρώτη
κυκλο-
φορία
Στίχοι Σύνθεση Παραγωγή Θέση στα
UK Singles
Charts
Θέση στο
US Billboard
Hot 100
Άλμπουμ
που συμπεριλήφθηκε
για πρώτη φορά
(Ντ.Μπ: Ντέιβιντ Μπόουι)
046 Heroes[40] Σεπτ 1977 Ντ.Μπ Μπράιαν Ίνο, Ντ.Μπ Τόνι Βισκόντι, Ντ.Μπ[41] 24 [42] Heroes
128 (127) Changes[43] Δεκ 1971 Ντέιβιντ Μπόουι Κεν Σκοτ, Ντ.Μπ[σ 2] [46] 41 (1975) Hunky Dory
282 (277) Ziggy Stardust[47] Ιούν 1972 Ντέιβιντ Μπόουι Κεν Σκοτ, Ντ. Μπόουι όχι σε σινγκλ The Rise and Fall of Ziggy Stardust
and the Spiders from Mars
486 (481) Young Americans[48] Φεβρ 1975 Ντέιβιντ Μπόουι Τόνι Βισκόντι 18 [49] 28 Young Americans

Ο καλλιτέχνης ανήκει στους 10 μεμονωμένους (σόλο) και γενικά τα 20 ονόματα (συνυπολογισμένων των συγκροτημάτων) με τα περισσότερα τραγούδια στο δεδομένο κατάλογο,[37] ενώ παρότι δεν τις ερμήνευσε, συνέβαλε με διαφορετικές ιδιότητες για ακόμα τρεις διαχρονικές επιτυχίες:

#149, "Lust for Life" του Ίγκι Ποπ (1977)[50] — μουσική δική του (γραμμένη αρχικά σε ουκουλέλε),[51] συνοδευτικά φωνητικά, πιάνο, συμπαραγωγή με τον τραγουδιστή ως μέλη των τριών Μπιούλι Μπρά(δερ)ς[52] (από τους ίδιους τομείς, συμβολή περίπου στο σύνολο του ομότιτλου LP)[53]
#223, "Walk on the Wild Side" του Λου Ριντ (1972)[54] — παραγωγή από κοινού με τον Μικ Ρόνσον,[55] κιθαρίστα στους Σπάιντερς φρομ Μαρς, το τότε συγκρότημα του Μπόουι και επί μακρόν συνεργάτη του (ίδια συνεισφορά, όπως και συνοδευτικά φωνητικά, στο δίσκο Transformer που το περιέχει)[56]
#256, "All the Young Dudes" των Μοτ δε Χιούπλ (1972)[57] — στίχοι, μουσική, παραγωγή (ενδεχομένως και κιθάρα, συνοδευτικά φωνητικά)[58] για τον, κατά το RS, απόλυτο ύμνο του γκλαμ ροκ (στα ίδια πεδία, αλλά και ως σαξοφωνίστας, συμβολή σε όλο σχεδόν το ομότιτλο LP).[59] [σ 3]

Νωρίτερα και συγκεκριμένα το 2002, στα 2.004 κομμάτια από κάθε είδος μουσικής που ξεχώρισαν κατά τον 20ο αιώνα με βάση την "έκταση της κοινωνικής, καλλιτεχνικής και εμπορικής επιτυχίας τους όταν κυκλοφόρησαν και τα επόμενα χρόνια",[61] οι μουσικοκριτικοί και ραδιοφωνικοί παραγωγοί Γιάννης Πετρίδης και Κώστας Ζουγρής επέλεξαν 6 του Μπόουι. Είναι τo προαναφερόμενo "Heroes" και τα εξής (χρονολογικά):[62]

Τίτλος Πρώτη
κυκλο-
φορία
Στίχοι Σύνθεση Παραγωγή Θέση στα
UK Singles
Charts
Θέση στο
US Billboard
Hot 100
Άλμπουμ
