Αγροτικός Συνεταιρισμός Ζαγοράς Πηλίου

Ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Ζαγοράς Πηλίου ιδρύθηκε στις 27 Οκτωβρίου 1916 με την επωνυμία "Συνεταιρισμός Πωλήσεως Γεωργικών Προϊόντων Ζαγοράς Συν-Π.Ε." από 202 ή 199 ιδρυτικά μέλη με βάση το νομικό πλαίσιο της εποχής (νόμος 602 "Περί Συνεταιρισμών", Φ.Ε.Κ. 33, τεύχος Α', 24 Ιανουαρίου 1915).

Ιστορικά στοιχεία

Το καταστατικό συνοδεύεται από τις υπογραφές των 199 ή 200 ιδρυτικών μελών με το σχετικό διαβιβαστικό το οποίο υπογράφει ο πρώτος προσωρινός Πρόεδρος, Κωνσταντίνος Σαμαράς (ιερεύς) με ημερομηνία 9 Οκτωβρίου 1916. Η πρώτη Γενική Συνέλευση, συνήλθε στις 5 Φεβρουαρίου 1917 με παρόντα 82 μέλη. Μοναδικό θέμα της Γενικής Συνελεύσεως ήταν η εκλογή του πρώτου Διοικητικού Συμβουλίου. Πρώτος πρόεδρος εκλέχθηκε, ο πλειοψηφών σύμβουλος, δημοδιδάσκαλος Κωνσταντίνος Παντόπουλος. Ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Ζαγοράς μετά από ένα μεγάλο χρονικό διάστημα της ίδρυσης του και ως το 1921 βρίσκεται ουσιαστικά σε αδράνεια. Έως το 1921 εκτός από την είσπραξη εισφορών έναντι μερίδας και τη χορήγηση μικροδανείων, ασχολούνταν κυρίως με την προμήθεια ειδών οικιακής χρήσης, εμπορευμάτων και την πώληση λίγων προιόντων των συνεταίρων. Η έναρξη της δράσης του Συνεταιρισμού της Ζαγοράς ξεκινάει μετά από τις 20 Σεπτεμβρίου 1921 με την πώληση αγροτικών προϊόντων σε μεγάλες ποσότητες (γεώμηλα, κάστανα και καρύδια, μήλα).

Η δεκαετία της οργάνωσης (1930-1940)

Η δεκαετία 1930-1940 μπορεί να χαρακτηριστεί ως δεκαετία της οργάνωσης με έντονες τις προσπάθειες των συνεταιριστών, ώστε να τεθούν οι βάσεις της εμπορικής πολιτικής της οργάνωσης. Οι εμβληματικοί Πρόεδροι αυτής της δεκαετίας είναι ο Γεώργιος Βουραζέλιας ή Βουραζέλης και ο Οδυσσέας Σιάγκος. Στην δεκαετία αυτή εκτός από την οργάνωση του Συνεταιρισμού τίθενται και τα θεμέλια της εμπορικής πολιτικής της οργάνωσης, που στηρίχθηκε στην υποχρεωτικότητα παράδοσης της παραγωγής. Επίσης σ' αυτή τη δεκαετία δημιουργούνται οι πρώτες ιδιόκτητες εγκαταστάσεις της οργάνωσης στο Χορευτό, που ήταν αποθήκες για την φορτοεκφόρτωση της πατάτας και άλλων προϊόντων για μεταφορές δια της θαλάσσιας οδού.

Η δεκαετία του πολέμου, της αντίστασης και του εμφυλίου (1940-1950)

Κατά τη δεκαετία 1940-1950 η λειτουργία του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς παραμένει αδιάλειπτη, καθώς καταγράφονται συνεδριάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου ακόμα και με την έναρξη του Β' Παγκόσμιου Πολέμου (29/10/1940). Οι συνεδριάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου διεξάγονται και κατά τον πόλεμο και την κατοχή. Πριν τη λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου ο Συνεταιρισμός της Ζαγοράς αριθμεί 350 μέλη, από 217 που είχε το 1940. Κατά τη διάρκεια του πολέμου έχουμε ανταλλακτική οικονομία (πατάτες ανταλλάσσονται με σιτηρά). Οι επιδράσεις του εμφυλίου στην οργάνωση είναι ορατές, με διακοπές διεξαγωγής των Διοικητικών Συμβουλίων, αναβολή Γενικών Συνελέυσεων, αλλαγή μελών Διοικητικών Συμβουλίων. Κορυφαίο γεγονός της δεκαετίας η απόφαση για υποβολή αίτησης χρηματοδότησης για ανέγερση εγκαταστάσεων ψυγείων προς το Χορευτό.

