Μπέρναρντ Γουάντις
Ο Μπέρναρντ Γουάντις (πολωνικά: Bernard Ładysz) (24 Ιουλίου 1922 – 25 Ιουλίου 2020) ήταν Πολωνός βαθύφωνος τραγουδιστής και ηθοποιός. Έπαιξε διεθνώς σε μεγάλα θέατρα όπερας και φεστιβάλ, γνωστός για τους ομώνυμους ρόλους του Ντον Τζοβάννι του Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ και του Μπορίς Γκοντούνοφ του Μοντέστ Μουσόργκσκι. Οι ηχογραφήσεις του περιλαμβάνουν τη Λουτσία ντι Λάμερμουρ, μαζί με τη Μαρία Κάλλας. Πήρε μέρος στις παγκόσμιες πρεμιέρες της όπερας Διάβολοι της Λουντάν του Κσίστοφ Πεντερέτσκι στην Κρατική Όπερα του Αμβούργου και στο σόλο μπάσο στο Πάθος του Αγίου Λουκά στο Φεστιβάλ του Σάλτσμπουργκ. Ως ηθοποιός έπαιξε σε πολλές ταινίες όπως Η Γη της Επαγγελίας το 1974.
Βιογραφία Επεξεργασία
Γεννημένος στο Βίλνο της Πολωνίας[11] (τώρα Βίλνιους, Λιθουανία), ο Γουάντις άρχισε να σπουδάζει φωνητική στο Βίλνο το 1940. Το επόμενο έτος, έγινε λοχίας του Πολωνικού Εσωτερικού Στρατού,[12] που έλαβε μέρος στην Επιχείρηση Καταιγίδα του 1944 . Όταν το Βίλνο καταλήφθηκε από τον Κόκκινο Στρατό, μεταξύ πολλών άλλων, στρατολογήθηκε στο στρατό υπό τον όρο να δώσει όρκο στη Σοβιετική Ένωση. Όσοι αρνήθηκαν στάλθηκαν σε διάφορα στρατόπεδα εργασίας Γκουλάγκ στη Σιβηρία. Ο Γουάντις φυλακίστηκε στο Γκουλάγκ από το 1944 έως το 1946 και τελικά κατέληξε σε ένα στρατόπεδο στην Καλούγκα της Δυτικής Ρωσίας.[13][14] Μετά την αποφυλάκισή του επέστρεψε στην Πολωνία και συνέχισε τις σπουδές του στο Ωδείο της Βαρσοβίας. Εργάστηκε για πρώτη φορά από το 1946 στην Τελετουργική Μπάντα του Πολωνικού Στρατού.[12] Έκανε το ντεμπούτο του στη σκηνή το 1950 ως Γκρέμιν στον Ευγένιος Ονέγκιν του Πιοτρ Ιλίτς Τσαϊκόφσκι στο Μεγάλο Θέατρο της Βαρσοβίας.[15] Παρέμεινε μέλος του συνόλου μέχρι το 1979.[16]
Το 1956 κέρδισε τον διαγωνισμό στο Βερτσέλλι, που τον οδήγησε στη διεθνή αναγνώριση.[11] Στη συνέχεια, προσκλήθηκε να εμφανιστεί στο Θέατρο Μάσιμο Βιτόριο Εμανουέλε στο Παλέρμο. Εμφανίστηκε ως Ραϊμόντο σε μια ηχογράφηση του 1959 της Λουτσία ντι Λάμερμουρ του Γκαετάνο Ντονιτσέττι,[15] υπό τη διεύθυνση του Τούλιο Σεραφίν, μαζί με τη Μαρία Κάλλας στον ομώνυμο ρόλο,[11] όπου ήταν ο μόνος Πολωνός τραγουδιστής που τραγούδησε μαζί της.[14] Ακολούθησαν guest εμφανίσεις ανά τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Αυστραλίας, της Αμερικής και της Κίνας. Μνημονεύεται για τους ομώνυμους ρόλους του Ντον Τζοβάννι του Μότσαρτ και του Μπορίς Γκοντούνοφ του Μουσόργκσκι, για τον Φίλιππο Β΄ στον Δον Κάρλος του Τζουζέπε Βέρντι, τον Αμονάσρο στην Άιντα, τον Μεφιστοφέλε στον Φάουστ του Σαρλ Γκουνό και στον ομώνυμο ρόλο στον Βασιλιάς Ρότζερ του Κάρολ Σιμανόφσκι.[15] Έπαιξε επίσης ρόλους στο Στοιχειωμένο αρχοντικό και Χάλκα του Στανίσουαφ Μονιούσκο, στο Ο Κουρέας της Σεβίλλης του Τζοακίνο Ροσσίνι, στο Ο Σικελικός Εσπερινός του Βέρντι, στο Η δύναμη του πεπρωμένου, στο Ριγκολέττο, στον Πρίγκιπας Ίγκορ του Αλεξάντρ Μποροντίν και στον Ιολάντα του Πιοτρ Ιλίτς Τσαϊκόφσκι. Σε μιούζικαλ, εμφανίστηκε ως Tevje στο Βιολιστής στη στέγη.[12][14]
Ο Γουάντις έπαιξε στις παγκόσμιες πρεμιέρες έργων του Κσίστοφ Πεντερέτσκι. Εμφανίστηκε ως Pater Barré στην όπερα Διάβολοι της Λουντάν,[15] που δόθηκε στα γερμανικά στην Κρατική Όπερα του Αμβούργου στις 20 Ιουνίου 1969. Τραγούδησε το σόλο μπάσο στο Πάθος του Αγίου Λουκά στο Φεστιβάλ του Σάλτσμπουργκ το 1970.[15] Ηχογράφησε και τα δύο έργα, την όπερα δίπλα στην Τατιάνα Τρογιάνος.[11]
