The Batman είναι αμερικανική ταινία θρίλερ με υπερήρωες του 2022 βασισμένη στον χαρακτήρα Μπάτμαν της DC Comics. Παραγωγή των DC Films, 6th & Idaho και Dylan Clark Productions και διανομή από Warner Bros. Pictures, είναι μια επανεκκίνηση της σειράς ταινιών Μπάτμαν. Η σκηνοθεσία της ταινίας έγινε από τον Ματ Ριβς, ο οποίος έγραψε το σενάριο μαζί με τον Πίτερ Κρεγκ. Πρωταγωνιστεί ο Ρόμπερτ Πάτινσον ως Μπρους Γουέιν / Μπάτμαν μαζί με τους Ζόι Κράβιτς, Πολ Ντέινο, Τζέφρι Ράιτ, Τζον Τουρτούρο, Πίτερ Σάρσγκααρντ, Άντι Σέρκις και Κόλιν Φάρελ. Η ταινία διαδραματίζεται τον δεύτερο χρόνο καταπολέμησης του εγκλήματος από τον Μπάτμαν, ο οποίος αποκαλύπτει τη διαφθορά στην Γκόθαμ Σίτυ ενώ καταδιώκει τον Ρίντλερ (Ντέινο), έναν κατά συρροή δολοφόνο που στοχεύει την ελίτ της Γκόθαμ.

The Batman
Κινηματογραφική αφίσα
ΣκηνοθεσίαΜατ Ριβς
ΠαραγωγήΜατ Ριβς και Dylan Clark
ΣενάριοΜατ Ριβς[1] και Πίτερ Κρεγκ[1]
ΠρωταγωνιστέςΡόμπερτ Πάτινσον, Ζόι Κράβιτζ, Τζέφρεϊ Ράιτ, Άντι Σέρκις, Κόλιν Φάρελ, Πολ Ντέινο, Πίτερ Σάρσγκαρντ, Τζον Τορτούρο, Jayme Lawson, Μπάρι Κίογκαν, Jay Lycurgo, Jimmy Star, Zoltan Rencsar, Άλεξ Φερνς[2], Τσάρλι Κάρβερ[2], Max Carver[2], Con O'Neill[2], Ρούπερτ Πένρι-Τζόουνς[3], Rodrig Andrisan, Ed Kear, Todd Boyce, Mark Killeen, Elijah Baker, Ruth Horrocks, Kadrolsha Ona Carole, Bern Collaco, Janine Harouni, Elliot Warren, Will Rowlands, Daniel Eghan, Joseph Balderrama, Luke Roberts, Elena Saurel και Archie Barnes
ΜουσικήΜάικλ Τζακίνο
ΤραγούδιΜάικλ Τζακίνο
ΦωτογραφίαΓρείγκ Φρέιζερ
ΜοντάζΝτάμμυ Χόι
ΕνδυματολόγοςJacqueline Durran
Εταιρεία παραγωγήςWarner Bros. Pictures και DC Studios
ΔιανομήWarner Bros. Pictures[3], Universal Studios[4], InterCom[5] και Cinemundo
Πρώτη προβολή23  Φεβρουαρίου 2022 (BFI IMAX), 1  Μαρτίου 2022 (Νότια Κορέα)[6], 2  Μαρτίου 2022 (Γαλλία)[7][8][9], 3  Μαρτίου 2022 (Ουγγαρία και Ιράκ)[5], 4  Μαρτίου 2022 (Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής), 18  Μαρτίου 2022 (Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας)[6] και 4  Μαρτίου 2022 (Ινδία)
Διάρκεια176 λεπτά[10][8][9]
ΠροέλευσηΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής
ΓλώσσαΑγγλικά
Προϋπολογισμός$185-200 εκατομμύρια
Ακαθάριστα έσοδα$771 εκατομμύρια

Η ανάπτυξη ξεκίνησε αφότου ο Μπεν Άφλεκ πήρε τον ρόλο του Μπάτμαν στο Εκτεταμένο Σύμπαν της DC (DCEU) το 2013. Ο Άφλεκ ανέλαβε τη σκηνοθεσία, την παραγωγή, το σενάριο και τον πρωταγωνιστικό ρόλο στο The Batman, αλλά είχε επιφυλάξεις για το έργο και τα παράτησε. Ο Ριβς ανέλαβε και επεξεργάστηκε την ιστορία, αφαιρώντας τις συνδέσεις με το DCEU. Προσπάθησε να εξερευνήσει την ερευνητική πλευρά του Μπάτμαν περισσότερο από προηγούμενες ταινίες, αντλώντας έμπνευση από ταινίες και κόμικς της δεκαετίας του 1970 όπως το Year One (1987), το The Long Halloween (1996-97) και το Ego (2000). Ο Πάτινσον επιλέχθηκε τον Μάιο του 2019 και τα υπόλοιπα μέλη του καστ στα τέλη του 2019. Η κύρια φωτογραφία έλαβε χώρα στο Ηνωμένο Βασίλειο και στο Σικάγο μεταξύ Ιανουαρίου 2020 και Μαρτίου 2021.

Το The Batman έκανε πρεμιέρα στο Λονδίνο στις 23 Φεβρουαρίου 2022 και κυκλοφόρησε στους κινηματογράφους στις 4 Μαρτίου. Η αρχική ημερομηνία κυκλοφορίας προοριζόταν για τον Ιούνιο του 2021, αλλά αναβλήθηκε δύο φορές λόγω της πανδημίας COVID-19. Η ταινία έλαβε θετικές κριτικές από τους κριτικούς για τις ερμηνείες, τις σεκάνς δράσης και την ιστορία.[11][12] Προορίζεται να ξεκινήσει ένα κοινό σύμπαν του Batman, με προγραμματισμένες δύο συνέχειες και δύο τηλεοπτικές σειρές βρίσκονται σε εξέλιξη για το Max, με την πρώτη να είναι προγραμματισμένη να κυκλοφορήσει το 2024.