Η δεκαετία αποφυγής χρεωκοπίας της οργάνωσης (1950-1960)

Στη δύσκολη δεκαετία (1950-1960) αποφεύγεται με μεγάλες θυσίες η αποφυγή χρεωκοπίας της οργάνωσης, η οποία δοκιμάζεται σκληρά από ζητήματα μη διάθεσης των προϊόντων, οικονομικές ζημιές μη διάθεσης γεώμηλων προς το στρατεύμα και άλλες οργανωτικές και λογιστικές δυσλειτουργίες. Τα προβλήματα στον Συνεταιρισμό της Ζαγοράς συνδέονται και με τα γενικότερα προβλήματα της χώρας. Η ανταλλακτική οικονομία διατηρείται ακόμα, ενώ την εμφάνιση τους κάνουν οι πρώτες ασθένειες των δέντρων (καρπόκαψα). Σημαντικό γεγονός της δεκαετίας είναι η εμφάνιση και η εμπορία των πρώτων κόκκινων μήλων στάρκιγκ ντελίσιους, καθώς και οι πρώτες εξαγωγές στις Βόρειες Χώρες και στην Αίγυπτο. Το 1954 τα μέλη του Συνεταιρισμού της Ζαγοράς μειώνονται συνεχώς λόγω μαζικών αποχωρήσεων και η οργάνωση υπεισέρχεται σε νεά εσωστρέφεια.Το 1959 ο αριθμός των μελών της οργάνωσης φθάνει τα 159 μέλη, γεγονός που μαρτυρά πως η οργάνωση περνάει την μεγαλύτερη κρίση της.

Η δεκαετία της αναδιοργάνωσης του Συνεταιρισμού της Ζαγοράς (1960-1970)

Η αναδιόργανωση του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς θα ξεκινησει το 1964, όταν μια ομάδα περίπου πενήντα παραγωγών, νέοι συνέταιροι θα βάλουν τα θεμέλια της κοινής εμπορίας μήλων, δραστηριότητα που είχε σταματήσει από τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας.Το κοινό στοιχείο αυτού του νέου συνεταιριστικού πυρήνα είναι ότι ότι τα περισσότερα μέλη του κινούνται ιδεολογικά στον προοδευτικό χώρο. Στις ενέργειες ανασύστασης της οργάνωσης περιλαμβάνονται η ρύθμιση των χρεών, η χρήση διαμερισμάτων στην Κεντρική Λαχαναγορά Αθήνας, ίδρυση ψυγείου στο Χορευτό και η αγορά διαλογέα μήλων. Το 1965 από τον προϋπολογισμό του Συνεταιρισμού της Ζαγοράς καταγράφεται η αναμενόμενη βελτίωση της οικονομικής θέσης του Συνεταιρισμού της Ζαγοράς λόγω, κυρίως, της κοινής εμπορίας μήλων. Το 1965 ιδρύεται το πρατήριο του Συνεταιρισμού στη Νέα Λαχαναγορά της Αθήνας, το 1966 αγοράζεται το πρώτο φορτηγό της οργάνωσης, ανεγείρεται η πρώτη αποθήκη εφοδίων στη Ζαγορά, το 1969 αγοράζεται κατάλληλο οικόπεδο στη περιοχή Ζαγοράς - Χορευτού και αμέσως μετά ξεκινάει η οικοδόμηση του εργοστασίου - ψυγείου του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς.

Η δεκαετία της σύγχρονης λειτουργίας (1970-1980)