που συμπεριλήφθηκε
για πρώτη φορά
(Ντ.Μπ: Ντέιβιντ Μπόουι)
Space Oddity[63] Ιούλ 1969 Ντέιβιντ Μπόουι Γκας Ντάντζεν 01 15 David Bowie
Rebel Rebel[64] Φεβρ 1974 Ντέιβιντ Μπόουι Ντέιβιντ Μπόουι[65] 05 64 Diamond Dogs
Fame[66] Ιούλ 1975 Ντ.Μπ Ντ.Μπ, Κάρλος Αλομάρ, Τζον Λένον Ντ.Μπ, Χάρι Μάσλιν 17 1, χρυσό[σ 4] Young Americans
Ashes to Ashes[68] Αύγ 1980 Ντέιβιντ Μπόουι Ντ.Μπ, Τόνι Βισκόντι 1, αργυρό[σ 5] 0101(;) Scary Monsters (and Super Creeps)
Let's Dance[70] Μάρτ 1983 Ντέιβιντ Μπόουι Νάιλ Ρότζερς, Ντ.Μπ 1, χρυσό[σ 6] 1, χρυσό[σ 7] Let's Dance

Σημειώσεις Επεξεργασία

  1. ουσιαστικά –έπειτα και την τροποποίηση–, όλα του μεταπολεμικού διαστήματος ή έστω σε τότε εκτέλεση,[36] τα 499 με αγγλικό στίχο και τα 496 (497 το 2004) από Βορειοαμερικανούς ή Βρετανούς καλλιτέχνες[37]
  2. βοηθός και αναφερόμενος στα credits ως The Actor,[44] ψευδώνυμο που χρησιμοποίησε συχνά για ανάλογες συνεισφορές στην παραγωγή και τεχνική υποστήριξη μετέπειτα ηχογραφήσεών του[45]
  3. με το "Space Oddity" προ διετίας στο #5 των βρετανικών σινγκλ και έχοντας μόλις εισαγάγει πολύ επιτυχημένα την περσόνα του Ζίγκι Στάρνταστ στην αρχή 5μηνης ομώνυμης σειράς 44 εμφανίσεων στη χώρα για προώθηση της ήδη ηχογραφημένης πέμπτης του δουλειάς The Rise and Fall... (θα κυκλοφορήσει τον Ιούνιο), ο Μπάουι απολάμβανε στο α' εξάμηνο του 1972 τη μέγιστη έως τότε δημοσιότητά του. Παρόλα αυτά, ενδιαφέρθηκε προσωπικά όταν έμαθε για το συγκρότημα, την πορεία του οποίου παρακολουθούσε ήδη στενά, ότι με 4 LP χαμηλών πωλήσεων εντός διετίας το συμβόλαιό τους στην Island Records όδευε προς διακοπή και οι ίδιοι σε διάλυση. Δεν δέχτηκαν να τους παραχωρήσει το "Suffragette City" αλλά το "... Dudes", καθώς απέκρυψε ότι επίσης προοριζόταν αρχικά για το δίσκο του,[58] ενώ πέραν του σινγκλ ανέλαβε την παραγωγή του ομότιτλου άλμπουμ (πλέον στην Columbia), χρέη δε άτυπου συμβούλου τους περί μουσικών κατευθύνσεων και παρουσίας, σκηνικής και γενικότερης. Το τραγούδι κυκλοφόρησε τον Ιούλιο, για να αποδειχτεί η πρώτη και κορυφαία ποτέ επιτυχία των Μοτ στη χώρα τους (#3) και η μοναδική στις ΗΠΑ (#37),[60] το LP του Σεπτεμβρίου είχε σημαντικές πωλήσεις στις δύο μεγαλύτερες μουσικές αγορές του κόσμου (#21, #89 αντίστοιχα) και η καριέρα τους ουσιαστικά "διασώθηκε".