Διανομή Επεξεργασία

  • Ρόμπερτ Πάτινσον ως Μπρους Γουέιν / Μπάτμαν:
    Ένας απομονωμένος δισεκατομμυριούχος που προστατεύει με εμμονή την Γκόθαμ Σίτι ως μασκοφόρος εκδικητής για να αντιμετωπίσει το τραυματικό παρελθόν του.[13] Ο Μπάτμαν είναι περίπου 30 ετών και δεν είναι ακόμη έμπειρος μαχητής του εγκλήματος,[14][15] καθώς ο σκηνοθέτης Ματ Ριβς ήθελε να εξερευνήσει τον χαρακτήρα προτού γίνει «πλήρως διαμορφωμένος».[16] Ο Ριβς και ο Πάτινσον περιέγραψαν τον Μπάτμαν ως έναν άυπνο που δεν μπορεί να θέσει όρια την περσόνα του Μπάτμαν και τη δημόσια ταυτότητά του ως Μπρους,[17][18] με τον Ριβς να συγκρίνει την εμμονή του να είναι ο Μπάτμαν με έναν εθισμό στα ναρκωτικά.[13] Ο Πάτινσον είπε ότι η ταινία θα αμφισβητούσε τη φύση του ηρωισμού,[19] καθώς ο Μπάτμαν είναι πιο ελαττωματικός από τους παραδοσιακούς υπερήρωες[20] και ανίκανος να ελέγξει τον εαυτό του,[17] επιδιώκοντας να ξεπεράσει την οργή του και «να επιβάλει το είδος της δικαιοσύνης του».[21] Ο Όσκαρ Νόβακ υποδύεται τον νεαρό Μπρους Γουέιν.[22]
  • Ζόι Κράβιτζ ως Σελίνα Κάιλ / Catwoman:
    Μια σερβιτόρα σε νυχτερινό κέντρο διασκέδασης, έμπορος ναρκωτικών και διαρρήκτης που συναντά τον Batman ενώ ψάχνει για την εξαφανισμένη συγκάτοικό της.[19][23][24] Η ηθική της αμφισημία αμφισβητεί την ασπρόμαυρη άποψη του Μπάτμαν για το καλό και το κακό.[13] Η Κράβιτζ είπε ότι ο χαρακτήρας γίνεται μια μοιραία γυναίκα και «ανακαλύπτει ποια είναι, πέρα από απλώς κάποιος που προσπαθεί να επιβιώσει».[25] Την περιέγραψε ως έναν μυστηριώδη χαρακτήρα με ασαφή κίνητρα,[19] που αντιπροσωπεύει τη θηλυκότητα σε αντίθεση με την αρρενωπότητα του Μπάτμαν.[26] Είπε ότι το ζευγάρι είναι "σύντροφοι στο έγκλημα",[27] που έλκονται από την επιθυμία τους να πολεμήσουν για ευάλωτους ανθρώπους.[28] Η Κράβιτζ επικεντρώθηκε περισσότερο στη Σελίνα παρά στην προσωπικότητά της Catwoman επειδή δεν ήθελε να αποσπάσει την προσοχή από το συναισθηματικό ταξίδι του χαρακτήρα.[19] Η Κράβιτζ επιβεβαίωσε επίσης ότι η Σελίνα απεικονίζεται ως αμφιφυλόφιλη στην ταινία.[29]
  • Πολ Ντέινο ως Edward Nashton / Riddler:
    Ένας κατά συρροή δολοφόνος που στοχεύει ελίτ πολίτες της Γκόθαμ και μεταδίδει ζωντανά τα εγκλήματά του.[30][31] Ο Riddler προσπαθεί να «ξεσκεπάσει την αλήθεια» της Γκόθαμ, κοροϊδεύοντας τον Batman και τις αρχές επιβολής του νόμου με γρίφους.[32][33][34] Ο Ριβς είπε ότι η επίθεση του Riddler στη Γκόθαμ δίνει στον χαρακτήρα μια «πολιτική ατζέντα» ως μια φιγούρα που μοιάζει με τρομοκράτη.[35] Παρομοίασε τον Riddler με τον Ζόντιακ, τον οποίο ένιωθε ότι ήταν ένας «πραγματικός» Riddler λόγω της χρήσης αινιγμάτων και κρυπτογραφημάτων για επικοινωνία,[19] ενώ ο Ντέινο είπε ότι η ερμηνεία του εξισορρόπησε τη βάση της πραγματικής ζωής με τη θεατρικότητα του franchise του Batman.[36]
  • Τζέφρι Ράιτ ως Τζέιμς Γκόρντον :
    Ένας σύμμαχος του Μπάτμαν στο αστυνομικό τμήμα της πόλης Gotham (GCPD).[37][38] Όπως και στην Τριλογία του Σκοτεινού Ιππότη (2005–2012) του Κρίστοφερ Νόλαν, ο Γκόρντον ξεκινά ως υπαστυνόμος του GCPD στο The Batman, επιτρέποντας την εξέλιξή του σε επίτροπο να απεικονιστεί στις επόμενες ταινίες.[30] Ο Ράιτ περιέγραψε τον Γκόρντον ως «σχετικό με την Γκόθαμ Σίτι, με το αστυνομικό τμήμα της πόλης Γκόθαμ, με τον Μπάτμαν, τη δικαιοσύνη και τη διαφθορά».[39]
  • Τζον Τουρτούρο ως Κάρμινε Φαλκόνε:
    Ένας βαρώνος του εγκλήματος της Γκόθαμ Σίτι με διασυνδέσεις με την οικογένεια Γουέιν.[40]
  • Πίτερ Σάρσγκααρντ ως Γκιλ Κόλσον: Ο εισαγγελέας της Γκόθαμ,[14] τον οποίο ο Σάρσγκααρντ περιέγραψε ως αναληθή και «απαθή».[41]
  • Άντι Σέρκις ως Άλφρεντ Πένιγουορθ:
    Ο μπάτλερ και ο μέντορας του Μπάτμαν, αν και έχουν εχθρική σχέση και μιλούν σπάνια.[42] Ο Πάτινσον περιέγραψε τον Άλφρεντ ως τον μοναδικό έμπιστο άνθρωπο του Μπάτμαν, παρόλο που ο Πένιγουορθ «νομίζει ότι έχει τρελαθεί!»[43]
  • Κόλιν Φάρελ ως Όζβλαντ «Οζ» Κόμπλποτ / Πιγκουίνος:
    Ένας παραμορφωμένος, ανερχόμενος βαρώνος του εγκλήματος και ο εργοδότης της Catwoman.[24] Δεν είναι ακόμη ο βασιλιάς του εγκλήματος που απεικονίζεται όπως στα κόμικς,[23] και δεν του αρέσει να αναφέρεται ως ο Πιγκουίνος.[34][44] Ο Ριβς εξήγησε ότι ο Πιγκουίνος είναι «μαφιόζος μεσαίου επιπέδου και είναι κάπως επιδεικτικός, αλλά φαίνεται ότι θέλει περισσότερα και ότι τον έχουν υποτιμήσει».[45]

Παραγωγή Επεξεργασία

Ανάπτυξη Επεξεργασία

 
Ο Μπεν Άφλεκ είχε κληθεί αρχικά να είναι ο σκηνοθέτης, σεναριογράφος, παραγωγός και πρωταγωνιστής του The Batman, αλλά αποχώρησε τον Ιανουάριο του 2017.

Τον Αύγουστο του 2013, ο Μπεν Άφλεκ επιλέχθηκε ως Μπρους Γουέιν / Μπάτμαν για πολλές ταινίες που διαδραματίζονται στο Εκτεταμμένο Σύμπαν της DC (DCEU).[46] Έκανε το ντεμπούτο του στο Batman v Superman: Η Αυγή της Δικαιοστύνης (2016),[47] πριν εμφανιστεί στα Ομάδα Αυτοκτονίας (2016)[48] και Justice League (2017).[49] Τον Οκτώβριο του 2014, η Warner Bros. αποκάλυψε ότι σχεδιάζει μια αυτόνομη ταινία Batman με πρωταγωνιστή τον Άφλεκ,[50] και ήταν σε διαπραγματεύσεις για τη σκηνοθεσία και τη συγγραφή του σεναρίου με τον Τζεφ Τζονς τον Ιούλιο του 2015. Η παραγωγή αναμενόταν να ξεκινήσει μετά την ολοκλήρωση της δουλειάς του Άφλεκ στο Ο νόμος της νύχτας (2016).[51][52]

Ο CEO της Warner Bros Κέβιν Τσουτζιχάρα επιβεβαίωσε στο CinemaCon τον Απρίλιο του 2016 ότι ο Άφλεκ θα ήταν ο σκηνοθέτης.[53][54] Ο Τζέρεμι Άιρονς είπε ότι θα επανενσαρκώσει τον ρόλο του Άλφρεντ Πένιγουορθ στο Batman v Superman τον Μάιο και ο Τζο Μανγκανιέλο έλαβε τον ρόλο του Deathstroke τον Αύγουστο.[55] Επιπλέον, ο Τζάρεντ Λέτο εξέφρασε ενδιαφέρον να επαναλάβει τον ρόλο του ως Joker από το Suicide Squad.[56] Στόχος ήταν τα γυρίσματα να ξεκινήσουν στα μέσα του 2017 για να κυκλοφορήσει το 2018.[57][55]

Ο Άφλεκ άρχισε να έχει επιφυλάξεις σχετικά με τη σκηνοθεσία της ταινίας,[58] και ανακοίνωσε τον Ιανουάριο του 2017 ότι παραιτείται από τη θέση του σκηνοθέτη, αλλά εξακολουθούσε να σχεδιάζει να πρωταγωνιστήσει και να είναι παραγωγός.[59] Αρχικά είπε ότι είχε παραιτηθεί για να επικεντρωθεί περισσότερο στο να πρωταγωνιστήσει ως Μπάτμαν,[59] αλλά σύντομα δήλωσε ότι δεν μπόρεσε να φτάσει το σενάριο εκεί που το χρειαζόταν και ένιωθε ότι ήταν καιρός κάποιος άλλος να «του δώσει μια ευκαιρία».[60] Ο Άφλεκ αργότερα πρόσθεσε ότι δεν πίστευε ότι θα του άρεσε να σκηνοθετεί την ταινία και θεώρησε ότι θα έπρεπε να τη σκηνοθετήσει κάποιος που θα ήθελε να δουλέψει πάνω σε αυτήν.[58] Εκείνη την εποχή, η Warner Bros επαναξιολογούσε την προσέγγισή της στις ταινίες με υπερήρωες μετά την κυκλοφορία του Batman v Superman, κάτι που οδήγησε στο να «παραγκωνιστεί» η ταινία του Άφλεκ σύμφωνα με το Μπόρις Κιτ του The Hollywood Reporter.[15]

 
Ο Ματ Ριβς ανέλαβε ως σκηνοθέτης και συν-σεναριογράφος από τον Άφλεκ και επέλεξε να παρουσιάσει μια νεότερη εκδοχή του Μπάτμαν.

Ως αντικαταστάτες του Άφλεκ προτάθηκαν οι Ματ Ριβς, Ματ Ρος, Ρίντλεϊ Σκοτ, Γκάβιν Ο΄Κόνορ, Τζορτζ Μίλερ, Ντενί Βιλνέβ και Φέδε Άλβαρες.[61][62][63] Ο Ριβς, θαυμαστής του Μπάτμαν,[19] ξεχώρισε γρήγορα και ξεκίνησε διαπραγματεύσεις για να σκηνοθετήσει μετά από συνάντηση με τη Warner Bros. στις 10 Φεβρουαρίου 2017.[62] Η Warner Bros έστειλε στον Ριβς ένα αντίγραφο του σεναρίου, αλλά ο Ριβς ένιωσε ότι η άποψη του Άφλεκ, αν και «απόλυτα έγκυρη», δεν ήταν η ταινία που ήθελε να κάνει.[64] Ο Ριβς ήθελε να συμμετάσχει μόνο αν του εξασφαλιζόταν ο δημιουργικός έλεγχος και ο πρόεδρος της Warner Bros. Pictures Group, Τόμπι Έμεριχ — που ήθελε έναν «δημιουργό» για την επόμενη ταινία του Μπάτμαν— εντυπωσιάστηκε από τις αρχικές του ιδέες.[65] Σύντομα προέκυψε ένα ζήτημα με τον μισθό του, αλλά γρήγορα ξεπεράστηκε και ο Ριβς προσλήφθηκε για να σκηνοθετήσει τον Μπάτμαν στις 23 Φεβρουαρίου.[66][67]

