Άλωση της Βαγδάτης

Η πολιορκία της Βαγδάτης πραγματοποιήθηκε στις αρχές του 1258 στην Βαγδάτη, την ιστορική πρωτεύουσα του Χαλιφάτου των Αββασιδών. Μετά από μια σειρά προκλήσεων από τον κυβερνήτη της πόλης, τον 37ο χαλίφη αλ-Μουστασίμ, ένας μεγάλος στρατός υπό τον Μογγόλο πρίγκιπα Χουλεγκού επιτέθηκε στην πόλη. Μέσα σε λίγες εβδομάδες η πόλη έπεσε, και λεηλατήθηκε από τον Μογγολικό στρατό∙ ο αλ-Μουστασίμ σκοτώθηκε μαζί με εκατοντάδες χιλιάδες από τους υπηκόους του. Η πτώση της πόλης έχει παραδοσιακά θεωρηθείότι σηματοδότησε το τέλος της Ισλαμικής Χρυσής Εποχής· στην πραγματικότητα, οι επιπτώσεις της είναι αβέβαιες.

Μετά την ανάληψη του θρόνου από τον αδελφό του Μόνγκε Χαν το 1251, ο Χουλεγκού, εγγονός του Τζένγκις Χαν, απεστάλη δυτικά στην Περσία για να εξασφαλίσει την περιοχή. Ο τεράστιος στρατός του, που είχε περισσότερους από 138.000 άνδρες, χρειάστηκε χρόνια για να φτάσει στην περιοχή, αλλά στη συνέχεια επιτέθηκε γρήγορα και νίκησε τους Νιζαρί Ισμαϊλί δολοφόνους το 1256. Οι Μογγόλοι περίμεναν από τον αλ-Μουστασίμ να παρέχει ενισχύσεις για τον στρατό τους∙ η αποτυχία τού χαλίφη να το κάνει αυτό, σε συνδυασμό με την αλαζονεία του στις διαπραγματεύσεις, έπεισε τον Χουλεγκού να τον ανατρέψει στα τέλη τού 1257. Εισβάλοντας την Μεσοποταμία από όλες τις πλευρές, ο Μογγολικός στρατός πλησίασε σύντομα το στρατόπεδο των υπερασπιστών της Βαγδάτης, και προκάλεσε μια έξοδο των στρατιωτών στις 17 Ιανουαρίου 1258 πλημμυρίζοντας το στρατόπεδό τους. Στη συνέχεια, κατέλαβαν την Βαγδάτη, η οποία είχε απομείνει με περίπου 30.000 στρατιώτες.

Η επίθεση ξεκίνησε στα τέλη Ιανουαρίου. Οι Μογγολικές μηχανές πολιορκίας έσπασαν τα οχυρώματα της Βαγδάτης μέσα σε λίγες ημέρες, και τα υψηλής εκπαίδευσης στρατεύματα του Χουλεγκού έλεγχαν το ανατολικό τείχος μέχρι τις 4 Φεβρουαρίου. Ο ολοένα και πιο απελπισμένος αλ-Μουστασίμ προσπάθησε με α[εγνωσμένα να διαπραγματευτεί, αλλά ο Χουλεγκού είχε την πρόθεση να κερδίσει πλήρως, σκοτώνοντας ακόμη και στρατιώτες που προσπάθησαν να παραδοθούν. Ο χαλίφης τελικά παρέδωσε την πόλη στις 10 Φεβρουαρίου, και οι Μογγόλοι άρχισαν να λεηλατούν τρεις ημέρες αργότερα. Το πλήθος των νεκρών είναι άγνωστο,ς, καθώς ο αριθμός πιθανότατα αυξήθηκε από τιςεπιδημίες που ακολούθησαν∙ ο Χουλεγκού αργότερα εκτίμησε ότι το σύνολο ήταν περίπου 200.000. Μετά την έκκληση αμνηστίας για την λεηλασία στις 20 Φεβρουαρίου, ο Χουλεγκού εκτέλεσε τον χαλίφη. Σε αντίθεση με τις υπερβολές των μεταγενέστερων μουσουλμάνων ιστορικών, η Βαγδάτη ευδοκίμησε υπό το Ιλχανάτο του Χουλεγκού, αν και μειώθηκε σε σύγκριση με τη νέα πρωτεύουσα, την Ταμπρίζ (αρχ. Ταυρίς).

Η Πύλη του Ταλισμάνν, που κτίστηκε το 1220-1221 από τον Αλ-Νασίρ, προστάτευε τα ανατολικά τείχη της Βαγδάτης, κατά τη διάρκεια της πολιορκίας.

Απεικόνιση του Χουλεγκού από ένα χειρόγραφο τού Τζάμι αλ-ταβαρίχ του 15ου αι. από τον Ρασίντ αλ-Ντιν.

Περιγραφή της πολιορκίας στο Τζάμι αλ-Ταβαρίχ του Ρασίντ αλ-Ντιν. Οι στρατιώτες στις λέμβους εμποδίζουν τους αυλικούς αξιωματούχους (dawatdar) να διαφύγουν από τον Τίγρη.

Περιγραφή ενός λαϊκού παραμυθιού που καταγράφηκε από τον Μάρκο Πόλο στο Βιβλίο των θαυμάτων: Ο Χουλεγκού (αριστερά) διατάζει τον χαλίφη αλ-Μουστασίμ να κλειδωθεί σε ένα κελί περιτριγυρισμένο από τους θησαυρούς του.

Αναφορές