Στον κινηματογράφο, έπαιξε τον ομώνυμο ρόλο στο Il maestro di cappella του Ντομένικο Τσιμαρόζα. Ως ηθοποιός, έπαιξε σε έντεκα ταινίες μεταξύ 1965 και 1999, συμπεριλαμβανομένων των Η Γη της Επαγγελίας (1975), Znachor (1981) και Δια πυρός και σιδήρου (1999).[16]
Του απονεμήθηκε ο Σταυρός του Διοικητή με το Αστέρι του Τάγματος της Αναγέννησης της Πολωνίας το 2000. Το Μάιο του 2008, έλαβε επίτιμο διδακτορικό από το Μουσικό Πανεπιστήμιο «Φρεντερίκ Σοπέν».[16]
Ο Γουάντις πέθανε στη Βαρσοβία στις 25 Ιουλίου 2020, μια μέρα μετά τα 98α γενέθλιά του.[17][11][18]
Βραβεία Επεξεργασία
- 1947 – Πρώτο Βραβείο, Εθνικός Διαγωνισμός Φωνητικής στη Βαρσοβία[16]
- 1951 – Χρυσός Σταυρός της Αξίας[16]
- 1956 – Πρώτο Βραβείο, Διεθνής Διαγωνισμός Φωνητικής στο Βερτσέλλι, Ιταλία[16]
- 1974 – Τάγμα του Λαβάρου της Εργασίας, 1η Τάξης[16]
- 2000 – Σταυρός του Διοικητή με αστέρι του Τάγματος της Αναγέννησης της Πολωνίας (προηγουμένως του είχε απονεμηθεί ο Σταυρός του Αξιωματικού (1959) και ο Σταυρός του Ιππότη (1956))[16]
- 2002 – Βραβείο από το Υπουργείο Πολιτισμού και Εθνικής Κληρονομιάς της Δημοκρατίας της Πολωνίας για επίτευγμα ζωής[16]
- 2008 – Επίτιμος διδάκτορας του Μουσικού Πανεπιστημίου «Φρεντερίκ Σοπέν»[16]
- 2009 – Βραβείο της πόλης της Βαρσοβίας[16]
Ταινίες Επεξεργασία
Ο Γουάντις εμφανίστηκε στην ταινία που περιλαμβάνει:
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 134438051. Ανακτήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ 2,0 2,1 (Αγγλικά) SNAC. w6jw8c61. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 3,0 3,1 (Αγγλικά) Discogs. 1027116. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 4,0 4,1 www
.onet .pl /muzyka /onetmuzyka /w-wieku-98-lat-zmarl-spiewak-bernard-ladysz /bcs0hkk,681c1dfa. - ↑ (Αγγλικά) Rate Your Music. leokadia-rymkiewicz-ladysz.
- ↑ 6,0 6,1 cojestgrane
.pl /polska /mazowieckie /warszawa /wydarzenie /c5n /bernard-ladysz-i-synowie /bylo. - ↑ Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2021.
- ↑ 8,0 8,1 Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2021.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2022.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 8 Ιανουαρίου 2022.
- ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 Vukosavljevic, Dejan (25 Ιουλίου 2020). «Bernard Ładysz / 24.07.1922—25.07.2020». operawire.com. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2020.
- ↑ 12,0 12,1 12,2 «Nie żyje śpiewak Bernard Ładysz». polandin.com (στα Πολωνικά). 25 Ιουλίου 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2020.
- ↑ "Bernard Ładysz nie żyje.
- ↑ 14,0 14,1 14,2 «Famous Polish bass Bernard Ładysz dies at 98». polskieradio.pl. 25 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2020.
- ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 15,4 «Geburtstage im Juli 2017». Online Merker (στα Γερμανικά). 30 Ιουνίου 2017. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουλίου 2020.
- ↑ 16,00 16,01 16,02 16,03 16,04 16,05 16,06 16,07 16,08 16,09 16,10 «Bernard Ładysz». filmpolski.pl (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2020.
- ↑ Kosińska, Małgorzata (26 Ιουλίου 2020). «Bernard Ładysz / 24.07.1922—25.07.2020». culture.pl (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2020.
- ↑ «Nie żyje śpiewak Bernard Ładysz». tvp.info (στα Πολωνικά). 25 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2020.
Περαιτέρω ανάγνωση Επεξεργασία
- Χένρικ Τσις: Pamiętam jak dziś . . . (Θυμάμαι . . . ), Βαρσοβία, Tryton, 1991,(ISBN 8300034889)
- Μπέρναρντ Γουάντις: Rzeka Bernarda Ładysza (The Bernard Ładysz River), Κρακοβία, Collegium Columbinum, 2006,(ISBN 8389973251)