Η δεκαετία του 1970-80 θα σημαδευτεί από τον ορισμό διοικήσεων από το καθεστώς της 21ης Απριλίου 1967, ανακόπτωντας προσωρινά την εκλογή των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου από τα θεσμοθετημενα όργανα όπως αυτό της Γενικής Συνέλευσης των μελών. Έτσι ο Πρόεδρος της οργάνωσης Παναγιώτης . Καραρρήγας που είχε οριστεί από το καθεστώς της 21ης Απριλίου 1967 στις 29 Ιουνίου 1968, αντικαθίσταται από τον Γιάννη Ματσάγκο ο οποίος ορίστηκε στις 8 Ιουνίου 1970 και η θητεία κράτησε έως 26 Οκτωβρίου 1974. Ωστόσο στη δεκαετία αυτή οικοδομήθηκε όλο το σύγχρονο πλαίσιο του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς. Σύμφωνα με τα πρακτικά, το καλοκαίρι του 1971 παραδίδονται οι πρώτες πτέρυγες των ψυγείων - εργοστασίου και η οργάνωση αποκτά το πρώτο σύγχρονο χώρο συσκευασίας και ψύξης των φρούτων που εμπορεύεται. Το 1972 οι εγκαταστάσεις αυτές μοιάζουν μικρές να στεγάσουν τον αλματώδη κύκλο εργασιών του Συνεταιρισμού της Ζαγοράς και αποφασίστηκε η επέκταση των εγκαταστάσεων. Το 1976 αγοράζεται φορτηγό νέου τύπου, ενώ δύο χρόνια πιο πριν είχε αγοραστεί το πρώτο περονοφόρο ανυψωτικό όχημα των εγκαταστάσεων του ψυγείου. Το 1976 ξεκινούν οι προετοιμασίες για την ένταξη της χώρας στην Ε.Ο.Κ με τις διαφαινόμενες εξελίξεις να προβληματίζουν την οργάνωση. Ένα άλλο σημαντικό γεγονός της δεκαετίας είναι οι κινητοποιήσεις των αγροτών - συνεταιριστών το 1977 στη θέση Καράβωμα Ζαγοράς μετά από προβλήματα αδιάθετης παραγωγής μήλων στα ψυγεία της οργάνωσης (πρώτη μεταπολιτευτική πορεία - κινητοποίηση στη Μαγνησία).

Η δεκαετία της ανάπτυξης και των επενδύσεων (1980-1990)

Για τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Ζαγοράς η δεκαετία 1980-1990 θα αποδειχθεί κομβική και οι δύο Πρόεδροι που θα αναλάβουν τα ηνία του με τα αντίστοιχα Διοικητικά και Εποπτικά Συμβούλια θα πάρουν αποφάσεις για υποδομές και επενδύσεις πολλών εκατομμυρίων δραχμών, προερχόμενα, είτε με τη μορφή δανείων από την Α.Τ.Ε., είτε ως ευρωπαϊκές επιδοτήσεις και ενισχύσεις.Ο Διονύσιος Βαλασσάς του Λαυρεντίου, από τις 21 Ιουλίου του 1980 έως τις 26 Απριλίου του 1987, και ο Θεμιστοκλής Βαλασσάς του Τριανταφύλλου, από τις 27 Απριλίου του 1987 έως τις 7 Αυγούστου του 1996, μαζί με τους συνεργάτες τους και τα Διοικητικά και Εποπτικά Συμβούλια, θα δημιουργήσουν σημαντικές υποδομές στην οργάνωση, που έχουν κληροδοτηθεί στις επόμενες γενιές. Το 1980 αποφασίστηκε η επέκταση των ψυγείων της οργάνωσης για 10.000 κ.μ. ψυχόμενων θαλάμων και 4.000 κ.μ. ψυχόμενων διαδρόμων, επιπλέον χώρων των βοηθητικών χώρων. Στις αρχές Φεβρουαρίου 1982 ο Συνεταιρισμός της Ζαγοράς μέσω της Ε.Ο.Κ. επιδοτείται με το ποσό των 20.000.000 δραχμών και με 8.000.000 δραχμές από την Ελληνική Κυβέρνηση για διεκπεραίωση των κατασκευαστικών του εργασιών που ήταν σε εξέλιξη. Στις 27 Αυγούστου 1982 μεγάλη πυρκαγιά καταστρέφει μια πτέρυγα των εγκαταστάσεων του ψυγείου, ενώ εκτεταμένες ζημιές καταγράφονται από έντονη χιονόπτωση το 1987., Το 1984 η μεγάλη κτιριολογική επέκταση είναι γεγονός και εγκαινιάζεται από τον τότε Υπουργό Γεωργίας και μετέπειτα Πρωθυπουργό της Ελλάδος Κώστα Σημίτη. Το 1985 ο Συνεταιρισμός της Ζαγοράς αποκτά δικό του ιδιόκτητο συγχρονο σούπερ μάρκετ για τις ανάγκες των συνεταίρων και κατοίκων της περιοχής ενώ το 1988 καταγράφεται συντονισμένη επικοινωνιακή προσπάθεια σε όλα τα επίπεδα, έχοντας πλέον αποκτήσει και το σήμα "ZAGORIN".