Ο Ριβς άρχισε να εργάζεται πάνω στο σενάριο τον Μάρτιο του 2017.[68] Αρχικά σχεδίαζε να διατηρήσει τη διασύνδεση του Μπάτμαν με το DCEU και μίλησε με τον Άφλεκ κατά τη διάρκεια της συγγραφής,[69] αλλά τελικά αποφάσισε να ξαναγράψει το σενάριο ώστε να επικεντρωθεί στον Μπάτμαν σε κάποιο πρωτύτερο στάδιο,[70] σχεδιάζοντας να δώσει το ρόλο του Μπάτμαν σε ένα νεότερο ηθοποιό.[71] Η Warner Bros σχεδίαζε να αντικαταστήσει τον Άφλεκ τον Ιούλιο του 2017.[72] Τον Αύγουστο του 2018, ο Άφλεκ πήγε σε κέντρο απεξάρτησης για κατάχρηση αλκοόλ και θεωρήθηκε απίθανο να ξαναενσαρκώσει τον ρόλο του στην ταινία μετά από αυτό.[71] Ο Ριβς υπέβαλε το προσχέδιο του σεναρίου στη Warner Bros. τον Σεπτέμβριο του 2018.[73] Ο Μάτσον Τόμλιν και ο Πίτερ Κραιγκ συνέβαλαν επίσης στο σενάριο,[74][75] αν και μόνο οι Ριβς και Κραιγκ αναφέρονται ως συντελεστές.[75] Ο Τόμλιν χρησιμοποίησε μερικές από τις ιδέες που ανέπτυξε για το The Batman σε μια περιορισμένη σειρά κόμικ, Batman: The Imposter (2021).[76]

Σενάριο Επεξεργασία

Όταν ο Ριβς αποφάσισε να επικεντρωθεί στον Μπάτμαν νωρίτερα στην καριέρα του ως εκδικητής, άρχισε να γράφει ένα νέο σενάριο από την αρχή.[70][72] Το σενάριο του Άφλεκ είχε υιοθετήσει μια προσέγγιση με γνώμονα τη δράση, αλλά ο Ριβς ήθελε μια πιο προσωπική αφήγηση.[64] Ήθελε να εξερευνήσει πώς ο μύθος του Μπάτμαν θα μπορούσε να υπάρχει στον πραγματικό κόσμο και επέλεξε να σκηνοθετήσει την ταινία κατά τη διάρκεια του δεύτερου έτους της καριέρας του Μπάτμαν αντί να ξαναδιηγηθεί την ιστορία προέλευσης του χαρακτήρα,[19][77][78] καθώς ο ίδιος ήθελε να διαφέρει από τις προηγούμενες ταινίες του Batman.[17]

Σε αντίθεση με τις προηγούμενες ταινίες του Μπάτμαν, ο Μπάτμαν εστιάζει στις ντετέκτιβ δεξιότητες του Μπάτμαν,[69][79] με τον Ριβς να το περιγράφει ως μια «σχεδόν νουάρ εκδοχή του Μπάτμαν» δίνοντας έμφαση στην καρδιά και το μυαλό του χαρακτήρα.[80] Ο Ριβς για έμπνευση στράφηκε σε ταινίες της δεκαετίας του 1970, όπως Ο Άνθρωπος από τη Γαλλία (1971), Η Εξαφάνιση (1971), Chinatown (1974), Όλοι οι Άνθρωποι του Προέδρου (1976), Ο Ταξιτζής (1976) και τα έργα του Άλφρεντ Χίτσκοκ.[23][81][79] Η Chinatown και το Όλοι οι Άνθρωποι του Προέδρου επηρέασαν της απεικόνισης της Γκόθαμ στο The Batman ως μια διεφθαρμένη, σε αποσύνθεση πόλη, ενώ η σχέση μεταξύ των χαρακτήρων του Ντόναλντ Σάδερλαντ και της Τζέιν Φόντα στην Εξαφάνιση ενέπνευσε τη δυναμική μεταξύ Batman και Catwoman.[82][13] Δύο χαρακτήρες—ο Δήμαρχος Ντον Μίτσελ Τζούνιορ και ο Εισαγγελέας Γκιλ Κόλσον—μοιράζονται επώνυμα με τα πρόσωπα του σκανδάλου Γουότεργκεϊτ, Τζον Ν. Μίτσελ και Τσαρλς Κόλσον, αφού ο Ριβς θεώρησε ότι οι ιστορικές νύξεις θα έκαναν την ταινία πιο πιστευτή.[79]

Διανομή Επεξεργασία

Μέχρι τον Μάιο του 2019, ο Ρόμπερτ Πάτινσον, ο Νίκολας Χουλτ, ο Άρμι Χάμερ και ο Άαρον Τέιλορ-Τζόνσον ήταν υποψήφιοι να αντικαταστήσουν τον Άφλεκ ως Batman, με τον Πάτινσον ως προτιμώμενο.[83][84][85] Ο Ριβς σκέφτηκε τον Πάτινσον αφού είδε την ερμηνεία του στο Good Time (2017) και έγραψε το σενάριο έχοντας αυτόν κατά νου,[43][86] αλλά δεν ήταν σίγουρος αν θα τον ενδιέφερε.[15] Ο Πάτινσον είχε αποφύγει τις ταινίες μεγάλων franchise μετά τη σειρά Twilight, καθώς έβρισκε αυτούς τους ρόλους βαρετούς και ήθελε να αποφύγει την προσοχή των παπαράτσι.[15][87] Αυτό σήμαινε ότι δεν είχε εμφανιστεί στο Κινηματογραφικό Σύμπαν της Marvel (MCU) των Marvel Studios, κάτι που τον έκανε επιθυμητό στη Warner Bros. Ο άλλος σημαντικός υποψήφιος, ο Χουλτ, εμφανίστηκε στις ταινίες X-Men που βασίζονται στην Marvel Comics, αλλά αυτές είναι ξεχωριστές από το MCU και ο Χουλτ σε αυτές εμφανιζόταν με προσθετικά και μακιγιάζ με αποτέλεσμα να μην αναγνωρίζεται εύκολα.[15]

Ο Πάτινσον ενδιαφέρθηκε για τον ρόλο ένα χρόνο νωρίτερα και «συνέχισε να τον ελέγχει με εμμονή». Ο Ριβς πέρασε ώρες αναθεωρώντας την προηγούμενη δουλειά του Πάτινσον και του Χουλτ πριν συναντηθεί μαζί τους τον Απρίλιο. Ήταν οι μόνοι υποψήφιοι για τον ρόλο μέχρι τις 20 Μαΐου και πήγαν στο Μπέρμπανκ της Καλιφόρνια για τεστ οθόνης.[15] Ο Πάτινσον φόρεσε της στολή που φορούσε ο Βαλ Κίλμερ στο Batman Forever (1995) κατά τη διάρκεια της δοκιμής του, καθώς ήταν το μόνο υπάρχον κοστούμι που του ταίριαζε.[88] Η ακρόαση ήταν προκλητική επειδή το κοστούμι ήταν μικρό και δύσκολο να μετακινηθεί,[18][88] αλλά ο Πάτινσον και ο Ριβς το βρήκαν μια «μεταμορφωτική» εμπειρία.[88] Ο Πάτινσον προσλήφθηκε στις 31 Μαΐου,[15][89][90] με μισθό 3 εκατομμύρια δολάρια.[91]

Η επιλογή του Πάτινσον προκάλεσε αντιδράσεις από οπαδούς του Μπάτμαν που ζητούσαν να αλλάξει η απόφαση, αλλά ο ίδιος είπε ότι περίμενε χειρότερες αντιδράσεις.[87] Για να προετοιμαστεί, ο Πάτινσον μελέτησε την ιστορία του Μπάτμαν, διαβάζοντας κόμικς που εκτείνονται από τη Χρυσή Εποχή των Κόμικς μέχρι τη σειρά του Τομ Κινγκ 2016–2019 στο Μπάτμαν.[19] Εκπαιδεύτηκε στο βραζιλιάνικο ζίου-ζίτσου.[92]

Ο Τζέφρι Ράιτ ξεκίνησε διαπραγματεύσεις για να παίξει τον Τζέιμς Γκόρντον τον Σεπτέμβριο[38] και ο Τζόνα Χιλ ξεκίνησε διαπραγματεύσεις για να παίξει είτε τον Ρίντλερ είτε τον Πιγκουίνο.[93] Ο Ράιτ επιλέχτηκε τον Οκτώβριο,[37] και είναι ο πρώτος έγχρωμος ηθοποιός που υποδύεται τον Γκόρντον.[94] Κατά την προετοιμασία, ο Ράιτ διάβασε το The Long Halloween.[95] Αργότερα μέσα στον μήνα, ο Χιλ αποχώρησε από τις διαπραγματεύσεις για την ταινία.[96] Σύμφωνα με τον Τζάστιν Κρολ του Variety, ο Χιλ ήθελε 10 $ εκατομμύρια ενώ ο Kit ανέφερε ότι η Warner Bros και ο Χιλ δεν μπορούσαν να αποφασίσουν ποιον ρόλο θα έπαιρνε.[93][97] Ο Πολ Ντέινο επιλέχθηκε ως ο Riddler μετά την αποχώρηση του Χιλ.[33] Για να προετοιμαστεί, ο Ντέινο ερεύνησε τους κατά συρροή δολοφόνους και επέλεξε να διαβάζει σε καφετέριες, καθώς βρήκε το υλικό ενοχλητικό.[64]

