Έθιμο του Καδή (Σάμος)

Το Έθιμο του Καδή είναι αποκριάτικο έθιμο της Σάμου.

Γεωγραφική διάδοση

Το Έθιμο του Καδή έχει εμφανιστεί στην περιοχή της ανατολικής Σάμου. Στη διάρκεια του 20ου αιώνα ατόνισε. Από το 1980 και μετά στο χωριό Σπαθαραίοι αναβίωσε για να διακοπεί εκ νέου στο χρονικό διάστημα 1991-2000.

Προέλευση του εθίμου

Το Έθιμο του Καδή έχει την καταγωγή του στην ιστορία του νησιού και σχετίζεται με την επίσημη εδραίωση του Καδή στο νησί το 1617.Ο Καδής επισκεπτόμενος το νησί δυο φορές το χρόνο εισέπραττε τους φόρους αλλά και ασχολείτο και με την εκδίκαση διαφόρων ζητημάτων. Η διαφθορά, η αυστηρότητα και οι αυθαιρεσίες που διέπραττε τον έκαναν να είναι μισητός στους κατοίκους του νησιού.

Καταγωγή του εθίμου

Το έθιμο του Καδή ξεκινά στα μέσα του 19ου αι.σε χωριά της ανατολικής Σάμου, όπως οι Σπαθαραίοι, Παγώνδας, Μυτιληνιοί. Παλαιότερα τελείτο την Καθαρή Δευτέρα. Αποσκοπούσε στη γελοιοποίηση του Τούρκου δικαστή.Σήμερα το έθιμο τελείται την Κυριακή της Αποκριάς.

Περιγραφή του εθίμου

Για τον ρόλο του Καδη επιλεγόταν προσωπο με χιούμορ και ευρηματικότητα, ντυμένος στα τούρκικα, και μαζί με τα γκιζάνια, τους συνεργάτες του, εμφανίζεται πάνω σε ένα γαϊδούρι το οποίο καβαλούσε ανάποδα κρατόντας την ουρά σα χαλινάρι. Ο κοτζαμπάσης αναγγέλει την άφιξή του και ο συγκεντρωμένος κόσμος τον υποδέχεται με γιουχαΐσματα και λεμονόκουπες.Ο Καδής ξεκαβαλικεύει και παίρνει τη θέση του σε χαλί πάνω σε εξέδρα. Οι Κοτζαμπάσηδες του δίνουν εκτενή αναφορά για τα παραπτώματα των συγχωριανών τους και ξεκινούν οι δίκες. Τα γκιζάνια προσάγουν ακόμα και βιαίως τους κατηγορούμενους οι οποίοι τιμωρούνται αμέσως είτε με χρηματικό πρόστιμο είτε με ξυλοδαρμό. Η εκτέλεση της απόφασης γίνεται από τον ίδιο τον Καδή, ο οποίος είτε μαστιγώνει είτε εισπράττει το πρόστιμο. Ακολουθεί αναταραχή στο ολήθος και εμφανίζονται οι επανασταστημένοι Σαμιώτες οι οποίοι συλλαμβάνουν τον καδή και τον οδηγούν στην κρεμάλα.

Πηγές

• Έθιμα και Παραδόσεις στο Καρλόβασι και στα περίχωρα, εκδ.ΤΕΕ Καρλοβασίου-Τομέας Οικονομίας Διοίκησης, 2007