Η δεκαετία της αξιοποίησης Ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων (1990-2000)

Στη δεκαετία 1990-2000 ο Αγροτικός Συνεταιρισμός της Ζαγοράς θα ακολουθήσει μια τακτική αξιοποίησης χρηματοδοτικών εργαλείων από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ παράλληλα θα εντείνει τις προωθητικές του ενέργειες δημιουργώντας ένα ισχυρό όνομα στην αγορά (brand). Στη δεκαετία αυτή επίσης ο Συνεταιρισμός της Ζαγοράς γίνεται μέλος της Εταιρίας Ανάπτυξης Πηλίου, ενώ παράλληλα τα μήλα αποκτούν την Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευση (Π.Ο.Π.) μετά από σχετική υποβολή του σχετικού αιτήματος στη Διεύθυνση Γεωργίας Μαγνησίας για τα μήλα "Ζαγοράς Πηλίου" συμπεριλαμβανομένων του Πουρίου και της Μακρυράχης. Το 1994 ξεκινούν οι προσπάθειες διαδικασίας μετατροπής θαλάμων απλής ψύξης σε ελεγχόμενης ατμόσφαιρας με σημαντικές επιδράσεις στη λειτουργία του Συνεταιρισμού. Στις 23 Μαίου του 1995 ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Ζαγοράς γίνεται πλήρες μέλος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού προώθησης φρούτων "EUROFRU", ενώ ένα χρόνο αργότερα στις 27 Μαίου 1996 επικολλάται το ετικετάκι "Zagorin" σε κάθε μήλο. Οι προσπάθειες εκσυχρονισμού στον παραγωγικό τομέα οδήγησαν το 1997 στην ολοκληρωμένη καλλιέργεια μήλων και στην ένταξη σε σχετικό πρόγραμμα. Επιπρόσθετα η οργάνωση εναρμονίζεται με τα διεθνή πρότυπα διασφάλισης της ποιότητας (σύστημα HACCP), ενώ παράλληλα στις 12 Ιουλίου 1999 πραγματοποιείται η εγκατάσταση του νέου σύγχρονου διαλογητηρίου.

Οι μεγάλες αλλαγές στον πρωτογενή τομέα, στην οικονομία και το περιβάλλον (2000-2016)

Την περίοδο αυτή καταγράφονται συνεχόμενες ζημιές στη διεθνή παραγωγή του μήλου, όπως και στη περιοχή του Ανατολικού Πηλίου, ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής. Επιπρόσθετα, αλλαγές έχουμε και στον πρωτογενή τομέα, όπου η Συνεταιριστική οργάνωση της Ζαγοράς το 2006, αποφασίζει την ένταξη όλων των μελών στο σύστημα ολοκληρωμένης διαχείρισης . Παράλληλα λαμβάνονται αποφάσεις για σύστημα ιχνηλασιμότητας και SmartFresh με γνώμονα την πληρέστερη προστασία του καταναλωτή, την καλύτερη οργάνωση λειτουργίας και τη διατήρηση της φρεσκάδας των προϊόντων σε όλο το εύρος της εφοδιαστικής αλυσίδας. Επίσης οι συζητήσεις και οι σκέψεις για τα βιολογικά προϊόντα αρχίζουν να πυκνώνουν και η στροφή προς τη βιολογική γεωργία εξετάζεται σε σχέση με την οικονομική κρίση που διαφαίνονταν. Το 2010 με την έναρξη της οικονομικής κρίσης αποφασίζονται τροποποιήσεις στην εμπορική πολιτική της οργάνωσης και η οικονομική κρίση επηρεάζει τις σχέσεις του Συνεταιρισμού της Ζαγοράς με τις μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ.Το 2016 ο Συνεταιρισμός της Ζαγοράς παρουσιάζει το πρώτο επετειακό προϊόν για τα 100 χρόνια αδιάλειπτης λειτουργίας της οργάνωσης. Το νέο προϊόν είναι το πετιμέζι από Π.Ο.Π. φυρίκι Πηλίου, ένα προϊόν υψηλής θερμιδικής αξίας και παρασκευάζεται σε συνεργασία με τον Γυναικείο Αγροτουριστικό Συνεταιρισμό Ζαγοράς.