  4. με πωλήσεις 500 χιλιάδες αντίτυπα πριν συμπληρώσει 3 μήνες κυκλοφορίας στις ΗΠΑ[67]
  5. παραγγελίες 250 χιλιάδων αντιτύπων πριν ακόμα αρχίσει η διάθεσή του στο κοινό του ΗΒ[69]
  6. με πωλήσεις 500 χιλιάδες αντίτυπα κατά τις τρεις πρώτες εβδομάδες κυκλοφορίας στο ΗΒ[69]
  7. με πωλήσεις 500 χιλιάδες αντίτυπα σε 3 μήνες κυκλοφορίας στις ΗΠΑ[67]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Ανακτήθηκε στις 3  Σεπτεμβρίου 2019.
  2. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: «David Bowie». (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9  Απριλίου 2014.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 «David Bowie dies of cancer aged 69». BBC Online. 11  Ιανουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 11  Απριλίου 2016.
  4. 4,0 4,1 Adam Sweeting: «David Bowie obituary». (Αγγλικά) TheGuardian.com. The Guardian. 11  Ιανουαρίου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24  Ιανουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 24  Ιανουαρίου 2017.
  5. www.biography.com/people/david-bowie-9222045.
  6. www.bbc.co.uk/blogs/magazinemonitor/2007/01/07-week/.
  7. «David Bowie, Rock and Roll Chameleon, Dies at 69». Ανακτήθηκε στις 11  Ιανουαρίου 2016.
  8. 8,0 8,1 www.hollywoodreporter.com/news/david-bowie-dead-legendary-artist-854364. Ανακτήθηκε στις 11  Ιανουαρίου 2016.
  9. www.bbc.com/news/entertainment-arts-35278872. Ανακτήθηκε στις 11  Ιανουαρίου 2016.
  10. www.independent.co.uk/life-style/health-and-families/health-news/david-bowie-dead-what-is-liver-cancer-the-disease-which-claimed-the-singers-life-a6807191.html.
  11. ekwc.nl/kunstenaars/. Ανακτήθηκε στις 13  Φεβρουαρίου 2024.
  12. www.ravensbourne.ac.uk/discover-ravensbourne/.
  13. (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 27  Αυγούστου 2018. 500371947. Ανακτήθηκε στις 14  Απριλίου 2019.
  14. www.nndb.com/event/170/000087906/.
  15. www.nndb.com/honors/085/000044950/.
  16. 16,0 16,1 16,2 16,3 16,4 16,5 Adam Sweeting: «David Bowie obituary». (Βρετανικά αγγλικά) TheGuardian.com. The Guardian. 11  Ιανουαρίου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24  Ιανουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 24  Ιανουαρίου 2017.
  17. 17,0 17,1 17,2 The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/78751. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  18. www.nndb.com/event/126/000278289/.
  19. www.nndb.com/honors/853/000052697/.
  20. Ανακτήθηκε στις 3  Νοεμβρίου 2019.
  21. www.biography.com/people/iman-9542466.
  22. 22,0 22,1 22,2 Montreux Jazz Festival Database. 1626. Ανακτήθηκε στις 24  Σεπτεμβρίου 2020.
  23. Montreux Jazz Festival Database. 3924. Ανακτήθηκε στις 29  Σεπτεμβρίου 2020.
  24. en.academic.ru/dic.nsf/enwiki/8039379.
  25. Montreux Jazz Festival Database. Ανακτήθηκε στις 24  Σεπτεμβρίου 2020.
  26. Rock 'N' Roll Is Here To Pay. 1977. ISBN-13 978-0-88229-395-0. ISBN-10 0-88229-395-8.
  27. www.cdbaby.com/cd/dulad2.
  28. www.cdbaby.com/cd/deckardcroix4.
  29. Montreux Jazz Festival Database. Ανακτήθηκε στις 29  Σεπτεμβρίου 2020.
  30. www.rollingstone.com/music/music-news/watch-david-bowie-tribute-at-rock-and-roll-hall-of-fame-ceremony-225638/.
  31. Ανακτήθηκε στις 2  Φεβρουαρίου 2019.
  32. Ανακτήθηκε στις 6  Ιουνίου 2021.
  33. college.berklee.edu/about/honorary-degree-recipients.
  34. «BBC - Magazine Monitor: How to say: Bowie». Ανακτήθηκε στις 15 Μαρτίου 2016. 