Επίσης, τον Οκτώβριο, η Ζόι Κράβιτζ επιλέχθηκε ως Catwoman μετά από ένα τεστ οθόνης με τον Πάτινσον. Είχε προηγουμένως δώσει τη φωνή του χαρακτήρα στην ταινία The Lego Batman Movie (2017).[37][74] Η διευθύντρια κάστινγκ Σίντι Τόλαν την Κράβιτζ[24] και ο Ριβς την επέλεξε αντί για ηθοποιούς όπως η Άνα ντε Άρμας, η Έλλα Μπαλίνσκα και η Έιζα Γκονσάλες, που πέρασαν επίσης από οντισιόν για τον ρόλο.[37][74] Η Κράβιτζ έδωσε συμβουλές για το πώς να αναπτύξει ο χαρακτήρας της Catwoman.[98] Μελέτησε επίσης πλάνα με γάτες και λιοντάρια να παλεύουν για να δει πως θα κινείται ενώ εξασκούνταν με τον συντονιστή ακροβατικών Ρομπ Αλόνσο.[25] Η Κράβιτζ άντλησε έμπνευση από το "Year One" και την ερμηνεία της Μισέλ Φάιφερ ως Catwoman στο Batman Returns (1992).[26][99]

Τον Νοέμβριο, οι Άντι Σέρκις, Κόλιν Φάρελ και Τζον Τουρτούρο επιλέχθηκαν για τους ρόλους των Άλφρεντ Πένιγουορθ, Πιγκουίνου και Κάρμιν Φαλκόνε αντίστοιχα.[40][42][100] Ο Φάρελ έψαξε για έμπνευση στον χαρακτήρα του Νονού (1972) Φρέντο Κορλεόνε και συνεργάστηκε με την προπονήτρια διαλέκτων Τζέσικα Ντρέικ για τη φωνή του Πιγκουίνου.[101]

Σχεδιασμός Επεξεργασία

Η ομάδα σχεδιασμού άρχισε να εργάζεται στα σχέδια της στολής, της σπηλιάς, και του αυτοκινήτου του Μπάτμαν πριν ολοκληρωθεί το σενάριο, καθώς ο Ριβς είχε ξεκάθαρο όραμα για το πώς θα έμοιαζε ο κόσμος του Batman και ήθελε αυτά τα τρία να το αντικατοπτρίζουν. Οραματίστηκε ένα προσγειωμένο, χειροποίητο σχέδιο για το Batmobile,[102][103] με τον Ας Θορπ να δημιουργεί το σχέδιο του οχήματος ώστε να έχει έναν κινητήρα που μοιάζει με νυχτερίδα.[104] Ο Ριβς προσπάθησε να απομακρυνθεί από το σχέδιο που έμοιαζε με τανκ που έγινε δημοφιλές από τις ταινίες του Νόλαν Dark Knight προτιμώντας να μοιάζει με μασλ καρ.[105]

Η σχεδίαση κοστουμιών ήταν υπό την ηγεσία της Ζακλίν Ντουράν και η στολή του Πάτινσον σχεδιάστηκε από τον Ντέιβ Κρόσμαν και του Γκλιν Ντίλον.[102][103][88] Ο Ριβς ήθελε η στολή να είναι πρακτική και να αισθάνεται σαν ο Μπάτμαν να χρησιμοποίησε ανταλλακτικά για να το δημιουργήσει μόνος του,[103][88] και η ομάδα σχεδιασμού έψαξε για έμπνευση τον τακτικό εξοπλισμό από τον πόλεμο του Βιετνάμ.[13] Ο Πάτινσον έπαιξε μεγάλο ρόλο στο σχεδιασμό της στολής: ήθελε να μπορεί να κινείται και να παλεύει σε αυτό,[103] και εμπνεύστηκε από την απεικόνιση του Μπάτμαν στην ιστορία του Batman: Legends of the Dark Knight (1989) των Ο'Νιλ και Έντουαρντ Χάνιγκαν.[106] Η τελική στολή είναι πιο ευέλικτη από τις προηγούμενες, σε σημείο που ο Πάτινσον «άρχισε αμέσως να κάνει τούμπες σε αυτό μόνο και μόνο επειδή μπορούσε» όταν φόρεσε το πρώτο πρωτότυπο.[13]

Για να απεικονίσει τον Πιγκουίνο, ο Φάρελ φόρεσε προσθετικά και ένα χοντρό κοστούμι που δημιουργήθηκε από τον καλλιτέχνη μακιγιάζ Μάικ Μαρίνο.[107][108] Ο Φάρελ επέλεξε να φορέσει ένα παχύ κοστούμι αντί να πάρει βάρος, επειδή είχε προβλήματα υγείας όταν πήρε βάρος για την τηλεοπτική σειρά The North Water (2021).[108] Η φορεσιά του Φάρελ δεν διαθέτει το παραδοσιακό μονόκλ και το καπέλο του Πιγκουίνου και η Warner Bros του απαγόρευσε να καπνίζει καπνό όπως κάνει στα κόμικς. Ο Φάρελ πάλεψε για να του επιτρέψει να κουβαλάει ένα πούρο αντί για τσιγάρα, αλλά η Warner Bros δεν υποχώρησε.[109] Ο Φάρελ χαρακτηρίστηκε συχνά ως «αγνώριστος» στο κοστούμι, σε σημείο που ο Ράιτ και ο Πένρυ-Τζόουνς αρχικά δεν τον αναγνώρισαν στα γυρίσματα.[110][111][112] Χρειάζονταν μεταξύ δύο και τεσσάρων ωρών για να τοποθετηθούν τα προσθετικά.[113] Ο Μαρίνο σχεδίασε επίσης τα προσθετικά προσώπου που φορούσε ο Κέογκαν για να απεικονίσει τον Τζόκερ.[114]

Το κοστούμι του Riddler βασίστηκε σε σκίτσα του Ζόντιακ,[115] και ο Ντέινο καλύφθηκε με πλαστική μεμβράνη, καθώς ένιωθε ότι ο Riddler θα έπαιρνε ακραίες προφυλάξεις για να αποφύγει να αφήσει DNA στις σκηνές του εγκλήματος.[116] Το κοστούμι της Catwoman σχεδιάστηκε ώστε να αποτελεί θεμέλιο για αυτό που θα γινόταν η στολή κόμικ της ενώ είναι «όσο πιο πρακτικό γίνεται».[88]

Γυρίσματα Επεξεργασία

Η κύρια φωτογραφία ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2020 στο Λονδίνο,[117][118][119] με τον τίτλο Vengeance.[120] Ο Γκρεγκ Φρέιζερ ήταν ο κινηματογραφιστής. Είχε συνεργαστεί στο παρελθόν με τον Ριβς στο Let Me In (2010).[121] Σκηνές νεκροταφείου γυρίστηκαν στη Νεκρόπολη της Γλασκώβης στη Σκωτία στα μέσα Φεβρουαρίου,[122] πριν η παραγωγή μεταφερθεί στο Λίβερπουλ τον Μάρτιο.[123][124]

Η παραγωγή διακόπηκε από την πανδημία COVID-19, ξεκινώντας δύο μήνες μετά την έναρξη των γυρισμάτων.[86] Όταν ξεκίνησε η πανδημία, η Warner Bros δεν σχεδίαζε να αναστείλει τα γυρίσματα, σε αντίθεση με άλλα μεγάλα στούντιο.[125][126] Ωστόσο, τελικά το έκανε στις 14 Μαρτίου. Η Warner Bros δήλωσε ότι η παύση θα ήταν μόνο για δύο εβδομάδες,[124] αλλά ο Ριβς ανακοίνωσε στις 25 Μαρτίου ότι τα γυρίσματα είχαν διακοπεί επ' αόριστον.[127] Η παραγωγή ήταν απίθανο να ξαναρχίσει τουλάχιστον μέχρι τα μέσα Μαΐου,[128] και η Warner Bros μετέθεσε την ημερομηνία κυκλοφορίας στην 1η Οκτωβρίου 2021, τον Απρίλιο.[129]

Περίπου το ένα τέταρτο των γυρισμάτων είχε ολοκληρωθεί πριν από διακοπή, και ο Ριβς άρχισε να κοιτάζει το διαθέσιμο το υλικό για να βοηθήσει στο σχεδιασμό για το υπόλοιπο του γυρίσματος. Ο Ριβς δεν ξαναέγραψε το σενάριο, αλλά χρησιμοποίησε το χρόνο για να εξερευνήσει τον τόνο της ταινίας.[130] Στις 12 Μαΐου, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου δήλωσε ότι οι παραγωγές ταινιών υψηλών προδιαγραφών θα μπορούσαν να ξαναρχίσουν τα γυρίσματα μόλις οι εργοδότες λάβουν μέτρα ασφαλείας για τον COVID-19.[131] Ένα μήνα αργότερα, ο Batman έλαβε την άδεια να επανεκκινήσει την παραγωγή τον Ιούλιο το νωρίτερο.[132] Μέχρι τις 3 Σεπτεμβρίου, τα γυρίσματα, που είχαν ξαναρχίσει για τρεις ημέρες, διακόπηκαν ξανά αφού ο Πάτινσον βρέθηκε θετικός στον COVID-19.[133][134] Στη συνέχεια, το συνεργείο γυρισμάτων μπήκε σε καραντίνα δύο εβδομάδων, μετά την οποία τα γυρίσματα επρόκειτο να συνεχίσουν, ενώ η κατασκευή των σκηνικών συνεχίστηκε.[135] Μετά από αυτό, ο Ριβς ανησυχούσε ότι δεν θα ήταν σε θέση να ολοκληρώσει την ταινία εάν προσβαλόταν από τον COVID-19, γι 'αυτό φορούσε μάσκα, γυαλιά κατάδυσης και κάλυμμα κεφαλιού στο σετ.[65]

