Φρίγκιες Ρης

Ούγγρος μαθηματικός
(Ανακατεύθυνση από Frigyes Riesz)

Ο Φρίγκιες Ρης (Frigyes Riesz, 22 Ιανουαρίου 188028 Φεβρουαρίου 1956) ήταν Ούγγρος[9][10] μαθηματικός, ο οποίος είχε θεμελιώδεις συνεισφορές στη συναρτησιακή ανάλυση.

Φρίγκιες Ρης
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση22  Ιανουαρίου 1880[1][2][3]
Γκιούρ[4]
Θάνατος28  Φεβρουαρίου 1956[4][1][2]
Βουδαπέστη[4]
Τόπος ταφήςFiumei Street Cemetery (47°29′45″ s. š., 19°5′26″ v. d.)[5]
ΚατοικίαΟυγγαρία
Χώρα πολιτογράφησηςΟυγγαρία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΟυγγρικά[6][7]
Γαλλικά[7]
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο Ζυρίχης (1897–1899)
Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν (1901–1902)
Πανεπιστήμιο Έτβες Λόραντ (1899–1901)
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταμαθηματικός
διδάσκων πανεπιστημίου
ΕργοδότηςFranz Joseph University (1911–1920)[8]
πανεπιστήμιο του Σέγκεντ (1920–1945)[8]
Πανεπιστήμιο Έτβες Λόραντ (από 1945)[8]
Αξιοσημείωτο έργοRiesz's lemma
Denjoy–Riesz theorem
F. and M. Riesz theorem
Radon–Riesz theorem
Riesz representation theorem
Riesz–Fischer theorem
Riesz–Markov–Kakutani representation theorem
Riesz completness theorem
Functional Analysis
Οικογένεια
ΑδέλφιαMarcel Riesz
Margit Ingrid Riesz-Pleijel
ΣυγγενείςÅke Pleijel (κουνιάδος)
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσειςβραβείο Κόσουτ (1949)
Hungarian Heritage Award (2010)
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ζωή και σταδιοδρομία Επεξεργασία

Γεννήθηκε σε μια Εβραϊκή οικογένεια στο Γκιούρ, Βασίλειο της Ουγγαρίας, στην Αυστροουγγαρία και πέθανε στη Βουδαπέστη της Ουγγαρίας. Μεταξύ του 1911 και του 1919 ήταν καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Φρανζ Γιόσεφ στο Κλουζ-Ναπόκα της Αυστροουγγαρίας. Στη συνέχεια, υπήρξε πρύτανης και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Σέγκεντ, καθώς και μέλος της Ουγγρικής Ακαδημίας Επιστημών.[11] Ήταν ο μεγαλύτερος αδερφός του μαθηματικού Μάρσελ Ρης.

Ο Ρης έκανε μερικές από τις βασικές εργασίες στην ανάπτυξη της συναρτησιακής ανάλυσης και το έργο του είχε σειρά από σημαντικές εφαρμογές στη φυσική. Καθιέρωσε τη φασματική θεωρία για φραγμένους συμμετρικούς τελεστές σε μορφή πολύ όμοια με αυτή που σήμερα θεωρείται καθιερωμένη. Συνεισέφερε επίσης και σε άλλους τομείς, συμπεριλαμβανομένης της εργοδικής θεωρίας.

Ο Ρης ίδρυσε την εφημερίδα Acta Scientiarum Mathematicarum μαζί με τον Άλφρεντ Χααρ.

Είχε μια ασυνήθιστη μέθοδο για να δίνει διαλέξεις: έμπαινε στην αίθουσα μαζί με έναν βοηθό κι ένα λέκτορα. Ο λέκτορας ξεκινούσε να διαβάζει κατάλληλα αποσπάσματα από το εγχειρίδιο του Ρης και ο βοηθός έγραφε τις κατάλληλες εξισώσεις στον πίνακα, ενώ ο Ρης στεκόταν, κάνοντας νεύματα περιστασιακά.[12]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12758497x. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  2. 2,0 2,1 2,2 MacTutor History of Mathematics archive. Ανακτήθηκε στις 22  Αυγούστου 2017.
  3. 3,0 3,1 (Αγγλικά) SNAC. w6xw8djb. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. 4,0 4,1 4,2 «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28  Σεπτεμβρίου 2015.
  5. 5,0 5,1 (Αγγλικά) Find A Grave.
  6. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12758497x. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  7. 7,0 7,1 CONOR.SI. 109247331.
  8. 8,0 8,1 8,2 MacTutor History of Mathematics archive.
  9. Eberhard Zeidler: Nonlinear Functional Analysis and Its Applications: Linear monotone operators.
  10. Calendar of Historical Events, Births, Holidays and Observances
  11. János Horváth: A Panorama of Hungarian Mathematics in the Twentieth Century, Volume 1, Springer, 2006 [1]
  12. Wróblewski, Andrzej Kajetan (Σεπτέμβριος 2008). «Czyściec, niebo i piekło». Βιέντζα και Ζίτσιε: 65.