  35. «Πέθανε στα 69 του ο θρυλικός Ντέιβιντ Μπόουϊ | Kathimerini». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 11 Ιανουαρίου 2016. 
  36. Rolling Stone's 500 Greatest Songs (2010 Edition) • The number of songs by year, last.fm (αρχειοθέτηση μέσω archive.org) (Αγγλικά)
  37. 37,0 37,1 Rolling Stone's 500 Greatest Songs (2010 Edition) • The number of songs by artist, last.fm (αρχειοθέτηση μέσω archive.org) (Αγγλικά)
  38. 500 Greatest Songs of All Time Αρχειοθετήθηκε 2011-08-26 στο Wayback Machine. – αναθεώρηση 2010, περιοδ. Rolling Stone (Αγγλικά)
  39. The RS 500 Greatest Songs of All Time – αρχική έκδοση στις 09.12.2004 (αρχειοθέτηση μέσω archive.org), περιοδ. Rolling Stone (Αγγλικά)
  40. Heroes (single), rollingstone.com (Αγγλικά)
  41. Heroes (single), βάση δεδομένων discogs.com (Αγγλικά)
  42. Heroes (single), songfacts.com (Αγγλικά)
  43. Changes, rollingstone.com (Αγγλικά)
  44. Changes, βάση δεδομένων discogs.com (Αγγλικά)
  45. The Actor (2), βάση δεδομένων discogs.com (Αγγλικά)
  46. Changes, songfacts.com (Αγγλικά)
  47. Ziggy Stardust (single), rollingstone.com (Αγγλικά)
  48. Young Americans (single), rollingstone.com (Αγγλικά)
  49. Young Americans (single), songfacts.com (Αγγλικά)
  50. Lust for Life (single), rollingstone.com (Αγγλικά)
  51. Lust for Life (single), songfacts.com (Αγγλικά)
  52. Lust For Life (single), βάση δεδομένων discogs.com / The Bewlay Brothers, Wikipedia (Αγγλικά)
  53. Lust For Life (album), βάση δεδομένων discogs.com (Αγγλικά)
  54. Walk on the Wild Side, rollingstone.com (Αγγλικά)
  55. Walk on the Wild Side, βάση δεδομένων discogs.com
  56. Transformer, βάση δεδομένων discogs.com (Αγγλικά)
  57. All the Young Dudes (single), rollingstone.com (Αγγλικά)
  58. 58,0 58,1 All the Young Dudes (single), songfacts.com (Αγγλικά)
  59. All the Young Dudes (album) > Credits, allmusic.com (Αγγλικά)
  60. List of songs by Mott the Hoople, songfacts.com (Αγγλικά)
  61. Γιάννης Πετρίδης-Κώστας Ζουγρής, Τα τραγούδια του αιώνα • 2004 καλύτερα τραγούδια, Εκδόσεις Ανατολικός, Αθήνα 2004, ISBN 960-8429-38-2, σελ. 7
  62. Πετρίδης-Ζουγρής, ό.π, σελ. 538
  63. Πετρίδης-Ζουγρής, ό.π, σελ. 423
  64. Πετρίδης-Ζουγρής, ό.π, σελ. 371
  65. Rebel Rebel, βάση δεδομένων discogs.com (Αγγλικά)
  66. Πετρίδης-Ζουγρής, ό.π, σελ. 130
  67. 67,0 67,1 Gold & platinum • David Bowie, ιστότοπος Ένωσης Μουσικής Βιομηχανίας της Αμερικής (Recording Industry Association of America, RIAA) (Αγγλικά)
  68. Πετρίδης-Ζουγρής, ό.π, σελ. 33
  69. 69,0 69,1 Certified awards (> Keywords: David Bowie, Search by: Artist, By Format: Single), ιστότοπος Βρετανικής Φωνογραφικής Βιομηχανίας (British Phonographic Industry, BPI) (Αγγλικά)
  70. Πετρίδης-Ζουγρής, ό.π, σελ. 266