Τα γυρίσματα συνεχίστηκαν στις 17 Σεπτεμβρίου, αφότου ολοκληρώθηκε η καραντίνα του Πάτινσον.[136] Σε αυτό το σημείο, η ταινία είχε περίπου τρεις ακόμη μήνες γυρισμάτων και αναμενόταν να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2020.[137] Τα γυρίσματα περιορίστηκαν στην Αγγλία και τα μέλη του συνεργείου έπρεπε να ζουν κοντά στην περιοχή παραγωγής και να μην εγκαταλείπουν τη γύρω κοινότητα μέχρι να τελειώσει η παραγωγή.[138] Ο Πάτινσον συνέκρινε τα γυρίσματα κατά τη διάρκεια της πανδημίας με μια «στρατιωτική επιχείρηση». Μερικές σκηνές γυρίστηκαν χρησιμοποιώντας μια κάμερα με τηλεχειριστήριο.[86]

Οπτικά εφέ Επεξεργασία

Ο Νταν Λέμον ήταν ο επόπτης οπτικών εφέ, αφού προηγουμένως είχε συνεργαστεί με τον Ριβς στις ταινίες της σειράς Πλανήτης των Πιθήκων.[139] Οι προμηθευτές οπτικών εφέ για την ταινία περιλάμβαναν τη Weta Digital, την Industrial Light & Magic και τη Scanline VFX.[140]

Μουσική Επεξεργασία

Τον Οκτώβριο του 2019, ο Ριβς ανακοίνωσε ότι ο συχνός συνεργάτης του Μάικλ Τζακίνο θα συνέθετε τη μουσική της ταινίας.[141] Αργότερα τον ίδιο μήνα, ο Τζακίνο είπε ότι είχε ήδη ολοκληρώσει τη συγγραφή του κύριου θέματος για την ταινία επειδή ήταν τόσο ενθουσιασμένος.[142] Επειδή αυτή η μουσική γράφτηκε πολύ νωρίτερα στην παραγωγή από ό,τι συνήθως για μια ταινία, ο Τζακίνο και ο Ριβς μπόρεσαν να τη χρησιμοποιήσουν σε διαφημιστικό υλικό.[143] Ο Τζακίνο ολοκλήρωσε τη μουσική τον Οκτώβριο του 2021,[144] και το κύριο θέμα του κυκλοφόρησε ως σινγκλ στις 21 Ιανουαρίου 2022.[145] Το πλήρες άλμπουμ soundtrack κυκλοφόρησε στις 25 Φεβρουαρίου.[146]

Κυκλοφορία Επεξεργασία

Το The Batman έκανε πρεμιέρα στο BFI IMAX στο Λονδίνο στις 23 Φεβρουαρίου 2022.[147][148] Έκανε πρεμιέρα στις Ηνωμένες Πολιτείες στη Νέα Υόρκη την 1η Μαρτίου 2022, μαζί με 350 προβολές σε IMAX σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες,[149][150] πριν από την ευρεία κυκλοφορία του από την Warner Bros. στις 4 Μαρτίου.[151] Αρχικά είχε προγραμματιστεί να κυκλοφορήσει στις 25 Ιουνίου 2021,[152] προτού μετατεθεί στην 1η Οκτωβρίου 2021,[129] και στη συνέχεια τον Μαρτίου 2022, και τις δύο φορές λόγω αλλαγών στο προγραμματισμό εξαιτίας της πανδημίας COVID-19.[151]

Υποδοχή Επεξεργασία

Στον ιστότοπο συγκέντρωσης κριτικών Rotten Tomatoes, το The Batman έχει βαθμολογία έγκρισης 86% με βάση 225 κριτικές, με μέση βαθμολογία 7,8/10. Η κριτική συναίνεση του ιστότοπου λέει: "Ένα ζοφερό, σκληρό και συναρπαστικό σούπερ-νουάρ, το The Batman κατατάσσεται στις πιο ζοφερές - και πιο συναρπαστικά φιλόδοξες - ταινίες του σκοτεινού ιππότη." Στο Metacritic η ταινία έχει σκορ 72 στα 100, υποδεικνύοντας «γενικά θετικές κριτικές».

Το IGN έδωσε μια σπάνια βαθμολογία 10 στα 10, γράφοντας: «Ο Μπάτμαν είναι ένα συναρπαστικό, πανέμορφο και μερικές φορές πραγματικά τρομακτικό ψυχολογικό θρίλερ εγκλήματος που δίνει στον Μπρους Γουέιν τη γειωμένη αστυνομική ιστορία που του αξίζει». [153] Ο Guardian επαίνεσε τις ερμηνείες αλλά θεώρησε ότι «Αναπόφευκτα, η νύχτα πέφτει στην τελευταία ταινία του Batman με τη συννεφιασμένη αίσθηση ότι –φυσικά– τίποτα δεν διακυβεύεται πραγματικά». Είναι η 4η καλύτερη-σύμφωνα με τις κριτικές- σόλο ταινία Μπάτμαν στο IMDb αλλά και στο Rotten Tomatoes, με 8,0/10 και 85% αντίστοιχα. [154]

Box office Επεξεργασία

Η ταινία έσπασε το φράγμα των 369 εκατομμυρίων δολαρίων από εισαγωγές μόνο στις ΗΠΑ και των 770,9 παγκοσμίως, καθιστώντας την την δεύτερη σε εισπράξεις το 2022 και την έκτη από την αρχή της πανδημίας του COVID-19. Επίσης, αποτελεί την μεγαλύτερη εισπρακτική επιτυχία της Warner Bros. Pictures από την αρχή της πανδημίας με μεγάλη διαφορά, καθώς η δεύτερη είναι το Godzilla vs Kong με έσοδα κοντά στα 470 εκατομμύρια δολάρια. Τέλος, είναι η τρίτη πιο κερδοφόρα ταινία σε μία live action σόλο Μπάτμαν ταινία πίσω από τον Σκοτεινό Ιππότη και τον Σκοτεινό Ιππότη: Η Επιστροφή.

Μέλλον Επεξεργασία

Συνέχεια Επεξεργασία

Εξαιτίας της τεράστιας επιτυχίας της ταινίας στο παγκόσμιο box office, οι Warner Bros. Pictures σε συνεργασία με τον ίδιο σκηνοθέτη της πρώτης ταινίας, Ματ Ριβς, αλλά και τον πρωταγωνιστή της, Ρόμπερτ Πάτινσον, ετοιμάζουν το "The Batman 2", χωρίς όμως να έχει επισημοποιηθεί και να μας έχει δοθεί κάποια ενδεικτική ημερομηνία κυκλοφορίας. Τον Ιανουάριο αποκαλύφθηκε πως ο τίτλος της ταινίας θα είναι The Batman – Part II[155] και πως η ταινία είναι προγραμματισμένη να κυκλοφορήσει στις 2 Οκτωβρίου του 2026.[156]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 (Εβραϊκά) Aleph.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2021.
  3. 3,0 3,1 Ανακτήθηκε στις 6  Ιανουαρίου 2022.
  4. variety.com/2020/biz/asia/warner-ends-village-roadshow-theatrical-deal-australia-new-zealand-1234777255/. Ανακτήθηκε στις 11  Μαρτίου 2022.
  5. 5,0 5,1 «Terjesztésre kerülő filmalkotások és artfilmek nyilvántartása». (Ουγγρικά) Terjesztésre kerülő filmalkotások és artfilmek nyilvántartása. National Media and Infocommunications Authority. Ανακτήθηκε στις 2  Μαρτίου 2022.
  6. 6,0 6,1 (Αγγλικά) Box Office Mojo. www.boxofficemojo.com/releasegroup/gr2204258821/. Ανακτήθηκε στις 4  Μαρτίου 2022.
  7. (Αγγλικά) Internet Movie Database. tt1877830. Ανακτήθηκε στις 4  Μαρτίου 2022.
  8. 8,0 8,1 film distribution certificate database. 156390. Ανακτήθηκε στις 24  Μαρτίου 2022.
  9. 9,0 9,1 film distribution certificate database.
  10. www.bbfc.co.uk/release/the-batman-q29sbgvjdglvbjpwwc01mzi3otm. Ανακτήθηκε στις 10  Φεβρουαρίου 2022.
  11. «The Batman First Reviews: Not Just a Good Batman Movie, but One of the Best Comic Book Movies Ever». Rotten Tomatoes. 28 Φεβρουαρίου 2022. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2022. 
  12. Sharf, Zach (February 28, 2022). «'The Batman' Review Roundup: An 'Exhilarating,' 'Unforgettable' and 'Overlong' Comic Book Film». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις March 1, 2022. https://web.archive.org/web/20220302021135/https://variety.com/2022/film/news/the-batman-review-roundup-critics-1235191908/. Ανακτήθηκε στις March 1, 2022. 
  13. 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 13,5 Saavedra, John (14 Φεβρουαρίου 2022). «The Batman: Robert Pattinson and Matt Reeves Confirm Exclusive New Details About the Film». Den of Geek. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2022. 
  14. 14,0 14,1 Marston, George (28 Ιανουαρίου 2020). «The Batman Full Cast Confirmed Including Roles for Sarsgaard, Lawson». Newsarama. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2020. 
  15. 15,0 15,1 15,2 15,3 15,4 15,5 15,6 Kit, Borys (4 Ιουνίου 2019). «'Quick' Debates and Secret Screen Tests: How Robert Pattinson Became Batman». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Ιουνίου 2019. Ανακτήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2019. 
  16. Knight, Rosie (7 Απριλίου 2020). «Matt Reeves Talks The Dark Knight and Batman Returns». Nerdist. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Απριλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 12 Απριλίου 2020. 
  17. 17,0 17,1 17,2 Bonomolo, Cameron (16 Οκτωβρίου 2021). «Robert Pattinson and Matt Reeves on Defining Their Vengeful Dark Knight in The Batman». ComicBook.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2021. 
  18. 18,0 18,1 Couch, Aaron (16 Οκτωβρίου 2021). «The Batman Trailer Closes Out DC FanDome Following Looks at The Flash, Aquaman 2». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2021. 
  19. 19,0 19,1 19,2 19,3 19,4 19,5 19,6 19,7 Chuan, Lu (17 Οκτωβρίου 2021). Chinese Filmmaker Lu Chuan Conversation with The Batman Cast. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2021 – μέσω YouTube. 
  20. Griffin, David (17 Οκτωβρίου 2019). «'Batman's Not a Hero,' Says Robert Pattinson of Matt Reeves Movie». IGN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Οκτωβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2019. 
  21. Lattanzio, Ryan (16 Οκτωβρίου 2021). «The Batman Trailer: Robert Pattinson's Dark Knight Meets Zoë Kravitz's Catwoman». IndieWire. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2021. 
  22. Forward, Devon (2 Μαρτίου 2022). «What Happens If You Go To The Riddler's Website From The Batman?». Looper.com. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2022. 
  23. 23,0 23,1 23,2 Polo, Susana· Patches, Matt (22 Αυγούστου 2020). «Breaking down the first trailer for The Batman». Polygon. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2020. 
  24. 24,0 24,1 24,2 Agard, Chancellor (16 Φεβρουαρίου 2022). «Knight Moves: Robert Pattinson and Zoë Kravitz take flight in The Batman». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2022. 
  25. 25,0 25,1 Kemp, Ella (20 Δεκεμβρίου 2021). «The Batman: Zoë Kravitz Studied Cats And Lions Fighting To Become Catwoman – Exclusive Image». Empire. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2021. 
  26. 26,0 26,1 Thorne, Will (17 Ιανουαρίου 2020). «Zoe Kravitz Teases The Batman and Which Iconic Catwoman Performer Inspires Her». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2020. 
  27. Fowler, Matt Fowler (15 Φεβρουαρίου 2020). «The Batman: Zoe Kravitz Thrilled to Be Robert Pattinson's 'Partner in Crime'». IGN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2021. 
  28. Chichizola, Corey (5 Μαΐου 2021). «The Batman: Zoë Kravitz Opens Up About Catwoman's Tie To The Robert Pattinson Hero». CinemaBlend. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2021. 
  29. Variety (1 Μαρτίου 2022). «Zoë Kravitz says she 'interpreted' Catwoman as bisexual in 'The Batman'». NBC News. Ανακτήθηκε στις 2 Μαρτίου 2022. 
  30. 30,0 30,1 Kim, Matt (24 Νοεμβρίου 2021). «New The Batman Synopsis Reveals New Year Two Details». IGN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 24 Νοεμβρίου 2021. 
  31. Bonomolo, Cameron (12 Δεκεμβρίου 2021). «Riddler Unmasks the Truth About Bruce Wayne in New The Batman Trailer». ComicBook.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2021. 
  32. Cecchini, Mike (24 Αυγούστου 2020). «The Batman: Riddler Riddle in Trailer Cracked by Amateur Sleuth». Den of Geek. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2020. 
  33. 33,0 33,1 Kit, Borys· Couch, Aaron (17 Οκτωβρίου 2019). «The Batman Casts Paul Dano as the Riddler». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Οκτωβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2019. 
  34. 34,0 34,1 Chitwood, Adam (22 Αυγούστου 2020). «The Batman: Matt Reeves Explains How Catwoman, Penguin and The Riddler Factor into the Plot». Collider. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2020. 
  35. Maytum, Matt (1 Φεβρουαρίου 2022). «The Batman director Matt Reeves on Paul Dano's Riddler: 'He's not just a serial killer'». GamesRadar+. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 1 Φεβρουαρίου 2022. 
  36. Travis, Ben (22 Δεκεμβρίου 2021). «The Batman: Paul Dano On His 'Very Intense, Powerful' Riddler Costume – Exclusive». Empire. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Δεκεμβρίου 2021. 
  37. 37,0 37,1 37,2 37,3 Kit, Borys (14 Οκτωβρίου 2019). «The Batman: Zoe Kravitz to Star as Catwoman». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Οκτωβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2019. 
  38. 38,0 38,1 Kit, Borys· Galuppo, Mia (23 Σεπτεμβρίου 2019). «The Batman Targets Jeffrey Wright as Commissioner Gordon (Exclusive)». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 2019. 
  39. Hussaini, Syed Fahadullah (30 Σεπτεμβρίου 2021). «The Batman's Jeffrey Wright Reflects On Playing A Black Commissioner Gordon». Screen Rant. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2021. 
  40. 40,0 40,1 Couch, Aaron (22 Νοεμβρίου 2019). «The Batman Casts John Turturro as Crime Boss Carmine Falcone». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Νοεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2019. 
  41. Thomas, Millicent (12 Μαρτίου 2020). «The Batman: Peter Sarsgaard shares more details on his mysterious role». GamesRadar+. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2022. 
  42. 42,0 42,1 Aguilar, Matthew (13 Νοεμβρίου 2019). «Batman Director Confirms Andy Serkis as Alfred». ComicBook.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Νοεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2019. 
  43. 43,0 43,1 Travis, Ben (18 Δεκεμβρίου 2021). «The Batman: Robert Pattinson's Bruce Wayne Is Inspired By Kurt Cobain, Says Matt Reeves – Exclusive Images». Empire. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2021. 
  44. Vejvoda, Jim (23 Ιανουαρίου 2020). «The Batman: Colin Farrell Says Penguin's Look Not Finalized Yet». IGN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2020. 
  45. Grossman, David (21 Δεκεμβρίου 2021). «The Batman cast and director found inspiration in Kurt Cobain, cat videos». Polygon. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Δεκεμβρίου 2021. 
  46. Child, Ben (27 Αυγούστου 2013). «Ben Affleck signs superhero deal to star in multiple Batman films». The Guardian. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Αυγούστου 2013. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2019. 
  47. Itzkoff, Dave (14 Μαρτίου 2016). «Ben Affleck's 'Broken' Batman». The New York Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιανουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 16 Απριλίου 2017. 
  48. Berman, Eliza (August 5, 2016). «Does Suicide Squad Really Need That Post-Credits Scene?». Time. https://time.com/4435399/suicide-squad-post-credits-scene-dc-comics/. Ανακτήθηκε στις August 21, 2017. 
  49. Child, Ben (1 Νοεμβρίου 2017). «Five tasks Justice League must complete to save the DC universe». The Guardian. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2017. 
  50. Franich, Darren (15 Οκτωβρίου 2014). «Warner Bros. announces 10 DC movies, including Wonder Woman». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιουλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2017. 
  51. Fleming, Mike Jr. (9 Ιουλίου 2015). «Ben Affleck To Team With DC's Geoff Johns On Stand-Alone Batman Film: Comic Con». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιουλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2019. 
  52. Kroll, Justin (9 Ιουλίου 2015). «Batman: Ben Affleck in Talks to Star in, co-Write, Possibly Direct Standalone Movie». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιουλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2019. 
  53. Geier, Thom· Doty, Meriah (12 Απριλίου 2016). «Ben Affleck to Direct Solo Batman Movie for Warner Bros». TheWrap. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2016. 
  54. McClintock, Pamela (12 Απριλίου 2016). «CinemaCon: Warner Bros. Chief Says Ben Affleck's Stand-Alone Batman Movie Is a Go». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2016. 
  55. 55,0 55,1 Schedeen, Jesse (13 Ιουνίου 2019). «The Batman– Everything We Know (Release Date, Cast, Plot and More)». IGN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιουνίου 2019. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2019. 
  56. Denham, Jess (1 Αυγούστου 2016). «Jared Leto wants his Joker to battle Ben Affleck's Batman in the solo movie». The Independent. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Αυγούστου 2016. Ανακτήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2019. 
  57. Coggan, Devan (3 Οκτωβρίου 2016). «Ben Affleck reveals solo Batman movie title». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Οκτωβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2019. 
  58. 58,0 58,1 Rottenberg, Josh (7 Ιανουαρίου 2022). «Ben Affleck is done worrying about what other people think». Los Angeles Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 2022. 
  59. 59,0 59,1 Kroll, Justin (30 Ιανουαρίου 2017). «Ben Affleck Will Not Direct The Batman (Exclusive)». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Ιανουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2017. 
  60. Chitwood, Adam (15 Φεβρουαρίου 2019). «Watch: Ben Affleck Explains Why He Quit The Batman». Collider. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Φεβρουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 19 Μαρτίου 2019. 
  61. Fleming, Mike Jr. (30 Ιανουαρίου 2017). «Ben Affleck Not Directing Batman». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Ιανουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2017. 
  62. 62,0 62,1 Kit, Borys (10 Φεβρουαρίου 2017). «Batman Movie to be Directed by Planet of the Apes Filmmaker Matt Reeves». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 2020. 
  63. Hughes, Mark (31 Ιανουαρίου 2017). «Ben Affleck Quits As The Batman Movie Director». Forbes. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Ιανουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2021. 
  64. 64,0 64,1 64,2 Mullally, William (27 Ιανουαρίου 2022). «The Batman: Director Matt Reeves reveals how he got his dream film made». Esquire. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2022. 
  65. 65,0 65,1 Vary, Adam B. (2 Μαρτίου 2022). «How 'The Batman' Director Matt Reeves Made a $200 Million Bet on Robert Pattinson's Darker Knight». Variety. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2022. 
  66. Kroll, Justin (17 Φεβρουαρίου 2017). «The Batman: Negotiations Break Down Between Studio and Director Matt Reeves». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Φεβρουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2021. 
  67. Fleming, Mike Jr. (23 Φεβρουαρίου 2017). «As You Read Here, Matt Reeves Is New Batman Director». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Φεβρουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2017. 
  68. Hall, Jacob (15 Μαρτίου 2017). «The Batman Delayed as the Script is Rewritten From Scratch». /Film. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Μαρτίου 2017. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2019. 
  69. 69,0 69,1 Topel, Fred (2 Αυγούστου 2018). «Matt Reeves Expects a Draft of The Batman in Two Weeks, Will Be a 'Noir-Driven Definitive Batman Story' [TCA 2018]». /Film. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 9 Αυγούστου 2018. 
  70. 70,0 70,1 Kit, Borys (13 Ιουνίου 2018). «Warner Bros. Shifts DC Strategy Amid Executive Change-Up». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2018. 
  71. 71,0 71,1 Clark, Travis (23 Αυγούστου 2018). «There are major signs that Ben Affleck will not return as Batman in the next solo movie». Business Insider. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2018. 
  72. 72,0 72,1 Masters, Kim (21 Ιουλίου 2017). «Ben Affleck's Batman Future in Doubt as Warner Bros. Plots Franchise». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιουλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουλίου 2017. 
  73. Durmarog, Ana (14 Σεπτεμβρίου 2018). «Rumor: Matt Reeves Has Finished The Batman's Script». Screen Rant. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2019. 
  74. 74,0 74,1 74,2 D'Alessandro, Anthony (14 Οκτωβρίου 2019). «The Batman Finds Its Selina Kyle In Zoë Kravitz». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Οκτωβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2019. 
  75. 75,0 75,1 The Batman – DC FanDome Teaser. Warner Bros. Pictures. 22 Αυγούστου 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2020 – μέσω YouTube. 
  76. Couch, Aaron (22 Φεβρουαρίου 2022). «Batman: The Imposter Writer Mattson Tomlin Hasn't Let The Dark Knight Go». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2022. 
  77. Bui, Hoai-Tran (24 Αυγούστου 2020). «The Batman Quietly Casts Barry Keoghan as Officer Stanley Merkel». /Film. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 24 Αυγούστου 2020. 
  78. Whitbrook, James (26 Αυγούστου 2020). «Revisiting Batman: Ego, the Darwyn Cooke Classic That Inspired Matt Reeves». io9. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2020. 
  79. 79,0 79,1 79,2 Molloy, Tim (19 Ιανουαρίου 2022). «A Detective Story: To Understand Matt Reeves and The Batman, Look to the 1970s | Page 1». MovieMaker. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2022. 
  80. McMillan, Graeme (27 Ιουνίου 2017). «Batman Director Matt Reeves Teases a 'Noir-Driven' Movie». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Ιουνίου 2017. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2017. 
  81. Giroux, Jack (21 Ιουνίου 2017). «Matt Reeves is Taking a Hitchcock Approach to The Batman». /Film. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουνίου 2017. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2017. 
  82. Molloy, Tim (19 Ιανουαρίου 2022). «A Detective Story: To Understand Matt Reeves and The Batman, Look to the 1970s | Page 2». MovieMaker. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2022. 
  83. Galuppo, Mia· Kit, Borys (16 Μαΐου 2019). «Robert Pattinson Frontrunner to Play Batman in Matt Reeves' DC Movie». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Μαΐου 2019. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2019. 
  84. Kroll, Justin (16 Μαΐου 2019). «Robert Pattinson Eyed to Play The Batman for Matt Reeves and Warner Bros. (Exclusive)». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Μαΐου 2019. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2019. 
  85. Fleming, Mike Jr. (16 Μαΐου 2019). «Rob Pattinson, Nicholas Hoult Atop Short List For The Batman». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Μαΐου 2019. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2019. 
  86. 86,0 86,1 86,2 Molloy, Tim (19 Ιανουαρίου 2022). «A Detective Story: To Understand Matt Reeves and The Batman, Look to the 1970s | Page 3». MovieMaker. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2022. 
  87. 87,0 87,1 Desta, Yohana (3 Σεπτεμβρίου 2019). «Robert Pattinson Was 'F---ing Furious' Batman News Leaked Early: 'Everyone Was Panicking'». Vanity Fair. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2019. 
  88. 88,0 88,1 88,2 88,3 88,4 88,5 Agard, Chancellor (17 Φεβρουαρίου 2022). «The Batman star Robert Pattinson breaks down the new Batsuit». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2022. 
  89. McNary, Dave (31 Μαΐου 2019). «Robert Pattinson Is Officially The Batman». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Μαΐου 2019. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2019. 
  90. Fleming, Mike Jr. (31 Μαΐου 2019). «Warner Bros Approves Robert Pattinson For The Batman». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Μαΐου 2019. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2019. 
  91. Donnelly, Matt (18 Αυγούστου 2021). «From Daniel Craig to Dwayne Johnson, Inside the Biggest Movie Stars' Salaries». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Δεκεμβρίου 2021. 
  92. El-Mahmoud, Sarah (5 Νοεμβρίου 2019). «Robert Pattinson Is Training In Jiu-Jitsu For The Batman». CinemaBlend. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Νοεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 6 Νοεμβρίου 2019. 
  93. 93,0 93,1 Kit, Borys (23 Σεπτεμβρίου 2019). «The Batman: Jonah Hill in Early Talks for Villain Role». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 2019. 
  94. Hood, Cooper (23 Σεπτεμβρίου 2019). «The Batman Eyes Jeffrey Wright For Commissioner Jim Gordon Role». Screen Rant. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2019. 
  95. Bui, Hoai-Tran (12 Μαρτίου 2020). «The Batman Plot May Be Inspired By The Long Halloween, Teases Star Jeffrey Wright». /Film. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Απριλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 10 Μαΐου 2021. 
  96. D'Alessandro, Anthony (16 Οκτωβρίου 2019). «Jonah Hill No Longer Circling The Batman». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Οκτωβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2019. 
  97. Evans, Nick (25 Σεπτεμβρίου 2019). «How Much Robert Pattinson Is Reportedly Making For The Batman». CinemaBlend. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2019. 
  98. Pearson, Ben (30 Σεπτεμβρίου 2021). «The Batman Star Zoë Kravitz Reveals How She Landed The Role Of Catwoman». /Film. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 2021. 
  99. Holmes, Adam (19 Ιουνίου 2020). «The Batman's Zoe Kravitz Reveals Her Comic Book Research For Catwoman». CinemaBlend. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουνίου 2020. 
  100. Fleming, Mike Jr. (5 Νοεμβρίου 2019). «Colin Farrell In Talks To Play Penguin, Rounding Out The Batman Villain Trio». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Νοεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 5 Νοεμβρίου 2019. 
  101. O'Hara, Helen (22 Δεκεμβρίου 2021). «The Batman: Colin Farrell's Penguin Takes Inspiration From The Godfather's Fredo – Exclusive». Empire. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Δεκεμβρίου 2021. 
  102. 102,0 102,1 Perry, Spencer (12 Νοεμβρίου 2021). «The Batman: Best Look Yet At New Batmobile Revealed». ComicBook.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2021. 
  103. 103,0 103,1 103,2 103,3 Gemmill, Allie (23 Αυγούστου 2020). «Matt Reeves Explains What Makes The Batman Batsuit So Unique». Collider. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 18 Νοεμβρίου 2021. 
  104. Ridlehover, John (11 Μαρτίου 2020). «The Batman: Batmobile's Designer Confirms Bat Symbol Fan Theory». Comic Book Resources. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2021. 
  105. Davis, Johnny (25 Ιανουαρίου 2022). «Director Matt Reeves Says The Batman Is Inspired by 1970s Cinema, 1980s Comic Books and... Nirvana». Esquire. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2022. 
  106. Agard, Chancellor (18 Φεβρουαρίου 2022). «The Batman's Robert Pattinson reveals the unusual comics that inspired his Dark Knight». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 20 Φεβρουαρίου 2022. 
  107. Acuna, Kirsten (23 Αυγούστου 2020). «Fans are realizing Colin Farrell is playing the Penguin in The Batman and they can't get over how unrecognizable he looks». Insider. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2020. 
  108. 108,0 108,1 Lattanzio, Ryan (18 Ιουλίου 2021). «Colin Farrell Details The Batman Penguin Transformation: Fat Suit, Screen Time, and More». IndieWire. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιουλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουλίου 2021. 
  109. Sharf, Zack (14 Φεβρουαρίου 2022). «Colin Farrell's Penguin Banned From Smoking in The Batman: 'I Fought Valiantly for a Cigar'». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 24 Φεβρουαρίου 2022. 
  110. Cecchini, Mike (24 Αυγούστου 2020). «The Batman Trailer Reveals Unrecognizable Colin Farrell as The Penguin». Den of Geek. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2021. 
  111. Lattanzio, Ryan (30 Αυγούστου 2020). «Colin Farrell's Penguin Transformation Confused Jeffrey Wright on The Batman Set». IndieWire. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2021. 
  112. Bankhurst, Adam (4 Φεβρουαρίου 2021). «The Batman Cast Member Reveals Details About Colin Farrell's Unrecognizable Penguin». IGN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Φεβρουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2021. 
  113. Anderton, Joe (24 Ιανουαρίου 2022). «The Batman's Colin Farrell details four-hour make-up transformation». Digital Spy. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 24 Φεβρουαρίου 2022. 
  114. Preston, Dominic (28 Φεβρουαρίου 2022). «Who plays the Arkham prisoner in The Batman?». Tech Advisor. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 2 Μαρτίου 2022. 
  115. Agard, Chancellor (18 Φεβρουαρίου 2022). «How Paul Dano and Matt Reeves crafted a 'more terrifying' Riddler in The Batman». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2022. 
  116. Bergeson, Samantha (18 Φεβρουαρίου 2022). «Paul Dano Couldn't Sleep While Filming The Batman Due to Playing a 'Terrifying' Riddler». IndieWire. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2022. 
  117. Pearson, Ben (6 Ιανουαρίου 2020). «Criminals of Gotham, Beware: The Batman Has Begun Filming». /Film. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 2020. 
  118. Ross, Diandra (5 Ιανουαρίου 2020). «The Batman''s Commissioner Gordon, Jeffery Wright, Announces Start of Filming». Screen Rant. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2020. 
  119. Oller, Jacob (6 Ιανουαρίου 2020). «Wire Buzz: The Batman Begins London Production; Underwater Actors Suit Up; Eternals Drops Art». Syfy Wire. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2020. 
  120. Flood, Alex (22 Φεβρουαρίου 2020). «The Batman movie: release date, plot details, cast and everything we know so far». NME. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2020. 
  121. Giardina, Carolyn (24 Ιουλίου 2019). «The Batman Adds Rogue One Cinematographer Greig Fraser (Exclusive)». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιουλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουλίου 2019. 
  122. Oller, Jacob (21 Φεβρουαρίου 2020). «The Batman Suits Up for the Graveyard Shift in Bat-Cycle Set Photos». Syfy Wire. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2020. 
  123. Flaherty, Jess (11 Μαρτίου 2020). «Liverpool turns into Gotham city as The Batman filming preparation gets underway». Liverpool Echo. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2020. 
  124. 124,0 124,1 D'Alessandro, Anthony (14 Μαρτίου 2020). «The Batman Production Put On Two-Week Hold By Warner Bros». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 14 Μαρτίου 2020. 
  125. Anderton, Ethan (13 Μαρτίου 2020). «Superhero Bits: The Batman Won't Stop Production Yet, Batman Attacks in Superman: Red Son Clip & More». /Film. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 14 Μαρτίου 2020. 
  126. Holmes, Adam (13 Μαρτίου 2020). «How The Batman, Matrix 4 And More Are Handling Coronavirus Delays». CinemaBlend. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 14 Μαρτίου 2020. 
  127. Perry, Spencer (25 Μαρτίου 2020). «The Batman Director Matt Reeves Confirms Production Is Shut Down Indefinitely». ComicBook.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2020. 
  128. Kroll, Justin· Lang, Brent (26 Μαρτίου 2020). «Hollywood's Biggest Movies Are Stuck in Limbo as Start Dates Remain Uncertain». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2020. 
  129. 129,0 129,1 D'Alessandro, Anthony (20 Απριλίου 2020). «The Batman Flies To Fall 2021, Sopranos Prequel Moves To March & More As Warner Bros. Makes Release Date Changes Due To COVID-19 Climate». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Απριλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2020. 
  130. D'Alessandro, Anthony (9 Απριλίου 2020). «The Batman Director Matt Reeves On DC Pic During COVID-19 Hiatus; Unraveling 'Tales From The Loop' & Netflix Slate». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Απριλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 11 Απριλίου 2020. 
  131. Kanter, Jake (12 Μαΐου 2020). «UK Government Says TV & Film Shoots Can Resume Once Producers Put Safety Plans In Place». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Μαΐου 2020. Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2020. 
  132. Sweney, Mark (1 Ιουνίου 2020). «The Batman among movies given go-ahead for restart of UK filming». The Guardian. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2020. 
  133. Breznican, Anthony (3 Σεπτεμβρίου 2020). «Robert Pattinson Has COVID-19, Halting The Batman Production» . Vanity Fair. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2020. 
  134. D'Alessandro, Anthony (3 Σεπτεμβρίου 2020). «The Batman UK Production Halted After Robert Pattinson Tests Positive For Coronavirus – Update». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2020. 
  135. Ramachandran, Naman (4 Σεπτεμβρίου 2020). «The Batman Production Remains Paused as Cast, Crew Quarantine». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2020. 
  136. Lang, Brent· B. Vary, Adam (17 Σεπτεμβρίου 2020). «The Batman Resumes Production After Shutdown Over Robert Pattinson's Positive COVID-19 Test». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2020. 
  137. Rubin, Rebecca (3 Σεπτεμβρίου 2020). «Robert Pattinson Tests Positive for Coronavirus, Halting The Batman Production». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2020. 
  138. Fuster, Jeremy (5 Ιουλίου 2020). «Mission: Impossible 7, The Batman and 4 Other Blockbuster Shoots to Resume in UK». TheWrap. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλίου 2020. 
  139. Davids, Brian (1 Οκτωβρίου 2021). «Andy Serkis on Venom: Let There Be Carnage and That Mid-Credits Scene». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 2021. 
  140. Frei, Vincent (27 Δεκεμβρίου 2021). «The Batman». The Art of VFX. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2022. 
  141. Couch, Aaron (18 Οκτωβρίου 2019). «The Batman Enlists Composer Michael Giacchino». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Οκτωβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2019. 
  142. Anderton, Ethan (25 Οκτωβρίου 2019). «Superhero Bits: The Batman Theme Is Already Done, Ryan Reynolds Congratulates Joker for Box Office & More». /Film. σελ. 2. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Οκτωβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2019. 
  143. Foutch, Haleigh (20 Μαρτίου 2020). «The Batman: Michael Giacchino on the 'Total Freedom' of Writing the Score». Collider. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2020. 
  144. Sternberg, Sabrina (23 Οκτωβρίου 2021). «The Batman Has Finished Scoring, Reveals Composer Michael Giacchino». Collider. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2021. 
  145. Knoop, Joseph (21 Ιανουαρίου 2022). «The Batman's Theme Brings Back Memories of the Animated Series». IGN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2022. 
  146. «The Batman Soundtrack Album Details». Film Music Reporter. 24 Φεβρουαρίου 2022. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2022. 
  147. Gomez, Dessi (23 Φεβρουαρίου 2022). «Robert Pattinson, Zoë Kravitz Turn Heads at The Batman Red Carpet Premiere (Photos)». TheWrap. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2022. 
  148. Blake, Elly (23 Φεβρουαρίου 2022). «Zoe Kravitz and Robert Pattinson lead stars at London premiere of The Batman». Evening Standard. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2022. 
  149. Bonomolo, Cameron (7 Φεβρουαρίου 2022). «The Batman Fan First Premieres in IMAX: How to Get Tickets». ComicBook.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2022. 
  150. D'Alessandro, Anthony (9 Φεβρουαρίου 2022). «The Batman Special Imax Advance Previews Sell Out». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2022. 
  151. 151,0 151,1 D'Alessandro, Anthony (5 Οκτωβρίου 2020). «The Batman Flies To 2022 Post Dune Drift, Matrix 4 Moves Up To Christmas 2021, Shazam! 2 Zaps To 2023 & More WB Changes – Update». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2020. 
  152. D'Alessandro, Anthony (31 Ιανουαρίου 2019). «The Batman To Fly In Summer 2021; Ben Affleck Passes The Torch To Next Generation Of Bruce Wayne». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Ιανουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2019. 
  153. Stedman, Alex (28 Φεβρουαρίου 2022). «The Batman Review». IGN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2022. 
  154. «The Batman review – Robert Pattinson's emo hero elevates gloomy reboot». the Guardian. 28 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2022. 
  155. Twitter· Instagram· Email· Facebook (31 Ιανουαρίου 2023). «DC Studios slate unveiled: James Gunn and Peter Safran's plan to unify the comic book empire». Los Angeles Times (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2023. 
  156. D'Alessandro, Anthony (12 Μαρτίου 2024). «'The Batman 2' From Matt Reeves Heads To Fall 2026; Paul Thomas Anderson-Leonardo DiCaprio Movie Gets Summer 2025 Date». Deadline (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 12 Μαρτίου 2024. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

  •   Πολυμέσα σχετικά με το θέμα The Batman (2022) στο Wikimedia Commons